مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 55
سیر تحول خوانش تفسیر به رای در پنج سده نخست هجری
نویسنده:
عباس مصلایی پور یزدی، سید محمد هادی گرامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
يکی از راه های درک مفهوم متون تاريخی از جمله نصوص احاديث تفسير به رای، بررسی دريافت مخاطبان اين متون از آنها می باشد. اين مقاله قصد دارد با استخراج نوع نگاه مسلمانان سده های نخست به مقوله تفسير به رای و ارائه يک سير تاريخی از روند تحول آن، زمينه دستيابی به معنا و مقصود اصلی احاديث تفسير به راي را هموارتر کند. در سده نخست هجری، صحابه و تابعان هر نوع بيان قرآنی را که بر اساس اثر سلف صالح نباشد تفسير به رای می دانستند و با اعتقاد به اينکه فعاليت تفسيری آنها بر اساس رای نيست عملا به شکل گسترده ای قرآن را تفسير کردند. در سده دوم هجری، با ترديد در آلوده نبودن ميراث تفسيری سده نخست به رای گرايی، جبهه گيری ها و اتهامات آغاز می شود. اين روند در سده سوم هجری تقويت می شود. در سده چهارم هجری، نخستين تلاش ها برای ارائه خوانشی جديد از تفسير به رای شکل می گيرد و پس از مستدل شدن آن در قرن پنجم، در اواخر همين سده خوانش جديد به عنوان يک تلقی جديد از تفسير به رای در سنت تفسيری جامعه مسلمانان نهادينه می شود.
صفحات :
از صفحه 81 تا 102
 بررسی دیدگاه سید احمدخان هندی درباره ی وحی
نویسنده:
حسین خاکپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زاهدان: دانشگاه سیستان و بلوچستان,
چکیده :
سیداحمد خان از مفسّرین مشهور شبه قاره هند است که اندیشه نوگرایانه ای پیرامون وحی ارائه می دهد. تلاش او، نوعی آشتی میان رهیافت های غرب و اعتقادات اسلامی است. هدف از این نوشته، نگاهی دوباره به اندیشه سیداحمدخان درباره وحی، نقد و آسیب شناسی آن است که به روش توصیفی - تحلیلی با رویکردی قرآنی ارائه می شود. سیداحمدخان وحی را از یک سو تجربه گرایانه و از دیگر سو، قرآن را عین کلام الهی دانسته که هیچ گونه خطایی در آن رخ نداده است. اعتقاد به نزول قرآن بر قلب پیامبر از روی ناموس فطرت، انکار فرشته وحی، در کنار سایر دیدگاه های او، اندیشه ی نوگرایانه دو سویه ای را طرح می نماید که به زعم وی، ساحت جدیدی را پیش روی اندیشمندان فرا نهاده؛ اما آسیب هایی را نیز به همراه دارد.
صفحات :
از صفحه 73 تا 94
مبانی و روش های تفسیر قرآن
نویسنده:
عباسعلی عمید زنجانی
نوع منبع :
کتاب
وضعیت نشر :
تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی,
چکیده :
کتاب «مبانی و روش های تفسیر قرآن» نوشته عباسعلی عمید زنجانی است. مؤلف در این کتاب روش های تفسیری را بحث نموده، وی در فصل اول، ضرورت شناخت قرآن را بررسی، آنگاه به سیر تحول تفسیر پرداخته، آن را در دو مذهب شیعه و اهل سنت به صورت جداگانه بررسی و تالیفاتی از آنان را نام می‌ برد. در فصل دوم وجوه شناخت قرآن را بحث و در ادامه آن علل اختلاف در تفسیر قرآن را بررسی می‌ نماید. ابتدا واژه تفسیر را معنا نموده آنگاه معنای اصطلاحی آن را در کلام مفسران و دانشمندان علوم قرآنی مورد بررسی قرار داده است. یکی از مباحث مهم در این فصل مساله علل اختلاف در تفسیر قرآن است. وی در ابتدا تفسیر در زمان پیامبر و توسط آن حضرت را توضیح داد. در ادامه علل پیدایش اختلاف تفسیر را در محورهای زیر بررسی می‌ کند: پیدایش مذاهب مختلف، نفوذ افکار و انتقال علوم به بلاد اسلامی، اصالت عقل و اعتماد به رای، اختلاف مردم به درک معارف قرآن. در فصل دوم پس از بیان معنای تاویل از نظر لغت و ذکر اقوال برخی از مفسران در این باره، بعضی از روایات که در آنها بحث تاویل وجود دارد را ذکر نموده آنگاه بحث می‌ کند که آیا همه قرآن تاویل دارد یا برخی از آیات آن، به جهت توضیح آن اقوال و نظرات مفسران را ذکر نموده است. در فصل سوم مبانی و روش های تفسیری و تقسیم بندی هایی که از طرف صاحب نظران ارائه شده را توضیح می‌ دهد و به همین مناسبت شرائط و منابع و آداب تفسیر قرآن را ذکر نموده است. همچنین ابتدا دیدگاه های مفسران همچون طبری، ابن عباس را درباره تقسیم بندی تفاسیر مطرح نموده، در ادامه مذاهب و مناهج تفسیری را نام می‌ برد. در فصل چهارم تفسیر نقلی را بررسی می‌ کند و به همین مناسبت روایاتی که می‌ توان به آنها استناد نمود را ذکر و پاسخ آنها را می‌ دهد. در فصل پنجم تفسیر به رای را مورد بحث قرار داده و مفاد روایات وارده در این باب را بررسی، آنگاه برخی از موارد تفسیر به رای را ذکر نموده است. نویسنده فصل ششم را اختصاص به تفسیر رمزی، اشاری و شهودی داده و فصل هفتم مربوط است به تفسیر عقلی و اجتهادی که در آن دلایل این نوع تفسیر را از نظر قرآن عقل و سیره علمای اسلام مورد بررسی قرار داده است. در فصل هشتم تفسیر قرآن به قرآن و در فصل نهم تفسیر قرآن بر اساس کتاب و سنت و عقل مورد بحث قرار گرفته است.
هرمنوتیک انتولوژیک صدرایی و مسئله زبان دین
نویسنده:
محمد بیدهندی، مهدی دسترنج
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از مسائل اساسی زبان دین، بررسی وجه معناداری و گستره معرفت‌بخشی متن مقدّس است. در این ساحت، ملاصدرا ابتدا در قوس نزول، به تطبیق میان «معرفت»، «کلام» و «وجود» می‌پردازد تا از تطابق این سه، برای تبیین فلسفی نحوه تجلّی یافتن حقایقِ وحیانی در قالب الفاظ متن مقدّس بهره ببرد و در قوس صعود، فرایندی را برای فهم متن مقدّس ارائه داده است که بازسازی آن، الگوی هرمنوتیک انتولوژیک وی را شکل می‌دهد. مسئله اصلی این مقاله، تبیین وجه معناداری زبان دین و گستره شناختاری آن در الگوی هرمنوتیک صدرایی است که فهم متن مقدّس از بررسی این الگو و عوامل مؤثر در فرایند، به دست می‌آید. مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش، ترسیم نقش سه‌گانه فرد، متن و مؤلّف در نسبت با هم در الگوی هرمنوتیکی صدرا و استفاده از این الگو در تبیین گستره شناختاری زبان دین در ساحت متن و همچنین از متن به فرامتن است. این یافته‌ها با محوریَت کتاب مفاتیح‌الغیب و شرح مبانی فلسفی لازم از حکمت متعالیّه به دست آمده است.
صفحات :
از صفحه 29 تا 46
رجعت از دیدگاه شیعه و فرقه ضالّه بهائیت
نویسنده:
سامان دخت کبیری سامانی,علی ملک زاده
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
این مقاله با رویکردی توصیفی تحلیلی، به بررسی نظریات شیعه و بهائیت در خصوص «رجعت» پرداخته است. «رجعت» یکی از مباحث اعتقادی در فرهنگ شیعه است و برای اثبات آن شواهد عقلی و نقلی فراوانی ارائه داده است. بر اساس آیات و روایات، معنای دقیق و مراد از «رجعت» در فرهنگ شیعه، بازگشتن عده ای از خالصان و پاکان در زمان ظهور حضرت مهدی علیه السلام برای یاری ایشان و همچنین بازگشت عده ای از ناپاکان و دشمنان برای انتقام گرفتن از آنان است. اما فرقه ضالّه بهائیت رجعت به این معنا را نپذیرفته و برای تحمیل خود به عنوان دینی جدید بر اذهان، موافق رأی و نظر خود، به تفسیر آیات قرآن پرداخته و معتقد به رجعت صفاتی اولیا و انبیای پیشین در پیامبر نوظهور شده است.
نقش تعقل فلسفی در تعمیق فهم قرآن کریم
نویسنده:
محمدمهدی گرجیان، روح الله آدینه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
به طور کلی، تمام علوم انسانی متأثر از انگاره‌های فلسفی است و علم تفسیر متون دینی از این امر جدا نیست. به نظر می‌رسد مفسرانی که در فلسفه صاحب تفکر و اندیشه‌اند در مبانی و روش تفسیر و فهم آیات قرآن به قواعد و ملزومات روش تفلسف خود پایبند باشند. دغدغه و مسئله پژوهشِ حاضر فهم و شناخت امکانات منحصر به فردی است که روش تعقل فلسفی در تفسیر و فهم عمیق آیات قرآن کریم در اختیار مفسر قرار می‌دهد. برای تبیین و توضیح این مسئله، با ابتنا بر نظریات موجود، ابتدا از مفاهیمی همچون تفسیر و تأویل و عقل بحث می‌شود و سپس، با تبیین دقیق تفسیر عقلی و تفاوت آن با تفسیر به رأی، ادله موافقان و مخالفان تفسیر عقلی بیان می‌گردد و با تمسک به نظریات مختلفی که در باب رویکرد تعقل فلسفی به تفسیر وجود دارد، مهم‌ترین امکانات تفسیری این روش در فهم آموزه‌های وحیانی بازشناسی می‌شود. از این رهگذر، نگاهی اجمالی به کاربست روش مذکور در تفسیر المیزان، اثر شهیر فیلسوف و مفسر قرآن کریم علامه طباطبایی، خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 111 تا 138
نگاهی به تفسیر «لطائف الاشارات»
نویسنده:
کرم سیاوشی
نوع منبع :
مقاله , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
تفاسیر قرآن - همواره- یکی از گسترده ترین و متنوع ترین جولانگاه های ابرازِ و بیان اندیشه های دینی و معرفتی به شمار می روند چه، فهم هر مفسر از آیات کتاب مبارک الهی با توجه به عواملی چند، به صورت طبیعی متفاوت از همگنان خود خواهد بود. از سوی دیگر، بررسی تفاسیر قرآن و بیان دقیق ویژگی ها و امتیازات هریک، گامی است بس مهمّ و ضروری جهت درک صحیح، جامع وکاملتر از آیات این کتاب آسمانی. «لطائف الاشارات» که قشیری مؤلف آن به سبب «رساله» گرانسنگش، مشهورِ خاصّ و عام است،یکی از تفاسیر برجسته متقدِّم است که سزاوارست - با توجه به شخصیت و سلوک عرفانی و صوفیانه مفسر آن- هم به لحاظ شیوه و سبک و هم به لحاظ اصول و قواعد تفسیری مورد توجّه و تأمل دوباره قرار گیرد. در این مقال برآنیم به انجام این مهمّ - هر چند به اجمال - بپردازیم.
صفحات :
از صفحه 260 تا 283
فهم و تفسیر در نگاه علامه طباطبایی (نگاهی مقایسه ای با هرمنوتیک)
نویسنده:
محمد بهرامی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
فهم و تفسیر کانون هرمنوتیک قرار گرفته و هرمنوتیست‌های بسیاری چون شلایر ماخر، دیلتای، ‌هرش، ‌هایدگر، ‌گادامر و... این دو اصطلاح را به بحث و بررسی نشسته‌اند. در دانش تفسیر نیز فهم و تفسیر بسیار پرکاربرد نموده، تا آنجا که علامه طباطبایی در جای جای تفسیر المیزان، فهم را به تعریف نشسته، قرآن را فهم‌پذیر خوانده، ‌از انواع فهم سخن گفته و در بحث تفسیر، تفسیر را تعریف کرده، روش تفسیر آیات را شرح کرده و هدف تفسیر را نشان داده است. فهم و تفسیر مورد نظر علامه بیشترین همانندی را با هرمنوتیک کلاسیک و بیشترین تفاوت‌ها را با هرمنوتیک فلسفی دارد.
صفحات :
از صفحه 76 تا 101
آسیب های مبنایی و روشی قرآنیون در فهم و تفسیر قرآن
نویسنده:
زینب طیبی,محمدعلی مهدوی راد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
یکی از جریان های تفسیری معاصر اهل سنّت که می توان ریشه های آن را در قرون اولیه و میانی بازکاوی نمود، جریان قرآنیون یا اهل قرآن است که متأثر از دیدگاه های درون دینی و برون دینی، با قرآن بسندگی و انکار نقش سنّت در شناخت دین، رو به گسترش نهاده است. از آنجا که مبانی این جریان مانند جامعیت تفصیلی حقایق قرآن، نفی وجود ابهام در احکام و آموزه های دینی در سایه امکان و جواز تدبر و تعقل در قرآن و انکار نقش سنّت در شناخت دین به دلایلی مانند وحیانی نبودن، شرک آمیز بودن، ظنّی بودن، مخدوش بودن، تاریخی و زمان مند بودن، تفرقه انگیز بودن و قابل احراز نبودن نسبت سنّت به پیامبر (ص)، می تواند به گسترش نگاه منفی به سنّت و رأی گروی و تأویل گروی در برداشت از مفاهیم و مدالیل آیات قرآن منجر گردد، در این نوشتار تلاش شده است تا با روش کتابخانه ای و رویکردی تحلیلی انتقادی، نخست بسترهای پیدایش این اندیشه روشن گردد و سپس به آسیب های مبنایی و روشی قرآنیون در فهم و تفسیر قرآن پرداخته شود.
صفحات :
از صفحه 140 تا 161
روش‌های تفسیری از دیدگاه ملاصدرا
نویسنده:
علیرضا دهقان پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اثر تفسیری ملاصدرا در میان دیگر آثارش، مزیت ویژه‌ای در رهیافت قرآنی او دارد. صدرا دو پایه اساسی تفسیر را نقل صریح و کشف تام می‌داند؛ از این رو، نه جمود بر لفظ را می‌پسندد نه فراموشی آن را، بلکه با حفظ ظاهر باید به مشاهد حقایق و بطون معانی پرداخت. ملاصدرا روش‌های تفسیری را به چهار قسم عمده تقسیم می‌کند و روش صحیح را روش راسخین در علم می‌داند؛ یعنی کسانی که به دور از افراط فلاسفه و تفریط اهل حدیث، با نور نبوت و ولایت به حقایق قرآن دست یافته‌اند. ملاصدرا قرآن را جلوه‌گاه جهان وجود و حاوی غیب و شهود می‌داند. به نظر او قرآن نسخه‌ای مکتوب از نظام وجود است و وجود تمثل قرآن. از این رو، قرآن را تنها اوالوالالباب با علم لدنی درک می‌کنند.
صفحات :
از صفحه 306 تا 331
  • تعداد رکورد ها : 55