جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 30
اربعین فی اصول الدین المجلد 1
نویسنده:
محمد بن عمر فخر رازی
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
حیدرآباد (دکن): مطبعة مجلس دائرة المعارف العثمانیة ,
چکیده :
كتاب «أربعين» نوشته فخر رازي،متکلم مشهور اشعری، يكى از مهم ترين كتب در علم كلام به حساب مى‌ آيد، چنانكه افراد متعددى به اين كتاب مراجعه كرده و از مطالب اين كتاب استفاده نموده و يا گاه بر بعضى از مطالب آن ايراداتى نوشته‌ اند. مباحث اين كتاب در 40 مساله بيان شده است كه مولف هر موضوع كلامى را در مسأله‌ اى بيان كرده و گاه يك مسأله از چندين فصل تشكيل مى‌ شود. اگر كتب كلامى اهل سنت به ويژه اشاعره كه بعد از فخر رازى نوشته شده است ملاحظه شود، در موارد متعددى به اين كتاب استناد شده است. بلكه از بعضى نقل‌ ها چنين استفاده مى‌ شود كه «أربعين» كتاب درسى بوده و در حوزه‌ هاى علميه اهل سنت تدريس مى‌ شده است. ابن رجب در كتاب العقود الدرية مى‌ گويد: «و لازم الشيخ تقى الدين بن تيمية مدة و قرأ عليه قطعة من الاربعين فى اصول الدين للرازى». در نقل‌ هاى ديگران نيز از سيره ابن تيميه چنين بر مى‌ آيد كه او اين كتاب را براى طلاب علم تدريس مى‌ كرده است و در بعضى از كتاب‌ هايش به عباراتى از اين كتاب استشهاد و يا عباراتى از آن را نقد مى‌ كند. مولف در اين كتاب بيشتر به مباحث اختلافى بين اهل سنت، خوارج، معتزله، مرجئه، شيعه و سائر مذاهب اسلامى مى‌ پردازد و كتاب در بيان مباحث بيشتر سبقه فلسفى دارد تا نقلى و روايى.
ش‍رح‌ ال‍م‍واق‍ف‌ ال‍ق‍اض‍ی‌ ع‍ض‍دال‍دی‍ن‌ ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌ الای‍ج‍ی المجلد 3
نویسنده:
ت‍ال‍ی‍ف‌ ال‍س‍ی‍د ال‍ش‍ری‍ف‌ ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د ال‍ج‍رج‍ان‍ی‌‎ .‬و م‍ع‍ه‌ ح‍اش‍ی‍ت‍ا ال‍س‍ی‍ال‍ک‍وت‍ی‌ وال‍چ‍ل‍ب‍ی‌ ع‍ل‍ی‌ ش‍رح‌ ال‍م‍واق‍ف‌ ض‍ب‍طه‌ و ص‍ح‍ح‍ه‌ م‍ح‍م‍ود ع‍م‍ر ال‍دم‍ی‍اطی‌
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر , حاشیه،پاورقی وتعلیق
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ب‍ی‍روت‌ : دارال‍ک‍ت‍ب‌ ال‍ع‍ل‍م‍ی‍ة,
چکیده :
المرصد الثانى:ماهيت بما هى هى در 12 مقصد بيان مى‌شود كه عبارتند از:تمييز ماهيت از غير، تقسيمات ماهيت،نظر افلاطون،ماهيت يا مركب،اجزاء ماهيت مركب،ماهيت مجعول،مركب،اجزاء مركب،ماهيت حقيقى،وجوب نياز به اجزاء ماهيت،وجوب قبول شركت در ماهيت،آراء حكما در ماهيت. المرصد الثالث:اين مرصد بحث مى‌كند از وجوب،امتناع،قدم،حدوث مباحث اين مرصد در 6 مقصد مى‌باشد كه عبارتند از:تصور واجب ممكن و ممتنع،اعتبارى بودن واجب،ممكن و ممتنع،تقسيمات چهارگانه واجب،ممكن، قديم،قديم زمانى و ذاتى.
ش‍رح‌ ال‍م‍واق‍ف‌ ال‍ق‍اض‍ی‌ ع‍ض‍دال‍دی‍ن‌ ع‍ب‍دال‍رح‍م‍ن‌ الای‍ج‍ی المجلد 4
نویسنده:
ت‍ال‍ی‍ف‌ ال‍س‍ی‍د ال‍ش‍ری‍ف‌ ع‍ل‍ی‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د ال‍ج‍رج‍ان‍ی‌‎ .‬و م‍ع‍ه‌ ح‍اش‍ی‍ت‍ا ال‍س‍ی‍ال‍ک‍وت‍ی‌ وال‍چ‍ل‍ب‍ی‌ ع‍ل‍ی‌ ش‍رح‌ ال‍م‍واق‍ف‌ ض‍ب‍طه‌ و ص‍ح‍ح‍ه‌ م‍ح‍م‍ود ع‍م‍ر ال‍دم‍ی‍اطی‌
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر , حاشیه،پاورقی وتعلیق
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ب‍ی‍روت‌ : دارال‍ک‍ت‍ب‌ ال‍ع‍ل‍م‍ی‍ة,
چکیده :
المرصد الرابع:اين مرصد در بيان مباحث وحدت و كثرت مى‌باشد كه در 11 مقصد بيان شده است:وجود واحد و كثير،اعتبارى بودن وحدت و كثرت،حقيقى بودن آنها،اختلاف حكماء و متكلمين در اين‌باره،تقابل وحدت و كثرت،مقابله ذاتى بين اين دو،مراتب اعداد،اقسام واحد،تقسيم وحدت به حسب اصطلاح،اثنين،اتحاد مجازى اثنين، مثلان-ضدان-متخالفان،اجتماع متماثلين،عدم اجتماع متقابلان در زمان واحد. المرصد الخامس در مباحث علت و معلول مى‌باشد كه در 10 مقصد بيان شده است:نياز اشياء به غير،واحد شخصى، استناد آثار متعدد به موثر بسيط،مراد از بسيط حقيقى،علت نبودن غير متناهى در مدت و شدت و عدت بر جسم،امتناع دور در علت و معلول،معيت علت و معلول،تسلسل در علت و معلول،فرق جزء و شرط علت،مسائل هشتگانه علت و معلول.
معتزلة بین الحقیقة و الوهم
نویسنده:
احمد فرج الله
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
چکیده :
کتاب معتزله بین الحقیقه و الوهم کتابی است که به بررسی فرقه معتزله از لحاظ تاریخی و کلامی می پردازد و در این کتاب موقف ایمانی و سیاسی معتزله مورد بررسی قرار می گیرد، آراء برخی از بزرگان را در مورد معتزله ذکر و مورد کنکاش قرار می دهد و اساسا مصنف در این کتاب با مطرح کردن مسائل کلامی اسلامی و اختصاصی معتزله به دنبال اثبات این حقیقت است که معتزله وهم و خیال و ساختگی نیست بلکه حقیقت و واقعیت است و جزء مذاهب دقیق و عقلی اسلامی با اصول عقائد مشخص است.
أبو القاسم عبد الواحد بن عليّ بن برهان العکبريّ الأسديّ(375 هـ / 456 هـ)
نویسنده:
کتابخانه مجازی الفبا
نوع منبع :
مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
ابتدا حنبلی بود و سپس حنفی شد.او کلام را از متکلم معتزلی ابو الحسین بصری فرا گرفت. قائل به نفی خلود در نار برای کفار بود و همچنین اطلاق لفظ ذات و علّامة را بر خداوند به دلیل تاء تأنیث این اسامی صحیح نمی دانست.
درباره کتاب خلاصه النظر
نویسنده:
حیدر بیاتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
«خلاصة النظر» از جمله کتاب‌های نویافته‌‌ای است که به نویسنده‌‌ای امامی‌مذهب و ناشناخته تعلق دارد. شواهد نشان می‌دهد که نویسندۀ این کتاب در دورۀ میانی سدۀ ششم و هفتم هجری زندگی می‌کرده و برخی مستشرقان در یک ادعایی نه چندان محکم، معتزلی بودن نویسنده و پیروی او از مکتب متأخر معتزله -یعنی مکتب ابوالحسین بصری- را مطرح کرده‌اند. در واقع، نویسندۀ کتاب، به سنت کلامی پیشین امامیه - ‌‌‌به طور عمده اندیشۀ شیخ مفید- نیز تعلق خاطر داشته است. در این مقاله بر آنیم تا با بررسی و ژرف‌نگری در متن کتاب، به برخی ابهام‌ها در مورد این کتاب و نویسندۀ آن پاسخ دهیم. کلام امامیه در طول تاریخ، دستخوش تغییر و تحولات بسیاری بوده است. افت‌و‌خیز‌های متعدد، به اوج رسیدن‌‌‌ها و به حاشیه رفتن‌ها، تأثیرگذاری بر گروه‌های فکری و تأثر از برخی مذاهب کلامی، از جملۀ این تحولات می‌باشد. با توجه به اهمیت کلام امامیه و ضرورت بررسی دقیق مراحل مختلف تطور آن، پژوهش دربارۀ تاریخ کلام امامیه از اهمیت ویژ‌ه‌ای برخوردار است. بررسی تاریخ کلام امامیه در طول تاریخ، با چالش‌های متعددی روبرو بوده و بسیاری از منابع مهم کلامی خود را از دست داده است. از سوی دیگر دستیابی به برخی از متون کلامی امامیه در سال‌های اخیر - گرچه تا اندازه‌ای راهگشا بوده است- ولی مشکلات نسخه‌های خطی سبب شد تا نام متن، نام نویسنده، تاریخ تألیف، و برخی دیگر از ویژگی‌های آن، نامعلوم بماند. از این‌رو، بحث‌هایی دربارۀ این متون صورت گرفت تا برخی ابهامات موجود در حد امکان برطرف شود.
صفحات :
از صفحه 143 تا 160
نقد انگاره تأثیرپذیری علامه حلی از ابوالحسین بصری
نویسنده:
محمد رکعی، رسول رضوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نوشتار حاضر، مقاله خانم زابینه اشمیتکه با عنوان «علامه حلی و کلام شیعی – معتزلی» را مورد بررسی قرار داده است. این محققِ مطالعات اسلامی در پی آن بوده است که با تحلیل اندیشه‌های کلامی علامه حلی و مقایسه آن با آرای ابوالحسین بصری، پیروی علامه را از ابوالحسین اثبات کند. در فرایند اثبات این نظریه کلام شیعه را کلاً فاقد استقلال قلمداد کرده، آن را جز در مبحث امامت تابع کلام معتزله می‌بیند. اما نگارش حاضر با تشکیک در ادله تاریخی مؤلف و توجه به نقصان روش به کار رفته در استدلال به این نتیجه می‌رسد که ادعاهای مطرح شده با ادله فوق اثبات‌پذیر نیست. بررسی این مقاله در دو محور روشی و محتوایی شکل گرفته است. در بحث روشی روش مطابقت و مقابله که این مستشرق از آن برای اثبات مدعای خویش سود جسته به نقد کشیده شده است و در بحث محتوایی به مواردی چون عدم توجه مولف به تفاوت‌ میان کلام ترجمه‌ای و استدلال عقلی، الهیات بمعنی الاخص و بمعنی الاعم، کلام معتزلی و کلام فلسفی، کثرت اختلاف میان نظریات کلامی شیعه و معتزله و موارد اختلافی میان علامه و ابوالحسین توجه داده شده است.
صفحات :
از صفحه 115 تا 134
واکاوی اراده الهی در اندیشه فلاسفه و متکلمان اسلامی با تأکید بر مدرسه کلامی بغداد و حله
نویسنده:
مهدی فرمانیان، حسین حجت خواه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه معارف اسلامی,
چکیده :
چکیده: «اراده الهی» از مهم ترین مباحثی است که تبیین کلامی و فلسفی آن با یکدیگر متفاوت است؛ هرچند برخی متکلمان در تفسیر «اراده الهی» به اندیشه فلسفی گراییده اند. در اندیشه متکلمان نخستین امامیه، با تأکید بر مضامین احادیث اهل بیت، اراده یکی از مراتب فعل الهی و به معنای «عزم بر مشیت» بود؛ اما مدرسه بغداد، همگام با معتزله بغداد، آن را به «فعل الهی» یا «امر به فعل» تفسیر کرد؛ گرچه ذاتی دانستن اراده و تفسیر آن به «علم به مصلحتِ در فعل» نیز طرفدارانی داشت. پس از مدرسه بغداد و در طول تاریخ کلام امامیه، تحلیل اراده تحت تأثیر اندیشه فلسفی قرار گرفت و سرانجام در مدرسه حله، اراده به امری ذاتی یا همان داعی، یعنی «علم به مصلحت و خیریت در فعل» تفسیر شد. در این پژوهش، درصدد هستیم با واکاوی چیستی اراده از دیدگاه فیلسوفان و متکلمان، سیر تطور آن را در سده های میانه، به ویژه در اندیشه کلامی مدرسه بغداد و حله بررسی کنیم و با ارزیابی تطبیقی این دیدگاه ها، نسبت آنها را با رویکرد روایات در این زمینه دریابیم.
صفحات :
از صفحه 43 تا 60
سیاست مذهبی خوارزمشاهیان
نویسنده:
ابراهیم باوفادلیوند
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشكده تاريخ اسلام,
چکیده :
حکومت خوارزمشاهیان (491- 618 ق) از جمله دولت های ترک تبار بود که در دوران ضعف و تجزیه حکومت سلاجقه، در خوارزم شکل گرفت. این سلسله، نظر به اتخاذ سیاست حمایت از معتزله وشیعه، فرصت تاریخی و بستر مناسبی برای مکتب اعتزال و علویان در خوارزم خاصه برای نفوذ آنان در ساختار قدرت و مناصب اداری و تشکیلات دیوانی فراهم کرد. در این مقاله کوشش شده، مقاصد سیاسی دولت خوارزم شاهیان بازبینی شود تا بر مبنای آن نقش سلاطین خوارزمشاهی در ایجاد زمینه های لازم برای رشد جریان های فکری و عنایت ویژه آنان به عقاید معتزله و حمایت از علویان و شیعیان در برابر عباسیان در این سامان شناسایی شود.
صفحات :
از صفحه 29 تا 52
نخستین واجب اعتقادی
نویسنده:
رضا برنجکار، مهدی نصرتیان اهور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نخستین واجب اعتقادی یکی از مسائل چالش برانگیز علم کلام است. شک، قصد، اراده، نظر، استدلال، و معرفت الله از مهترین نظریه های این بحث می باشد. اگر مقصود از نخستین واجب، نخستین واجب به حسب مقصوداصلی باشد باید معرفت الله را مصداق آن معرفی نمود و اگر مقصود از نخستین، اولین به هر عنوان باشد، قصد و اراده، نخستین واجب اعتقادی است. البته اگر به معرفت فطری و قلبی خدا معتقد باشیم، اعتقاد و ایمان به خدا نخستین واجب خواهد بود
صفحات :
از صفحه 9 تا 22
  • تعداد رکورد ها : 30