جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

به رغم آن که در این مقـاله سخـن از فیلسوفی مفسر است، امـا روش تفسیـری صدرالمتأهلین، جامع است و او از روش های عقلی، نقلی و شهودی در تفسیر خود سود برده است. در ناحیه گرایش های تفسیری نیز، هر چند گرایش غالب در تفسیر او، گرایش فلسفی – عرفانی است؛ اما گرایش حکمی نام شایسته این گرایش غالب است، زیرا به همان میزان که فلسفه او متعالی و بالمآل حکمی و متفاوت از سایر فلسفه های رایج است، تفسیر او نیز، تفسیر متعالی و در نتیجه حکمی و از سایر تفسیرها متمایز است. در این مقاله از چیستی تفسیر فلسفی به عنوان گرایشی تفسیری و معنای درست آن در نزد ملاصدرا به تفصیل سخن به میان آمده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 147 تا 172

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی چرایی تعمیم آموزه های عرفانی، موانع و پیامدها

نویسنده:

مهدیه سادات کسایی زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان عملی , عرفان عملی , اصطلاحنامه عرفان , تعلیم عرفان , تعمیم آموزه های عرفانی , رواج عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , فصوص الحکم , بحران معنویت , سالک , انسان معاصر , سلوک عرفانی , اصالت , زبان , وحدت تشکیکی وجود , مراتب مکاشفات عرفانی , اخلاق عرفانی , عشق در دنیای مدرن , تعمیم بخشی , تجارب عرفانی (تجربه عرفانی) , زبان عرفان , زبان دین (مسائل جدید دین شناسی) , برهان تجربه دینی (مسائل جدید کلامی) , تعلیم سیر و سلوک , وحدت تشکیکی وجود , عارفان (مسلمان) , عرفان نظری , نظریه‌ تمثیلی , زبان‌ دین , عرفان‌ نظری , نظریه کارکردگرایی , بینش عرفانی , واقعیت معنوی , موانع گسترش عرفان , تعامل فرهنگی ملل , ساده نویسی عرفان , متون کهن عرفانی , مکاتب عرفانی , اصالت دینی عرفان , جهانشمولی عرفان , زبان ادبی عرفان , زبان فلسفی عرفان , حقایق عرفانی , اخلاق عرفانی ,

چکیده :

کمال انسان با معرفت او عجین است و قلمرو عرفان، ساحت متعالی معرفت است که نه تنها گنجایی حضور همگانی ابناء بشر را دارد، که خود، لزوم این عمومیت را مکشوف می سازد. بی اعتنایی به این حقیقت و بی مهری به اندیشه نیاز انسان به عرفان، ریشه در ناآشنایی یا کم آشنایی با آن دارد و عدم موفقیت در معرفی صحیح و عام عرفان اصیل، به طور عمده، برخاسته از بیگانه انگاری زبان ها و نمادهای خارج از فرهنگ اجتماعی و دینی هر گروه از مردم، از سوی صاحب نظران این عرصه است که در جای جای جهان، رسالت معرفی عرفان را به عهده دارند؛ اما در عمل، به آن محدودیت می بخشند. در حالی که توجه همه جانبه به قالب های متنوع عرضه عرفان نظری و عوامل برانگیزاننده احوال عرفانی، مقدمات تجربه عرفان عملی را فراهم می کند و نگاه انسان به هستی را ارتقا می بخشد، همه این ابزارها و امکانات، در افتراقی کاذب فرو گذاشته می شوند و بشر، به دنبال عطش فطری حقیقت جویی و تمنای اضمحلال آلام دنیوی در آرام معنوی، یا راه های فریبنده را تجربه می کند و یا در کثرت پروری آرا و عقاید، همواره از وحدت بیرونی و درونی فاصله می گیرد. این پژوهش، بهانه ای برای جلب توجه صاحبان اندیشه به همه موضوعات ذکر شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 103 تا 127

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مقایسه حقیقت محمدی در ابن عربی با لوگوس فیلون : سال 6، شماره 2 : حکمت إسراء

نویسنده:

رضا گندمی نصرآبادی

نوع منبع :

مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

لوگوس , حقیقت محمدی (ص) , فیلون اسکندرانی , انسان کامل (کلام) , ابن عربی , لوگوس و حقیقت محمدی , عرفان نظری

کلیدواژه‌های فرعی :

اعیان ثابته , فتوحات مکیه , خلافت الهی , اسماء الهی , ولی , اشراق الهی , خلافت الهی , ولی (اسماء افعال الهی) , وحی , عرفان مسیحی , عرفان اسلامی , وحی الهی , اشراق حق تعالی , عرفان اسلامى , عرفان مسیحی , جهان شناسی عرفانی , اعیان ثابته , اسماء الهی((اخص)، مقابل اسماء ربوبی خاص) , وجودشناسی حقیقت محمدی , شناخت شناسی حقیقت محمدی , کارکردشناسی حقیقت محمدی ,

شاپا (issn):

2383-2916

چکیده :

در باره منابع الهام ابن عربی بحث های زیادی صورت گرفته است؛ یکی از متفکرانی که از او به عنوان منبع الهام ابن عربی یاد می کنند فیلون اسکندرانی است. در این مقاله تلاش بر آن است تا با محوریت لوگوس در فیلون و حقیقت محمدی در ابن عربی به شباهت ها و احیانا تفاوت های آن دو اشاره گردد البته بی آنکه در صدد اثبات تأثیر پذیری ابن عربی در محورهای یاد شده از فیلون باشیم، چه آنکه اثبات و ابطال آن غیرممکن است. هر دو متفکر توصیفات و کارکردهایی از لوگوس و حقیقت محمدی بدست داده اند که در بادی امر شبیه به نظر می رسد. از سه وجهه نظر می توان به لوگوس و حقیقت محمدی نظر افکند: از وجهه نظر وجودشناسی، از منظر شناخت شناسی و در نهایت از دیدگاه کارکردی یا ارزشی. از منظر وجودشناسی ارتباط آن دو با خدا، جهان و انسان، از منظر شناخت شناسی نقش آن دو در شناخت انسان و وحی بررسی می شود و از دیدگاه ارزشی یا کارکردی به این پرسش پاسخ داده می شود که با فرض لوگوس و حقیقت محمدی، چه مشکلاتی حل می گردد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 45 تا 57

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

پیوند اسطوره و عرفان، برداشت های عرفانی سهروردی از شاهنامه فردوسی

نویسنده:

الیاس نورایی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سهروردی , حکمت خسروانی , فردوسی , اسطوره , کیخسرو , زال , اسطوره و عرفان , جام کیخسرو , نور محمدی (ص) , داستان رستم و اسفندیار , اسطوره سیمرغ , فر ایزدی , ادبیات عرفانی , اصطلاحنامه عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

رسائل رمزی و تمثیلی سهروردی , تاویل آثار رمزی سهروردی , سکینه , عروج کیخسرو , شناخت مشاهده ای و شناخت اشراقی , جام گیتی نما , کیخسرو در شاهنامه , حکمت اشراق the School of Illumination , فنا , نور الانوار , آثار سهروردی , سیمرغ در عرفان , درخت طوبی , جام در عرفان ,

چکیده :

سهروردی از جمله عارفان علاقه مند به حکمت ایران باستان است که در آثار خود به عناصر و شخصیت های اساطیری ایران بسیار اشاره کرده است. وی از برخی از شخصیت های اساطیری، مانند«سیمرغ»، «زال»، «رستم» و «اسفندیار» و سرگذشت آنان برداشت های عرفانی کرده و هر یک را نمادی برای بیان حقایق فلسفی و عرفانی خود قرار داده است. در نوشتار حاضر به بررسی مفهوم «خورنه» (فر)، ارتباط آن با نور محمدی و سکینه، و یکی شدن این دو مفهوم در اندیشه های سهروردی پرداخته شده است، همچنین برخی شخصیت ها و عناصر حماسی و اساطیری که در آثار رمزی سهروردی صورت عرفانی به خود گرفته اند و سرگذشت آنها تاویل ها و تفسیرهایی به همراه داشته است، بررسی شده اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 233 تا 259

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

پیامدهای فلسفی یگانه‌انگاری در اندیشه ابن‌عربی و اسپینوزا : سال 5، شماره 2 : حکمت معاصر

نویسنده:

هادی وکیلی، پدرام پورمهران

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

وحدت وجود , وحدت وجود , یگانه انگاری ابن عربی , یگانه انگاری اسپینوزا

کلیدواژه‌های فرعی :

جبر , اعیان ثابته , وجود حقیقی , مراتب هستی , جوهر (منطق) , الوجود , اعیان ثابته و صفات الهی , عقیده جبر fatalism , نظام هستی , جبر الهی , وحدت وجود , صفات خدا , علم طبیعت , وحدت ‌وجود , وحدت جوهر , بساطت واجب(الهیات بالمعنی الاخص) , عالم ( امکانی ) , تجلی الهی , جوهر , اعیان ثابته , وجود (اسماء اول عرفان نظری) , صفات الهی((در تعین ثانی)، مقابل صفات کونی علمی) , طبیعت , ضرورت , ماسِوی الله , طبیعت خلاق , ضرورت فراگیر هستی ,

شاپا (issn):

2383-0697

چکیده :

یگانه‌انگاشتن خدا و جهان در بنیاد اندیشه ابن‌عربی و اسپینوزا قرار دارد. ابن‌عربی با رویکردی عرفانی بدان می‌پردازد و نظریه وحدت وجود را مطرح می‌کند که طبق آن یگانه وجود حقیقی خداوند است و جهان چیزی جز تجلیات، اطوار، و شئون ذات حق تعالی نیست. اسپینوزا با رویکردی عقل‌گرایانه و فلسفی، به تحلیل نظریه وحدت جوهر می‌پردازد و بر این نظر است که خدا یگانه جوهر هستی است و جهان چیزی جز حالات برآمده از صفات او نیست. این جستار، پیرامون یگانه‌انگاری خدا و جهان، به بررسی و تحلیل مسائلی چون صفات خدا، مراتب هستی، و ضرورت فراگیر آن در اندیشه ابن‌عربی و اسپینوزا می‌پردازد تا پیامدهای فلسفی آن را نشان دهد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 113 تا 129

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

«حی بن یقظان» و استلزامات فردی و جمعی آن

نویسنده:

مرتضی بحرانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم : دانشگاه قم,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جامعه , تفرد , سلامان و ابسال , حی ابن یقظان , نوشته های رمزی سنت اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :

03. انسان شناسی Human nature , ادراک سعادت عقلی , راه کشف و شهود , قصه الغربه الغربیه , فلسفه مشرقی , ابزارسازی , کشف آتش , فلسفه اسلامی , فلسفه مشاء , موت بدن , سیاست مدن , عقل(منطق) , منشاء زبان , امکان اجتماعی شدن , تفکر اشراقی اجتماعی , مدینه اشراقی , رسائل رمزی ابن سینا , فرد آرمانی , مترجمین حی بن یقظان , اختراع لباس , تقدم عمل اجتماعی بر فردی , انتقال حکمت ,

چکیده :

داستان رمزی حی بن یقظان («حی»، رمزی از عقل و «یقظان»، رمزی از خداوند) به گونه‌ای روایت شده است که می‌توان آن را به وجوه مختلف و حتی متفاوت تفسیر نمود. می‌توان برخی از این تفاسیر را چنین خلاصه کرد: الف) اثبات جاودانگی نفس ناطقه انسان؛ ب) نظریه‌پردازی دوگانه در باب ابتدای خلقت انسان؛ ج) بررسی رابطه میان فرد و اجتماع و ارائه این نظریه که منشأ جامعه فرد است؛ د) شرح غربت و تنهایی انسان. این دو تفسیر اخیر، بر اساس مقایسه رساله حیّ بن یقظان ابن‌‌طفیل با کتاب تدبیرالمتوحّد ابن‌باجّه صورت گرفته است. طی تفسیر اخیر، انسان موجودی گمشده در این جهان است که به دنبال پیدا کردن خویش است. اگر انسان بتواند خودش را پیدا کند می‌تواند به مراحل کامل انسانیت برسد. نکته مهم روایت حی ابن یقظان این است که انسان در جستجوی خویش، به اموری دست پیدا می‌کند که همگی وجوه اجتماعی دارند: تقلید اصوات و وضع لغت، اختراع لباس، تهیه مسکن، آماده ساختن وسایل و ابزار دفاعی مانند چوب دستی و نیزه، بهره‌گیری از حیوانات اهلی؛ کشف آتش و به کار بردن آن در پختن غذا و رفع نیازمندیهای دیگر، آگاهی انسان به اهمیت اعضا و جوارح خود و همچنین تشریح آنها و سرانجام کشف نقش اساسی قلب در ساختمان بدن که می‌تواند استعاره‌ای از وجود رهبر و ضرورت یا حاکم در جامعه باشد. در این مقاله، تلاش می‌شود تا به روش تحلیل فلسفی، و با تمرکز بر تفسیر داستان حی بن یقظان و مقایسه آن با سلامان و ابسال، به شرح غربت انسان پرداخته شود و وجوه اجتماعی آن نیز به بحث گذاشته شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 93 تا 114

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

چیستی انسان شناسی

نویسنده:

عبدالحسین خسروپناه، رضا میرزایی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

03. انسان شناسی Human nature , انسان شناسی دینی

کلیدواژه‌های فرعی :

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

شاپا (issn):

6024-2251

چکیده :

انسان شناسی یکی از مهم ترین دانش های الهی و بشری است که در حوزه معارف بشری و دینی تاثیر به سزایی دارد. تحلیل چیستی انسان شناسی بر پایه پیشینه، تعریف، ضرورت و انواع آن صورت می پذیرد. مطلب قابل توجه این که انسان شناسی دارای انواع فلسفی، دینی، علمی، عرفانی و اخلاقی است. هریک از انواع انسان شناسی گرفتار بحران هایی است و تنها انسان شناسی دینی است که هیچ بحرانی در حوزه آن راه نیافته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 35 تا 56

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مریمیه ؛ از فریتیوف شوان تا سید حسین نصر (7)

نویسنده:

عبدالله شهبازی

نوع منبع :

مقاله , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام) , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :