جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی شخصیت حضرت ابوطالب، ذکر فضایل و ایمان ایشان، نگه داری و سرپرستی از پیامبر ، در کنار پیامبر در لحظات سخت ، نظرات ائمه معصومین درباه ایشان و... از موضوعات کتاب حاضر می باشد.

یکی از چهره‏ های نامداری که داوری‏ های متفاوتی را متوجه خود ساخته است، حضرت ابوطالب (علیه‏ السلام)، پدر بزرگوار حضرت علی (علیه ‏السلام) می ‏باشد. پیچیدگی شخصیت و سیاست پیشگی پر رمز و راز او، باعث شده که عده‏ای به انحراف شناخت و لغزش داوری در مورد ایشان دچار گردیده و شبهه و خدشه ‏ای در ایمان حضرت ابوطالب (علیه‏ السلام) ایجاد نمایند و وی را متهم به شرک کنند. کتاب حاضر درباره فضایل و ایمان والای حضرت ابوطالب (ع) می باشد.

کتاب در مورد ابی طالب علیه السلام از خلیل جواد محمد درباه اثبات ایمان و اسلام ناب وی و حمایت های بی دریغشان از پیامبر اسلام.

کتاب حاضر به بررسی مناقب و فضایل حضرت ابوطالب پدر عزیز امام علی علیه السلام و عموی پیامبر می پردازد. در این کتاب شبهات پیرامون ایمان ابوطالب بررسی و رد می شود و کمک های بسیاری که ابوطالب در راه نبوت پیامبر داشته اند بیان می شود.

پیرامون شخصیت ابوطالب ره حرف ها و سخن ها و مطالب بسیاری از موافق و مخالف نوشته شده است. در این کتاب به بررسی ایمان و عقیده ابی طالب ره پرداخته می شود و مومن بودن ایشان را ثابت می کند.

ألْحُجّةُ عَلَی الذّاهب إلی تَکْفیر أبی‌طالب یا ایمانُ أبی‌طالب اثر سید شمس‌الدین فخار بن معدّ موسوی از علمای شیعه است. این اثر در اثبات ایمان ابوطالب، پدر حضرت علی(ع) نوشته شده است. مؤلف با استدلال به اجماع شیعیان و سخنان اهل سنت به اثبات اسلام ابوطالب پرداخته و در ده فصل به آن استناد می‌کند. ایمان ابوطالب یکی از مباحث کلامی بین شیعیان و اهل سنت است. بنا بر آن چه در برخی روایات و کتب تاریخی آمده است، ابوطالب عموی پیامبر اکرم(ص) و پدر امام علی(ع) به دین اسلام ایمان نیاورده و مشرک از دنیا رفته است. اهل سنت، منکران ایمان ابوطالب هستند و به روایاتی استدلال کرده‌اند که نشان از عدم ایمان آوردن ابوطالب و پافشاری وی به آیین اجداد خویش حتی تا لحظه مرگ دارد. اما شیعیان با توجه به روایات اهل بیت(ع)، بر این مطلب اجماع دارند که ابوطالب به رسول خدا ایمان داشت. علمای شیعه علاوه بر پاسخ به استدلالات منکران، دلایل خویش را بر ایمان ابوطالب ذکر کرده‌اند. نویسنده، استدلال‌هایی را درباره ایمان ابوطالب ذکر کرده تا جای هیچ شک و شبهه‌ای باقی نماند و نه تنها اجماع مسلّم علمای شیعه را بر این مطلب اثبات می‌کند، بلکه اقوال بسیاری از اهل سنت را هم که قائل به این مطلب بودند به عنوان مؤید شیعه ذکر می‌نماید. کتاب دارای یک مقدمه و ده فصل و یک خاتمه است: الف- مقدمه: شامل بیان انگیزه تألیف کتاب و مقام اجداد پیامبر و ابوطالب است. ب- فصل‎های کتاب: فصل اول: در معنای ایمان و اثبات ایمان ابوطالب از راه‌های مختلف. فصل دوم: ادله قائلین به کفر ابوطالب از جمله آیه «إنک لا تهدی من أحببت» و جواب از آن‌ها. فصل سوم: اثبات محبت پیامبر نسبت به ابو طالب که با توجه به حرمت دوستی کفار، ایمان ابوطالب را اثبات می‌کند. فصل چهارم: کلمات و اشعار ابوطالب که دلالت بر ایمان او می‌کند. فصل پنجم: جریان مفقودشدن پیامبر(ص) و علی(ع) و امر ابوطالب به فرزندش جعفر بر نماز با آنان. فصل ششم: وفات ابوطالب و امر پیامبر به غسل و دفن او. فصل هفتم: مهربانی‌های ابوطالب نسبت به پیامبر(ص) و اشعار دلالت‌کننده بر اسلام او. فصل هشتم: قصیده معروفی از ابو طالب و چند واقعه تاریخی که ایمان ابو طالب را اثبات می‌کند. فصل نهم: وصیت‌های ابوطالب به اطرافیان برای حمایت از پیامبر(ص) و انگیزه‌های سیاسی ایجاد تردید در ایمان ابوطالب. فصل دهم: دلیل کتمان اسلام ابوطالب از سوی خودش و تشبیه ابوطالب به اصحاب کهف و مؤمن آل فرعون که ایمان‌شان را مخفی می‌کردند. ج- خاتمه کتاب: مصنف در خاتمه تأکید می‌کند آنچه آورده، قطره‎ای از دریا بوده و درخواست اجر و ثواب از خداوند تا همه اعمالش را فقط برای خدا قرار دهد.

ابوطالب که نام اصلي ايشان عمران مي باشد، پدر بزرگوار حضرت علي عليه السلام بوده و داراي مقامي بالا و بزرگي بود. ايشان از حاميان اصلي پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله در دوران خفقان مکه ومدينه بوده و دفاع ايشان از وجود مقدس حضرت رسول صلوات الله عليه و آله نقش مهم ايشان و محبت ابوطالب عليه السلام به پيامبر را بيان مي کند . متاسفانه از سوي برخي معاندين و کساني که دشمني ديرينه با خاندان پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و اميرمؤمنان عليه السلام دارند، نسبت به وجود مقدس حضرت ابوطالب عليه السلام شبهاتي را مطرح کردند که بدون دليل بر وجود ايشان هجمه کرده و مطالبي بي اساس را بر عليه ايشان وارد مي کند . هر چند از جانب علماي شيعه پاسخ اين شبهات به کرات داده شده است، اما بعضي از اهل سنت نيز در مقابل اين شبهات فاسد ايستاده و در مقام دفاع از آن حضرت بر آمده اند . يکي از اين کتب، کتاب حاضر بوده که نوشته يکي از علماي اهل سنت و مفتي شافعي مکه مکرمه در دفاع از وجود مقدس حضرت ابوطالب سلام الله عليه نوشته است که در اين نوشته به معرفي اين کتاب مي پردازيم. اين کتاب که با توضيح و تحقيق حسن سقاف شافعي از علماي بزرگ و محققين اهل سنت معاصر به رشته تحرير در آمده است، در چندين باب تدوين شده است که بدين شرح است: فصل اول: ابوطالب حامي و ياور پيامبر صلي الله عليه و آله فصل دوم: بعضي آياتي که معاندين گمان مي کنند در شان ابوطالب عليه السلام نازل شده است فصل سوم: نظرات علماء پيرامون ايمان حضرت ابوطالب عليه السلام

مصنفات الشيخ المفيد در 14 مجلد تهیه شده است که مجلد اول آن (که شماره این جلد از کتاب صفر می‌باشد) با عنوان حياة الشيخ المفيد منتشر شده است و محتویات آن شامل زندگی‌نامه شیخ مفید، شمردن آثار او از قبیل آثار موجود، مفقود و منسوب و توضیحاتی کامل درباره هرکدام از آن آثار است. برای هر عنوان از کتب شیخ مفید، مقاله‌ای درخور تولید شده است. محتویات جلد دهم: النكت الاعتقادية، النكت في مقدمات الأصول، الحكايات، مسئلة في الإرادة، عدم سهو النبي(ص)، إيمان أبي‌طالب، رسالة حول حديث نحن معاشر الأنبياء؛ می باشد که توضیح هر کتاب در ادامه آمده است: النكت الاعتقادية اثر شيخ مفيد، محمد بن محمد بن نعمان، از فقها و متكلمان بزرگ شيعه در قرن چهارم و پنجم هجرى (334 - 413 هجرى) در موضوع عقايد و مباحث عقيدتى شيخ مفيد در اين كتاب به بررسى مباحث عقيدتى مانند توحيد، نبوت، معاد، عدل و امامت پرداخته است. شيخ مفيد در اين كتاب استدلال و برهان عقلى را شيوۀ خود قرار داده و اين كتاب را به سبك سؤال و جواب نگاشته است. از اين نكته، اهميت پاسخ به سؤالات در دوران‌هاى مختلف اسلامى را مى‌توان فهميد. شيخ مفيد در اين كتاب با ديدى بسيار باز و روشن برخورد كرده و به هر سؤالى اجازه طرح شدن داده، سپس با بيانى محكم و استوار و منطقى، به پاسخ‌گويى آن پرداخته است. کتاب (النکت فی مقدمات الاصول) نوشته شیخ مفید، با موضوع علم کلام و مسائل عقیدتی، به بررسی مسائل علم کلام و اصول عقائد از دیدگاه عقل و شرع پرداخته است. مؤلف اصطلاحات و مسائل علم کلام را نیز شرح و توضیح داده است. شبهات عقیدتی یکی از خطرناک‌ترین سلاح‌های دشمن برای مبارزه با دین و ایمان مردم بوده و هست. شیخ مفید با نگارش این کتاب و با استدلال‌های روشن و محکم پاسخ آن اشکالات را داده است. مطالب ذیل در این کتاب مطرح شده است: ۱- معانی الفاظ و اصطلاحات علم کلام ۲- حدوث عالم و اثبات محدث ۳- نفی تشبیه ۴- توحید ۵- نبوت ۶- امامت ۷- وعد و وعید الحکایات؛ نام کامل کتاب «الحکایات فی مخالفات المعتزلة من العدلیة و الفرق بینهم و بین الشیعة الامامیة» است. کتاب حاضر از جمله آثار شیخ مفید ، محمد بن محمد بن نعمان، از چهره‌های سرشناس علمای شیعه در قرن چهارم و پنجم هجری است. شیخ مفید در این کتاب به رد عقاید کلامی معتزله پرداخته و در آن، فرق میان شیعه و معتزله را در مسائل عقیدتی مطرح نموده است. معتزله- بخاطر اهمیت دادن به حکم عقل به شیعه نزدیکترند ولی فرق بزرگی که با شیعه دارند عدم اعتقاد به امامت و رهبری اهل بیت رسول خدا صلی الله علیهم اجمعین است و همین موجب گشته تا با استناد به عقل خود و عدم توجه به سخنان اهل بیت علیهم‌السّلام مرتکب اشتباهات بزرگی در مسائل عقیدتی شوند. این گروه در بین اهل تسنن اقلیت هستند و بسیاری آنها را به شیعه نسبت می‌دهند و یا شیعه را به آنها نسبت می‌دهند. شیخ مفید در رد این تهمت و رد عقاید انحرافی معتزله و معرفی آنها و معرفی عقاید شیعه این کتاب را نگاشته است. شیخ مفید با نگارش این کتاب بسیاری از مباحث جنجال برانگیز کلامی و عقیدتی آن دوران را نقد و بررسی کرده و عقیده شیعه را در مورد آن، همراه با استدلال‌های عقلی و شرعی آورده است. شیخ مفید پاسخ بسیاری از تهمت‌هایی که به شیعه می‌زنند را در این کتاب داده و با روایات معتبر سابقه شیعه در التزام به بحث‌های علمی که متکی بر فکر و نظر است را در سایه سخنان گهربار پیامبر و ائمه علیهم‌السّلام به اثبات رسانده است. در ادامه، شیخ مفید به روایات معتبر و آیات قرآنی که امر به تدبر و تفکر و استفاده از عقل و علم و دانش دارد اشاره می‌فرماید. هم اکنون به برخی موضوعات مطرح شده در کتاب اشاره می‌کنیم: ۱. رد نظریه حال ۲. رای معتزله درباره قدرت و اراده خداوند ۳. جواهر و هیولا از دیدگاه معتزله ۴. تهمت تشبیه و جبر و رؤیت به شیعه مسألة في الارادة اثر شيخ مفيد، محمد بن محمد بن نعمان بغدادى (336 - 413 هجرى)، در موضوع عقايد و كلام شيخ مفيد در اين كتاب به بررسى ارادۀ خداوند متعال پرداخته كه آيا اين اراده جزء ذات است يا خارج از ذات و آيا قديم است يا حادث و بحث‌هاى گوناگون ديگرى در اين باره مطرح نموده است. شيخ مفيد در اين كتاب - مانند ديگر كتابهاى كلامى خود - آميخته‌اى از استدلال‌هاى عقلى و شرعى را همزمان آورده است. وى ابتدا با استدلال‌هاى عقلى و منطقى به بررسى اراده خداوند متعال پرداخته، سپس با استناد به روايات معتبر شرعى از اهل‌بيت عصمت و طهارت عليهم‌السلام به شرح و بسط آن پرداخته و حكم عقل را با روايات شرعى تأييد مى‌كند. کتاب (عدم سهو النبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) تالیف شیخ مفید، به بررسی مسئله سهو النبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم پرداخته است. مسئله سهو النبی در حقیقت سؤالی است که آیا پیامبر اسلام حضرت محمد _صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم_ مانند دیگر مردم دچار فراموشی می‌گشته و اشتباه و خطا مرتکب می‌شده است یا نه؟ کی از مسائل عقیدتی مطرح در دوران شیخ مفید که مربوط به مباحث نبوت می‌شود مسئله سهو النبی است. برخی روایات غیر معتبر وارد شده که پیامبر نیز گاهی در نماز دچار فراموشی می‌شده و یا شیطان کلامی را بر زبان آن حضرت جاری می‌کرده و آن حضرت اشتباه می‌کرده است. شیخ مفید این کتاب را در پاسخ به این شبهه نگاشته است. وی در آغاز، با استدلال‌های عقلی و با استناد به آیات قرآن عصمت پیامبر از اشتباه و خطا را ثابت کرده، در ادامه به لوازم باطل این شبهه و اثبات ضعف سند و دلالت روایات دال بر آن می‌پردازد. وی در این کتاب با استدلال به حکم عقل و استناد به آیات قرآن به بررسی مسئله سهو النبی پرداخته و آن را به عنوان یک نظریه انحرافی عنوان کرده آن را رد نموده است. إیمانُ أبی طالب، کتابی کلامی به زبان عربی، نوشته شیخ مفید (متوفای ۴۱۳ هجری) درباره زندگانی ابوطالب و اثبات ایمان وی به رسول خدا(ص). شیخ مفید در این کتاب با استدلالات عقلی و نقلی به بررسی ایمان ابوطالب، پدر حضرت علی(ع) پرداخته و به حمایت او از پیامبر اکرم(ص) اشاره دارد. مؤلف در اثبات ایمان ابوطالب، اشعار فراوان او را در مدح پیامبر اسلام(ص) آورده است. در حالی که دشمنان حضرت علی(ع) برای زیر سؤال بردن شخصیت ایشان، ایمان ابوطالب را انکار کرده‌اند، بنا بر نقل مورخان شیعه، ابوطالب اولین یاور و حامی پیامبر اسلام بود. او تا آخر عمر در حمایت و دفاع از رسول خدا(ص) از هیچ کوششی دریغ نکرد. به همین دلیل شیخ مفید این کتاب را در معرفی و حمایت از او نگاشت. برخی دیگر از عالمان شیعه و سنی نیز در این باره کتاب‌هایی نگاشته‌اند. وی با استدلال به آیات قرآن، روایات پیامبر و ائمه معصومین و همچنین با استدلالهای عقلی و با استناد به اشعار ابوطالب در مدح و ستایش پیامبر اسلام و عملکرد وی در دفاع و حمایت از پیامبر، به معرفی شخصیت و ایمان ابوطالب پرداخته است. رسالة حول حدیث نحن معاشر الأنبیاء لا نورث‌ نوشته شیخ مفید، نقد و بررسی روایتی که ابوبکر از پیامبر نقل کرده که: «ما پیامبران چیزی برای فرزندان خود به ارث نمی‌گذاریم و هرچه باقی بگذاریم حکم صدقه بر آن جاری است و به فرزندانمان نمی‌رسد.» این کتاب، کتابی کوچک، در ۶ صفحه است و در پایان آن نیز سخنان برخی دیگر از علما مانند قرطبی، فخر رازی ، علامه حلی ، علامه امینی ، ابن ابی الحدید و سید شرف الدین درباره فدک آمده است.