جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تعليقات علی الحكمة المتعالية، مجموعه تعلیقات شهید سید مصطفی خمینی، به زبان عربی، بر اثر معروف فلسفی الحكمة المتعالية صدرالمتألهین است که توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی منتشر شده است. این اثر و سایر آثار علمی مصطفی خمینی به‌مناسبت بیستمین سالگرد شهادتش توسط انتشارات مذکور به چاپ رسیده است. تعلیقات شهید مصطفی خمینی بر اسفار (الحكمة المتعالية)، علی‌رغم ایجاز و اختصارش، نکته‌های علمی دقیقی را در مابعدالطبیعه و فلسفه اولی، بلکه در علم طبیعی به خواننده اهل تحقیق نشان می‌دهد. از نکات جالب این کتاب این است که نویسنده آن برخی از حواشی آقا علی زنوزی بر اسفار را نقل کرده است؛ بااینکه حواشی مدرس زنوزی در دسترس نیست. علت این امر شاید این باشد که او نسخه‌ای از تعلیقات مدرس زنوزی را در دست داشته یا این نسخه در دست برخی از دوستانش بوده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

شرح بداية الحكمة للعلامة الطباطبائي المجلد1و2

نویسنده:

علامه طباطبایی، شرح و تحقیق:محمد مهدي المؤمن

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: ذوی القربی,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

4. اصطلاحنامه سایر موضوعات , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه (خاص) , فلسفه اسلامی , بدایة الحکمة , کتب فلسفه اسلامی , اسفار اربعه: ملاصدرا , شفاء: ابن سینا , اشارات و تنبیهات: ابن سینا , الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا , شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی , المباحثات: ابن سینا

کلیدواژه‌های فرعی :

حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam , قدم عالم , تجرد نفس ناطقه , ماهیت ( عام ) , کم , کیف , کم متصل قار , زمان ( ماهیت ) , ماهیت علت غایی , علیت , وحدت وجود , تقابل تضاد , تقابل تضایف , تقابل تناقض , تقابل عدم و ملکه , صفات واجب(حکمت نظری) , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , نظام علی و معلولی , کم منفصل , حقیقت نفس(قسیم روح و سر و قلب) , اصل علّیت , عمومیت علم الهی , قدرت الهی , قواعد قوة و فعل ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

شابک (isbn):

BBR 1401 /ب43

چکیده :

بدایة الحکمه کتاب آموزش فلسفه نوشته شده توسط علامه طباطبایی است. بدایة الحکمه کتابی فلسفی به زبان عربی از تالیفات مرحوم علامه طباطبایی است. این کتاب در واقع چکیده فلسفه صدرائی موسوم به حکمت متعالیه است که با توجه به آخرین سیر تکاملی آن تنظیم شده است. علامه کتاب بدایة الحکمه را به درخواست بعضی از نزدیکانش به منظور تدریس فلسفه در حوزه های علمیه نگارش کرده و هم اکنون به عنوان نخستین متن درسی فلسفه برای جویندگان حکمت الهی معروف می باشد. علامه بدایة را در سال 1390 هـ.ق در حالی که 67 سال از عمرش می گذشت، تالیف نمود. رعایت نظم منطقی در چینش مراحل و فصول به گونه ای که از مطالب پیشین، مطالب پسین را می توان استنتاج کرد و اهتمام به مسائل مهمتر و کلیدی و اجتناب از مباحث غیرلازم (مانند طبیعیات) از ویژگی های این کتاب است. کتاب حاضر شرح کتاب شریف بدایه می باشد از محمدمهدی مومن.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگاهى به «نفس» و «ذهن» و نقش آنها در ادراک

نویسنده:

غلامرضا فدائى

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

استنتاج (معرفت شناسی) , ذهن , ادراک (معرفت شناسی) , حضور , فعل , علم , ادراک , گواهی (معرفت شناسی) , کیف , جده و ملک , کیف , عَلِمَ , فَعل , شهادت ( گواهی ) , ادراک , هستی شناسى , علم(اسماء اول ، عرفان نظری)

چکیده :

در مقاله حاضر، از اهمیت علم و ادراک سخن مى رود و بر نقش نفس و ذهن در این زمینه تأکیدمى شود. با اینکه نفس شریف ترین عنصر ذاتى و واقعیتِ وجودى انسان است، امّا به نظر مى رسدقدر آن مجهول مانده است. نفس نه تنها با قلب و عقل، بلکه گاه با ذهن نیز مترادف گرفته مى شود.ادّعاى نگارنده این مقاله آن است که اهمیت نفس از ذهن بیشتر است و در واقع، بین آن دو، رابطهعموم و خصوص مطلق وجود دارد. با در نظر گرفتن نقش ارزنده نفس، مى توان گفت که: «علم»حضور معلوم و یا اعیان خارجى در نزد نفس است. هم زمان، ذهن انعکاسات اعیان خارجى رادریافت و ثبت مىکند و موجود ذهنى را تشکیل مى دهد که این موجود به نوبه خود، در حضورنفس قرار مى گیرد و ادراک مى شود. بنابراین، نفس با اشراف بر اعیان خارجى از یکطرف و بااشراف بر موجود ذهنى از طرف دیگر ـ هم زمان ـ دو کارکرد دارد و موجود عینى و ذهنى را ادراکمىکند. بدیهى است که موجود ذهنى برگرفته از موجود خارجى، و موجود خارجى نیز قائم به خودو مستقل از ذهن آدمى است. حکم، به مثابه عمل نفسانى، در تأیید اعیان خارجى و نیز انعکاساتذهنى نقش دارد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 41 تا 70

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مطالب العالیة من العلم الالهی المجلد 2

نویسنده:

فخرالدین الرازی؛ تحقیق: دکتر احمد حجازی السقا

نوع منبع :

کتاب , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

بیروت: دارالکتاب العربی,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , عقاید اسلامی , صفات سلبیه ( الهی ) , 13. علم کلام , کتب کلام اهل سنت , کتب کلام اشاعره

کلیدواژه‌های فرعی :

برهان عدم تناهی واجب الوجود , تنزیه الهی , کیف , کیف , تنزه الهی از اتحاد با غیر , تنزه الهی از الم , تنزه الهی از جسمانیات , تنزه الهی از جوهر , تنزه الهی از حلول , تنزه الهی از زمان , تنزه الهی از مکان , تنزه الهی از ضد , تنزه الهی از اعراض حسی ,

کد کنگره:

‏BP‎‏ ‎‏205‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏ف‎‏3‎‏م‎‏6‎‏

چکیده :

المطالب العالية من العلم الإلهي يكى از مهم‌ترين آثار كلامى فخر رازى، بلكه اشاعره محسوب مى‌شود. مؤلف از مباحث كلامى و فلسفى آنچه را كه حول عقائد بوده، در اين كتاب جمع كرده است. او موضوع كتاب خود را ذات خداوند و صفات بارى تعالى قرار مى‌دهد. محتوای جلد دوم: الجزء الثانى: اين جزء كتاب اختصاص دارد، به صفات سلبيه حضرت بارى تعالى كه از دو قسم و بيست فصل تشكيل يافته است: القسم الاول في بيان كونه سبحانه و تعالى منزها عن التحيز و الجهة: مؤلف در طى 17 فصل ذيل نفى تحيز و جهة از خداوند به بحث از مجموعه‌اى از صفات سلبيه خداوند مى‌پردازد: همچون جسم نبودن خدا، جوهر نبودن خدا، كيف نداشتن خدا، متناهى نبودن خدا، حال نبودن خدا، نفى اتحاد، محل نداشتن خدا و... القسم الثانى في بيان انه سبحانه و تعالى منزه عن الضد و الند: مؤلف در اين قسم طى 3 فصل توحيد خداوند را بيان كرده و بحث مى‌كند كه آيا وحدت خداوند، عين ذاتش است يا صفتى است كه قائم به ذات مى‌باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ن‍ه‍اي‍ه‌ ال‍م‍رام‌ ف‍ي‌ ع‍ل‍م‌ ال‍ک‍لام‌ المجلد2 : موسوعه کلامیه تتعرض لمختلف المذاهب و الاراء الکلامیه بتجرد و موضوعیته

نویسنده:

تالیف علامه الحلی، تحقیق: فاضل عرفان، اشراف: جعفر سبحانی

نوع منبع :

کتاب , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم : موسسه امام صادق علیه السلام,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

12. احکام کلامی , 17. فرق کلامی , 09. قواعد کلامی Basic Principles of Kalam , 19. مسایل کلامی , قواعد عامه کلامی , 1. اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology , 13. علم کلام , مسائل فلسفی , شرح منظومه: سبزواری , فصوص الحکم: ابن عربی , توحید صدوق , کشف المراد: علامه حلی , شوارق الالهام: لاهیجی , شفاء: ابن سینا , نجات: ابن سینا , اشارات و تنبیهات: ابن سینا , شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی , المباحثات: ابن سینا , فتوحات مکیه: ابن عربی , مقالات الاسلامیین: ابوالحسن اشعری , شرح المقاصد: تفتازانی , شرح تجرید فاضل قوشچی , مُروج‌الذَهَب و معادن‌ الجوهر , گوهر مراد: ملا عبدالرزاق لاهیجی , مبدأ و معاد: ابن سینا , المباحثات: فخر رازی , شرح مواقف: شریف جرجانی

کلیدواژه‌های فرعی :

الم , امراض نفسانی , جوهر , ماهیت علم , عرض , وضع , مکان , متی , کیف , اوائل کیفیات محسوسه , احکام عرض , احکام قوه , قوه , تفکر , تعقل ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه حلی , جعفر سبحانی

چکیده :

نهاية المرام في علم الكلام كه مفصل‌ترين كتاب كلامى شيعه است، در قرن هشتم نوشته شده است. اين كتاب نزد خود مؤلف هم از جامعيت خاصى برخوردار بوده است، به طورى كه در كتاب‌هاى ديگرش(كشف المراد، نهج المسترشدين، كشف الفوائد و...) بعضى از مسائل را به اين كتاب ارجاع داده است. اين كتاب از يك مقدمه و سه مقاله تشكيل شده است. مقدمه در بيان شرف علم كلام، موضوع، غايت و مرتبۀ آن است و مقالات به اين شرحند: الف: بيان تقسيمات معلومات معلومات به معلومات موجود و معدوم تقسيم مى‌شوند و مباحث هر كدام در فصل‌هاى جداگانه مورد بررسى قرار مى‌گيرد. مؤلف در بحث وجود به: بداهت مفهوم وجود، بيان ماهيت وجود، اشتراك وجود، زيادت وجود بر ماهيت، وجود ذهنى و مشكك بودن وجود، پرداخته است. او در زمينۀ عدم: بداهت تصور عدم، شيئيت نداشتن عدم و علم به معدومات را شرح مى‌دهد. معلومات از حيث وجوب، امكان امتناع تقسيم شده و در سه فصل، وجوب و احكام و امتاش و همين طور امكان و اقسام و احكام هريك از قسمت‌ها، مورد بررسى قرار مى‌گيرد. معلومات اولا به ماهيت، جزء ماهيت و خارج ماهيت و ثانيا به كلى و جزئى تقسيم مى‌شود و هر كدام از آنها مستقلا توضيح داده مى‌شود. ب: تقسيم موجودات به دو شيوه تقسيم موجودات به قدم و حدوث و تعريف آنها از منظر متكلمين و حكماء و شرح خواص و تقسيمات هر يك از آنها. موجودات طبق نظر اوائل به جوهر و عرض و اعراض خود به اعراض نه‌گانه تقسيم مى‌شوند كه مباحثشان عبارتند از: -بررسى جوهر و اقسام آن. -تقسيم و تعريف عرض. -اقسام عرض در سه مقاله شرح داده شده‌اند: مقالۀ اول: تعريف كم، اقسام كم، تعريف زمان، ابعاد ثلاثه، خلاء، مكان، مكان طبيعى و شكل طبيعى. مقالۀ دوم:-تعريف ماهيت بسيطه و اقسام كيف. -كيفيات فعليه و انفعاليه. -كيفيات استعداديه و انواع آن. -كيفيات مختصه به كميات. -كيفيات نفسانيه(علم، تعقل، قواى نفسانيه، اخلاق، علت لذت و ألم، بقاء كيفيات نفسانيه). مقالۀ سوم: شرح و توضيح: مقولات اضافه، أين، متى، وضع، ملك، أن يفعل و أن ينفعل. ج: تقسيم محدثات از ديدگاه متكلمين. بحث در مورد جواهر با محوريت: جوهر فرد، جسم، هيولى، احكام و عوارض اجسام. توضيح مباحثى نظير: سكون و احكامش، كون و انواعش، حركت و احكام و اقسامش.(اين بخش ناتمام مانده است.)

