جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 305
نگاهی تطبیقی به رابطه دین، سنت، مدرنیته با تاکید بر آرای عبدالکریم سروش و سید حسین نصر
نویسنده:
ایمان نمدیان‌پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این تحقیق تلاش دارد نسبت دین، سنت با مدرنیته را در چهار فصل به نمایش بگذارد. جدال سنت و مدرنیته، جدال مولفه های سنت و مولفه های مدرن می باشد. بنابراین محقق برای نشان دادن این تفاوت، تلاش کرد ابتدا تبارشناسی دو جریان را مورد بررسی و دقت قرار دهد. در مبانی نظری محقق تلاش کرده است، این داستان را تفسیر کند. برخورد سنت و مدرنیته، برخورد چند وجهی بود، یعنی در این برخورد، معرفت قدیم با معرفت جدید، انسان قدیم با انسان جدید و فهم قدیم با فهم جدید درافتاد واین برخورد منجر به یک رویداد تازه ای شد. در برخورد این دو رویداد، تفاسیری گوناگونی مطرح شدند. عده ای سنت را ناکارآمد دانستند و خواستار عبور از آن شدند. عده ای معنا و زندگی حقیقی را در سنت می دیدند و تلاش برای بازگشت بی چون و چرای آن را داشتند، به اعتقاد آنان حیات گذشته، حیاتی انسانی و الهی بود. اما عده ای دیگر تلاش می کنند پلی بین سنت و مدرنیته ایجاد کنند، یعنی تلاش می کنند گزاره هایی از سنت که امروز قابلیت معنا دهی دارند را احیا و گزاره هایی که بی معناست را به فراموشی بسپارند. محقق تلاش کرد دو سر طیف را در ایران مورد واکاوی قرار دهد. نصر و سروش دو سر طیف در ایران می باشند بنا براین محقق با مولفه هایی مانند دین، سنت، معرفت، انسان، علم و جهان جدید، آرای آنان مورد کنکاش قرار داد. آرای آنان درمورد مقولات مورد نظر به من نشان داد که این دو متفکر دارای اختلافات اساسی می باشند. تلاش محقق نشان دادن تفاوت و آشکار کردن اختلاف هایشان می باشد. تفاوت ها به ما نشان داد که نصر منتقد بنیادی مدرنیته و مدافع اسلام سنت گرا می باشد و سروش نگاهی معقولانه به غرب و دستاوردهایش دارد و اسلام را با توجه به موقعیت موجود مورد بازخوانی قرار می دهد.
تحلیلی از نظریه های ترکیبی در اخلاق اسلامی (بررسی موردی نظریه مصباح یزدی و سروش)
نویسنده:
جهانگیر مسعودی، زهرا آل سیدان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بر اساس تقسیم بندی مشهور تاریخی در مساله ی حسن و قبح، متفکران مسلمان در حوزه ی مباحث اخلاقی یا باید طرفدار روی کرد معتزله باشند، یا روی کرد اشاعره. اما این برداشت دقیقی نیست. دیدگاه های معتزله و اشاعره در مساله ی حسن و قبح، دیدگاه های مرکبی است که می توان با نگاه های تحلیلی مناسب، به تجزیه ی آن ها به مولفه های کوچک تری پرداخت. بالمآل با ظاهر شدن آن مولفه های خردتر، می توان با ترکیب برخی مولفه های دیدگاه معتزله و برخی مولفه های دیدگاه رقیب، به دیدگاه های ترکیبی جدیدی دست یافت. این همان اتفاقی است که در حوزه ی اخلاق اسلامی، به ویژه در میان متفکران گذشته و معاصر امامیه پدید آمده است. دیدگاه های اخلاقی محمدتقی مصباح و عبدالکریم سروش دو نمونه ی معاصر از این نظریه های ترکیبی به شمار می آیند. مصباح یزدی هم چون معتزله، اصول کلی اخلاق را عقلی می داند، ولی در مقام تبیین و یا تعیین مصادیق اخلاقی، جانب وحی و شرع را نگاه می دارد (هم چون اشاعره). سروش در روی کردی دیگر، ارزش های اخلاقی را در مقام ثبوت، شرعی و متکی بر اراده و فرمان الاهی می داند (هم چون اشاعره)، اما در مقام اثبات، آن ها را عقلی تلقی می کند (هم چون معتزله). نظریه های ترکیبی یادشده در بحث پراهمیت «اخلاق و دین» نیز به دیدگاه های ترکیبی و میانه ای روی می آورند، به نحوی که نه اخلاق را کاملا دینی می دانند و نه کاملا آن را منفصل و منقطع از دین برمی شمارند.
