جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تاریخ و منشا اعتقادات و باورهای علویان - بکتاشیان آناتولی، موضوعی است که همواره مورد توجه محققان ملل و نحل قرار گرفته است. برغم پژوهشهای انجام شده در این زمینه، هنوز نقاط مبهم بسیاری باقی است. یکی از دلایل عمده این ابهامات، عدم بررسی و پژوهش کافی بر روی متون اعتقادی علویان - بکتاشیان است که بدون شک میتواند به عنوان مرجع اصلی و خاستگاه اولیه تاریخ و پیشینه اعتقادی این گروه قرار گیرد. مراجعه به این متون میتواند راهگشای بنیادینی باشد برای فهم بهتر باورهای علوی - بکتاشی. هدف این مقاله معرفی کلی متون مذهبی علویان - بکتاشیان است که برغم ارتباط تنگاتنگی که با تشیع و تصوف دارند، کماکان برای بیشتر محققان ایرانی ناشناس باقی مانده اند.

کرامات همانند معجزات از علل خفیه غیبی و فراطبیعی برخوردارند که بشر نمی‌تواند به کشف تامه آن علل نایل گردد. این پدیده‌های ناشناخته از مهم‌ترین دستاویزهای قشری‌گرایان برای انکار تصوف بوده است. عرفا عامه مخاطبان خود را به پذیرش متعبدانه کرامات فرامی‌خوانده‌اند، اما مبانی خود را نیز در اثبات کرامات بیان داشته‌اند. در بسیاری از آثارِ ایشان به عناوین و موضوعاتی چون «اثبات کرامات» یا «تعلیل کرامات» برمی‌خوریم. بیشترین دغدغه عرفا در بحث کرامات اولیا، در حوزه اثبات این پدیده بوده است. در این پژوهش مبانی عرفا در اثبات کرامات در سه گروه عقل و نقل و اجماع رده‌بندی و بیان شده است. به‌رغم وجود چنین دلایلی، باز هم کرامات دستمایه برخی شبهه‌پراکنی‌ها بوده است. از این جهت، سعی شده است به مهم‌ترین شبهات نیز پرداخته شود. اگر کرامات به­عنوان پدیده‌ای ذاتاً غریب و ناشناخته مورد پذیرش قرار گیرد، چه از منظر عقلی و فلسفی، چه نقلی و شرعی و چه تواتر و اجماع عقلا، دستاورد بزرگی است برای رسیدن به نوعی واقع‌گرایی خاص که در آن، هم واقعیت بیرونی و هم فراواقعیاتی چون کرامات و معجزات به رسمیت شناخته می‌شوند.

اَلْامامُ الْحُسَیْن وَ أصْحابُه کتابی به زبان عربی درباره واقعه کربلا نوشته فضل‌علی قزوینی عالم شیعه قرن ۱۴ق است. این اثر در سه قسمت به اصحاب مرد امام (علیه السلام)، مقتل امام (علیه السلام) و زنان حاضر در کربلا و در چهار جلد پرداخته است. نویسنده برخی از گزارش‌های مشهور تاریخی قیام امام حسین (علیه السلام) را از تحریفات عاشورا دانسته، اما وقوع قضایایی در نظام آفرینش پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) را می‌پذیرد. سخنان امام از خطبه‌ها، نامه‌ها، سخنان و وصایا؛ سفر امام از مدینه به مکه و از آنجا به کربلا و ذکر برخی منازل و رخدادهای شب و روز عاشورا از جمله مطالب کتاب است. قزوینی، روایات متعددی آورده که شیعه و اهل‌سنت به دگرگونی جهان آفرینش نظیر سیاه شدن آسمان، بارش خون از آسمان، خورشید گرفتگی و گریستن آسمان و زمین پس از شهادت امام حسین (علیه السلام) اشاره کرده‌اند. او این روایات را مبالغه و کنایه ندانسته و به انتقاد از انکارکنندگان و توجیه‌کنندگان می‌پردازد. او در ردّ این توجیهات به وقوع قضایایی پس از مرگ یحیای پیامبر (علیه السلام) و گرفتگی خورشید در روز وفات پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم اشاره می‌کند. نویسنده، برخی گزارش‌های تاریخی از قیام امام حسین علیه السلام را از مصادیق تحریف‌های عاشورا می‌داند؛ جلد 3 شرح حال خانم هایی که در نهضت حسینی حضور داشتند به همراه شرح حال حضرت سجاد علیه السلام در کربلا و شام از موضوعات این مجلد است.