جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
عقل الهی
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
تعداد رکورد ها : 10
عنوان :
تاریخ فلسفه یونان (بخش پنجم) جلد 17
نویسنده:
دبلیو. کی. سی. گاتری؛ مترجم: حسن فتحی
نوع منبع :
کتاب , ترجمه اثر
وضعیت نشر :
تهران: فکر روز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
دیالکتیک
,
فلسفه یونان
,
خداشناسی
,
مسئله واحد و کثیر
کلیدواژههای فرعی :
تناسخ ,
مُثُل ,
عقل الهی ,
روح و تن ,
لذت حقیقی و دروغین ,
چکیده :
این کتاب مشتمل بر دو بخش است. در بخش اول (فیلبوس) به دیالکتیک، مثال سوم، جهان شناسی، غایت شناسی، لذت های حقیقی و دروغین و خداشناسی اشاره دارد و در بخش دوم (تیمائوس و کریتیاس) بحث علت حرکت پیش کیهانی، آفرینش جهان، ساختار اجسام، موجودات زنده، روح، لذت و درد و بیماری جسم و جان می پردازد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
آفرینش عالم از منظر فیلون و ابن عربی
نویسنده:
طاهره حاج ابراهیمی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فیلون
,
جهان شناسی فلسفی
,
عالم خلقت
,
ابن عربی
,
الهیات عرفانی
,
فلسفه یهودی
,
هستی شناسی اسلامی
,
عالم ( امکانی )
,
عرفان نظری
,
واحد و کثیر
کلیدواژههای فرعی :
فصوص الحکم ,
رساله تیمائوس ,
وجود شناسی افلاطون ,
جهان شناسی فلسفی ,
صفات الهی ,
اراده الهی ,
انسان کامل (کلام) ,
تورات ,
فلسفه نوافلاطونی ,
فلسفه افلاطون ,
اعیان ثابته ,
مُثُل ,
عقل الهی ,
دین یهود (ادیان غرب) ,
کیهان شناسی فیلون ,
کیهان شناسی ابن عربی ,
شاپا (issn):
1735-3238
چکیده :
ظهور و آفرینش عالم از نظر فیلون و ابن عربی حاصل تحقق اراده خداوند یکتاست. هر دو متفکر که از سویی به ذات آفرینشگر متعال معتقدند و از سویی دیگر از نیای فکری مشترک، یعنی افلاطون و افلاطون گرایی تاثیر پذیرفته اند، می کوشند تا چگونگی آفرینش عالم کثیر توسط خداوند واحد متعال و منزه را تبیین کنند. از نظر ایشان فرایند خلقت مراتب و مراحلی دارد، و برای توضیح این موضوع، هر دو متفکر با نگرش ها و اصطلاح های خاص خود به آن پرداخته اند. این نوشتار در پی آن است تا نشان دهد چگونه این دو اندیشمند تاثیرگذار بر تاریخ تفکر بشری در تبیین خلقت عالم از چشم انداز های مشترکی برخوردارند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 123 تا 138
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اين كه خداوند عاقل است يعني چه؟ و آيا اين عقلي كه براي ما تفسير شده بايد با عقل خداوند تفاوت داشته باشد؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
پاسخ : آيا مفهوم عقلي كه در حيطة شرع براي ما انسانها بيان شده است، مفهوم وسيع آن است يعني مفهوم «العقل ما عبد به الرحمن اكتسب به الجنان»؟ پاسخ در چند محور ارائه ميشود: الف: چون در دو پرسش پيوسته درباره عقل سؤال مطرح شده است لذا به نظر ميرسد كه به
بیشتر ...
