مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

«بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)» مشهور به بحار الانوار، مفصل‌ ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه‌ ای از آموزه‌ ها و تعالیم شیعی است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده‌ اند. مؤلف، کتاب را بر اساس ۲۵ موضوع کلی طراحی و آن را در ۲۵ جلد جای داده است (در دوره‌ های اخیر به صورت ۱۱۰ جلدی منتشر می‌ شود). در هر جلد ریز موضوعات مربوط به آن را در ابواب مختلف گرد آورده است. او در هر- باب، ابتدا آیات قرآنی مرتبط با موضوع را ذکر کرده و تفسیر آنها را می‌ آورد و در مرحله بعد احادیث مربوط به آن- باب را نقل می‌ کند. مجلسی تلاش کرده است که در بحار الانوار تمام موضوعات و مسائل موجود را پوشش دهد. برای مثال، این مجموعه با عنوان کتاب العقل و الجهل آغاز و با مباحث مربوط به خداشناسی و توحید، عدل الهی، و تاریخ پیامبران ادامه پیدا می‌ کند. از جلد ۱۵ تا ۵۳ چاپ ۱۱۰ جلدی، به تاریخ زندگی و فضایل پیامبر اسلام (ص) و حضرت زهرا (س) و امامان شیعه (ع) اختصاص دارد. بحار الانوار به خاطر ذکر مستند بیشتر روایت‌ های منقول از ائمه شیعه (ع)،- باب‌ بندی موضوعات، شرح و بیان بسیاری از روایات، تحقیقات گوناگون کلامی، تاریخی، فقهی، تفسیری، اخلاقی، حدیثی و لغوی، نزد محققان و پژوهشگران مقامی والا داشته است؛ چنانکه با وجود حجم زیاد، از همان روزگار تألیف، نسخه‌ های خطی بسیاری از آن نوشته شده و با رواج صنعت چاپ، همه یا بخش‌ هایی از آن بارها به چاپ رسیده است. آنچه در این جلد به آن پرداخت شده است: - تتمه أبواب کتاب القرآن - باب ما ورد عن أمیر المؤمنین علیه السلام فی أصناف آیات القرآن و أنواعها و تفسیر بعض آیاتها بروایه النعمانی و هی رساله مفرده مدوّنه کثیره الفوائد نذکرها من فاتحتها إلی خاتمتها - باب احتجاجات أمیر المؤمنین علیه السلام علی الزندیق المدّعی للتناقض فی القرآن و أمثاله - باب النوادر و فیه تفسیر بعض الآیات أیضا الجزء الثانی أبواب الأذکار و فضلها - باب ذکر اللّه تعالی - باب فضل التسبیحات الأربع و معناها - باب التسبیح و فضله و معناه و أنواع التسبیحات و فضلها و فیه تسبیحات الأنبیاء و الملائکه - باب الکلمات الأربع التی یفزع إلیها و معناها و القصص المتعلقه بها - باب التهلیل و فضله و من کان آخر کلامه لا إله إلّا اللّه و من قال لا إله إلّا اللّه مخلصا و فضل الشهادتین زائدا علی ما مرّ و یأتی فی الأبواب السابقه و الآتیه - باب أنواع التهلیل و فضل کلّ نوع منه و أعداده - باب التحمید و أنواع المحامد - باب التحمید عند رؤیه ذی عاهه أو کافر - باب التکبیر و فضله و معناه - باب فضل التمجید و ما یمجّد اللّه به نفسه کل یوم و لیله - باب الاسم الأعظم - باب من قال یا اللّه أو یا ربّ أو یا أرحم الراحمین - باب أسماء اللّه الحسنی التی اشتمل علیها القرآن الکریم و ما ورد منها فی الأخبار و الآثار أیضا - باب فضل الحوقله و ما یناسبه زائدا علی ما مرّ فی باب الکلمات الأربع التی یفزع إلیها و فی غیره - باب الاستغفار و فضله و أنواعه - أبواب الدعاء - باب فضله و الحثّ علیه - باب آداب الدعاء و الذکر زائدا علی ما مر من تقدیم المدحه و الثناء و الصلاه علی النبی صّلی الّله علیه و آله و ما یختم به الدعاء و رفع الیدین و معناه و استحباب تقدیم الوسیله أمام الحاجه و نحو ذلک - باب المنع عن سؤال ما لا یحلّ و ما لا یکون و منع الدعاء علی الظالم و سائر ما لا ینبغی من الدعاء - باب فضل البکاء و ذمّ جمود العین - باب الرغبه و الرهبه و التضرّع و التبتّل و الابتهال و الاستعاذه و المسأله - باب الأوقات و الحالات التی یرجی فیها الإجابه و علامات الإجابه - باب من یستجاب دعاؤه و من لا یستجاب - باب أن من دعا استجیب له و ما یناسب ذلک المطلب - باب علّه الإبطاء فی الإجابه و النهی عن الفتور فی الدعاء و الأمر بالتثبّت و الإلحاح فیه - باب التقدّم فی الدعاء و الدعاء عند الشدّه و الرخاء و فی جمیع الأحوال - باب الدعاء للإخوان بظهر الغیب و الاستغفار لهم و العموم فی الدعاء - باب الاجتماع فی الدعاء و التأمین علی دعاء الغیر و معنی آمین و فضله و معنی التأوه

کتاب موسوعه علامه بلاغی که در نه جلد تدوین شده است به زندگی، وفات و آثار این علامه بزرگوار می پردازد. تعلیقات، تخریجات، توضیح مطالب و پانوشت های علمی و فنی از ویژگی های این کتاب است. جلد دوم شامل تفسیر آلاء الرحمن و سوره مبارکه آل عمران و بخشی از سوره مبارکه نساء می باشد: آلاء الرّحمن فى تفسير القرآن، تفسيرى است ناتمام به زبان عربى شامل سوره فاتحة الكتاب، بقره، آل عمران و قسمت كمى از سوره نساء. بلاغى، انگيزه و چگونگى نگارش اين تفسير را در نامه‌اى به شاگرد خود، ميرزا على اردوبادى غروى، بدين شرح بيان كرده است: «به توفيق خدا... از ذيحجّه 1349ق به تأليف تفسيرى درباره قرآن كريم، موافق اصول علم و مذهب شيعه شروع كردم؛ زيرا كه من ديدم اهّم تفاسير نزد ما، مثل تبيان و مجمع البيان، در لغت و صرف كلمه و قرائات، و تفاسير امثال عطا و مجاهد... و اشباه‌هم بسيار بيانات كرده‌اند و... بحرانى... احاديث را بدون تحقيقى در آنها نقل مى‌كند و در مزاياى قرآن شريف بياناتى نمى‌نمايد.» با توجه به اين ديد انتقادى است كه خود به پرداختن تفسيرى دست مى‌زند تا در عين اختصار، حق مطلب را در تبيين و تفسير مفاهيم و معارف قرآنى ادا كند.» اين تفسير داراى مقدمه‌اى است كه مطالبى بدين شرح در آن بررسى شده است: حقيقت اعجاز، دلالت آن بر حقانيت پيامبران، تنوّع معجزات، فلسفه فرستادن قرآن به عنوان يك معجزه براى اعراب جاهلى، امتياز قرآن بر ديگر معجزات از جهات گوناگون (تاريخى، استدلالى، نداشتن تضاد و تناقض، تشريع يك نظام اجتماعى عادلانه، اشتمال آن بر اخلاق و علم غيب و جز آن)، چگونگى جمع‌آورى قرآن در يك مصحف و زمان آن، عدم تحريف لفظى قرآن به ويژه از ديدگاه شيعه امامى، اختلاف قرائات، نياز به تفسير قرآن و شرايط و شئون آن، نقد تفسيرهايى چون الدّر المنثور و كشّاف، بحث عام و خاص و ادراك عقلى و قلبى. تفسير آلاء الرحمن مشتمل بر مطالب متنوعى است كه از جمله آنهاست: بقاء نفس پس از مرگ، شفاعت، جبر و اختيار، تعدّد زوجات در اسلام، محكمات و متشابهات، وضع انجيلها، نبوّت مسيح، امر به معروف و نهى از منكر، ميراث كلاله، مسائل عول و تعصيب، ميراث پيامبر(ص)، ازدواج موقّت، حرمت ميگسارى و سابقه آن در اديان پيشين، تيمّم و وضو. مؤلف اين تفسير از بحث‌هاى خشك علمى، لغوى، منطقى، فلسفى و كلامى پرهيز كرده است، ولى گاهى، با بهره‌گيرى از روش مزجى در زمينه‌هاى گوناگون، از فلسفه و لغت و روايات براى تبيين يك مفهوم استفاده كرده است. مفسّران پس از وى در ايران از پژوهش‌هاى او بهره گرفته‌اند. مؤلف برخى از مآخذى را كه در نگاشتن اين تفسير مورد استفاده وى بوده، در مقدمه ياد كرده است.

کتاب حاضر مستدرک کتاب شریف عوالم العلوم می باشد که عوالم العلوم و المعارف یا جامع العلوم و المعارف و الاحوال من الایات و الاخبار و الاقوال اثری از عبدالله بحرانی اصفهانی است. بحرانی این اثر را پس از نگارش بحارالانوار از سوی علامه مجلسی به‌عنوان مستدرک بحارالانوار تألیف کرد. موضوعات کتاب شامل توحید، نبوت، مرگ، برزخ، احوال عالم، خلق، آسمان‌ها و زمین، اصول عقاید، شرح حال پیامبران، پیامبر اسلام و امامان شیعه با استدلال‌هایی درباره درستی اعتقادات شیعه و روایات فقهی است. به گزارش آقابزرگ تهرانی، این کتاب شامل صد جلد است. محتوای جلد حاضر مستدرک کتاب عوالم درباره امام جواد 0ع) می باشد.

(از مجموعۀ 7 جلدی)کتاب حاضر هفتمین و آخرین جلد از "مجمع الشتات فی الاصول و الاعتقادات" است که به مناسبت برگزاری کنگره بزرگداشت حضرت آیت‌ا...اشرفی اصفهانی 1279 1361(چهارمین شهید محراب) به چاپ رسیده است .این کتاب در اصل مجموعه دست نوشته‌ها، تقریرات و متن سلسله درس‌های نامبرده است که در قالب 7جلد تدوین شده است .عمده مطالب کتاب به زبان عربی و بخش کوچکی از آن به زبان فارسی است .موضوع این کتاب نیز اصول اعتقادی اسلام است که با استناد به آیات قرآن کریم و روایات نگارش شده است .این جلد ذیل پنج باب با این عناوین سامان یافته است" :مباحث مختصری حول قرآن کریم"، "معاد"، "معارف و اخلاق"، "احکام "و "نوادر "(مطالب درباره امام حسین (ع) و شهادت ایشان، سعد بن معاد، فضایل سعد بن معاد) .در انتهای کتاب فهرست موضوع، آیات قرآن کریم، اماکن، اعلام، مصادر و کتب به چاپ رسیده است .

«الحدود» يا «كتاب المعجم الموضوعي للمصطلحات الكلاميّة» توسط شيخ قطب الدين ابى جعفر محمد بن الحسن النيسابورى المقرى از علماء قرن ششم هجرى، املاء شده است. الحدود، در بيان تعريف و اصطلاحات علم كلام است كه جهت استفاده طالبان علم كلام و اصول عقائد نگاشته شده است، در اين زمينه كتابهاى زيادى نوشته شده است امّا اين كتاب از جامعيت و وسعت بيشترى نسبت به ساير كتب در اين زمينه برخوردار است كه داراى فوائد لغويّه و فلسفيّه و اصوليّه و همچنين فقهيّه مى‌ باشد. مؤلف كتاب بيان مى‌ دارد زمانيكه رغبت شاگردان خود را در علم اصول وافر ديدم و متوجه شدم همّت آنان صادق است، اراده كردم مختصرى بنويسم كه شامل حدود اشياء باشد و متضمن احوال معلومات بر وجه ايجاز و اختصار باشد تا بتوانند توسط آن در اين فن شروع به كار كنند، وعده اين كار را به آنها دادم تا اينكه يكى از بزرگان مرا أمر به اين كار نمود لذا أمرش را امتثال نمودم.

محتوای جلد دوم درباره ایمان و کفر و ذنوب می باشد.

ابن تیمه حرانی بنیان گذار و موسس وهابیت و از مخالفین سر سخت تشیع و عقاید آن می باشد. مهمترین عقاید وهابیت و ابن تیمه رد توسل، شفاعت، زیارت قبور می باشد که شیعه را مشرک می دانند چون بنظر خودشان شیعه ائمه را می پرستند و... در حالی که هیچ کس این را قبول نمی کند و شیعه کلهم بیان داشته اند که معبود خداست و ما ائمه را خدا نمی دانیم بلکه بندگان شایسته خدا می دانیم که با اذن خدا و من عندالله می توانند حوائج بندگان خدا را برطرف کنند و این هم عین توحید و تاکید صریح قرآن است که می فرماید: وابتغوا الیه الوسیله... به هر حال این کتاب ابن تیمیه در بیان عقاید وهابیت و رد مذاهب مخالف از جمله شیعه است.

المنار (تفسیر القرآن العظیم) تفسیری است جامع ولی ناتمام در ۱۲ جلد که به آیه ۵۳ سوره یوسف پایان می‌یابد. از اول قرآن تا آیه ۱۲۶ سوره نساء به انشای شیخ محمد عبده (متوفای ۱۳۲۳) و املای سیدرشیدرضا (متوفای ۱۳۵۴) است و بعد از آن، رشید رضا به پیروی از سبک شیخ محمد عبده، آن را تا سوره یوسف ادامه داده است. تفسیر المنار یکی از تفسیرهای اجتماعی و تربیتی است که تفسیرهای زیادی از آن متاثرند. توجه کردن به مشکلات کنونی مسلمانان، بررسی علل عقب ماندگی جامعه اسلامی، امکان ساخت جامعه‌ای قوی، برانگیختن امت به یک انقلاب قرآنی علیه اوضاع عقب مانده خویش، برخورد درست علمی با زندگی، عنایت کامل به (ضرورت) تامین اسباب و علل تمدن اسلامی، برخورد با دشمنان، پاسخگویی به تهاجمات فکری استعمارگران که بر اعتقادات و تاریخ و تمدن و بزرگان اسلامی شبیخون زده‌اند (با ادله‌ای علمی و حقایق تاریخی) و بطلان تفکر آنان از ریشه، از ویژگی‌های این تفسیر است. این تفسیر در میان تفسیرهای قرآن کریم دارای رویکردی سیاسی، اجتماعی و تربیتی است که مؤلّف آن به مفسّری مجدّد با روش تفسیری نوینی شهرت دارد و یکی از پیشگامان و متفکران حرکت اسلامی معاصر است.