صفحات :
از صفحه 107 تا 130
کثرت‌گرایی دینی از منظر نواندیشان مسلمان معاصر (مطالعه موردی: محمد اقبال لاهوری، علی شریعتی، عبدالکریم سروش و نصر حامد ابوزید)
نویسنده:
ابوذر نوروزی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
با توجه به تنوع اعتقادات در حوزه‌های گوناگون وتسری آن به حوزه ی دین لازم است در زمینه ی حق بودن ونجات بخشی ادیانداوری کرد.جان هیک( -1922م) نماینده ی برجسته ی فرضیه ی کثرت گرایی دینی بر این باور است که حقیقیت و رستگاری منحصر به دین خاصی نیست وپیروی ازهمه ی ادیان باعث رستگاری دینداران خواهد شد.عوامل دینی، فکری واجتماعی نقش مهمی در شکل گیری این فرضیه داشته‌اند.این پژوهش به روش توصیفی _تحلیـلی برآن است که دیـدگاه محمد اقبال لاهوری( 1938-1877م) ، علی شریعتی(1356-1312 ه.ش)،عبدالکریم سروش( -1324 ه.ش) و نصرحامد ابوزید(-1943م) را درباره ی کثرت گرایی دینی با عنایت به نوع رویکرد آن ها به وحی وخاتمیت ومیزان تاثر آن ها از روشنفکران مسیحی مغرب زمین مطرح نماید.یافته‌های این پژوهش به شرح زیر است:اقبال به پیروی از شلایر ماخر(1834-1765م)_ پدر هرمنوتیک مدرن _ و ویلیام جیمز(1910-1842 م )_ موسس روان شناسی جدید _به طور ضمنی وحی را تجربه دینی و هم داستان با هانری برکسون(1859-1941م) آن را غریزه می داند.به این دلیل که تجربه دینی از مبانی کثرت گرایی دینی است می توان اقبال را تکثر گرا خواند هرچندبه صراحت به این موضوع نپرداخته است.شریعتی هم پای اقبال وحی را غریزه می خواند و مساله‌ی فهم‌های متعدد از دین را _ که از مبانی کثرت گرایی دینی است- به صورت کلی مطرح کرده است.بنابراین وی را نیز می توان تکثر گرا به شمار آورد گرچه این موضوع را به صورت مستقیم بیان ننموده است.سروش به پیروی از اقبال معتقد به تجربه ی دینی و با الگوپذیری از گادامر_ از مهمترین نظریه پردازان هرمنوتیک فلسفی_ و شریعتی قائل به تکثر فهم متون دینی است. وی با این دو مبنا و مبانی دیگردرصدد اثبات کثرت گرایی دینی است.ابوزید قائل به غیر وحیانی بودن الفاظ قرآن ومتاثر از گادامر مدعی امکان فهم‌های متعدد از دین و در نتیجه معتقد به کثرت‌گرایی دینی است.از نگاه این تحقیق کثرت گرایی دینی دارای زمینه‌های مخصوص به خودو مبانی آن مردود است.از جنبه ی حقانیت، سایر ادیان منسوخ وآمیزه ای از حق وباطل‌اند و تنها اسلام حق مطلق است.از جهت رستگاری کسانی که آگاهانه از اسلام پیروی نکنندعذاب خواهند شد ومسلمانان نسبت به پیروان سایر ادیان توحیدی و کفار غیر معارض، با مدارا، احترام و سعه ی صدر رفتار خواهندکرد و رعایت حقوق آن ها را وظیفه خود می دانند.