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
علم نفس
کلیدواژههای فرعی :
عقل انسان ,
عینیت قانون ازلی و عقل الهی ,
معادله خدا و عقل ,
نسبت عقل به خدا ,
مرتبه احدیت ,
عقل الهی ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی و نقد دیدگاه دنس اسکوتوس درباره خلقت عالم و انسان (با تکیه بر آرای ابن سینا)
نویسنده:
مهدی عباس زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
خلقت
,
عشق
,
وجوب
,
انسان
,
آزادی اراده
,
فلسفه بوعلی
,
خلق ( ایجاد )
,
امکان
,
قدرت مطلقه
کلیدواژههای فرعی :
فاعلیت الهی ,
خلق از عدم ,
نظریه فیض ,
حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam ,
اراده الهی ,
فاعل بالقصد ,
فاعل بالعنایه ,
فلسفه خلقت ,
عقل الهی ,
فاعل بالطبع ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
اين نوشتار بر آن است كه به بررسی و تبيين آر ای فيلسوف و متكلّم اسكاتلندي مدرسی، 1308 م.) در باره نحوه و فلسفه خلقت عالَم و انسان، و نقد آن - يوهانس دنس اسكوتو س ( 1266 با تكيه بر آر ای ابن سينا بپرداز د. خلقت و خالقيت از ديدگاه اسكوتوس از صفات مهم الهی است. بدين منظور، در اين نوشتار ابتدا بحثی از دو صفت الهي ديگر كه از ديدگاه او كاملاً با بحث خلقت مرتبط است- يعنی قدرت مطلقه و آزادی اراد ه- مطرح و سپس تبيينی از خلقت و خالقيت عالَم و انسان در تفكر او ارائه می شود. در بخش بعد ضمن تبيين اجمالی ديدگاه ابن سينا در بحث خلقت ، عدم فهم صحيح ديدگاه ابن سينا از سوی اسكوتوس و ژيلسون مورد بحث و نقد قرار می گيرد. در انتهای نوشتار نيز مقايسه ای ميان ديدگاه های اسكوتوس و ابن سينا در بحث خلقت عالَم و انسان، ارائه و تفاوت ها و شباهت های اين دو ديدگاه مطرح می شو د. اسكوتوس ابن سينا را مطالعه كرده است و در مباحث معرفت شناختی و « الشفاء » ترجمه لاتين كتاب مابعدالطبيعی كاملاً تحت تأثير وی قرار دار د. اگرچه اسكوتوس در مباحث كلامی و به ويژه بحث نحوه خلقت از ابن سينا فاصله می گيرد، اما در موضوع غايت و فلسفه خلقت عالَم و انسان كاملاً از ديدگاه او پيروی می كند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 103 تا 122
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
کلام الهی: از لوگوس تا کلام نفسی
نویسنده:
اعظم عالی زاد، ابوالفضل محمودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
لوگوس
,
کلام الهی
,
کلام نفسی خدا
,
کلمه الله یا لوگوس
کلیدواژههای فرعی :
رساله تیمائوس ,
صانع ,
قرون وسطی ,
اشاعره (اهل سنت) ,
معتزله (اهل سنت) ,
حدوث قرآن ,
انجیل ,
تورات ,
الهیات جامع ادیان ,
فلسفه یونان ,
فلسفه نوافلاطونی ,
مُثُل ,
قرآن ,
مصحف ( قرآن ) ,
شورای نیقیه ,
عقل الهی ,
مکتب رواقی ,
تثلیث مسیحی ,
منشأ جهان ,
واحد و کثیر ,
قدم قرآن ,
مسیحیان اولیه ,
الهیات اسکندرانی یهود ,
نظم عقلانی عالم ,
عقل درونی عالم ,
کلام مخلوق ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
