مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
تعریف اخص دین تعریف اعم دین تعریف برون دینی دین تعریف پدیدار شناختی دین تعریف ترکیبی دین تعریف خاص دین تعریف درون دینی دین تعریف ذاتی دین تعریف طبیعت گرایانه دین تعریف عام دین تعریف کارکردی دین تعریف مفهومی دین
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 94
فلسفه دین
عنوان :
نویسنده:
ابوالفضل ساجدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
عصر حاضر پرسش های پرشماری فراروی دين پژوهان نهاده كه جمع قابل توجهی از آن ها حول محور فلسفه دين گرد آمده اند. نوشتار پيش روی، چيستی فلسفه دين را می كاود. نيل بدين مقصود بدون رجوع به خاستگاه و مفاهيم مشابه و متقارب ممكن نيست؛ بدين جهت، نگاه به واژه هايی چون الاهيات و كلام فلسفی و طبيعی، دين پژوهی، كلام قديم و جديد ضرورت دارد. در اين ميان واژه ای كه بيش از ديگران به فلسفه دين نزديك و با آن متداخل است و به ويژه در آثار نويسندگان داخلی مشاهده می شود، كلام، به ويژه با وصف جديد است؛ پس اين مقاله در جهت تبيين مفاهيم متقارب به فلسفه دين، توجه بيشتری به تعيين مرز آن با كلام جديد كرده است. كشف اين مرز در گرو پرده برداری از سيمای كلام جديد است. در اين زمينه پس از اشاره مختصر به چيستی كلام قديم، آرای طرح شده در تيين كلام جديد به دو دسته حاميان و نافيان تقسيم و ارزيابی شده است؛ سپس بر مبنای نظر برگزيده، وجوه تمايز فلسفه دين و كلام جديد آمده است. در نهايت، مسائل فلسفه دين و امكان طرح رويكرد اسلامی، محور سخن در اين نوشتار است.
صفحات :
از صفحه 47 تا 66
ضد عرفان در برابر تجربه گرایی رویارویی دو دیدگاه درباره عرفان و تجربه عرفانی در سده بیستم
نویسنده:
قاسم کاکایی ، اشکان بحرانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
چکیده :
مقاله ٴ حاضر به تقابل ميان دو نگرش عمده درباره ٴ عرفان و تجربه ٴ عرفانی، يعنی جريان تجربه گرايی و جريان ضدِ عرفان می پردازد. در اين نوشته، ابتدا مولفه های اصلی هر يك از دو جريان اصلی معرفی و بررسی می شوند. از سويی، تجربه-گرايی، كه از انديشه های ويليام جيمز متاثر است، به نقش تجربه های فردی و احوال خارق العاده و تجربه های وجدناک عارفان اهميت مي دهد و تجربه را معرف و نشانه ٴ امر عرفانی می داند. در مقابل، جريان ضدِ عرفان، كه عمدتاً در نوشته های دنيس ترنر بازتاب يافته است، به تجربه گرايی نقدهايی جدی وارد می كند. به باور هواداران ضدِ عرفان، امر عرفانی متكی و مبتنی بر جماعت و اعمال و افكار جماعتی است. بر همين اساس، ضدِ عرفان بر ديدگاه تجربه گرايی نقدهايی وارد می كند، نقدهايی در خصوص نقش تجربه در معنويت قرون وسطا، چرخش در سنت معنوی مسيحيت، خوانش تاريخ معنويت مسيحی و هم چنين خوانش تجربه گروانه از متون قرون وسطا. در خاتمه ٴ مقاله، به نقد و داوری آرای هر يک از دو جريان می پردازيم.
صفحات :
از صفحه 65 تا 100
بررسى مفهوم دين در رويكرد سنت گرايى و دلالت هاى آن در حوزه تربيت دينى
نویسنده:
بابك شمشيرى، شيما نقيبى
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
امروزه يكى از نحله هاى فكرى كه به سوى دين و معنويت گرايش پيدا كرده اند، رويكرد سنت گرايى مى باشد. سنت گرايان، يكى از خصايص عمده فرهنگى عصر جديد تجدد را «بحران معنوى» مى دانند كه حاصل از دست رفتن منابع سنتى آن يعنى دين است. اين نوشتار، به روش تحليلى ـ استنتاجى سعى دارد پس از بررسى مفهوم دين در رويكرد سنت گرايى و رابطه دين با سنت، دلالت هاى تربيتى آن در حوزه تربيت دينى مورد توجه قرار گيرد. بدين صورت، كه ابتدا با استفاده از منابع معتبر، به استخراج آراء و انديشه هاى سنت گرايان در خصوص دين پرداخته، سپس با نگاه تركيبى به اين آراء، نسبت به تلخيص و با هم نگرى آنها اقدام نموده و مفاهيم مختص فرايند تربيت دينى پردازش شده است. از مهم ترين يافته هاى پژوهش اين است كه به اعتقاد سنت گرايان، دين قابليت نفوذ بر همه ابعاد زندگى بشر را دارد. آنها بر دفاع عقلانى از دين تأكيد مى كنند و تضعيف دين دارى را نتيجه مستقيم تجددگرايى مى دانند. بر اين اساس، معتقدند كه بهترين راه براى مواجهه با اين چالش، شناخت عميق و هوشمندانه دنياى متجدد بر مبناى نگرش عقلانى است و قرآن و حديث، سرچشمه هاى توأمان سنت اسلامى اند و تعاليم اين دو منبع لايزال، كليد هدايت، قرب الهى و سعادت هر دو جهان است.
صفحات :
از صفحه 101 تا 116
دسته‏ بندى و بررسى تعريف‏ هاى دين
نویسنده:
محمدرضا موسوى‏ فراز
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
تعريف‏ هاى بسيار متعدد و متنوعى از دين توسط فلاسفه دين ارائه شده است. اين مقاله با روش توصيفى ـ تحليلى به دسته‏ بندى و بررسى تعدادى از اين تعريف‏ ها پرداخته است. هدف از اين بحث، سامان‏ بخشى و طبقه‏ بندى اين تعريف‏ ها براى سهولت بررسى و نقد آنهاست. در مقاله، دشوارى يا غيرممكن بودن تعريف دين تحليل شده است. تنوع بسيار زياد صورت‏ هاى دينى در جوامع مختلف، يكى از عوامل دشوارى تعريف دين است. تعريف‏ هاى دين يا تبليغى است و يا حقيقى. تعريف‏ هاى حقيقى به دسته‏ هاى عقل‏ گرا، عاطفه‏ گرا، عمل‏ گرا، نمادگرا، تحويل‏ گرا، كاركردگرا، درون‏ دينى و تركيبى تقسيم مى‏ شود. از سوى ديگر، تعريف‏ هاى دين ممكن است از منظر فلسفى، روان‏ شناختى، جامعه‏ شناختى يا پديدارشناختى باشد. در ذيل هر دسته يك يا چند تعريف به عنوان نمونه آمده و بررسى و نقد شده است. بحث با ارائه تعريف برگزيده و بررسى آن به پايان رسيده است.
صفحات :
از صفحه 13 تا 30
بازشناسى رابطه دين و اخلاق
نویسنده:
محمدتقى مصباح یزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اين بحث به تبيين ارتباط دين و اخلاق مى پردازد. اخلاق، بخشى از دين است و از اين منظر، اخلاق دينى است. منظور از «دين»، گاهى محتواى كتاب و سنت است كه شامل عقايد، اخلاق و دستورالعمل هاى عملى است. در اين نگاه، منظور از اخلاق دينى، گزاره هاى اخلاقى در متن دين است. منظور از «اخلاق»، نيز صفات و رفتار خوب و بد است كه يكى از راه هاى بازشناخت آن، دلايل دين در كتاب و سنت است. در اين نگاه، اخلاق دينى، اخلاقى است كه براى آن دلايل تعبدى و دينى وجود دارد. اما در علم اخلاق رايج، اخلاق افزون بر صفات و ملكات، شامل رفتار نيز مى شود و افزون بر صفات خوب و بد، هر كار اختيارى خوب و بد ارزش اخلاقى به شمار مى آيد كه علاوه بر ادله تعبدى، مى توان بر آنها برهان اقامه كرد؛ زيرا هر انسان به طور فطرى خواهان كمال خويش است. از اين رو، كمال جويى و حقيقت جويى و كوشش براى كسب علم و آگاهى، امرى فطرى و ضرورتى وجودى است؛ زيرا همه خواهان كمال و سعادت هستند. بنابراين، اكثر گزاره ها و ارزش هاى اخلاقى را با دلايل عقلى و تعبدى مى توان شناخت و از پشتوانه عقلى نيز برخوردارند.
صفحات :
از صفحه 5 تا 14
تعامل دین و رسانه از دیدگاه حقوق
نویسنده:
محسن اسماعیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تاثیر متقابل رسانه و دین از دغدغه های روزگار ماست. از سویی رسانه ها تاثیری عمیق و گسترده بر دین و اخلاق جامعه باقی می گذارند و از سویی دیگر مجبورند در کارکردهای ذاتی خویش آموزه ها و خطوط قرمز دینی را مراعات کنند . این واقعیتی است که در جهان شاهد آنیم و درعین حال مخالفانی نیز دارد. کسانی هستند که نه تنها کارکرد دینی و ارزش گرا را نافی فلسفه وجودی این پدیده نو ظهور می دانند، که آن را ناقض حقوق اولیه بشر تلقی می کنند؛ همان گونه که کسان دیگری رسانه را به عنوان موضوعی نو پیدا، خارج از قلمرو احکام و دستورات دینی می دانند و به این ترتیب منکر تعامل دین و رسانه هستند. حقوق نمی تواند در برابر این واقعیتها بی تفاوت و نظاره گر باشد و از این رو، چه در حوزه داخلی و چه در حوزه حقوق بین الملل ، تلاش هایی برای تبیین رابطه دین و رسانه صورت گرفته است . مقاله حاضر گامی است که از دیدگاه یک حقوق دان مسلمان ایرانی در این زمینه برداشته شده است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 40
دین و روشنفکران
نویسنده:
هانا آرنت
نوع منبع :
مقاله , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تبریز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز,
چکیده :
نکته اصلی در خصوص«نگرش علمی» به نظر می‌آید این باشد که این نگرش متعلق به ذات علم است،و علم دربادی نظر به امور واقع علاقه‌مند است،که خبر ما از امر واقع نه تنها محدود است بلکه به نظر می‌آید که پاسخهای مهمترین پرسشهای مربوط به امر واقع در خصوص وضع انسان و نیز وجود هستی[theexistenceofbeing] به طور عام در ورای دانش به امر واقع و تجربه قرار دارد. می‌باید اذعان کنم این تصور که آدم می‌تواند یا می‌باید دین را همچون نهادی سازمان دهد تنها به این دلیل که دوست دارد فرهنگ داشته باشد همواره به نظرم بیشتر خنده‌آور بوده است. به‌علاوه،به نظر می‌آید که همه چنین کوششهایی محکوم به شکست خواهد بود،به ویژه در نبرد علیه تمام‌خواهی؛تاریخ اخیر نشان داده است که دین سازمان‌ یافته در هنگامی‌ که با صورتهای تازه تمام‌خواهی حکومت مواجه می‌شود تا چه اندازه ضعیف و ناتوان است-و این امر با وجود حسن نیت و قهرمانی مکرر بخشهایی بزرگ از روحانیان تقریبا همه فرقه‌هاست.
صفحات :
از صفحه 232 تا 237
تحلیل مؤلفه‌های مفهومی دین
نویسنده:
سیدحسین حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل مطرح در حوزه مباحث دین‌شناسی و خصوصاً فلسفه دین تعریف مفهوم دین و دست‌یابی به مؤلفه‌های اصلی آن است. این مقاله پس از طرح تعریفی از دین، به نقد و تحلیل آن و بررسی نقاط قوت و ضعف آن خواهد پرداخت. توجه به سه حوزه «اعتقادات»، «اعمال»، و «احساسات»، در میان نیازها و توانایی‌‌های وجودی انسان، از امتیازات تعریف فوق و لازمه اصل جامعیت در تعریف است، اما تلاش برای حل مشکل تعریف دین حاصلی درپی نخواهد داشت مگر این‌که موارد زیر که از کاستی‌‌ها و موانع نظری تعریف مفهوم دین دانسته می‌شوند، ازمیان برداشته شوند: 1. دست‌یابی به حداقل مشترکات بین ادیان؛ 2. ابهام در تبیین عناصر اصلی تعریف؛ 3. شمولیت کل یک تعریف در حد عدم مانعیت آن؛ و 4. عدم احتساب وجود منفرد در تعریف دین. درنهایت ضرورت وجود یک «نگاه سیستمی» در تعریف این واژه را هم باید از مشکلات و چالش‌‌های این امر دانست و باید با در نظرداشتن آداب و شرایط علمی و روش‌مند به آن نگریست. مقاله در پایان ما را به سمت تأمل در تعریف دیگری از مفهوم دین سوق می‌دهد تا از این طریق راهی به ‌سوی تحلیل مؤلفه‌‌های مفهومی دین بگشاید.
صفحات :
از صفحه 27 تا 50
احساس دینی از دیدگاه شلایرماخر و نقد اتو بر آن
نویسنده:
یوسف شاقول، مژگان گلزار اصفهانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
فریدریک دانیل ارنست شلایرماخر (1834-1768)، یکی از فلاسفه و الهی دانان برجسته است که به خاطر تلاش اثر گذارش بر الهیات جدید، بعد از عصر روشنگری، شهرت یافته است. یکی از جنبه های بارز و مهم دیدگاه دین شناختی شلایرماخر، این است که او برای نخستین بار در عصر روشنگری پرسش از ماهیت دین را مطرح کرد. او تلاش کرد سیستمی نظام مند ارایه دهد و دین را بر پایه هایی استوار کند که از انتقادات عقل گرایان در امان باشد. به همین علت، او دین را «احساس وابستگی مطلق» نامید. تعریف شلایرماخر از دین به احساس، تاثیر بسزایی بر اندیشه متفکران پس از او داشته است. از جمله این متفکران می توان به رودلف اتو اشاره کرد، او نیز بر احساسات تاکید کرد؛ اما احساس وابستگی مطلق شلایرماخر را مورد انتقاد قرار داد و در عوض، احساس مخلوق بودن را مهمترین مولفه دین دانست. در این مقاله، سعی بر آن است تا ضمن تحلیل و بررسی دیدگاه شلایرماخر در مورد احساس دینی، به انتقاداتی که از جانب اتو بر این دیدگاه وارد شده است، اشاره کنیم.
صفحات :
از صفحه 89 تا 102
رابطه دین و تمدن در اندیشه مالک بن نبی
نویسنده:
محسن الویری,سیدرضا مهدی نژاد
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقيقات,
چکیده :
رابطه دین با تمدن و نقش دین در پیدایی یا توسعه تمدن ها، موضوعی است که در اندیشه بسیاری از نظریه پردازان و مورخان و برخی از دین پژوهان انعکاس یافته و طیف متنوعی از صاحبان دیدگاه های موافق و مخالف را در بر گرفته است. این نوشتار تلاشی است برای واکاوی نسبت دین با تمدن در اندیشه مالک بن نبی، اندیشمند معاصر الجزایری. وی از معدود اندیشمندان مسلمانی است که نقطه ثقل مطالعات و آثار خود را بر موضوع تمدن قرار داده و از نقش دین در تمدن و رابطه این دو با یکدیگر سخن گفته است. به عقیده بن نبی، عناصر تشکیل دهنده یک تمدن عبارت است از: انسان، خاک و زمان. اما نکته اساسی این است که صرف وجود عناصر این سه گانه الزاما به ایجاد تمدن نمی انجامد، بلکه برای به وجود آمدن تمدن نیاز به «ترکیب کننده» یا «خمیر مایه تمدنی» است که این خمیرمایه در ترکیب عناصر سه گانه یاد شده با یکدیگر اثرگذار است. تحلیل تاریخی نشان می دهد خمیر مایه ای که همواره با ساخت و ساز تمدن همراه بوده، «اندیشه دینی» است. اندیشه دینی روح را در این عناصر بر می انگیزاند و از ترکیب آن ها با یکدیگر محصولی به نام تمدن پدید می آورد. اگر چه پیدایش تمدن منوط به اراده انسان تمدنی است، این اراده جز با ایمان آدمی به عقیده ای که خواهان تلاش در تمدن است به دست نمی آید، این انگیزه و تلاش چیزی است که «اندیشه دینی» در بالاترین سطح، به انسان می بخشد و تمدن حاصل مواجهه ا نسان با خاک در مدت زمانی مشخص و در سایه «اندیشه دینی» است.
صفحات :
از صفحه 163 تا 191
  • تعداد رکورد ها : 94