جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

منتقدان و مدافعان اخلاق اسلامی و آنهایی که فقط اخلاق اسلامی را شرح و توصیف می‌کنند، اغلب ادعا دارند که قرآن منبع هنجارهای رفتاری مسلمانان است. گرچه این مدعا در یک سطح انکارناپذیر است، اظهار آن به طور بی‌قیدوشرطی که از ظریف‌ترین و ممتازترین ویژگی‌های اخلاق قرآنی را مخدوش خواهد کرد، آن ویژگی این است که قرآن مکرراً تصریح می‌کند که آدمی باید مطابق هنجارهایی عمل کند که در قرآن مشخص نشده‌اند، یعنی آدمی باید به منابع دانش اخلاقی که جایی در بیرون از وحی قرار دارند متوسل شود. مقالۀ حاضر این مدعا را موجه خواهد ساخت، و سپس استلزامات این تصریح وحیانی بر متابعت از هنجارهای اخلاقی غیر‌وحیانی را بررسی خواهد کرد. چنین آموزه‌ای مقدمتاً سازگار با ویژگی‌های انسان‌شناسی و کیهان‌شناسی قرآنی به نظر می‌آید، که برای مثال، بر خلاف اکثر شکل‌های مسیحیت، تفاوت مطلق بین جهان آخرت و این جهان، و بین ماهیت انسان و استعداد انسان را از میان برمی‌دارد. برخی از پیامدهای این نظام اخلاقی برای اسلام شیعیِ امامی و اسلام سنی نیز مورد ملاحظه قرار خواهد گرفت.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 11 تا 27

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دلایل قرآنی برای عود ارواح یا تناسخ و زندگی تکراری چیست؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , کتابخانه عمومی

پاسخ تفصیلی:

در قرآن مجيد اصطلاح تناسخ به كار نرفته است. لكن ريشه ي آن به معنايي ديگر وارد شده است (مانند آية 106 سورهي بقره). امّا آيات ديگري وجود دارد كه طرفداران تناسخ به طور گسترده از آن سودجويي كرده‎اند. امّا قبل از طرح آيات، مطالبي بيان مي‎شود: 1. تناسخ از بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عود , تناسخ , اصطلاحنامه علوم قرآنی , انسان شناسی قرآن , عالم ارواح(قسیم عالم مثال و اجسام و معانی)

کلیدواژه‌های فرعی :

تناسخیه (فرق کلامی) , عقیده تناسخ , تناسخیه , تناسخ ابدان ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

معنای ظلوم و جهول بودن انسان در قرآن چیست؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی

پاسخ تفصیلی:

با یک مرور اجمالی در قرآن کریم به این نتیجه خواهیم رسید که در ارتباط با انسان، به طور کلی با دو دسته از آیات مواجه هستیم: دسته ی اوّل آیاتی هستند که از انسان تجلیل به عمل آورده و از او به عظمت و بزرگی یاد کرده اند. نظیر این آیات: 1. «ما بنی آدم را بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ماهیت انسان در قرآن , اصطلاحنامه علوم قرآنی , تفسیر قرآن , انسان شناسی قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

قرآن و انسان , ظلوم , جهول , جایگاه انسان در قرآن , انسان در قرآن ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

انسان خلیفةالله است یا خلیفه ربّ؟

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی

پاسخ تفصیلی:

سؤال فوق را این گونه طرح میکنیم: حضرت آدم (ع)، خلیفه چه کسی بود و انسان خلیفه کیست؟ و با توجه به این که خلیفه از آن جهت که خلیفه و جانشین است باید عهدهدار وظایف و کارهای مستخلفعنه (جانشین شده از طرف او ) و متصف به اوصاف او باشد، خداوند تا چه ان بیشتر ...

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ماهیت انسان در قرآن , تفسیر قرآن , انسان شناسی قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

خلافت الهی , ماهیت انسان در قرآن , آیه 030 بقره , جایگاه انسان در قرآن , مصداق خلیفه الله , خلیفه ربّ ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

منظومه باورهای بنیادین انسان سالم از دیدگاه قرآن

نویسنده:

طلعت حسنی بافرانی، محمدعلی مهدوی راد

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

باور , نگرش , انسان سالم , مرض , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن مجید

کلیدواژه‌های فرعی :

حیات طیبه , معاد(کلام) , ابعاد شخصیت , هدفمندی جهان , اسمای حسنی , قرآن مجید , انسان شناسی قرآن , صفات حسنی , سنت های حاکم بر جهان ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری

چکیده :

مقاله پیش رو در پی پاسخ به این پرسش است که باورهای بنیادین در ساختار شخصیت سالم از دیدگاه قرآن چیست؟» پیش از پرداختن به پرسش اصلی، نخست چند ویژگی اساسی انسان شناسی قرآنی که مبنای مطالعات و پژوهش های شخصیت سالم قرآنی است بیان گردیده، سپس مفهوم سلامت و مرض در لغت و قرآن بررسی شده است. آنگاه با تبیین نقش نگرش ها در سلامت شخصیّت، مجموعه باورهای انسان سالم قرآنی مورد بحث قرار گرفته است. در این منظومه، باور به وجود خدای واحد، اسما و صفات او محور همه معرفت ها است و پنج باور قرآنی دیگر گرد این محور، اساس شخصیّت سالم را پی ریزی می کنند. این باورها عبارت اند از: باور به هدف مندی جهان آفرینش، باور به سنّت های حاکم بر هستی، باور به مفهوم حیات و حیات طیّبه، باور به جهان آخرت، باور به نقش انسان در تعیین سرنوشت.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 161 تا 188

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقد و بررسی «سلسله‌مراتبی‌بودن نیازهای انسان در نظریه مازلو» با رویکردی بر آیات قرآن کریم

نویسنده:

سهراب مروتی، حمیدرضا بهرامی، مینا یعقوبی، فرزاد غلامی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

انسان شناسی , نیازهای انسان , 03. انسان شناسی Human nature , انسان شناسی اسلامی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , انسان شناسی قرآن , نظریه مازلو

کلیدواژه‌های فرعی :

ایمان , اختیار انسان , اختیار , ابتلا , تقرب به خدا , انگیزه , طبیعت انسان , خودیابی , اختیار , امتحان الهی , شهادت (مرگ) , اختیار انسان , شهادت طلبی , خودشکوفایی , ریا , خودشکوفایی معنوی , نیازهای اساسی , روزه داری , قرب الهی , روزه , ریا (اخلاق) , تعالی انسان , نیازهای اولیه زندگی , ایمان , شایعه شهادت پیامبر , خودشکوفایی در قرآن , خودشکوفایی در روان شناسی , مراتب نیاز , روان شناسی انسان گرایانه , نیاز غریزی , هرم نیازهای پایه , جوهره انسان ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , ناصر مکارم شیرازی

شاپا (issn):

چکیده :

نظریه «انگیزه‎های انسانی» مازلو یکی از شناخته‎شده‎ترین و تأثیرگذارترین نظریات روان‌شناسی از زمان پیدایش آن بوده ‎است. در این نظریه، نیازهای اساسی انسان به ترتیب اهمیت در قالب یک هرم گنجانده شده‎است و بر اساس آن، نخست می‎بایست نیازهای اولیه‎ای همچون نیازهای فیزیولوژیک، نیاز ایمنی و ... برآورده شوند تا بتوان به بالاترین سطح نیازها یعنی نیاز خودشکوفایی و تعالی متوجه گردید. به این ترتیب، یک نظم ناگزیر و سلسله‎‎مراتب معین بر نحوه تأمین نیازها حکم‎فرماست. پژوهش حاضر اصل «سلسله‎مراتبی بودن نیازهای انسان» را در نظریه مازلو از دیدگاه مکتب حیات‎بخش اسلام و بر اساس آیات قرآن کریم و با روش تحقیق کیفی تحلیل محتوا با رویکرد قیاسی، نقد و بررسی کرده ‎‎است. نتایج به‎دست‎آمده نشان می‎دهد که به منظور دستیابی به خودشکوفایی و تعالی مورد نظر قرآن، تأمین مرحله به مرحله نیازها ضرورتی ندارد و حتی در برخی موارد لازم است که انسان با اختیار خود از برخی یا همه نیازها به یکباره چشم بپوشد. ازجمله موارد نقض قرآن بر این اصل، می‎توان به روزه‎‎داری، پرهیز از ریا، شهادت‎طلبی و آزمایش الهی اشاره کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 129 تا 146

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

البناء الفکری فی القران الکریم اهمیته و اُسس بنائه

نویسنده:

حسین علی السلطانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

العلم , الفکر , الفطرة , الفکر الاسلامی , المعرفة الفطریة , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , معرفت شناسی در قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

کمال نفوس انسانی , اقامة الحجة , الاتباع و التقلید , قرب الهی , انسان شناسی قرآن , درجات کمال ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , ناصر مکارم شیرازی , محمدرضا مظفر , سید محمدباقر صدر

چکیده :

در قرآن کریم نسبت به اساس فکر و تاثیر آن در زندگی انسان بسیار توجه شده است. به طوری که از نظر قرآن فکر و عقیده درست انسان را به مراتب کمال و قرب الهی می رساند. آن گونه که از قرآن بر می آید اساس فکر فطرت و آگاهی است. و اندیشه صحیح طبق قرآن آن چیزی است که با فطرت و احکام آن سازگاری داشته و بر واقعیت مبتنی باشد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 38

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

کارآمدی سنت های اجتماعی قرآن

نویسنده:

قدرت الله قربانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , جامعه‏ شناسى قرآن , انسان شناسی قرآن , سنت های اجتماعی قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

آیات سنن الهی , امتحان الهی , خلافت الهی , عدل الهی , جامعه دینی , ظلم و عدل , پیروی و پیروزی , عصیان و هلاکت , فساد اخلاقی , منازعات اجتماعی , رستگاری (مسائل جدید کلامی) , ماهیت سعادت حقیقی , هدایت , قاعده نفی سبیل (قواعد فقهی جعفری) , اسراف , جهان بینی دینی , عدل اجتماعی الهی , سنت اسراف و هلاکت , تفسیر المیزان (کتاب) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , ناصر مکارم شیرازی , سید محمدباقر صدر

چکیده :

قرآن کتاب الهی است که در آن مهم ترین نیازمندی های دنیوی و اخروی انسان برای تحقق سعادت واقعی او بیان شده است. در این زمینه مسایل اجتماعی دارای جایگاه مهمی هستند. قرآن به اهمیت زندگی اجتماعی انسان برای تکامل معنوی او توجه کرده و برخی سنت ها یا قانونمندی های زندگی اجتماعی را در اختیار او قرار می دهد تا با استفاده از آنها او راه حقیقی خود را بیابد. در این زمینه، قرآن به نفی مطلق عصیان، ظلم، رذایل و فسادهای اخلاقی، دامن زدن به منازعات اجتماعی، اسراف، شیوع نتایج آثار اعمال اکثریت و تبعیت از کفار تاکید کرده و فضایل مقابل آنها را برای سعادت اجتماعی بشر سفارش می کند. همچنین به سنت امتحان، ابتلا، استدراج و مجازات اشاره دارد که ضرورت تحقق عدل اجتماعی الهی را نشان می دهد. اهمیت این آموزه ها نقش جهت دهنده آنها در حیات اجتماعی و در مطالعات اجتماعی به منظور اصلاح مبانی، نظریه ها و قوانین اجتماعی است تا بتوان به قوانین کلی و واقع نمای مطلوب دست یافت.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 65 تا 91

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فقر وجودی انسان در قرآن با رویکردی فلسفی – عرفانی

نویسنده:

محمدجواد رودگر

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کمال , خدا (اسماء ذات الهی) , فقر وجودی انسان , سلوک , وحی الهی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن مجید , فنا , مقام اتصال

کلیدواژه‌های فرعی :

عقل شهودی , وجود رابط , انسان کامل (کلام) , حکمت متعالیه , امکان فقری , سالک , اصطلاحنامه عرفان , انسان شناسی قرآن ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی

چکیده :

نظریه ((فقر وجودی)) که در حکمت و عرفان به صورت عین ربط و نیاز بودن معلول به علت و ممکن به واجب یا ((نمود)) بودن ماسوای الهی و ظهور و تجلی ((بود مطلق)) آشکار شد ریشه در معارف و حیانی و قرآن کریم داشته و متعلق به ((قرآن)) است که به تدریج حکیمان الهی و عارفان صمدانی به دلایل آن پی برده اند . مقاله ای که پیش روی اصحاب حکمت و ارباب معرفت نهاده شد درصدد تبیین نظریه یاد شده در افق وحی و با رهیافتی حکمی – عرفانی است و ثمرات سلوکی فقر شناسی و فقرباوری در استکمال انسان را فرا روی مشتاقان کوی کمال و صراط سعادت قرار می دهد. امید است این نوشتار گامی به سوی حکمت قرآنی و اعتلای فهم خطاب محمدی (ص) قرار گیرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 139 تا 159

مشخصات اثر

ثبت نظر