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بداية الحكمة مع تعاليق نقدية مختصرة

نویسنده:

نویسنده : سید محمد حسین طباطبایی، شارح : حیدر وکیل

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم : باقیات,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

4. اصطلاحنامه سایر موضوعات , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه (خاص) , فلسفه اسلامی , بدایة الحکمة , شرح تجرید فاضل قوشچی

کلیدواژه‌های فرعی :

بداهت وجود (مفهوم وجود) , مفهوم وجود , بی نیازی وجود از تعریف , واجب الوجوب , امور عامه , احکام مواد ثلاث , احکام کلی وجود , احکام ایجابی وجود , احکام سلبی وجود , احکام ماهیت , ماهیت , جوهر , ماهیت اعتباری , مقولات عشر , کیف , اعتباریت ماهیت , احکام کم , احکام کیف , اعاده معدوم , اصالت وجود , کم , وجود ذهنی , نفس الامر(اصطلاح وابسته) , وجود خارجی(اصطلاح وابسته) , امتناع اعاده معدوم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

اثر حاضر شرحی بر کتاب «بدایة الحکمة» تألیف علامه طباطبایی است. زبان کتاب عربی است. بدایة الحکمة (آغاز فلسفه) کتابی فلسفی است که در سال 1390 ق. به عنوان متن درسی فلسفۀ صدرایی تألیف شده است. در این اثر نه فصل اول از دوازده فصل کتاب مورد شرح و بررسی قرار گرفته است. ابتدا کلیات مباحث وجود مطرح شده و در انقسام وجود به خارجی و ذهنی صحبت شده است. سپس ماهیت، مقولات دهگانه، علت و معلول، انقسام وجود به واحد و کثیر و انقسام وجود به ما فی نفسیه و ما فی غیره مطرح شده است. در نهایت نیز در سبق، لحوق، قدوم و حدوث مباحثی ارائه شده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ایضاح الحکمه ترجمه و شرح بدایه الحکمه مجلد 2

نویسنده:

علي ربانی گلپايگانی

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر , ترجمه اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

قم: مرکزجهانی علوم انسانی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه اسلامی , ماهیت , احکام ماهیت , کتب فلسفی , شرح منظومه: سبزواری , کشف المراد: علامه حلی , شوارق الالهام: لاهیجی , اسفار اربعه: ملاصدرا , شفاء: ابن سینا , اشارات و تنبیهات: ابن سینا , شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی , بدایة الحکمة: علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

احکام کلی وجود , هیولی , اجزاء ماهیت , ماهیت بشرط لا , ماهیت جوهری , نوع , جنس , اجناس عالیه , کم , کیف , احکام فصل , عوارض ذات ماهیت , عرض لازم ماهیت , فصل , مقولات عشر , بدایة الحکمة ,

چکیده :

ایضاح الحکمه ترجمه و شرح بدایه الحکمه این کتاب را انتشارات مرکز جهانى علوم اسلامى با کیفیتى مطلوب و رعایت جهات فنى و ویرایشى و حروفچینى خوب و قیمت منـاسب به چاپ رسانده است. از محسناتش یکى انتشار هر سه جلد آن با یکدیگر است. شیوه نویسنده آن است که ابتدا متن عربى یک فصل را یک جا مى آورد, البته بدون اعراب گذارى, سپس ترجمه کل فصل را و بعـد از آن شرح مطالب. یک جـا آوردن همه مطـالب یک فصل در مـواردى که طولانى است کار را مشکل مى کند و سبب مى شود خواننده به راحتى به متن و ترجمه وشرح یک مطلب دست نیابد. در مورد ترجمه مى گویند: (رعایت اصل انطباق ترجمه با متن نیز مورد توجه قرار گرفته است و اگر خواننده گرامى در بخش ترجمه, روان بودن کامل عبارت را نمى یابد علت آن همان است که اشاره شد).از همین روست که مجبور شده اند در برخى موارد قواعد ادبیات فارسى را رعایت نکنند.در برخى موارد نیز تکلف در ترجمه به چشم مى خورد. و خطاى در ترجمه نیز بندرت پیش آمده است. روش مؤلف در شرح مطالب این است که ابتدا مى گوید چند موضوع در این فضل مطرح گردیده است و سپس برخى از آنها را شرح مى دهد و پاره اى دیگر را به محل خود ارجاع داده یا به وضوحش وامى گذارد. عنوان گذارى خوبى در مطالب شرح دارند. در بعضى موارد به سیر تاریخى بحث اشاره مى کنند. از نقل اقوال هم فروگذار نکرده اند و به گفته خودشان (بدین جهت اکثر مباحث مطرح شد در شرح بیشتر براى کسانى مفید است که داراى ذوق فلسفى و تفکر عقلانى بوده و خواهان تحقیق بیشتر پیرامون مسائل فلسفى مى باشند… بلکه براى مدرسان هم سودمند خواهد بود) همین امر موجب شده فایده شرح براى مبتدیان کم شود. کسى که در گامهاى نخستین فلسفه آموزى است طبیعتاً نمى تواند از اقوال اساطین فن استفاده کند و گاه موجب تشتت خاطر وى مى گردد. البته شارح محترم خود در مقدمه کتاب بر این نکته اصرار ورزیده اند که نبایست ذهن مبتدى را مشوش و متشتت نمود.۲ ولى به نظر مى رسد که نقل اقوال متعدد تا حدودى همین مشکل را آفریده است. البته بعضى از موارد نقل قول را به پاورقى منتقل کرده اند که کار خوبى است. ارجاعات سودمندى نیز در پاورقى دارند. در پاره اى موارد توضیحات بیشتر را به پاورقى برده اند که این نیز از محسنات کار است. و دیگر از محسنات, آوردن نمودار درختى است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مبادىء الفلسفة الإسلامية المجلد 2

نویسنده:

عبدالجبار رفاعي

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

لبنان/ بیروت: دار الهادی,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :

علم نفس , احکام وحدت , جسم , صورت , عقل ( جوهر ) , عرض , ماهیت حرکت , کیف , احکام جواهر , احکام ماده , علیت , احکام واجب الوجود , سبق و لحوق , حقیقت عینیه وجود ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

پیشینه‌ ها و نوآورى‌ های سهروردى در تقلیل تعداد مقولات

نویسنده:

محمود هدایت افزا، احمد بهشتی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سهروردی , بهمنیار , ابن ‌سینا , فلسفه اشراقی , انفعال ( مقوله ) , فعل ( مقوله ) , مقولات , حرکت , فیلسوفان رواقی , نسبت متکرر

کلیدواژه‌های فرعی :

جوهر , مقولات خمس , اضافه , کم , کیف , استقرا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

دیدگاه حکیم سهروردی در باب مقولات حائز اهمیت است و یکی از نوآوری‌های او در مقام مخالفت با برخی نظرات فیلسوفان مشّائی، آراء خاص وی در مبحث مقولات می‌باشد. شیخ اشراق در آثاری که به سبک مشّائی نگاشته، مقولات عشر ارسطویی را در پنج مقوله منحصر نموده است، بدین ترتیب که ضمن پذیرش جوهر، کم و کیف؛ پنج مفهوم أین، متی، وضع، جده و اضافه را تحت مقولۀ «نسبت» و دو مفهوم أن‌یفعل و أن‌ینفعل را تحت مقولۀ «حرکت» می‌داند. در گام اوّل این نوشتار بیان شده که چنین طرحی در باب مقولات، واجد پیشینه‌هایی بوده است و لااقل هر بخش از دعاوی سهروردی، در یکی از آثار فیلسوفان رواقی، ابن‌سینا، بهمنیار و ابن‌سهلان ساوی ملاحظه می‌شود، هر چند که شیخ اشراق به این پیشینه‌ها اشاره‌ای ندارد و خود را مبتکر چنین طرحی می‌داند. اما در گام دوم، سخنان شیخ اشراق و تحلیلات خاص او در باب تقسیمات امور ماهوی، روش دست‌یابی به مقولات، دفاعیّات وی از طرح خود و میزان اهمیت مبحث مقولات در نزد سهروردی تبیین گردیده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 191 تا 211

مشخصات اثر

ثبت نظر