جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 164
بازاندیشی در مبانی قاعدة الواحد
نویسنده:
علیرضا شایان؛ جنان ایزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
قاعدة الواحد، یکی از قدیم‌ترین و پرحاشیه‌ترین قواعد فلسفی است که همواره با مخالفت‌ها و موافقت‌های فراوان به‌خصوص توسط متکلمان روبرو بوده است. بسته به تفاوتِ تعریف‌ها از مبادی تصوری این قاعده، مصداق و مجرای این قاعده نیز تغییر کرده و از وحدتِ صادرِ اول تا تعدّدِ قوای نفس، کاربرد پیدا نموده است. مخالفان، اغلب این قاعده را ناقضِ فاعلیت و قدرت و ارادة مطلق خداوند شمرده‌اند. در این میان، در برخی از آثار سهروردی و صدرالمتألهین -که از مدافعان این قاعده‌اند- نیز عباراتی وجود دارد که لازمه‌ای جز نفی یا ترقیقِ بسیارِ این قاعده دربرنخواهد داشت. باید گفت برخی از حکما، از این قاعده، چونان «اصل ِاصیل» و «حصنِ حصین» دفاع کرده‌اند، اما با بازاندیشی در برخی مبادی این قاعده، می‌توان ادلّة آن را موردِ نقد و بازنگری قرار داد تا معلوم گردد که برای دفاع از این نظریه، می‌بایست از دلایلِ دیگری بهره جست.
صفحات :
از صفحه 129 تا 149
مشخصات اثر
جوهر و تطور آن در حکمت سینوی
نویسنده:
جعفر شانظری , مهدی گنجور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی,
چکیده :
از مسائل و مباحث مهم فلسفی که قدمتی بیش از دو هزار سال دارد و از آغاز پیدایش حکمت در یونان باستان مطرح بوده است، مسأله جوهر است. برخی اصل بحث در مقولۀ جوهر را فکری ارسطویی دانسته ­اند و ریشۀ این انتساب را در رویکرد ارسطو به وجود و نسبت آن با جوهر و ماهیت اشیا می­ دانند. زیرا بر مبنای تفکر ارسطویی، شناخت وجود چیزی جز شناخت ماهیت و جوهر اشیا نیست، لذا در نظر معلم اول، واژه موجود و جوهر مترادف است. اما سرنوشت جوهر در حکمت سینوی به برکت تمایز وجود و ماهیت دگرگون شده و یکباره راه خود را از وجود جدا کرده است. ابن سینا برخلاف ارسطو، مقسم جوهر و عرض را ماهیت اشیا دانسته و مقولات ارسطویی را بر ماهیت اشیای موجود تطبیق داده است. نوشتار حاضر با توجه به جایگاه و اهمیت بحث جوهر در تفکر ابن سینا و سیر تحول تاریخی آن در فلسفه، با رویکردی مسأله محور، به بررسی ابعاد و زوایای مختلف این مقوله در حکمت سینوی می­پردازد. بدین ترتیب، با توجه به عدم اتفاق بر تعریف واحد و با عنایت به سیر تنوع معنایی جوهر در حکمت سینوی بدیهی است کاوش از چیستی و تطوّر معرفتی جوهر، بیان مقسم جوهر و اعراض، چگونگی حصر تقسیمات جوهر، و موضع خاص ابن سینا در باب جوهریت واجب تعالی، مهم­ترین مسائلی است که در این نوشتار مورد پژوهش قرار می­ گیرد.
صفحات :
از صفحه 159 تا 185
مشخصات اثر
بازاندیشی در مبانی قاعده ی الواحد
نویسنده:
علیرضا شایان ، جنان ایزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
وحدت , سنخیت , کثرت , صادر اول , عقول
چکیده :
قاعدة الواحد، یکی از قدیم‌ترین و پرحاشیه‌ترین قواعد فلسفی است که همواره با مخالفت‌ها و موافقت‌های فراوان به‌خصوص توسط متکلمان روبرو بوده است. بسته به تفاوتِ تعریف‌ها از مبادی تصوری این قاعده، مصداق و مجرای این قاعده نیز تغییر کرده و از وحدتِ صادرِ اول تا تعدّدِ قوای نفس، کاربرد پیدا نموده است. مخالفان، اغلب این قاعده را ناقضِ فاعلیت و قدرت و ارادة مطلق خداوند شمرده‌اند. در این میان، در برخی از آثار سهروردی و صدرالمتألهین -که از مدافعان این قاعده‌اند- نیز عباراتی وجود دارد که لازمه‌ای جز نفی یا ترقیقِ بسیارِ این قاعده دربرنخواهد داشت. باید گفت برخی از حکما، از این قاعده، چونان «اصل ِاصیل» و «حصنِ حصین» دفاع کرده‌اند، اما با بازاندیشی در برخی مبادی این قاعده، می‌توان ادلّة آن را موردِ نقد و بازنگری قرار داد تا معلوم گردد که برای دفاع از این نظریه، می‌بایست از دلایلِ دیگری بهره جست.
صفحات :
از صفحه 129 تا 149
مشخصات اثر
توحید و شرک ازنظر تشیع و وهابیت
نویسنده:
ولی الله نوروزی مقدم
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
قم: ,
چکیده :
پیوست در منابع دیجیتالی
مشخصات اثر
اسرار اعداد و تطبیق آن با عوالم هستی در اندیشه‌ی علامه سید حیدر آملی (ره)
نویسنده:
رشید فریدپور
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
سید حیدر آملی (ره) یکی از بزرگ ترین عرفای جهان اسلام و نماینده برجسته ی عرفان ناب شیعی است.نظرات وی در زمینه های مختلف سرشار از نکات عالمانه و لطایف عارفانه است. از جمله موضوعاتی که سید حیدر با دیدگاه خاص خود به آن پرداخته، بحث از اسرار اعداد و تطبیق آن با عوالم صوری و معنوی می باشد.از نظر او در تمامی اعداد حکمتی بالغ و اسراری دقیق نهفته شده و اساسا در ذات هر عدد سرّی است که در اعداد دیگر نمی باشد. سید حیدر (ره) اسرار برخی اعداد از جمله: یک، سه، هفت، دوازده، نوزده و ... را تبیین نموده و سپس به تطبیق این اعداد با عوالم صوری و معنوی و دیگر عوالم هستی می پردازد.ایشان معتقد است اسرار و حقایق موجود در اعداد، نوعی نگرش جهانشناسانه ی مبتنی بر هستی شناسی را در برابر اندیشه ی ما قرار می دهد که آشکار کننده ی نوع خاصی از معرفت شناسی نیز می باشد.طرح مباحث تثلیث معرفت شناسی، از جمله مباحث مهم و قابل توجهی است که علامه سید حیدر در باب معرفت شناسی ارائه می دهد و در آن نگرش خاص خود را نمودار می سازد.از آثار و پیامد های نظریه سید حیدر (ره) در باب معرفت شناسی پیوند تشیع و تصوف و برطرف شدن نزاع ظاهری بین شیعه و صوفی است که از مهم ترین اهداف و آرمان های وی محسوب می شود.مساله اصلی این تحقیق، بررسی آراء و نظرات سید حیدر آملی (ره) در باب اسرار و حقایق اعداد و هستی شناسی آن و هم چنین تحلیل و تبیین نحوه ی ارتباط اعداد با عوالم صوری و معنوی و چگونگی تطبیق آنان با عوالم هستی است.
مشخصات اثر
ارتباط نفس و بدن از دیدگاه ابن سینا ﴿ با تاکید بر آراء فلسفی-طبی ابن سینا﴾
نویسنده:
وحیده حداد
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
ابن سینا در کتب و آثار خود به کرات به وجود ارتباط نفس و بدن با یکدیگر اشاره کرده است. و از آن جا که علاوه بر فیلسوف، طبیب حاذقی هم بوده، نه تنها در کتب فلسفی خود، بلکه در کتب طبی اش نیز به نحوی بسیار دقیق به ذکر اقسام ارتباطات موجود میان نفس به عنوان امری مجرد و بدن به عنوان امری مادی پرداخته است. شیخ الرئیس معتقد است نفس ناطقه قوایی دارد که این قوا دارای آلاتی هستند؛ و اگر چه نفس را مجرد می داند ولی در عین حال تأکید می کند که برای انجام فعل، احتیاج به این آلات مادی و بدنی دارد. این طبیب حاذق معتقد است زمانی که مزاج مستعد، آماده دریافت نفس ناطقه از واهب الصور شد، این زمان، آغازین لحظه یا به عبارتی نقطه شروع ارتباط نفس و بدن با یکدیگر است. وی قائل به سیزده مزاج مختلف برای انسان هاست و با توجه به مزاج خاص هر فرد، نحوه ای خاص از رفتار و حالات نفسانی از وی سر می زند. از دیدگاه وی ارتباط نفس و بدن در طول حیات دنیوی به نحو ملموس تری قابل تبین است. وی تأکید می کند که هر یک از افعال انسان چه افعالی که از زمره تحریکات اند و چه آن هایی که از زمره مدرکات (ظاهر – باطن) اند با افعال دیگر و با نفس ارتباطات متقابل دارند. به عنوان مثال در زمینه ارتباط قوه سامعه به عنوان یکی از قوای ظاهری با نفس شیخ الرئیس معتقد است که استماع آواز روحانی که از طریق این قوه حاصل می شود، می تواند بر نفس اثر گذارد و حتی موجب تقویت آن گردد و یا در زمینه قوه متخیله به عنوان یکی از قوای باطن بر این عقیده است که بیشترین فعالیت این قوه موقع خواب است و از این رهگذر شیخ قوه متخیله را با پدیده خواب مرتبط دانسته و قائل به تأثیر و تأثرات (جسمی و روحی) فراوانی در این زمینه گشته است.
مشخصات اثر
بازتاب نور نجس یا خیالات نادرست مدعیان سلوک در متون عرفانی تا قرن ششم
نویسنده:
اژه ای تقی, شانظری جعفر
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
چکیده :
قرآن کریم، طبق سخن و اعتقاد عارفان، مهم ترین منبع کسب معرفت در حوزه عرفان اسلامی است و معیار صحت حقیقت از توهم نزد ارباب معرفت است.از متون عرفانی استنباط می شود که دو گروه علی رغم اینکه در زی اهل سلوک اند، به دام افتاده خیالات باطل و گمان های نادرست از معارف و حقایق معانی قرآن کریم شده اند؛ نخست گروهی که در قصد سلوک و کشف حقیقت صادق اند، اما چون گرفتار ضخیم ترین حجاب، یعنی «حجاب خودی» و نفس هستند، ادراکاتشان کشف و مکاشفه نسیت، بلکه کج فهمی و ناشی از کوری حدقه بینش است، گروه دوم آنان که در قصد راه و هدف سلوک نیز آلوده به کسب جاه و نام اند و از این روی گفتارشان مردود است.از دیدگاه متون عرفانی فارسی هر دو گروه بی بهره از معرفت و شهود حق اند، و مدعیات آن ها باطل و راهزن است، هرچند که گفته های آنان ظاهری عارفانه و گفتمانی در مسایل عرفان است. برخی، این سلک بیانات معرفت نمای را به «نور نجس» تعبیر کرده اند. سنایی، مولوی، محمد غزالی، احمد غزالی و عین القضات نیز هر کدام نامی بر این رمز گویی های متظاهران مدعی کشف و شهود گذاشته اند، که در متن مقاله به آن پرداخته شده است. نیز در این پژوهش، چونی و چرایی موضوع با تفکیک و تحلیل از آرای مطرح در برجسته ترین متون عرفانی فارسی طرح و تحلیل و شواهد کافی در هر نکته ای آمده است.
صفحات :
از صفحه 27 تا 44
مشخصات اثر
تحلیل و بررسی «نومن» و «فنومن» کانتی و «جوهر» و «عرض» صدرایی
نویسنده:
مجتبی سپاهی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
. حسّ به هیچ وجه توانائی دست‌یابی به ذات معقول و نومن را ندارد بنابراین از نظر کانت اوبژه دیگری غیر اوبژه حس قابل اثبات نیست، و اگر اوبژه دیگری باشد، باید شهود دیگری را نیز اثبات کرد. 2. فاهمه نیز به هیچ وجه توانایی دست یابی به ذات معقول را ندارد، زیرا فاهمه کاربرد تجربی دارد، یعنی فاهمه مفاهیم خود را در اوبژه‌های حسی به کار می‌گیرد و توانایی به کارگیری آنها را بر اوبژه‌های فرا حسّی ندارد. 3. به نظر کانت ما برای اینکه قلمرو حسی را کنترل کنیم، باید ذات معقول را فرض بگیریم، منتهی این فرض ما از مفهوم خودِ «پدیدار» بدست می‌آید و آن این است که «پدیدار» یعنی پدیدار چیزی که در دسترس ما نیست، ولی باید آن را فرض کرد. 4. خطای بزرگ این است که از فرض گرفتن ذات معقول، فاهمه برای کنترل قلمرو حسّ در حیطه معرفت و شناخت، به واقعیت عینی پل زده و می‌گوید، اشیاء در واقعیت هم دارای دو جنبه‌اند که یک جنبه آنها شناخته می‌شود و جنبه دیگر آنها ناشناخته می‌ماند، آن جنبه شناخته شده جنبه پدیداری واقعیت است و آن جنبه شناخته نشده جنبه غیرپدیداری واقعیت است این خطا همان مغالطه بین یک امر معرفت شناسانه و امر وجود شناسانه است. یعنی چرا باید اعتبار انفکاک موصوف از صفت و جوهر از عرض و نومن از فنومن که عمل و ساخته ذهنی است، مبنا قرارداده شده باشد و هستی عینی‌ خارجی را هم مانند آن پنداشته و آن انفکاک اعتباری را به خارج تسرّی داده و در خارج هم مانند آن، صفت را از موصوف وعرض را از جوهر و فنومن را از نومن جدا انگاشت. از اینجا می‌توان گفت که نگاه ملاصدرا که یک نگاه وحدت گرایانه است در قلمرو وحدت ذهن و عین تفسیری به سامان است و ملاصدرا در حلّ این مسئله گوی سبقت را از کانت ربوده است، چون کانت با همه بزرگی نتوانست مشکل ثنویت را حل کند امّا ملاصدرا توانست آن را حل کند.
مشخصات اثر
معرفت‌شناسی زهد از دیدگاه ملاصدرا، علامه طباطبایی و امام خمینی
نویسنده:
فاطمه‌ مرتضوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
شناخت اصول پذیرفته شده در هر نظام معرفتی، بر گونه نگرش آن در تبیین نظری و عملی مسائل تاثیر خواهد گذاشت ، چراکه انسان بدون شناخت و تفسیر صحیح از اصول و مبانی، ممکن است دچار افراط یا تفریط گردد، لذا ارئه معرفت شناسی شایسته از بهترین راهکارها در تبیین نگرش‌هاست. از این جهت «زهد» -که خود از مولفه‌های حکمت عملی است – مساله ای است که با تمام گستردگی خود در حوزه عرفان، حکمت و اخلاق، در همه زمان‌ها در معرض آسیب افراط یا تفریط قرار گرفته و آفات فردی و اجتماعی فراوانی را به دنبال داشته است. بنا بر این بررسی و تحلیل مبانی معرفتی آن، در تفسیر صحیح و اصلاح فرد و جامعه تاثیرگذار خواهد بود. این نوشتار بر آن است تا به پژوهشی در رابطه با «معرفت شناسی زهد» از دیدگاه امام خمینی، صدرالمتالهین و علامه طباطبایی به روش توصیفی، تحلیلی و کتابخانه ای بپردازد. در این راستا پس از ارائه «معنا شناسی» مختصر، مبانی «انسان شناختی» و «جهان شناختی» هر یک از دانشمندان فوق مورد بررسی قرار گرفته است. «زیبایی شناسی» زهد شامل آثار معرفتی و تجربی آن در آثار صدرالمتألهین به دست آمد و مطلب بسزایی در نوشته‌های سایر دانشمندان فوق موجود نبود. بعلاوه در همه فصول سعی شده به آسیب شناسی «زهد» و «ریاضت» که در ارتباط بسیار تنگاتنگی با ان قرار می‌گیرد، پرداخته شود. لکن در فصل دوم، این مطلب در ضمن سایر مطالب و در فصول سوم و چهارم به نحو جداگانه ای مطرح شده است.
مشخصات اثر
رابطه عقل وایمان از دیدگاه امام علی وامام صادق علیهماالسلام
نویسنده:
فاطمه عبدالملکی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مسأله‌ی عقل و دین و عقل و ایمان از جمله مسائل عمیق و بحث برانگیز فلسفه و کلام است که سابقه‌ای بس طولانی در تاریخ تفکر و تأملات انسانی دارد. درباره‌ی ماهیت ایمان و ارتباط آن با عقل و پاسخ به این سوال که آیا اعتقاد دینی عقلانی است و یا غیر عقلانی و ضد عقلانی، میان متکلمان اسلامی و مسیحی، همواره اختلاف رأی و نظر بوده است که مبنای نحله‌های فکری و رفتاری، قرار گرفته است. گروهی از متکلمان، میان ایمان و عقل نگاه بیگانه‌ای دارند و گروهی دیگر ماهیت ایمان را معرفتی و عقلانی دانسته‌اند و باورهای ایمانی را قابل استدلال می‌دانند. تضاد و بیگانگی که بین دین و عقل در مسیحیت دیده می‌شود، نتیجه‌ی فرایند تحریفی است که در مسیحیت به وجود آمده و این درست برخلاف آموزه‌های اسلام است که در آن، رابطه‌ی تنگاتنگی میان عقل و ایمان وجود دارد؛ لذا قرآن و روایات همواره به تعقل تشویق نموده‌اند. در این میان تأمل و ژرف کاوی در سخنان امامان علیهم السلام به عنوان مفسران پاک و راستینِ سخن وحی، علاوه بر اینکه بر ارتقای آگاهیهای دینی و معرفت بشری و عقلانیت می‏افزاید، می‏تواند درباره این نوع مسائل که در طول تاریخ تفکر دین شناسی همواره مطرح بوده، راهگشا باشد. در این رساله، حقیقت و ماهیت هر یک از عقل و ایمان، از منظر سخنان گوهربار امام علی و امام صادق علیهماالسلام مورد بحث قرار گرفته است و برای درک بهتر مسئله، آراء متکلمان نیز مورد بررسی قرار گرفته، تا ضمن مشخص شدن اهمیت تاریخی و جایگاه سخن امامان(ع)، امکان تأملات مقایسه‌ی فراهم گردد.در این رساله ضمن تبیین کاربرد عقل و قلمرو آن در حوزه‌ی دین، به رابطه‌ی عقل و دین و عقل و ایمان و نقش و تأثیر هر یک در حوزه یکدیگر،پرداخته شده است و این نکته به دست آمده که از این منظر، معنای ایمان عقلانی و معرفتی است.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 164