کلام الهی از سویی به بحث از ماهیت وحی و شیوه سخن خدا با انسان و از دیگر سو به رابطه حق با خلق و آفرینش آنها که با عنوان «کلمات خداوند» از آنها یاد شده، ارتباط می یابد. به لحاظ تاریخی اولین تاکید بر این مفهوم، تحت عنوان «لوگوس» یا «کلمه» در یونان و در اندیشه هراکلیتوس اتفاق افتاده که گویا، با توجه به ابهامی که در اندیشه او وجود دارد، آن را به معنای اصل عقلانی حاکم بر جهان و یا شاید «خدا» به کار برد. پس از وی، افلاطون نیز هرچند بدون تاکیدی خاص بر این واژه آن را در معنای عقل الهی مورد استفاده قرار داده است. رواقیان با تاکید بیشتر بر مفهوم لوگوس و احتمالا به پیروی از هراکلیتوس، لوگوس را اصل هر عقلانیت، عقل الهی و همسان با خدا پنداشتند. در حدود سال های نخستین میلادی این مفهوم در افلاطونیان میانه و بیش از همه در فیلون یهودی اسکندرانی تاثیر گذارد، به گونه ای که در اندیشه او نقش محوری یافت و واسطه میان خدا و جهان، قدرت برتر خداوند و نمودی از وجود مطلق شد. تاثیر مکتب فیلون به همراه تاثیر اندیشه های رواقی و غیره را می توان در برخی مسیحیان اولیه و نیز در انجیل چهارم و یا نامه های پولس مشاهده کرد. در اینجا مسیح همان لوگوس و یا کلمه الهی است که از طریق او همه چیز خلق شد و سرانجام پس از منازعات آریوسی، ازلیت و نامخلوق بودن آن، باور عمومی مسیحی گشت. این منازعات در باره مخلوق یا نامخلوق بودن کلمه یا لوگوس، به همراه زمینه های موجود در اندیشه اسلامی، بعدها احتمالا زمینه را برای طرح حادث یا قدیم بودن کلام الهی و یا قرآن، فراهم ساخت و منتهی به دیدگاه های گوناگونی شد که از آن میان می توان به دیدگاه های معتزله، اشاعره و دیدگاه ویژه ابن کلاب اشاره کرد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 99 تا 138
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
ابن میمون و تاثیر براسپینوزا در مساله صفات خدا
نویسنده:
زهره توازیانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق(ع),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
صفات خدا
,
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
صفات واجب(حکمت نظری)
,
توحید(الهیات بالمعنی الاخص))
,
فیلسوفان یهودی
,
تأثیر فلسفه اسلامی بر فلسفه یهودی
کلیدواژههای فرعی :
الهیات یهودی ,
اراده الهی ,
حیات ,
حدوث زمانی عالم ,
شناخت سلبی خدا ,
ماهیت نداشتن خداوند ,
بساطت واجب(امور عامه) ,
وحدت وجود ,
شناخت صفات خدا ,
عقل الهی ,
صفات نامتناهی خداوند ,
اتصاف شیء به فعل خود ,
تعارض صفت داری و بساطت ,
همهخدایی (پانتِئیسم) ,
چکیده :
نگارنده مقاله حاضر می خواهد نشان دهد، ابن میمون فیلسوف نامدار یهودی قـرون وسـطی بـر اسـپینوزا، دیگر فیلسوف یهودی تبار عهد رنسانس، تأثیر گذار بوده و این تأثیر در هر دو شکل ایجابی و سلبی، صورت بسته است. تأثیر ابن میمون که فرد تربیت یافته سنت اسلامی است به یک معنا تـأثیر حکمـای اسـلامی نیـز تلقی می شود. نگارنده برای اثبات ادعای خود، بعد از معرفی اجمالی دو فیلسوف، تنها به ذکـر چنـدین مـسأله اتفـاقی و اختلافی بسنده نموده است تا توانسته باشد به هدف خود نزدیک شده باشد. مسائلی که مورد اتفاق هر دو فیلسوف بوده