مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «تهافت ابن رشد في كتابه تهافت التهافت» نوشته خالد كبير علال، نقدی است بر کتاب «تهافت التهافت» ابن رشد. تهافت التهافت، از بزرگترین آثار کلامی – فلسفی ابن رشد به عربی است و جوابیه ای به تهافت الفلاسفه که در آن به بیان پریشان گویی و تناقض آرای حکما پرداخته شده بود و در بیست مسئله ادله آنان را نقد و بررسی کرده است. ابوالولید محمد بن رشد کتاب "تهافت التهافت" را در پاسخ به "تهافت الفلاسفة" غزالی به رشته تحریر درآورده است، تا «نشان دهد که بیشتر آنچه غزالی در کتابش آورده است از ارزش تصدیقی و اقناعی برخوردارند و به مرتبه یقین و برهان نمی‌ رسند». غزالی در بیست مسأله بر فلاسفه خرده گرفته در سه مورد حکم به تکفیر ایشان داده است. ابن‌ رشد یک به یک این مسائل را طرح کرده و به مقابله با غزالی رفته است. او فحاشی‌ های غزالی را با فحاشی پاسخ داده، اما آنجا که پای انتقاد و استدلال در میان است در بسیاری موارد به غزالی حق داده است و ابن‌ سینا را به کج‌ فهمی متهم کرده است. تهافت به معنای تناقض و تناقض گویی است و تهافت الفلاسفه یعنی تناقض گویی فلاسفه. مسائل بیست گانه ای که غزالی به نظر خود به فیلسوفان خرده گرفته و ابن رشد آنها را رد کرده می توان اینگونه تقسیم کرد: 1- اتصال خدا با عالم: شامل چهار مسئله اول کتاب (قدم عالم - ابدیت عالم و زمان – خدا فاعل و صانع عالم است - عجز فیلسوفان از اثبات وجود صانع) 2- یگانگی خدا و عجز فیلسوفان از اثبات آن (مسئله پنجم) 3- صفات خدا (از مسئله ششم تا دوازدهم را در بر می گیرد) 4- علم خدا به جزئیات (مسئله سیزدهم) 5- مسائل فلکی و طبیعی (از مسئله چهاردهم تا شانزدهم) 6- سببیت (مسئله هفدهم) 7- نفس انسانی (مسئله هجدهم و نوزدهم) 8- بعث اجساد و حشر ارواح (مسئله بیستم)

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگاهی دوباره به قرینه‌گرایی (بررسی رابطه عقل و ایمان از دیدگاه کلیفورد همراه با تحلیل و بررسی قرینه‌گرایی) : سال 8، شماره 11 : فلسفه دین

نویسنده:

یحیی کبیر، میثم مولایی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ایمان و عقل , توجیه باور دینی , اخلاق باور , قرینه‌گرایی , کلیفورد , توجیه باور دینی , عقل و دین , اخلاق باور , باور دینی‌

کلیدواژه‌های فرعی :

ایمان , باور پایه , گزاره های دینی , الحاد , وجود خدا , شکاکیت (شک‌گرایی) , معقولیت باور , باور کاذب , ایمان گرایی (مسائل جدید کلامی) , شکاکیت(مسائل جدید کلامی) , ابطال ناپذیری گزاره‌های دینی , اثبات وجود خدا , شکاکیت دینی , صدق گزاره‌های دینی , خدای مطلق , اصل زودباوری , ملحدان , باور پایه((اصطلاح وابسته)، قسیم استدلال تسلسل معرفتی و دور معرفتی) , ایمان , باور مبنایی زمینه‌ ای , ایمان ورزی , وظایف عقلانی , ملاک معقولیت , چیستی دلیل , قراین کافی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه حلی

شاپا (issn):

2008-7063

چکیده :