مطهری و نواندیشی دینی
نویسنده:
جهانگیر مسعودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نواندیشان دینی (اسلامی) به مسئله انحطاط و احیای تمدن اسلامی فراوان پرداخته اند و از همین رو درگیر مسئله سنّت و تجدد هستند. آنها در برخورد با این دو مسئله، دو رویکرد متفاوت اخذ کرده اند؛ گروهی طرفدار رفتاردرمانی و گروهی به رویکرد شناخت درمانی گرویده اند. طرفداران رویکرد دوم می گویند برای حل مشکلات جامعه اسلامی باید اندیشه های دینی ما پالایش و تغییر یابد. استاد مطهری از این گروه است در عین حال مدل نواندیشی و شناخت درمانی او ویژگی های خاص خود را دارد. او به یک نوع شناخت درمانی پالایشی و پیرایشی با ابتناء بر اصول و مبانی ثابت دینی و با تکیه بر عقلانیت اجتهادی گرایش دارد. سعی او در این مدل بر این است که به خوبی میان امر متغیر و ثابت و نیز میان سنّت و تجدد تعادل برقرار کند.
صفحات :
از صفحه 149 تا 172
کلام اجتماعی (چیستی، خاستگاه و رویکرد)
نویسنده:
روح الله شاکری زواردهی، مرضیه عبدلی مسینان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : انجمن کلام اسلامی حوزه,
چکیده :
«کلام اجتماعی» شاخه ای از الهیات اجتماعی اسلامی است که به استنباط، تبیین و دفاع از آموزه های اعتقادی و دیدگاه های دینی در باب مسائل اجتماعی می پردازد. متکلمان اسلامی در طول تاریخ و در سایه رویکرد حداکثری به دین، توجه همه جانبه ای به حضور دین در تمامی ابعاد زندگی اجتماعی بشر داشته اند؛ هرچند میراث اجتماعی آنان در قالب رشته مستقلی گنجانده نشد، چرا که این تحقیقات اجتماعی نخست در اروپا و آمریکا و در واکنش به شرایط اجتماعی غرب و مسیحیت، ظهور کرد و پس از آن در سایر سرزمینهای اسلامی نمایان شد. کلام اجتماعی در مقایسه با علوم اجتماعی دیگر، به دلیل ویژگی های ممتاز روش شناسی، جهان شناسی و انسان شناسی، در نظریه پردازی برای مسائل جامعه، قابلیت رشد و شکوفایی دارد.
صفحات :
از صفحه 109 تا 126
دین و دنیا: بررسی نگرش‌های متفاوت ادیان به دنیا
نویسنده:
علی رضا شجاعی زند
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
«دین و دنیا» از مباحث مورد علاقه‌ی متألهان و فلاسفه‌ی‌ دین است و به همین رو با بی‌اعتنایی جامعه‌شناسان دین مواجه بوده است. این مقاله در گام نخست و در راستای مقابله با روی‌کردهای تحویلی در مطالعات دین، در صددِ رفع برخی از این بی‌اعتنایی‌های آسیب‌رسان است و تلاش دارد نیاز مبرم جامعه‌شناسی دین به این مباحث را آشکار سازد و جایی را برای آن در فصول مقدماتی مطالعات جامعه‌شناختیِ دین باز نماید. این تلاش هم‌چنین برای نیل به درک صائب و روشن‌تری از مفهوم عرفی شدن، که انطباق بیش‌تری با بنیان‌‌های آموزه‌ای اسلام و شرایط اجتماعی ایران داشته باشد، انجام شده است. مقاله در صدد است در این بازبینی،‌ بر چند حقیقت بدیهی و در عین حال، اذعان‌نشده درباره‌ی‌ دین ‌تصریح نماید که تأثیراتی دگرگون‌کننده بر نظریات عرفی شدن دارند. گام سوم پس از تأکید بر اهمیت دنیا برای ادیان، با مقایسه‌ا‌ی‌ میان تلقی ادیان از دنیا برداشته شده است و با این فرض که عقاید و تعالیم دینی، تأثیرات تعیُّن‌بخشی بر زیست اجتماعی پیروان خواهند داشت، آن را در برخی از فرازهای اساسی‌تر،‌ همانند «رستگاری»، «‌الاهیات اقناعی» و «تنش‌های با دنیا» با تفصیل بیش‌تری دنبال نموده است و در خاتمه، تأثیرات آن را در اصلاح برخی روی‌کردهای غالب بر نگرش جامعه‌شناختی دین نشان می‌دهد.
صفحات :
از صفحه 85 تا 118
جامع نگری در اهداف حکومت دینی
نویسنده:
غفار شاهدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی ساوه,
چکیده :
بررسی و تبیین اهداف حکومت دینی به منظور شناخت و قضاوت صحیح درباره آن ضروری به نظر می رسد. پیرامون این مساله دیدگاه های متعددی مطرح شده است که مهترین آنها دیدگاه مادی گرا، معناگرا و جامع نگر است. در این مقاله پس از بررسی دیدگاه های مذکور، دیدگاه جامع نگر به عنوان دیدگاه قابل دفاع، پذیرفته شده و با روش درون دینی یعنی مراجعه به آیات و روایات و از طریق بررسی اهداف بعثت انبیاء که اهدف حکومت دینی نیز به شمار می رود مورد بررسی قرار گرفته و سرانجام ثابت گردید که حکومت دینی در پی دو دسته اهداف است: اول. تأمین کمال مادی و دوم. تأمین کمال معنوی. برای حکومت دینی هر دو دسته، از اهداف اصلی اند (فرعی نیستند) به این صورت که هدف دوم هدف نهایی است و هدف نخست، مقدمه واجب رسیدن به هدف نهایی (هدف دوم) است لذا به عنوان هدف اصلی مورد توجه حکومت دینی قرار می گیرد.
صفحات :
از صفحه 157 تا 182
چگونگی بازتولید فلسفه‌های علوم انسانی با تکیه بر فلسفه اسلامی
نویسنده:
حسین سوزنچی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
امروزه اثبات اینکه بسیاری از آموزه‌های علوم انسانی مدرن، با آموزه‌های اسلامی ناسازگار است و تحول در این علوم، امری ضروری است، کار دشواری نیست. آنچه دشوار است تبیین این نکته است که چگونه می‌توان این تحول را، نه با نگاه خام و گذاشتن چند آیه و روایت در کنار متون جدید، بلکه با استمداد از علوم و اندیشه‌های اسلامی‌ای که حاصل قرن‌ها تلاش علمی اندیشمندان مسلمان بوده و در تعاملی پویا با اندیشه‌های معاصر، رقم زد. اگرچه این تحول‌بخشی نیازمند استمداد از بسیاری از دانش‌های سنتی مسلمانان است، اما هدف مقاله حاضر، این است که فقط شیوه و میزان کمک «فلسفه اسلامی موجود» به تحول‌آفرینی در علوم انسانی مدرن را مورد بحث قرار دهد. در طبقه‌بندی‌های سنتی علوم، به دلیل پذیرش ماهیت سلسله ‌مراتبی دانش‌ها، «فلسفه اولی» ‌مادر علوم شمرده می‌شد، و به لحاظ معرفت‌شناختی، شایستگی این را دارد که پشتوانه تمام علوم دیگر قرار گیرد. با انحطاط مابعدالطبیعه در دوران جدید و القای بن‌بست در عرصه وجودشناسی، فلسفه به مثابه علم وجودشناسی رسما کنار زده شد، و تقدم فلسفه بر سایر علوم زیر سؤال رفت؛ اما در پس پرده، وجودشناسی ماتریالیستی زیربنای علوم گردید و با غلبه یافتن پیش‌فرض‌هایی همچون مادی و متباین دانستن وجود انسان‌ها و کنار گذاشتن مبحث علیت غایی در تحلیل واقعیات انسانی، استقلال و اصالت فلسفی بسیاری از مباحث علوم انسانی زیر سؤال رفت و فضای قراردادانگاری و تبعیت از اعتباریاتِ بی‌ضابطه غلبه یافت و مباحث این دسته از علوم، به یک سلسله مباحث حسی و قراردادی آمیخته با پیش‌داوری‌های ماتریالیستی در باب ماهیت انسان، فروکاسته شد. این مقاله می‌کوشد با تبیین الگوی مطالعه وجودشناختی در بررسی امور خاص، نشان ‌دهد که چگونه «وجودشناسی مضاف» می‌تواند الگوی موجهی برای تحقیق در عرصه «فلسفه‌های مضاف» (فلسفه روان‌شناسی، فلسفه اقتصاد، و...) باشد؛ و نیز اینکه چگونه تحول‌آفرینی در علوم انسانی مدرن، نیازمند بهره‌مندی از چنین «فلسفه‌های مضاف»‌ی است. همچنین با نشان دادن مصادیقی از تحقق یافتن چنین وجودشناسی‌های مضافی در تاریخ اندیشه اسلامی، و ارائه مصادیقی از ورود این گونه مباحث در نقد و اصلاح علوم انسانی جدید، امکان عملی چنین الگویی را آشکارتر سازد.
صفحات :
از صفحه 69 تا 118
امکانِ استخراج اخلاق تکنولوژی از اندیشه و عمل مارتین هایدگر
نویسنده:
مرتضی طباطبایی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - شعبه اصفهان,
چکیده :
مارتین هایدگر از نخستین فیلسوفانی است که عمیقاً به مسئلۀ تکنولوژی پرداخته و در عین حال در مظان این اتهام قرار داشته که هیچ راه‎حل روشنی برای مواجهۀ صحیح با این پدیدۀ مدرنیته ارائه نکرده؛ بلکه صرفاً در کار بررسی پدیدارشناسانه و غیرمتعهدانۀ آن بوده است. اکنون پرسش اصلی این است: آیا می‎‌توان از تفکر و نحوۀ زیست هایدگر، راه‌حلی عملی برای مواجهۀ بهتر با تکنولوژی را بیرون کشید یا نه، و اگر پاسخ مثبت است، آن راه‌حل دارای چه مؤلفه‌هایی است؟ در این نوشتار، با بررسی برخی از مهم‎ترین آثار هایدگر که در آنها به تکنولوژی پرداخته شده است، و نیز با نیم‎نگاهی به زندگی خود هایدگر و مواجهۀ شخصی‎اش با تکنولوژی مدرن، اولاً به این نتیجه رسیده‎ایم که این متفکر آلمانی، دیدگاه‎های ارزش‎داورانۀ بسیاری را، هم دربارۀ کلیت تکنولوژی و هم در باب برخی از گونه‎های ویژۀ آن ارائه کرده است و براین‎اساس کاملاً ممکن و مقدور است که از دستگاه فکری او، نبایدها و بایدهایی را برای مواجهۀ صحیح با تکنولوژی استخراج شود؛ ثانیاً برخی از مهم‎ترین مؤلفه‎های اخلاق تکنولوژی وی را که یا خود به‎صراحت بر آنها تأکید کرده، یا از گفتار و رفتار او قابل استخراج است، با اتکا به قراین و شواهد برشمرده‎ایم.
صفحات :
از صفحه 279 تا 309
خاتمیت از منظر متفکران معاصر
نویسنده:
اعظم پیش بین، عباس جوارشکیان
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
خاتمیت یکی از مؤلفه های اساسی دین اسلام است که به موجب آن، پیامبر اسلام (ص) آخرین پیامبر آسمانی و دین اسلام آخرین دین آسمانی است. اصل خاتمیت در بین مسلمانان از بدیهیات اسلام به شمار می رود. یکی از عوامل مؤثر در ختم نبوت، بلوغ فکری و اجتماعی بشر است که در این میان دیدگاه های متفکرانی همچون علامه اقبال و استاد مطهری و تبیین دکتر شریعتی و دکتر سروش قابل توجه است. در نوشته حاضر علاوه بر آن که به تبیین مبانی و محورهای هر نظریه و نقدهای وارد بر آن ها پرداخته می شود، اشاره مختصری نیز به جایگاه باور به امامت در هر نظریه و سازگاری یا عدم سازگاری آن با آراء صاحب نظران یاد شده در خصوص خاتمیت خواهد شد. در پایان بر این نکته تاکید می گردد که ملاک و مبنای خاتمیت هر چه که باشد به معنای بی نیازی کامل از رهبر و پیشوای آسمانی نیست. به تعبیر دیگر، خاتمیت در واقعیت امر به معنای ختم پیامبری و وحی جدید است نه به معنای ختم هر نوع رهبری و زعامت آسمانی، بنابراین بشر به هر درجه ای از بلوغ فکری و عقلی نایل شود هم چنان نیازمند به ولایت و زعامت از ناحیه معصوم (ع) است.
صفحات :
از صفحه 49 تا 78
  • تعداد رکورد ها : 305