عبارتند از : 1 - اعتقاد به خدای واحد، که هر دو فیلـسوف تحـت تـأثیر اندیـشه هـای دینـی و تربیـت یهـودی بـه آن رسیده اند. 2 - اعتقاد به عینیت وجود و ماهیت در خدا، که ابتدا ابن میمون تحت تأثیر حکمای اسلامی به آن رسیده و بعد این اندیشه را به اسپینوزا منتقل نموده است. مسائل اختلافی مورد اشاره در این مقاله عبارتند از: 1 - وجود صفات ذاتی برای خدا که ابن میمون اساساً، اصل اتصاف به صفات ذاتـی را بـه دلایلـی کـه در مقاله آمده است، باور نداشته، در حالیکه اسپینوزا به وجود صفات لایتناهی در خدا معتقد بوده است. 2- اعتقاد به صفت «بْعد» برای خدا، که اسپینوزا آنرا به منظور توجیه ربط عالم به خدا مطـرح سـاخته، امـا ابن میمون به دلیل تأثر از فرهنگ دینی خود و همچنین تحت تأثیر اندیشه هـای کلامـی – فلـسفی حکمـای مسلمان از قبول چنین نسبتی سرباز زده است. 3- قول به حدوث عالم که از باورهای جدی ابن میمون بوده اما اسپینوزا، اساساً، نظام خاصی را برای ایـن منظور طراحی نموده است که به نظام «حالات» معروف است. در نظام حالات، عالم، ظهـور دومـین صـفات حق در حالات است که تبیین خاص خود را دارد.4 - عدم پذیرش نسبت «عقل» و «اراده» به خدا از سوی اسپینوزا، که سـنتی بـر خـلاف عمـوم فیلـسوفان قرون وسطی و از جمله ابن میمون است. توجیه وی بر این امر این است که «عقل» و «اراده» از حالات فکـر هستند، بنابراین نمیتوانند صفات خدا باشند. سوای از اصل اتصاف، که محل اختلاف دو فیلسوف است، هر دو حکیم منعی در انتساب بعضی ویژگی هـا و احکام به خدا نمی بینند. گر چه در این مورد هم اختلاف دو فیلسوف در بعضی مواضع روشن است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 44 تا 57
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
دیدگاه های سید حسین نصر درباره بحران محیط زیست و راه حل های آن
نویسنده:
اعظم قاسمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
سید حسین نصر
,
اخلاق محیط زیست
,
بحران محیط زیست
,
اسلام و محیط زیست
,
الهیات زیستمحیطی
کلیدواژههای فرعی :
حکمت خالده ,
رنسانس ,
تکنولوژی ,
سنت گرایان ,
مابعد الطبیعه سنتی ,
عالم طبیعت ,
قرون وسطا ,
کلام مسیحیت ,
فناوری ,
آلودگی ,
علم قدسی ,
انقلاب علمی ,
آلودگی محیط زیست ,
اکوسیستم ,
جهان معاصر ,
اومانیسم (مسائل جدید کلامی) ,
اومانیسمِ رنسانس ,
الهیات طبیعت ,
عقل الهی ,
عقل گرایی(مقابل تجربه گرایی) ,
عقل گرایی ابن رشدی ,
فناوری و محیط زیست ,
تکنولوژی و محیط زیست ,
فقدان مابعدالطبیعه ,
معنویت زدایی از طبیعت ,
طبیعت شناسی سنتی ,
طبیعت شناسی مدرن ,
علوم قدسی طبیعت ,
فلسفه طبیعت سنتی ,
جمعیت و محیط زیست ,
شاپا (issn):
2383-0689
چکیده :
بحران محیط زیست یکی از مهم ترین چالش های دنیای کنونی است. سید حسین نصر بر این باور است که این بحران، ریشه و منشا در ابعاد معنوی، فلسفی، و دینی دارد و برای حل آن تغییر بنیادین در فهم ما از وضعیت طبیعت و انسان لازم است. او همچنین معتقد است این بحران با تمهیدات مهندسی، برنامه ریزی اقتصادی و یا حتی تغییر در مفهوم توسعه حل شدنی نیست. اگر چه می توان با استفاده از فناوری، حجم آلودگی ها را به مقدار زیادی کاهش داد، ولی استفاده از این روش ها به تنهایی قادر به حل این معضل جهانی نیست. او بر این باور است که نیاز اساسی به تغییر معرفت انسان ها در خصوص طبیعت- که پیشینیان ما نیز از آن برخوردار بوده اند- وجود دارد. هدف از ارائه این مقاله، توصیف و ارزیابی دیدگاه های دکتر سید حسین نصر در خصوص بحران محیط زیست و راه حل های آن است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 85 تا 103
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
عقل در فلسفه ارسطو به روایت اسکندر و فارابی
نویسنده:
طاهره کمالی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
علم نفس
,
فارابی
,
ارسطو
,
اسکندر
,
فلسفه ارسطو
,
فلسفه مشاء
,
عقل ( جوهر )
,
مقاله درباره فارابی
کلیدواژههای فرعی :
معقول بالفعل ,
اتصال عقل نبی به عقل فعال ,
ادراک انسان ,
جبرئیل(ع) ,
علت اولی ,
وجود بالفعل و بالقوه ,
فلسفه یونان ,
افعال نفس ,
عقل فعال ,
وحدت قوای نفس ,
سعادت اخروی ,
واجب تعالی (اسماء ذات) ,
عقل بالفعل ,
عقل الهی ,
فنا ,
بدیهیات اولیه ,
نفس ناطقه(اصطلاح وابسته) ,
عقل هیولانی ,
عقل مستفاد ,
قوای انسانی ,
معقول بالقوه ,
سلوک عقلی ,
صور قوه محض ,
علت تعقل ,
رساله عقل فارابی ,
عقول ششگانه ,
شاپا (issn):
2008-9422
چکیده :
عقل از مسائل بنیادی در فلسفه مشاء است. رویکرد فارابی به عنوان حکیم مسلمان ایرانی با اندیشه شرقی، و اسکندر افرودیسی به عنوان حکیم یونانی و غربی، به آن نیز از مسائل مهمی است که می تواند از وجوه تمایز و افتراق فلسفه مشائی ارسطویی و حکمت اسلامی محسوب شود. این پژوهش بر طبق سنت روش شناسی مطالعات تطبیقی به تحلیل و تطبیق رساله عقل این دو حکیم می پردازد. بر اساس نظر اسکندر، عقل (در رساله نفس ارسطو) سه نوع است: عقل هیولانی، عقل بالملکه، و عقل فعال، که مورد اخیر خالق و مدبر عقل هیولانی است. اما این عقل بر طبق نظر فارابی واجد سه مرتبه است: هیولانی، بالفعل، و مستفاد. عقل فعال که نورش را بر جمیع افاضه می کند، عقل فلکی و مفارق است. به نظر می رسد که این تقسیم نخستین بار توسط فارابی ارائه شده است. از سویی دیگر فارابی با توجه به معتقدات اسلامی و تمایلات عرفانی، عقل فعال را با جبرئیل و اتصال به عقل فعال را با نبوت منطبق ساخته و سعی در تحصیل این اتصال را سلوک خاص عقلی و عرفانی دانسته و دوام این اتصال را بعد از فنای بدن با سعادت اخروی مترادف شمرده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 141 تا 164
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
معانی و کاربردهای عقل در رساله فی العقل فارابی
نویسنده:
طاهره کمالی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
ابو نصر فارابی
,
فلسفه مشاء
,
عقل ( جوهر )
,
معرفت(ادراک جزئی)
,
رساله «فی العقل»
,
مقاله درباره فارابی
کلیدواژههای فرعی :
عقل فعال ,
عقل الهی ,
بدیهیات اولیه ,
عقل فطری ,
عقل عملی((مدرک کلیات مربوط به عمل)، مقابل عقل نظری)Alʿaql al-ʿamalī(practical intellect) ,
عقل هیولانی ,
عقل بالفعل ,
عقل مستفاد ,
چکیده :
عقل از مسائل بنیادی و کلیدی فلسفه است که در سایر علـوم و حتـی در عـرف عـام در معـانی وکاربردهای مختلف حضور دارد. فارابی در رسالۀ ارزنده فی العقل به بررسی معانی متعدد واژه عقل و کاربردهای مختلف و متنوع آن می پردازد. این رسالۀ قابل توجه، دومین اثر مهم معرفت شناسی فارابی است. صـاحب نظـران این حوزه وقوف به معرفت شناسی فارابی را مستلزم بررسی نظریـۀ پیچیـده فـارابی در بـاره عقـل می دانند. فارابی با دقت و تبحر خاص و ابتکـاری، معـانی و کابردهـای متعـدد و متنـوع واژه عقـل را در شش تعریف مهم و کاربردی مطرح کرده است:1 .تبیین معنای عقل در نزد عموم مردم. (عقـل به معنای زیرکی) 2 .معنای جدلی عقل در نزد متکلمان. 3 .عقل برهانی در فلسفه. 4 .عقل عملی دراخلاق. 5 .عقل (در رسالۀ نفس ارسطو) یا حقیقتی واجد سه مرتبه: هیولانی، بالفعل و مسـتفاد 6 .توجه به عقل فعال یا عقل فلکی مفارق و دخیل در فعلیت عقول انسانی است. اینگونه تنظـیم سلسله مراتب عقل(نفس) انسانی، برای نخستین بار توسط فارابی انجام شده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 37 تا 60
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
خاستگاه مشروعیت قدرت
نویسنده:
محسن اراکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه سیاسی
,
عقل بشری
,
عقل الهی
,
اراده تشریعی الهی
چکیده :
«الزام آوری» اراده قدرت حاکم، باید از مشروعیت برخوردار باشد که اساس قدرت حاکم و ماهیت آن را تشکیل می دهد. این با مشروعیت رفتار ارادی یا مشروع بودن اراده (که از رفتار انسانی ناشی می شوند) تفاوت می کند؛ زیرا مشروعیت رفتار انسانی به مشروع بودن اراده انسان و میزان انطباق اراده بر معیارهای «حق» و «عدالت» بستگی دارد. حال آنکه در مساله الزام آوری اراده قدرت حاکم، برای مشروعیت، فقط مشروع بودن اراده ای که قدرت، برآمده از آن است، کافی نیست. در این راستا مکاتب مختلف فلسفه سیاسی، هر کدام مبنایی برای این مهم ارائه داده اند و اسلام نیز در این میان مبنایی دارد که باید مورد تحلیل فلسفی و عقلانی قرار گیرد. برای تحقق این امر، قدرت حاکم باید از دو جهت، مشروعیت داشته باشد: اراده بودن و ملزم کردن دیگران، اما خرد انسان نمی تواند، خاستگاه مشروعیت اراده قرار گیرد؛ زیرا خرد به نوبه خود به معیار و مرجع دیگری نیاز دارد تا در رفتار ارادی انسان، درستی را از نادرستی، عدل را از ستمگری و حسن را از قبیح متمایز گرداند. در تفکر الهی، عقل و خرد الهی به دلیل احاطه کامل بر امور و عصمت ذاتی اش، می تواند معیار بنیادین کامل و واقعی برای قضایای علمی قرار گیرد. اراده الهی نیز از همین خرد الهی بر می خیزد. ازاین رو، این اراده به دلیل انطباق با معیارهای بنیادین حسن و عدالت که همان عقل الهی است، همیشه با عدالت و حُسن و درستی منطبق خواهد بود. بر این پایه، وحی الهی تنها خاستگاه مشروعیت اراده بشری و تصمیم انسانی می شود.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
تعداد رکورد ها : 10
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید