آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 467
وحدت وجود در حکمت متعالیه، بررسی تاریخی و معناشناختی
نویسنده:
حسین سوزنچی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
وحدت وجود یکی از مهمترین باورهای عرفانی است که همواره چالش های فراوانی را هم در عرصه دینداری و هم در عرصه تفکر فلسفی موجب شده است و ملاصدرا هم به عنوان مبدع یک نظام فلسفی به نام حکمت متعالیه، مدعی است که توانسته است این نظریه عرفانی را تبیین فلسفی نماید. اما بعدها در شرح مراد ملاصدرا اختلافاتی پدید آمد؛ برخی از پیروان این نظام فلسفی نظریه وحدت تشکیکی وجود را تنها تبیین معقول از نظریه وحدت وجود عرفا دانستند و اما برخی دیگر بر این باور بودند که سخن عرفا چیزی بیش از این است، یعنی نفی هر گونه کثرت از وجود، که از آن به وحدت شخصی وجود تعبیر کرده اند، و قائل شده اند که ملاصدرا نیز در نظام فلسفی خود توانسته از وحدت تشکیکی وجود گذر کند و به وحدت شخصی وجود برسد.برای داوری بین این دو دیدگاه، در این مقاله، پس از اشاره مختصری به تاریخچه پیدایش نظریه وحدت وجود، تاریخ تحولاتی را که در تفسیر رای ملاصدرا در این باب وجود دارد، مورد بررسی قرار می دهیم و سپس به سراغ معیارهایی که برای تفکیک فلسفی این دو دیدگاه ارایه شده، می رویم تا نشان دهیم که آیا به لحاظ معنا شناختی، در فضای حکمت متعالیه، واقعا سخن از وحدت شخصی وجود به عنوان امری متمایز از وحدت تشکیکی وجود، قابل دفاع است یا خیر. برای اینکه این داوری کامل شود باید علاوه براین بحث معناشناختی، ادله فلسفی قائلان به تفکیک این دو مطلب در حکمت متعالیه و لوازم پذیرش چنین تفکیکی را نیز مورد بررسی فلسفی قرار داد که به علت ضیق مجال در این مقاله به همان بررسی تاریخی و معناشناختی بسنده شد و ان شاء اله در مقاله دیگری بررسی ادله و لوازم این سخن مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
صفحات :
از صفحه 133 تا 166
تعالی و حلول در فلسفه اسپینوزا با تکیه بر عرفان اسلامی
نویسنده:
شهناز شایان فر، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در نظام يكتاگوهری اسپينوزا، تأكيـد بـر برخـی واژگـان محـوری از جملـه طبيعت، جوهر، علت داخلی (علت حلولی)، و طرح حضور ماده در خدا (= خدا بـه عنوان شئ ممتد) سبب شده تا در عصر حيات او و پس از آن، قرائت های حلـولی از فلسفه او پديدار شود و او متهم به همه خدايی گردد؛ در حالی كه اسـپينوزا بارها خويش را از اين اتهام مبرا دانسته و شواهد مختلفی در آثار او بر برائت او از چنين اتهاماتی گواهی می دهد. با نظر به فلسفه اسپينوزا به عنوان كليتی مشتمل بر رهيافت، مبانی و شبكه زبانی خاص، می توان به قرائت های حلولی برآمـده از برخی عناصر زبانی، از جمله خدا به عنوان علت داخلی، خدا به عنوان شئ ممتد و خدا به عنوان طبيعت، پاسخ داد. در جستار حاضر، با تكيه بر عرفان اسلامی، صور مختلفی از تعالی و حلول ارائه می گردد. افزون بر آن اشكالات وارد بـر تعـالی در فلسفه اسپينوزا، بر اساس نظام فلسفی او، نقد و بررسی می گـردد و بـا نظـر بـه ساختار كلی فلسفه اسپينوزا و ويژگيهايی كه او برای خـدا در نظـر مـی گيـرد، می توان تصويری متعالی از خدا در نظام فلسفی او ترسيم نمود؛ از ايـن رو گرچـه خدای اسپينوزا از تعالی وجودی يا واقعی برخوردار نيست، از بين صور تعـالی، در فلسفه اسپينوزا سه صورت از تعالی (تعالی حالتی، تعالی منطقی و تعالی معرفتی) قابل طرح است. گفتنی است اين مقاله جهت تبيين و تحليل مطالب، افـزون بـر آرای اسپينوزا، از برخی اصطلاحات و تعابير فلسفه اسلامی و عرفان بهره جـسته است.
صفحات :
از صفحه 31 تا 58
مقصود اصلی در اعتقادات
نویسنده:
رضا برنجکار، مهدی نصرتیان اهور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
یکی از مباحث مهم کلامی که فقط در کتاب های اصولی از ان بحثی گذرا شده است تعیین مقصود اصلی در واجب اعتقادی است. در این باره، دو دیدگاه عمده وجود دارد: «معرفت عقلی» و « تدین و اعتقاد ورزی». پیروان هر یک از این دو دیدگاه در صددند تا اثبات کنند یکی از وجوب ها نفسی و دیگری مقدمه یا متولد از آن است. در این مقاله، دلایل دو نظریه بررسی و در نهایت نظریه دوم برگزیده شد.
صفحات :
از صفحه 75 تا 88
حل پارادوکس علم به جوهر در کتاب تعلیقات ابن‌سینا
نویسنده:
رضا اکبریان، احمد حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در کتاب تعلیقات ـ که به احتمال زیاد حاصل درس‌نوشته‌های شاگردان شیخ‌الرئیس است ـ تلاش می‌شود تا به پارادوکسی در خصوص علم به جوهر پاسخ داده شود. این پارادوکس را می‌توان بدین صورت بازسازی کرد که اگر با علم به شیء، عین ماهیت آن به ذهن می‌آید، آن‌گاه وقتی به جوهری علم پیدا می‌کنیم باید عین ماهیت آن، که جوهر است، به ذهن بیاید. از طرف دیگر، در فلسفه مشاء، علم از کیفیات نفسانی و از اعراض است. بدین ترتیب، با تناقضی مواجه می‌شویم که علم ما به جوهر هم باید جوهر باشد و هم باید عرض باشد و جوهر نباشد. پاسخ تعلیقات به این پارادوکس آن است که آن‌چه جوهر است، مفهوم جوهر است که همان «در موضوع نبودن» است و آن‌چه عرض است، علم ما به جوهر است که از کیفیات نفسانی است. بنابراین موضوع در دو گزاره به‌ظاهر متناقض عینا یکی نیست، بلکه در یکی مفهوم جوهر است و در دیگری مصداق ذهنی جوهر. از این‌جا معلوم می‌شود که پاسخی که صدرالمتألهین با به‌کارگیری مفاهیم حمل اولی ذاتی و حمل شایع صناعی به این پارادوکس (و پارادوکس‌های مشابه، مانند پارادوکس معدوم مطلق و یا کلی و جزئی) مطرح می‌کند، در آثار شیخ‌الرئیس سابقه دارد.
صفحات :
از صفحه 25 تا 38
فرایند استکمال نفس از دیدگاه ابن‌سینا
نویسنده:
علیرضا اسعدی، حسن معلمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
چکیده :
نفس از دیدگاه فلاسفه، جوهری مجرد است که از استکمال برخوردار است. ایشان علم و عمل را عامل استکمال نفس می‌دانند. اما تأثیر این ­دو در نفس انسانی چگونه است و نفس در مسیر استکمال چه فرایندی را طی می‌کند؟ علاوه بر این، آیا پس از مرگ نیز استکمال نفس ادامه می‌یابد یا آنکه حرکت استکمالی آن با مرگ پایان می‌پذیرد. در این مقاله با دیدگاه ابن‌سینا در این زمینه آشنا می‌شویم. این نوشتار به این شبهه نیز می‌پردازد که چگونه فلاسفه با آنکه نفس انسان را مجرد می‌دانند و بر این باورند که مجردات از ثبات برخوردارند، از تکامل و حرکت نفس سخن گفته‌اند؛ به­ عبارت دیگر چگونه ثبات مجرد با حرکت و استکمال نفس سازگار است؟ در این زمینه تبیین‌های متفاوتی ارائه شده است. ابن‌سینا این مسئله را براساس ثبات جوهر و حرکت در اعراض پاسخ داده است. در مورد این تبیین نیز به داوری خواهیم نشست.
صفحات :
از صفحه 57 تا 80
بررسی و تبیین اطلاق گرایی معرفتی در تفکر سینوی
نویسنده:
محمد نجاتی، احمد بهشتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
شیخ در نمط پایانی اشارات خلاف رویکرد سنتی مشایی اش، نگاه متفاوتی به نفس و برخی قوای آن دارد. واکاوی این مساله و برخی قرائن محتمل دیگر نشان می دهد، وی نفس را در دو حوزه وجودی و معرفتی مولفه ای پویا و اشتداد پذیر لحاظ کرده است. اوج هنر ابن سینا را می توان در تلفیق دو حوزه وجودی و معرفتی نفس و لحاظ فرایند اشتداد وجودی آن به عنوان نردبان تعالی معرفتی و وصول نفس به انفعال محض جستجو نمود. در مقاله حاضر با تاکید بر رویکرد خاص شیخ، ابتدا بررسی و مشخص شده است که رویکرد مبتنی بر نفی جوهر شناسی و بدیهی انگاری موضع نهایی وی نبوده است، سپس با استفاده از نگرش تلفیقی ابن سینا، کیفیت تهیاء معرفت اطلاقی برای نفس در حوزه معرفتی حکمت سینوی تبیین شده است.
صفحات :
از صفحه 135 تا 150
تحلیل منطقی قضایای ثلاث
نویسنده:
احد فرامرز قراملکی، احمد عبادی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
غرض از نگارش نوشتار حاضر، ارائه‌ی تحلیلی مستدل و مستند از دو طبقه‌بندی مهم منطقی است؛ یکی تقسیم قضیه‌ی مسوره به حقیقیه و خارجیه و دیگری تقسیم قضیه‌ی حملیه‌ی موجبه به حقیقیه، خارجیه و ذهنیه. تداخل این دو طبقه‌بندی به دلیل اشتراک در عنوان، در طول تاریخ موجب بروز اشکالات و ابهامات متعددی در فهم علم­ شناسی قدما شده است. در پژوهش حاضر، با اشراف بر تطور تاریخی هر دو طبقه‌بندی و با اخذ روی­آوردی منطقی - معرفتی، ابتدا طبقه‌بندی مثنّی و سپس دو تقریر مختلف از طبقه‌بندی مثلّث مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. از این ره‌گذر و در سایه‌ی دقت در ضوابط و شرایط منطقی هر یک از این دو طبقه‌بندی، نقاط ضعف و قوّت آن‌ها روشن می‌گردد، ضمن این­که دیدگاه رقیب در این مسأله نیز مورد بررسی قرار می­ گیرد.
صفحات :
از صفحه 25 تا 46
نقد و بررسی دیدگاه عدمی‌انگارانه شرور
نویسنده:
محمد محمدرضایی، جابر موسوی‌راد
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
معضل شرور به‌عنوان امری بر ضد وجود خدا یا برخی صفات او مثل قدرت یا خیرخواهی مطلق الهی، مطرح شده است. فیلسوفان و متکلمان بسیاری به راه‌های مختلف در صدد پاسخ به این معضل بر آمده‌اند. در این میان راه‌حلی که بسیاری از فیلسوفان اسلامی پذیرفته‌اند، نظریه «عدمی‌انگاری شرور» است. مطابق این دیدگاه شرور، حقیقتی جز عدم ذات یا عدم کمال ذات ندارند. در مقاله حاضر این دیدگاه تقریر شده است و این سؤال مطرح می‌شود که آیا دردها و آلام، مورد نقضی برای دیدگاه فلاسفه محسوب می‌شوند؟ پرسش دیگر این است که بر فرض که دردها و آلام مورد نقضی برای دیدگاه فلاسفه نباشد، آیا می‌توانیم نقدهای دیگری را بر دیدگاه عدمی بودن شرور مطرح کنیم؟ در این مقاله از این دیدگاه دفاع شده است که با فرض قبول اصل مبنای فلاسفه، دردها و آلام نقضی برای دیدگاه فلاسفه محسوب نمی‌شوند. اما دیدگاه عدمی بودن شرور دارای نقدهای اساسی است. از جمله اینکه اولاً شروری که عدم کمال ذات محسوب می‌شوند، در واقع اموری وجودی هستند؛ ثانیاً بر فرض قبول عدمی بودن شرور، مشکل شرور با این نظریه حل نمی‌شود؛ ثالثاً هر شری معمولاً ملازم با امری وجودی است و رابعاً این دیدگاه مخالف آیات وروایات است.
صفحات :
از صفحه 197 تا 216
بررسی و نقد براهین عدل الاهی از دیدگاه محمدحسین طباطبایی
نویسنده:
محسن فتاحی اردکانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
از نگاه محمدحسین طباطبایی، حقیقت عدل همان مساوات و موازنه بین امور است، به طوری که هر چیزی در جایگاهی که استحقاق آن را دارد، یعنی در جایگاه شایسته‌اش، قرار گیرد. ایشان عدل را مساوق و ملازم با حسن می‌دانند و از طرفی در تفسیر المیزان افعال الاهی را مبتنی بر حسن و قبح عقلی قرار داده‌اند. پس از نگاه ایشان اوامر و نواهی الاهی مبتنی بر عدل نیز هست. برای اثبات عدل الاهی در کتب فلسفی و کلامی به براهین عقلی و نقلی متعددی تمسک شده که در این مقاله می‌کوشیم به بررسی برخی از براهین عدل الاهی بپردازیم، که از نظر طباطبایی می‌توان در جهت اثبات عدل الاهی از آنها بهره جست؛ براهینی از قبیل واجب‌الوجود بالذات بودن خداوند، برهان صدیقین، و برهان عنایت
صفحات :
از صفحه 105 تا 124
نسبت پدیده وحی با معرفت‌های نشئت‌گرفته از ضمیر ناخودآگاه انسان
نویسنده:
یداله دادجو
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
دیدگاه صحیح درباره پدیده وحی این است که وحی حقیقتی است الاهی که از سوی خداوند تعالی بر برخی از بندگان برگزیده‌ اش نازل شده است تا راهنمای دور افتادگان قافله کمال باشند. رهیافت دیگری نیز در تفسیر وحی ارائه شده که عبارت است از وحی نفسی. بر اساس این دیدگاه، وحی پدیده‌ای است بر آمده از نفس و وجود انسان و انعکاسی است از ضمیر ناخودآگاه بشر. صاحبان این تفکر به علت عدم درک وحی حقیقی و منشأ الاهی آن به این دیدگاه روی آورده‌اند که گروهی از دانشمندان غربی از جمله معتقدان به این تفکر هستند. البته این گروه از اندیشمندان برای این تفسیر از وحی هیچ دلیل عقلی و نقلی‌ای ارائه نکرده‌اند و صرفاً به ادعا اکتفا کرده‌اند. از سوی دیگر، دلایل قطعی و خردپسند برای اثبات وحی قرآنی ارائه شده است. همچنین رویکرد وحی نفسی لوازم و پیامدهای منفی دارد.
صفحات :
از صفحه 65 تا 90
  • تعداد رکورد ها : 467