مساله رابطه عقل و ایمان همواره به عنوان جدالی جدی و اساسی در تاریخ اندیشه رخ نموده است. این نزاع از عصر روشنگری به بعد با جدیت و محوریت بیشتری روبه رو شد و تا عصر حاضر، اهمیت خود را حفظ کرده است. از جمله پاسخ هایی که به حل این نزاع داده شده است، پاسخ قرینه گرایان است. به اعتقاد گروهی از ایشان، باورهای دینی که خاستگاه شان ایمان است، نامعقول اند و در نتیجه، ایمان ورزی امری خطاست. در میان نظریه پردازان معاصر اقبال زیادی به رویکرد قرینه گرایانه کلیفورد شده است. مقاله وی با عنوان «اخلاق باور» تاکنون و با گذشت زمان بسیاری از انتشار آن، همچنان دارای نفوذ در محافل فلسفی بوده و تا امروز دیدگاه های موافق و مخالف بسیاری را در این زمینه برانگیخته است. بنابراین، همراه با تشریح قرینه گرایی به تقریر کلیفوردی از این رویکرد خواهیم پرداخت. در این نوشتار می کوشیم تا پس از بررسی ماهیت باورهای دینی، انتقاد قرینه گرایی را بر این باورها طراحی کنیم و در پی آن، واکاوی و تحلیل اصل قرینه گرایی به اجزای سازنده آن، یعنی اصل معقولیت و اصل اخلاق باور، را مورد موشکافی قرار می دهیم. در این روند نقشه ای جامع از چگونگی نقد باورهای دینی از سوی قرینه گرایان منکر وجود خدا ارائه خواهد شد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 69 تا 92

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عقل انسان به چه حدّی از معرفت خدا میتواند نائل شود؟ و آیا از کسانی که قادر به استدلالهای دقیق عقلی نیستند مانند توده مردم، نیز استدلالهای عقلی بر وجود خدا و صفات او شده است؟ و آیا تنها راه شناخت خدا منحصر به معرفت عقلی است یا راههای دیگری هم دارد؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

پرسش فوق در واقع بازگشت به اين پرسش مي كند كه آدمي تا چه اندازه مي تواند با عقل خود خداوند و صفات او را بشناسد؟ و آيا اساساً عقل بشري توانايي آشنايي با خداي سبحان را دارد يا نه؟ چه خوب است پاسخ پرسش مزبور را از كلام امير مؤمنان ـ عليه السلام ـ بشنويم بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کلام جدید , عقل فطری و معرفت خدا , نقش عقل در معرفت الله , 01. خداشناسی (کلام) , صفات خدا , اثبات پذیری وجود خداوند

کلیدواژه‌های فرعی :

اثبات وجود خدا , برهان اثبات وجود خدا , شناخت عقلی , برهان های اثبات وجود خدا , اثبات وجود خدا , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

با توجّه به ميلياردها ملحدي كه وجود دارند نتيجه مي گيريم كه دلايل اثبات وجود خدا كافي و قانع كننده نمي باشد و خدا هم مي تواند بدون آن كه انسانها مجبور شوند، شواهد بيشتري ايجاد كند.

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

نويسنده مقاله «بي اعتقادي مؤيد الحاد» به دنبال اقامه دليل بر عدم وجود خدا و اثبات الحاد است. در استدلال او از باورهاي مؤمنان استفاده شده است. استدلال وي به صورت قياس استثنائي است كه از راه رفع تالي به مطلوب رسيده است. در اين مقاله ما در صدد هستيم كه بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کلام جدید , اثبات وجود خدا , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , ملحدان , اثبات پذیری وجود خداوند

کلیدواژه‌های فرعی :

اثبات وجود خدا , براهین اثبات وجود خدا , کفر و الحاد , براهین اثبات واجب , بدعت , کفر , کفر ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

آیا مساله شرور می تواند دلیلی بر ردّ وجود خداوند باشد؟ استدلال اندیشمندان غربی را نقل و سپس ارزیابی کنید؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

قبل از پاسخ به سوال، سخن يوجين بورتيس فيلسوف غربي را نقل ميکنيم كه مي گويد: «خدايي كه اجازه مي دهد انسان ها را بسوزانند، خدايي كه در حين سوزاندن انسان ها سكوت مي كند و چهرة خويش را پنهان مي كند شايسته اعتقاد ورزيدن نيست»[1] سخن اين فيلسوف نشان مي ده بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کلام جدید , شرور , اثبات وجود خدا , شر , اثبات پذیری وجود خداوند , مسأله شر(فلسفه دین)

کلیدواژه‌های فرعی :

اثبات وجود خدا , براهین اثبات وجود خدا , براهین اثبات واجب ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

با توجه به اینکه یکی از مهمترین مسائل و مباحث کلام جدید، اثبات یا عدم اثبات پذیری وجود خداوند است، می خواستم دلایل مخالفان اثبات پذیری و نقد براهین ایشان را بدانم؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

پاسخ تفصیلی:

مقدمه يکي از دغدغه هاي کهن انساني، امکان شناخت خداوند متعال است. اعتقاد به خداوند، اعتقاد فطري، پايه و همگاني (اجماع عام) است. هرانساني با تأمل در اندرون خود، وجود خويش را ناقص و وابسته به وجود مطلق کامل حس مي کند که آن همان اعتقاد به خدا يا ملازم با بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کلام جدید , 2. اصطلاحنامه مسایل جدید کلامی current debates in Kalam , اثبات وجود خدا , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , اثبات پذیری وجود خداوند

کلیدواژه‌های فرعی :

اثبات وجود خدا , براهین اثبات وجود خدا , براهین اثبات واجب , براهین اثبات خدا ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

آیا وجود خداوند بدون استفاده از مفاهیم وحیانی اثبات پذیر است؟ آیا اجماع یا احادیثی درباره برهان پذیر بودن خدا وجود دارد؟ علامه طباطبایی، امام خمینی، و دیگر صاحب نظران در این باره چه نظری دارند؟ و آیا برهان نظم و علیت واقعا برهان است یا نشانه وجود خدا؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

برهان در اصطلاح اهل منطق معنايي خاص دارد[1] و با آن‌چه که در پرسش برهان خوانده شده که عدم استفاده از مفاهيم وحياني باشد؛ اندكي تفاوت دارد، پاسخ اين است كه نه تنها چنين برهاني وجود دارد، بلكه برخي از متفكران الهي تلاش كرده‌اند تا برهاني ارائه كنند كه بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کلام جدید , براهین خداشناسی , اثبات وجود خدا , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , برهان نظم , اثبات پذیری وجود خداوند , برهان علیت (اثبات خدا) , درباره علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

اثبات وجود خدا , برهان مصادیق نظم , براهین اثبات وجود خدا , براهین اثبات واجب , برهان نظم , براهین وجود خدا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , امام خمینی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

براهین اثبات وجود خداوند را بیان کنید؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ

پاسخ تفصیلی:

بشر در تاريخ زندگي خود براي درك جهان، راه هاي گوناگوني داشته و هر فردي به مقتضاي استعداد و توانائي فكر خود، راهي را انتخاب نموده و به مقصود رسيده است مهم ترين راه هاي خداشناسي عبارتند از: الف: راه فطري ب: راه عقلي الف: مقصود از راه فطرت اين است كه يك بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کلام جدید , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , اثبات پذیری وجود خداوند

کلیدواژه‌های فرعی :

اثبات وجود خدا , اثبات خدا , براهین اثبات خدا , اثبات وجود خدا , اثبات خدا ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

باب الحادى عشر مع شرحيه النافع يوم الحشر و مفتاح الباب

نویسنده:

حسن بن یوسف علامه حلی؛ محقق: مهدي محقق؛ شارحان: مقداد بن عبدالله سيوري، ابوالفتح بن مخدوم جرجاني

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر

منابع دیجیتالی :

فهرست نسخه PDF معرفی کتاب

وضعیت نشر :

تهران: موسسه مطالعات اسلامي دانشگاه مك گيل، دانشگاه تهران,

زبان :

عربی

فهرست گزیده موضوعات :

توحید , صفات الهی

کلیدواژه‌های اصلی :

01. خداشناسی (کلام) , امام شناسی , پیامبر شناسی , صفات الهی , صفات ثبوتیه , صفات سلبیه , معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) , امامت , معاد(کلام) , نبوت , شناخت خدا , عدل الهی , اثبات وجود خدا , باب حادی عشر: علامه حلی , کتب کلام شیعه , کتب چاپی عربی (باب حادی عشر)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه حلی

کد کنگره:

‏BP‎‏ ‎‏210‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏8‎‏ ‎‏ب‎‏2027‎‏ ‎‏1370‎‏ب

چکیده :

«الباب الحادى عشر مع شرحيه النافع يوم الحشر و مفتاح الباب»، متن كتاب معروف «باب حادى عشر»، تأليف علامه حلى، به همراه دو شرح مهم «النافع يوم الحشر»، نوشته فاضل مقداد و «مفتاح الباب»، تأليف ابوالفتح بن مخدوم حسينى است. علامه حلّى در اين اثر، از اصول دين آنچه را به اجماع علما بر هر مسلمانى واجب است، چنين بر مى‌ شمارد: شناخت خدا و صفات ثبوتيه و سلبيه او و آنچه بر او صحيح و از او ممتنع است، و شناخت نبوت و امامت و معاد. وى اين باب را در هفت فصل قرار داده است: 1- در اثبات واجب الوجود؛ 2- در صفات ثبوتيه او كه عبارت است از قدرت و اختيار، علم، حيات، اراده و كراهت، ادراك، قديم و ازلى و باقى وابدى بودن او، تكلم، صدق؛ 3- در صفات سلبيه او كه عبارت است از مركب نبودن، جسم و عرض و جوهر نبودن، لذت و الم نداشتن، متحد به چيزى نشدن، محل حوادث نبودن، رؤيت بصرى نداشتن، شريك نداشتن، از معانى و احوال به دور بودن؛ 4- در عدل كه اختيار بشر و استحاله قبح بر خداوند و لطف او را به اثبات مى‌ رساند؛ 5- در نبوت كه پس از تعريف واژه «نبى» به اثبات نبوّت پيامبر اسلام (ص) و وجوب عصمت او و اينكه او فاضل‌ ترين مردمان بوده و از دنائت پدران و ناپاكى مادران و رذائل خُلقى و عيوب خَلقى بركنار است، مى‌ پردازد؛ 6- در امامت (رياست عامه در امور دنيا و دين براى يك شخص به عنوان نيابت از پيغمبر) كه آن را عقلاً واجب مى‌ داند و بيان مى‌ كند كه امام بايد معصوم و منصوصٌ‌ عليه و فاضل‌ ترين مردمان باشد. سپس از راه‌ هاى عقلى و نقلى به ذكر امامت بلافصل على بن ابى‌ طالب (ع) پس از پيغمبر (ص) مى‌ پردازد؛ 7- در معاد كه آن را از طريق عقلى ثابت مى‌ كند و سپس آياتى را كه بر آن دلالت دارد شرح مى‌ دهد؛ در اين فصل مسئله ثواب و عقاب و توبه و امر به معروف و نهى از منكر بيان شده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

چه آیاتی از قرآن برای اثبات وجود خداوند و یگانگی او آمده است؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی

پاسخ تفصیلی:

پاسخ سوال در دو قسمت داده مي شود. الف: ادلة قرآني بر اثبات وجود خدا؛ ب: ادلة قرآني بر يگانگي خداوند و نفي شرك. الف: اهم ادله و براهين قرآني بر اثبات وجود خداوند عبارتند از: 1. برهان نظم گسترده‎ترين برهان قرآن بر اثبات وجود خدا كه آيات فراواني بر آن د بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تجلی خدا در قرآن , اصطلاحنامه علوم قرآنی , اثبات خدا در قرآن , خدا شناسی در قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

براهین اثبات واجب , اثبات خدا , اثبات وجود خدا , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , اثبات خدا , اثبات پذیری خدا , اثبات خدا در قرآن ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر