مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: میرچا الیاده یک اثر بسیار بدیع و علمی در مورد معنویت توسط مورخ مشهور میرچا الیاده در کتاب مقدس و بی‌حرمتی، مشاهده می‌کند که در حالی که مردم معاصر معتقدند دنیایشان کاملاً بی‌معنی یا سکولار است، هنوز هم گاهی اوقات خود را ناخودآگاه به خاطر چیزی مرتبط می‌بینند. مقدس این پیش‌فرض است که هم کاوش جامع الیاده از امر قدسی را هدایت می‌کند - همانطور که در فضا، زمان، طبیعت و کیهان و خود زندگی تجلی یافته است - و هم دیدگاه گسترده او را از تجربه‌ی انسانی تقویت می‌کند.

ترجمه ماشینی: The Sacred Is the Profane نه مقاله نوشته شده در طی چندین سال توسط ویلیام آرنال و راسل تی مک کاچون را گردآوری می کند که دیدگاهی همگرا دارند: نه صرفاً اینکه هم مقوله و هم مفهوم "دین" یک ساختار است، چیزی که ما نمی توانیم آن را "طبیعی" فرض کنیم. یا جهانی، اما همچنین توانایی تفکر و عمل «مذهبی»، به طور مشخص، یک مقوله مدرن و سیاسی در خاستگاه ها و تأثیرات آن، صرفاً محصول جانبی دولت مدرن است. این مقالات جمع‌آوری‌شده، که اساساً برای این جلد بازنویسی شده‌اند، بحث‌های علمی کنونی را در مورد بحث‌های سکولاریسم پیش می‌برند، که، نویسندگان استدلال می‌کنند، با پیش‌فرض دین (اغلب تحت پوشش چنین دینی، به اندازه کافی دوگانه‌های مقدس/سکولار، کلیسا/دولت، و خصوصی/عمومی را تئوریزه نمی‌کنند. اصطلاحات «مذهبی»، «ایمان» یا «معنویت») از لحاظ تاریخی مقدم بر دولت-ملت هستند. مقالات، بارها و بارها به این پرسش بازمی‌گردند که «دین» - کلمه و مفهوم - چه چیزی را برای کسانی که از آن استفاده می‌کنند، چه در سطح مردمی، سیاسی، یا علمی محقق می‌کند. تمرکز در اینجا برای دو نویسنده از حوزه‌های ظاهراً متفاوت بر کارآمدی، هزینه‌ها و کار تاکتیکی است که با تقسیم جهان بین دینی و سیاسی، کلیسا و دولت، مقدس و ناپسند انجام می‌شود.

با توجه به نقش مهم مسائل اعتقادی در منظومه معارف دینی و اثر مهم آن در سرنوست انسان، آیت الله حیدری توجه فراوانی به این مسائل مبذول داشته است. در همین راستا کتاب حاضر، به بیان دین، چیستی و چرایی آن در زندگی انسان و همچنین کیفیت تکامل شرایع آسمانی پرداخته است. مباحث این کتاب به دو فصل تقسیم می شود: فصل اول: بحث و بررسی دلایل نیازمندی به دین و پیامبران فصل دوم: بیان اینکه اصل دین، واحد است امّا شرایع – با توجه به شرایط زمانی و مکانی – متعدد است. در ادامه نیز، نویسنده به بیان خاتمیت، جامعیت و شمولیت دین اسلام بر همه شرایع و همچنین به بیان ویژگی های این شریعت می پردازد.

ترجمه ماشینی: این کتاب گزیده ای از انواع عمده نظریه های تبیین دین را بررسی می کند: مذهبی، فلسفی، جامعه شناختی، اجتماعی-اقتصادی و روانی. به پیش فرض های این گونه نظریه ها و دلایل ضرورت و اعتبار آنها می پردازد. به سبک های اصلی در تعریف دین می پردازد. این استدلال می کند که موردی برای تبدیل دین به موضوع نظریه پردازی در مقیاس بزرگ مطرح نشده است و معتقد است که تبیین دین با تمرکز بر ویژگی های تاریخ دینی و پیوندهای متقابل بین ایده های دینی بهتر پیش می رود.

ترجمه ماشینی: در اینجا هیچ تلاشی برای تخطی ناپذیر دانستن یا تشریع روش‌های خاصی برای نگریستن به چیزها یا روش‌های کار برای فیلسوفان دین وجود ندارد، فقط پیشنهادهایی برای چگونگی برخورد با طیفی از مسائل اساسی وجود دارد - پیشنهادهایی که امیدوارم بحث‌های پرباری را برانگیزد. و در هر صورت، آن را مبنایی برای کار مستمر خود در این زمینه قرار خواهم داد. - از مقدمه کتاب جدید J.L.Schellenberg با ارائه یک پرداخت اصیل و سیستماتیک به مسائل اساسی در فلسفه دین، به ساختار باورهای دینی و غیر مذهبی، انواع شکاکیت مذهبی و ماهیت خود دین می پردازد. از تحلیل جست‌وجوی نویسنده از ایمان، درک جدیدی از ایمان گزاره‌ای به‌عنوان مستلزم فقدان باور به دست می‌آید. شلنبرگ با ارائه یک سری اصول برای انجام برخی از مهمترین این اهداف می پرسد که اهداف این رشته باید چه باشد. روایت او از توجیه نه تنها اعتقاد، بلکه سایر پاسخ‌ها به دعاوی دینی را نیز مورد توجه قرار می‌دهد و توجیه پاسخ‌ها، گزاره‌ها و اشخاص را متمایز می‌کند. شلنبرگ در سرتاسر کتاب Prolegomena to a Philosophy of Religion، در حال ایجاد زمینه برای توضیح دیدگاه خود است و در عین حال پیشنهاد می کند که چگونه فیلسوفان ممکن است در مفروضاتی تجدید نظر کنند که بیشتر کارهای امروزی در فلسفه تحلیلی دین را هدایت می کند.

ترجمه ماشینی: J.L.Schellenberg یک ایده ساده اما انقلابی را بیان می کند و از آن دفاع می کند: ما هنوز در مراحل اولیه تاریخ احتمالی حیات هوشمند در سیاره خود هستیم و باید نگرش های مذهبی خود را بر اساس آن چارچوب بندی کنیم. انسان ها شروع به انطباق با گذشته ای عمیق کرده اند - گذشته ای که در میلیاردها سال اندازه گیری می شود نه هزاران. اما ما واقعاً متوجه نشده ایم که ذره ای از زمان گذشته که تمام زندگی مذهبی ما در آن گنجانده شده است چقدر نازک است. و ادواری که ممکن است هنوز حیات هوشمند را ببینند، به سختی شروع به تمرکز کرده اند. وقتی این چیزها درونی شوند، ممکن است کل تصویر ما از دین تغییر کند. زیرا در آن صورت ما برای اولین بار در موقعیتی خواهیم بود که بپرسیم: آیا ممکن است شکلی از دین متناسب با چنین مرحله اولیه توسعه مانند دوران ما وجود داشته باشد؟ آیا ممکن است چنین «دین تکاملی» با اشکال دینی که امروزه در اطراف خود می بینیم متفاوت باشد؟ و آیا برای پاسخگویی به خواسته های عقل بهتر است؟ دین تکاملی معتقد است که پاسخ در هر مورد «بله» است، اگرچه بیشتر به دنبال راه اندازی یک بحث جدید است. هنگامی که نور زمان عمیق به طور کامل روشن شود، شکل جدیدی از شک و تردید، اما در عین حال، امکانات جدیدی از زندگی دینی نمایان می شود. ما متوجه نگرش‌های دینی خواهیم شد که اگرچه از ایده غایت متعالی غافل نیستیم، اما بدون اعتقاد و بدون جزئیات انجام می‌دهند. همانطور که شلنبرگ آشکار می کند، دنبال کردن دین تکاملی به جای پذیرش یک طبیعت گرایی علمی، کاری است که می توان آن را به صورت عقلانی انجام داد، حتی اگر باور مذهبی سنتی خارج از محدوده استدلال قرار گیرد. و از قضا این علم است که باید به ما کمک کند تا این را ببینیم. در واقع، در یک دوره جدید فرهنگی، دین تکاملی ممکن است در میان کسانی که بیشتر نگران غنای فکری ما و بقای ما در آینده عمیق هستند، گزینه مطلوبی باشد.

چکیده: جهان اسلام در برهههای مختلف از جمله دوران معاصر تنها درگیر جدال و معارضه بین عقلانیت و عقلگرایی با گرایشات ضد عقلی نبوده است. برعکس، جهان اسلام در عرصه تفکر و اندیشهورزی از جمله در حوزه فلسفه سیاسی شاهد نزاع بنیادینی بین طرفداران نحلههای مختلف عقلگرایی نیز بوده است. در دوران جدید یکی از جریانات پرنفوذ در جریان اسلام به ویژه کشورهای عربی زبان گرایش نو اعتزالی بوده است که با خوانش جدیدی به تأمل در میراث فکری و معنوی جوامع اسلامی پرداخته است. این جریان بهرغم دستاوردهای عقلانی قابل توجهی که در بازخوانی اندیشههای سنتی جهان اسلام داشته است، به دلایلی همچون اتکا به عقل خودبنیاد و نیز استفاده از روششناسی و معرفتشناسی مدرن، برای حوزه متعارف مطالعات و اندیشهورزی اسلامی چالشزا و مشکلآفرین بوده و واکنشهایی را نیز به دنبال داشته است. نوع نقد و شیوه مواجهه این جریان با عقلانیت معمول در جهان اسلام نه فقط از حیث برخی مبادی و اصول فکری متفاوت است، بلکه علاوه بر آن از برخی پیشزمینههای معرفتی مغایر با اندیشه های سنتی اسلامی برخوردار است و همین گاهی همسخنی این گرایش فکری با حوزههای اندیشه حتی عقلانی در جهان اسلام را دشوار میسازد. یکی از این زمینههای مورد اختلاف و نزاع بین طرفین در نسبت بین دین و عقل است که به نوبه خود بر حوزهی سیاسی و تأمل درباره آن نیز تأثیر میگذارد. در این میان به ویژه خوانش محمدعابد الجابری و دلالتهای سیاسی برداشتها و تفسیر وی از روند جریان فکری جهان اسلام حائز اهمیت زیادی است. این جریان بینش خوبی درباره روند جریانات فکری جهان اسلام به دست میدهد ولی آنچه در این نوشتار بر آن تأکید میشود، ارائه تصویری از چالش و تعارضی است که بر اثر خوانش این جریان نه فقط با ضد عقلگرایان بلکه حتی بین عقلگرایان ایجاد شده است. خوانش و قرائتی که لزوماً نباید قضاوی ارزشی درباره آن داشته و به یکباره آن را مثبت و یا منفی قلمداد نمود. با وجود قوام یافتن نسبی ادبیات این گروه از نواندیشان و روشنفکران اسلامی، به نظر می رسد هنوز برای کاربردی و عملیاتی نمودن این مباحث و التزام به نتایج پژوهش های ایشان، راه درازی در پیش است.

يکي از ديدگاه هاي غربيان که با رويکردي طبيعت گرايانه به موضوع «منشأ دين» پرداخته، «ترس از حوادث طبيعي» را منشأ دين مي داند. نوشتار حاضر با استفاده از قرآن و با روش نقلي درصدد است تا نظر قرآن را در اين مسئله تبيين کند که آيا منشأ پيدايش دين، گرايش به دين و التزام به احکام عملي آن، مي تواند ترس از حوادث طبيعي باشد يا خير؟ و اساساً قرآن چه ديدگاهي را دربارة پاسخ اين سه مسئله بيان مي دارد. در اين مقاله پس از مفهوم شناسي، اين بحث را به ترتيب در سه بخش مطرح کرده ايم: در بخش اول که «پيدايش دين» است، ترس هيچ نقشي در پيدايش دين ندارد؛ بلکه از ديدگاه قرآن، خداوند و ارادة او عامل پيدايش دين است؛ ولي در دو بخش ديگر يعني «گرايش به دين» و «التزام به احکام ديني»، گرچه ترس عاملي اساسي نيست، لکن نمي توان به کلي نقش آن را ناديده گرفت.