مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1496
معاد بين ابن سينا و الشيرازي
نویسنده:
‫عوض العباس
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
‫اين نوشتار، ديدگاه‌هاي ابن سينا و ملاصدرا و ادله فلسفي آنان درباره اثبات معاد را شرح داده و دو مکتب فلسفي مشا و حکمت متعاليه را در اين موضوع با يکديگر مقايسه مي‌کند. نويسنده، مباني عقلي و اعتقادي اين دو فيلسوف بزرگ مسلمان را در مقوله معاد مطرح کرده و با اشاره به برخي شبهه‌ها در زمينه عدم امکان وقوع معاد، پاسخ آن‌ها به ايرادهاي وارده شده را منعکس مي‌سازد. وي در يک مقدمه و چهار فصل به تبيين ابعاد مختلف معاد پرداخته است. او در مقدمه به معرفي شخصيت و افکار و آثار فلسفي ابن سينا و ملاصدرا پرداخته و روش علمي و فلسفي آنان را مقايسه مي‌کند. او در فصل اول از نوشتار خود، ابتدا تعريفي لغوي و اصطلاحي از معاد و مفهوم فلسفي معاد ارائه داده و ديدگاه حکما و فلاسفه را در معناي معاد و ادله آن همچون: دليل عدل الهي، دليل حق مطلق بودن معاد، دليل رحمت الهي، دليل عقلي بر امکان وقوع معاد، دليل جاوادانگي روح و نفس انسان و دليل فطرت را منعکس کرده است. در فصل دوم به اثبات وجود نفس و ادله تجرد آن پرداخته و دليل‌هاي حکيمان درباره، نفس، مانند دليل وحدت، دليل ادراک، دليل تذکر و استمرار و دليل حدس و... ادله نقلي مبني بر وجود آن از آيات قرآن کريم و روايات معصومين(، همچنين ادله و اصول کلي ابن سينا و ملاصدرا بر وجود نفس و اثبات معاد روحاني و جسماني را به صورت مشروح بازگفته و توضيحاتي در زمينه سخنان آنان ارائه مي‌دهد. نگارنده در فصل سوم مهم‌ترين شبهه‌ها در زمينه معاد جسماني مانند شبهه آکل و مأکول، شبهه تناسخ و عدم تناسب جسم با معاد را مطرح کرده و پاسخ اين دو فيلسوف به آن‌ها را ذکر مي‌کند. نويسنده در فصل چهارم از منظري قرآني و روايي به تبيين مسأله معاد و اثبات آن پرداخته و امکان وقوع معاد، آثار ايمان به معاد و انکار آن و ربط بين حرکت تکاملي بشر با امکان معاد را از اين ديدگاه را شرح داده است.
تجرد نفس از نظر ارسطو، ابن سینا و ملاصدرا
نویسنده:
اسحاق طاهری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
انسان پژوهی دینی,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چگونگى طرح و پیشرفت موضوع تجرد نفس انسانى توسط سه فیلسوف بزرگ ارسطو (384- 322 ق‏م) ، ابن سینا (370-428 ه ق) و ملاصدرا مسأله ى این مقاله را تشکیل مى‏دهد. تعارض پاره‏اى از سخنان ارسطو منشأ اختلاف نظر شارحان او در این باره شده است. کسانى چون اسکندر افرودیسى (قرن‏هاى سوم و دوم قبل از میلاد) و ابن رشد (595-520 ه ق) قول به مادیت و فناپذیرى نفوس شخصى و ابن سینا و توماس آکوئیناس (1274-1227 م) باور به تجرد و بقاى آن را به ارسطو نسبت داده‏اند. اشارات ارسطو مبنى بر تجرد و بقاى نفس و تأکید او بر بساطت آن حاکى از صحت نظر ابن سینا و توماس است. ابن سینا نیز با تکیه بر بخش ناپذیرى محلّ صور معقول و نیز بر پایه ى علم حضورى نفس به خود، تجرد نفوس شخصى را اثبات نموده است امّا ملاصدرا ادله ى او را اخص از مدعا و با مبانى او ناسازگار مى‏داند. صدرا خود چون به تجرد مثالى نفوس حیوانى معتقد است منعى در کاربرد ادله ى بوعلى نمى‏بیند و بر آن اساس، تجرد نفوس شخصى را اثبات مى‏کند. گرچه شناخت حقیقت نفس را منحصر در ارتباط عمیق با وحى و تعالیم خاندان عصمت و طهارت مى‏داند.
صفحات :
از صفحه 49 تا 73
سعادت از نظر ابن سینا
نویسنده:
عین الله خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن سینا سعادت را به مطلوب بالذات و غایت لذاته تعریف می کند. او سعادت را از یک حیث به دوقسم 1. سعادت در قیاس با قوای مختلفی نفس و 2. سعادت در ارتباط با خود نفس تقسیم می کند. او از جهت دیگر، سعادت را به جسمانی (بدنی) و روحانی (نفسانی) تقسیم می کند و بر این باور است که سعادت روحانی اصل و سعادت جسمانی فرع است. هم چنین از حیث دیگر، سعادت را به مطلق و مقید تقسیم می کند و مدعی است که سعادت و شقاوت مطلق در دنیا قابل حصول نیست. و در نهایت، در پاسخ به پرسش چیستی سعادت قصوی و امکان دستیابی به آن در دنیا، سخن می گوید. گرچه بوعلی در آثار متعددش درباره ملاک دستیابی به سعادت عظمی به گونه ای متفاوت اظهارنظر می کند، اما این وجوه مختلف قابل جمع هستند و در مورد امکان دستیابی به سعادت قصوی در دنیا، بر این باور است که این امر در دنیا دست یافتنی نیست.
صفحات :
از صفحه 113 تا 140
مقایسه و تطبیق آرای ابن سینا و توماس آکوئینی در مسائل مربوط به معاد
نویسنده:
محمد مهدی مشکاتی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
موضوع معاد از اهم مباحث دینی، فلسفی و کلامی است. ابن سینا فیلسوف مسلمان و توماس آکوئینی، فیلسوف و متکلم مسیحی، دو اندیشمند برجسته اند که در این زمینه دارای نظرهای خاصی هستند. ابن سینا در همه موارد (بجز قبول معاد جسمانی) روشی کاملا فلسفی دارد؛ در حالی که توماس، روشی فلسفی- کلامی اتخاذ می کند. درباره نفس، هر دو اتفاق نظر دارند که جوهری غیرمادی است و لذا با مرگ بدن، از بین نمی رود. همچنین، هر دو قائل به حدوث نفس بوده، برای خلود آن هم اقامه برهان می کنند. عالم برزخ و بهشت و دوزخ مادی در فلسفه ابن سینا جایگاهی ندارد، اما توماس با استفاده از متون نقلی، وارد بحث در جزئیات این موارد می شود. این هر دو نفر، اصل معاد را ضروری و همگانی می دانند، ولی ابن سینا تنها راه قبول معاد جسمانی را، تعبد به شرع مقدس می داند. عمده ترین مانع او در اثبات عقلی آن، مادیت قوه خیال است، اما توماس با تاکید بر نقش بدن در حقیقت انسان، ضرورت معاد جسمانی (البته جسمانیتی متفاوت با این دنیا) را می پذیرد. در خصوص معاد روحانی، ابن سینا با اثبات تجرد نفس، بقای آن را تضمین می نماید و با تقریر اصولی، قائل به وجود لذت و الم عقلی یا همان سعادت و شقاوت می شود. توماس نیز با رد احتمالات متعدد، سعادت نهایی انسان را در رویت عقلی بی واسطه ذات خداوند می داند که البته تحققش برای انسان تنها در قیامت و آن هم با اشراق خاص الهی ممکن است.
صفحات :
از صفحه 83 تا 96
جایگاه نظریه عروض وجود بر ماهیت در الهیات بالمعنی الاخص ابن سینا
نویسنده:
محمد مهدی سیار، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نظریه عروض وجود بر ماهیت مهمترین زیربنای متافیزیکی مورد استفاده ابن سینا برای شکل دهی یک نظام فلسفی مستقل و گذار از فلسفه یونان بوده است و ابن سینا در باز اندیشی در دو مبحث مهم فلسفی یعنی «مواد ثلاث» و «علیت» از آن بهره برده است. می توان گفت بسیاری از اجزای الهیات بالمعنی الاخص ابن سینا بی واسطه یا با واسطه بر نظریه عروض وجود بر ماهیت استوار شده اند، به عنوان مثال برهان صدیقین ابن سینا حاصل همه یافته‌های او در بحث‌های «عروض وجود بر ماهیت»،«مواد ثلاث» و نیز «علیت » است. این نظریه همچنین در مباحث اثبات توحید و سایر صفات خدا، گاه به صورت مستقیم و گاه به صورت غیر مستقیم و به عنوان زیربنای منطقی کاربرد می یابد.در این مقاله میخواهیم با مطالعه نظام‌مند الهیات بالمعنی الاخص ابن سینا جایگاه نظریه عروض وجود بر ماهیت را در این بخش از نظام فلسفی او باز شناسیم و در همین مطالعه مرزبندی فلسفه ابن سینا با فلسفه یونان باستان و نیز تاثیر نظریه عروض وجود بر ماهیت در این مرزبندی را نیز مورد بررسی قرار دهیم
صفحات :
از صفحه 135 تا 154
مقايسه ديدگاه ابن سينا و ملاصدرا پيرامون رابطه نفس و بدن و سنجش كارآمدی مبانی هريك در نيل به مطلوب
نویسنده:
فروغ السادات رحيم پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
بنیاد حکمت اسلامی صدرا,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
‌يكي از موارد اختلاف نظر ميان ابن‌سينا و ملاصدرا در بحث انسان‌شناسي، نوع نگرش هريك به رابطه ميان نفس و بدن است كه اين اختلاف‌، از مباني نظام فلسفي ايشان ناشي ميشود. رابطة نفس و بدن در نگاه ملاصدرا، رابطه‌يي ذاتي و وجودي است و قول به عليّت (مادي) بدن عنصري براي مرتبة طبيعي نفس، ناشي از همين موضعگيري‌ است، در حاليكه مطابق مباني ابن‌سينا، نفس صرفاً در كسب كمالات وجودي و نه در اصل وجود، نيازمند بدن است و عليّت ذاتي ميان اين دو برقرار نيست. مسئلة ديگر اينست كه شيخ‌الرئيس، تركيب نفس و بدن را اتحادي ميداند و صدرالمتألهين در اتحادي بودن تركيب با او هم رأي است اما معتقد است كه تنها با قبول برخي مباني حكمت متعاليه ميتوان اتحادي بودن تركيب مذكور را موجه كرد. مسئلة مهم بعدي اينست كه اگر نفس و بدن، رابطة وجودي دارند نه رابطة عارضي و اضافي، آيا تعلق نفس به بدن قطع شدني است؟ و اگر ذو مراتب بودن نفس مسجّل و مسلّم است، آيا نبايد بدن را نيز ذومراتب دانست تا همراهي با نفس در مراتب مختلف براي آن امكانپذير باشد؟ بسبب تفاوت مبنا، پاسخ شيخ الرئيس و ملاصدرا به اين قبيل پرسشهاي زيربنايي، تفاوتهايي دارد و اين مقاله قصد دارد به جستجو و تحليل آنها و سنجش كارآمدي مباني ايشان در نيل به مطلوب بپردازد.
صفحات :
از صفحه 19 تا 34
استعاره موجود حقیقی به مثابه امر ثابت نزد ابن سینا و ملاصدرا
نویسنده:
وحید خادم زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
براساس نظریه شناختی استعاره، فهم مفاهیم انتزاعی بواسطه استعاره های مفهومی میسر می­گردد بگونه ای که این استعاره­ها بخشی از فرایند شناخت محسوب می گردند و با حذف آنان، بخشی از معنای مفاهیم مذکور نیز از دست می رود.استعاره موجود حقیقی به مثابه امر ثابت به صورت گسترده ای توسط فلاسفه یونانی و مسلمان همانند پارمینیدس، افلاطون، ارسطو، ابن سینا و ملاصدرا مورد استفاده قرار گرفته است. هر کدام از این فلاسفه تعبیر خاص خود را از موجود حقیقی ارائه داده­اند اما در تمام این موارد یکی از مهمترین صفاتی که جهت توصیف موجود حقیقی بکار رفته است، ثبات و عدم تغییر است. در آثار فلاسفه مسلمان، واژگان حقیقت، تقرر و قوام از حیث لغوی به معنای ثبوت هستند. این واژگان در چارچوب استعاره مذکور جهت مفهوم سازی موجود حقیقی بکار گرفته شده­اند. در فلسفه سینوی، هر کدام از وجود و ماهیت به صورت مستقل به ثبوت، حقیقت، تقرر و قوام متصف شده­اند در حالی که در فلسفه صدرایی، تنها وجود استحقاق اتصاف به این صفات را دارد.
صفحات :
از صفحه 21 تا 51
ماهیت وحی در اندیشه ابن سینا
نویسنده:
منصور ایمان پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسأله‌ی وحی از مسایل اساسی حوزه‌ی دین‌شناسی محسوب می‌شود و یکی از فصول مهم‌ کلام جدید و فلسفه‌ی دین را به خود اختصاص داده و تحت عنوان«تجربه‌ی دینی»تفسیر و تحلیل می‌شود.فیلسوفان،متکلمان و مفسران مسلمان نیز این موضوع را از جنبه‌های‌ گوناگون مورد بحث قرار داده‌اند و این نوشتار،در پی تبیین نظر یکی از بزرگ‌ترین‌ فیلسوفان مسلمان،یعنی ابن سینا است و نظر او در این خصوص،محور همه‌ی تفسیرهای‌ فیلسوفان مسلمان و متکلمان عقل‌گرا در جهان اسلام محسوب می‌شود. ابن سینا پدیده‌ی وحی را متناسب با نظام فلسفی خود،از حیث روشی و ساختاری مورد بحث و تحلیل قرار داده است.ورح القدس یا فرشته‌ی وحی در نظر او همان عقل فعال است‌ که مخزن علوم و معارف و مفیض آن‌هاست.گیرنده‌ی وحی نیز بعد عقلانی نبی،یعنی‌ مرتبه‌ی عقل قدسی اوست که در پرتو استعداد ذاتی و تکامل وجودی،به مقام اتصال ویژه با عقل فعال نایل گشته است.بر پایه‌ی این دیدگاه،نفس نبی در مرتبه‌ی عقل قدسی با عقل‌ فعال مرتبط می‌گردد و خیال تکامل یافته‌ی او به شکار محصول این ارتباط می‌پردازد و آن‌ را به صورت شبح خیالی‌داری مقدار و ابعاد در می‌آورد.سپس این صور خیالی،به حس‌ مشترک سرازیر می‌شوند و از آن‌جا در حواس نبی،تمثل می‌یابند.
صفحات :
از صفحه 151 تا 162
افق خداشناسى در اندیشه ابن سینا و سهروردى
نویسنده:
مجید احسن
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن سینا و سهروردى به منزله سرآمدان دو فلسفه مشاء و اشراق در جهان اسلام با تأثیرپذیرى از متون دینى، بحث از خداشناسى را وجهه همت خود قرار داده و تمام تلاش خود را براى تبیین آن به کار گرفته اند. مبانى خاص و روش فلسفى متفاوت این دو اندیشمند مسلمان که یکى با وفادارى به روش بحثى استدلالى ارسطویى و با رنگ و بوى وجودى به حل و فصل این مسئله اقدام مى کند و دیگرى با دخالت دادن شهود در کنار استدلال به عنوان ابزارى مهم در فهم حقایق، مسئله مذکور را بر پایه نور تبیین مى کند رهیافت هاى مختلفى را در بحث خداشناسى به ارمغان مى آورند. این نوشتار با روش تحلیلى توصیفى مى کوشد با نگاهى فراتاریخى و پدیدارشناختى دیدگاه این دو فیلسوف شهیر را در باب خداشناسى بررسى کند. این بررسى روشن مى کند که ملاحظات ابن سینا و تبیین هایى که براى اثبات واجب و صفات او ارائه کرده است دقیق تر از شیخ اشراق است.
صفحات :
از صفحه 35 تا 52
علت غایی در فلسفه ارسطو و ابن سینا
نویسنده:
منصور عبدالهی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیده:مسأله غایتمندی عالم از مهم ترین مباحثی است که در آثار ارسطو وابن سینا مطرح است.نگاه کلی به جهان بینی ارسطو نشان می دهد که وی علت غایی را در دو جهان فرازین و فرودینمطرح می سازد. از این رو ارسطو تفسیرهای غایی را نه تنها در موجودات زنده بلکه در مورد حرکات اشیاء بی جان لازم می داند. علت غایی در فلسفه ارسطودر پاسخ به پرسش چرایی مطرح است و نظریه منطقی یا معرفت شناختی است. براساس چنین تلقی از غایت، هر چیزی در طبیعت همواره به سوی شکوفایی، کمال وکارکرد اصلی خود در حرکت می کند و غایتش به واسطه کارکردش سنجیده می شود. از این رو ارسطو طبیعت را غایت دار می داند وتبیین مکانیکی عالم را رد می کند. بدیهی است که نسبت دادن هدفمندی وغایت به طبیعت وعملکردهای آن این پرسش را پیش می کشد که آیا غایتمندی طبیعت حاکی از طرح الهی است؟ اما در اندیشه ارسطو خدا آفریننده نیست ولی با ایجاد شور وشوق به عنوان مبداء ومنشاء حرکت سبب تحرک عالم می شود وبه واسطه جذب و انجذاب علت غایی عالم است. بنابراین هیچ طرح الهی در عالم نیست، چون خدای ارسطو علم وعنایتی به این جهان ندارد و جهان به سان موجود زنده ای است که ذاتاً هدفمند است و به یک معنا غایت انگاری جهان خود بنیاد است. ابن سینا نیز مانند ارسطو بحث علت غایی را در دو جهان تحت القمر( زیر ماه) و فوقالقمر(بالای ماه) مورد ارزیابی قرار می دهد امّا آنچه که نظریه وی را در این باره از ارسطو متمایز می سازد ارائه رویکرد، هستی شناختی ومابعدالطبیعی است.غایتمندی عالم نیز در اندیشه ابن سینا خود بنیاد نیست بلکه حاکی از طرح الهی است و جهان خلقت براساس حکمت الهی به سوی غایت خود در حرکت است. واژگان کلیدی: ارسطو، ابن سینا، غایت، جهان، طبیعت
  • تعداد رکورد ها : 1496