جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 150
میزان پذیرش و قابلیت اتکا به تجربه دینی در برابر وحی
نویسنده:
مصطفی مناقب، احمد رضا بسیج
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
به دلیل بشری بودن محتوا و لفظ کتاب مقدس و در نتیجه عجز آن از پاسخ گویی به نیازهای فکری و روحی بشر، بسیاری از متفکران غربی، به رغم تلقی های متفاوت از تجربه دینی آن را همسان و هم وزن با تجربه دینی دانسته اند. این سخن به دلایل فراوان نمی تواند در مورد وحی اسلامی منطبق بر حقیقت باشد. هر چند مساوی دانستن وحی با تجربه بشری اشکالات فراوانی دارد. در این گفتار ضمن تشریح تعابیر و نظریات گوناگون مطرح شده پیرامون تجربه دینی، آنها را نقد و بررسی کرده و نظر برگزیده خود را ترسیم نموده ایم. همچنین با تبیین تجربه انبیاء و تفاوت آن با تجربه دیگر انسان ها به معرفی وحی و حقیقت آن پرداخته و در آخر تفاوت وحی را با تجربه دینی مورد توجه و مداقه قرار داده ایم.
صفحات :
از صفحه 111 تا 137
هرمنوتیک فلسفی و بنیادهای معرفتی تاریخ
نویسنده:
سید ابوالفضل رضوی,سید علاءالدین شاهرخی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
چنانچه فهم مؤثر و کارآمد درباره گذشته، فهمی که معطوف به زمان حال و برای شرایط موجود جامعه مفید باشد به دغدغه اصلی مورخین تبدیل شود، تاریخ را به علمی پویا تبدیل می کند که در بهتر شدن شرایط اجتماعی و معرفتی جامعه مؤثر است. علم تاریخ حاصل بینش و نگرش مورخین است و هرمنوتیک فلسفی با تأکید بر هستی شناسی فهم و مهم تر از آن مفسرمحوری در تحقق فهم، با برداشت های سوبجکتیویستی در تاریخ هم خوانی زیادی دارد. در پرتو نظریه پردازی های خاص اندیشمندان این رهیافت هرمنوتیکی، می توان شئون معرفتی تاریخ را بالا برد و در تبیین هستی شناسی و روش شناسی تاریخی از آن بهره برد. ازاین روی، هرمنوتیک فلسفی می تواند به منزله دانش معین تاریخ، موجب غنی تر شدن جنبه های معرفتی تاریخ شود. مقاله حاضر با توجه به سیر تحول هرمنوتیک فلسفی می کوشد به بررسی تأثیر این رهیافت بر چگونگی تحقق معرفت تاریخی بپردازد.
صفحات :
از صفحه 67 تا 94
چگونگی پیدایش و پیشرفت نظریه‌ی تجربه‌ی دینی
نویسنده:
عین الله خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
انسان پژوهی دینی,
چکیده :
کند و کاو تاریخی در باره‌ی سیر نظریه‌ی تجربه‌ی دینی مدّ نظر این پژوهش است. یکی از طرّاحان اصلی این نظریّه‌، شلایر ماخر است که برای حفظ مسیحیّت در برابر شبهات بنیان کنی که پیشرفت علم تجربی و معرفت شناسی پیش کشیده بود، آن را طرح کرد و پرورش داد؛ از این منظر، دین هویّت مستقلى دارد و گوهر دین، احساس درونى و اتکاى بى ‏واسطه­ به واقعیّت مطلق است. کی یرکگارد بر این باور بود که نباید ایمان را موضوع سنجش عقلانی قرار داد، بلکه باید آن را بدون هیچ گونه اثبات یا قرینه‌ای پذیرفت. از نظر او، پرش ایمان یعنی باورِ بدون دلیل، تنها راه شناخت مسیحیّت اصیل است. رودُ لف اتو، نیز به عنصر غیر عقلانی یعنی جنبه‌ی شهودی، قلبی و عرفانی دین توجّه نموده است. ویلیام جیمز نیز معتقد بود که باید از طریق تجربه و ثمرات عملی، از دین دفاع کرد. جیمز ملاک حقیقت و صدق را سودمندی در عمل می داند و چون از نظر او دین و باور به خدا در زندگی انسان مفید می افتد، باید آن را پذیرفت. استیس فیلسوف تحلیلی نیز بر شهود امر مطلق تأکید ورزید و ماکس وبر نظریه‌ی تجربه‌ی دینی را با رویکردی جامعه شناختی به کار برد.
صفحات :
از صفحه 145 تا 162
علم هرمنوتیک
نویسنده:
ون ای هاروی
نوع منبع :
مقاله , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
در این نوشتار،مؤلف،پس از تعریف علم هرمنوتیک و تبیین پیوندهای ریشه‌شناختی آن، مسائل سه‌گانه‌ی اصلی این علم را مطرح می‌سازد.سپس،با نگاهی گذرا،به تحولات علم‌ هرمنوتیک نوین و منشأ آن،یعنی جریان‌های فکری معاصر(اعم از نظریه‌های جدید رفتار بشری در علوم روان‌شناسی و اجتماعی،تحولات شناخت‌شناسی و فلسفی و بالاخره، براهینی که توسط بعضی از فلاسفه همچون ویتگنشتاین ارائه شده)می‌پردازد.پس از آن، مؤلف با طرح سؤالاتی اساسی،شرح و تبیین چهار طریق متمایز تصور و تعریف علم‌ هرمنوتیک را در پی می‌گیرد،که عبارتند از: 1.علم هرمنوتیک نوین،ریشه در تلاش‌هایی دارد که برای حل مشکلات و اختلافات‌ مربوط به تفسیر متون صورت پذیرفته و به این مبحث می‌پردازد که نصوص مقدس،احتیاج‌ به هیچ نوع ویژه‌ای از رویه‌ی تفسیری ندارند.فهم دستوری تمام سبک‌های خاص بیان و اشکال زبان‌شناختی-فرهنگی مؤلف و نیز فهم روان‌شناختی ذهنیت منحصر به فرد او لازمه‌ی تفسیر هر نوع متنی است. 2.علم هرمنوتیک را به عنوان تأمین‌کننده‌ی یک نظام بنیادی برای علوم انسانی،در مقایسه با علوم طبیعی،نیز می‌توان تصور کرد که حدودی را برای تمایز انواع گوناگون عام‌ تفسیر بنیاد نهاده و روش‌ها و اصول قاعده‌مند ذهنیت و اعتبار را برای آن‌ها تأسیس می‌کند. 3.سومین دیدگاه درباره‌ی علم هرموتیک،به پیش‌ساختاری فهم در ساختار هرمنوتیکی وجود انسانی می‌پردازد. 4.در نگاهی دیگر،علم هرمنوتیک،به حل مسائل مفهومی مربوط به توضیح و تفسیر، تأسیس ارتباطات منطقی میان حقیقت و اعتبار و مسائلی از این دست می‌پردازد.طرح این‌ مسائل،لزوما به شکلی نظام‌مند صورت نمی‌گیرد.هرچند معمولا با نظریه‌ی کلاسیک‌ هرمنوتیکی پیوند می‌یابد.
صفحات :
از صفحه 253 تا 270
گوهر دین و دینداری از منظر عرفان اسلامی (باتأکید بر رابطه آن با مراتب هستی)
نویسنده:
محمدمهدی گرجیان، زهرا شریف
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
«گوهر دین و دینداری» مسأله ای فلسفی- کلامی است که بستر آن مغرب و زمان رویش آن رنسانس می باشد. دو نظریه «تجربه دینی» و «حکمت خالده» از دیدگاه های مطرح در این زمینه اند. در نگرش اول گوهر دین، تجربه ای است که سبب می شود، فاعل آن تجربه، دیندار تلقی گردد و صدف مجموعه عقاید خواهد بود که با وصول به گوهر از آن استغناء حاصل می شود و در نظریه دوم دینْ دارای دو ساحت ظاهری و باطنی است و سطح باطنی آن توحیدی است که به صورت حکمت خالده در درون انسان تجلی نموده و صدف نیز سنت هایی هستند که رهنمون به سوی گوهرند. در عرفان اسلامی، دین حقیقتی واحد است که دارای تجلیات سه گانه ظاهری، باطنی و بطن الباطنی می باشد؛ لایه باطنی وحدت شخصیه و گوهر دین است و جلوه های ظاهری، اگر چه به عنوان صدف مطرح می شوند، اما رقیقه همان حقیقت باطنی است، پس هیچ گاه قابل زوال نخواهند بود. دینداری نیز حقیقتی سه لایه است که گوهر آن، شهود حق الیقینیِ توحید عرفانی است؛ بنابراین گوهر دین ودینداری بایکدیگر متناظرند.
صفحات :
از صفحه 71 تا 98
ماهیت دین و تجربه دینی نزد شلایرماخر
نویسنده:
حسین کلباسی اشتری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران,
چکیده :
در میان متألهان دینی، شلایرماخر نه از منظر مابعدالطبیعه یا فلسفه اخلاق، بلکه از منظر احساس و شهود دینی ـ واژگان مورد علاقه خود اوـ به تبیین و تفسیر ماهیت دین و تجربه دینی میپردازد. وجه تمایز و حتی ویژگی ابداعی تفسیر او آن است که نه همانند متفکران معاصرش، دین را به یکی از مقولات اخلاق، علم، مابعدالطبیعه و هنر فروکاهد، بلکه کوشش وی آن است که ضمن اثبات استقلال دین، عدم تعارض آنرا با دیگر ساحت های دانش بشر نیز نشان دهد. چگونگی خوانش متون مقدس و اصول و مبانی هرمنوتیک دینی نیز وجه دیگری از تأملات شلایرماخر در دوره جدید و معاصر به شمار میرود؛ البته تأثیر آرا و روش وی در این زمینه بر فیلسوفان دین معاصر نیز نباید از نظر دور بماند. در این مقاله ابتدا به تقریر دیدگاه وی درباب تمایز و استقلال دین از علم، اخلاق، مابعدالطبیعه و هنر پرداخته و سپس با توجه به مفاهیم کلیدی وی در ساحت تجربه دینی، به تبیین آرای وی در قلمرو شهود حقیقت دین خواهیم پرداخت.
صفحات :
از صفحه 29 تا 51
بررسي تطبيقي ديدگاه شلاير ماخر و علامه طباطبايي در هرمنوتيک
نویسنده:
‫غلام‌رسول حميدي
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
‫هرمس در يونان باستان، پيام خدايان را در حد فهم بشري تنزيل مي‌کرد، و به‌همين خاطر به کار هرمسي در غرب هرمنوتيک گفته شد. از سوي ديگر، در سنت اسلامي براي رساندن چنين معنايي واژه تفسير به‌کار مي‌رود. فلسفه کار هرمسي، نياز به فهم است، و فهم در زمينه‌هاي مختلفي مطرح است؛ از اين رو، شلاير ماخر هرمنوتيک عام را مطرح مي‌کند و متناسب با آن از قواعد عامي براي فهم، سخن مي‌گويد. علامه طباطبايي با تأليف تفسير الميزان از روش تفسير قرآن با قرآن بهره برده است، که شيوه‌اي بسط‌پذير بوده و نسبت به مباحث جديد از جمله هرمنوتيک، منعطف است. در مورد کاربرد اين قواعد در فهم قرآن همواره ميل و ترديد با هم وجود داشته است؛ زيرا از يک طرف، اکثر اين قواعد عقلايي و جهان‌شمول هستند، و از طرفي ديگر، گفته مي‌شود که خاستگاه هرمنوتيک غرب است. اما داوري درست همواره در گرو شناخت درست است. ايمان به وجود معناي نهايي براي متن و عينيت آن، مؤلف‌محوري و عدم استقلال متن از مؤلف، توجه به نيت مؤلف، و همچنين تأکيد بر دو شيوه تفسير دستوري (توجه به زبان متن) و روان‌شناختي (توجه به گوينده متن)، و عنايت به ماهيت دوري و ارجاعي فهم (دور هرمنوتيک)، که ريشه در امر عقلايي توجه به قراين و سياق سخن دارد، از ويژگي‌هاي بارز هرمنوتيک شلاير ماخر است. وجود ويژگي‌هاي فوق با وضوح بيشر يا کمتري در هرمنوتيک علامه طباطبايي و تفسير قرآن با قرآن، روش‌هاي مشترکي را براي رسيدن به فهم معناي متون پيشنهاد مي‌کند. اما مطرح بودن برخي پيش‌فرض‌هاي ويژه در مورد قرآن کريم از جمله وحيانيت آن، که سبب استعلاي اين متن مقدس از ديگر متون شده است، مستلزم به‌کارگيري روش‌هاي خاصي، علاوه بر قواعد فهم متون عقلايي بوده، و ممنوعيت کاربرد روش‌هاي ديگري مانند روش اصطيادي و تفسير به رأي در هرمنوتيک قرآن کريم را روشن مي‌سازد.
استدلال تجربه دینی بر وجود خدا و پلورالیسم دینی
نویسنده:
محمد محمدرضایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
اثر حاضر به دنبال اثبات این مدعاست که یکی از راه های شناخت خدا تجربه ی دینی است. برای این منظور ابتدا تقریرهای مختلف استدلال تجربه دینی مطرح شده است و سپس به برخی از تجربه های دینی اشاره نموده ایم . در ادامه اشکال یکی از منتقدان استدلال تجربه دینی، یعنی جان هاسپرز مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته است. اشکال هاسپرز این است که قبول صحت استدلال تجربه دینی مستلزم پذیرش عقاید متناقض و ناسازگار است و این مساله چیزی جز پذیرش کثرت گرایی دینی نیست. نویسنده در نقد این اشکال دو مساله را مورد بررسی قرار داده است: نخست این که تجربه ی دینی مانند تجربه ی حسی. یک منبع شناخت است و دیگر این که عقاید متعارض در باب تجربه دیی را می توان همانند آراء متعارض در باب تجربه حسی توجیه کرد. در پایان چنین نتیجه گرفته شده است که می توان بسیاری از آراء متعارض در باب تجربه دینی را به تقابل اسماء الهی بازگرداند و صدق و کذب برخی دیگر را با معیار عقل و کتاب مقدس سنجید. هر کدام از تجربه ها که با این معیارها هماهنگی داشته باشند تجربه های صحیح و حقیقی خواهند بود.
صفحات :
از صفحه 77 تا 96
هویت شناسی دین در اسلام و غرب
نویسنده:
ابوالفضل ساجدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
شناخت چیستی و هویت دین در دین پژوهی معاصر اهمیتی شگرف دارد زیرا بسیاری از نزاع های پژوهشگران این عرصه با نوع تعریف آنها از دین پیوندی وثیق دارد و بدون ابهام زدایی از هویت دین ورود به بسیاری از چالش های دین شناسی نزاعی بی حاصل و عقیم است . این امر در جای جای عناوین دین پژوهی معاصر چون زبان دین ، عقل و دین ، کثرت گرایی دینی ، رابطه دین و آزادی ، دین و هنر ، دین و توسعه و سایر مباحث چالش زای موجود... اثرگذار و تعیین کننده است . مقاله ی حاضر کاوشی در شناخت هویت دین است. در این رابطه ابتدا از مباحثی چون هدف از هویت شناسی دین ، مشکلات پژوهش در این موضوع و معانی لغوی دین سخن به میان آمده است . پس از طی گفتار مقدماتی ، فصولی به دیدگاه متفکران غربی ، سپس اندیشوران اسلامی و سرانجام نظر برگزیده اختصاص یافته است . دین پژوهان و متکلمان غربی تعاریف فراوانی برای دین ارایه داده اند که به رغم کثرت و تنوع، آنها را درسه دسته جای داده ایم : تعاریفی با محوریت خدا،حقیقت یا ارزش غایی،تعاریف کارکردی،و تعاریف شهودگرایانه،تعاریف متکلمان اسلامی را نیز به دو نوع عام و خاص تقسیم کرده و در تعاریف عام ، نظرات علامه طباطبایی و آیات جلیل القدر سبحانی،جوادی آملی و مصباح بیان و ارزیابی شده است . سپس تعریف دین از منظر قرآن و روایات آمده است . در نهایت ، نتیجه گیری و بیان تعریفی عام،شامل ادیان الهی و غیرالهی ، و سپس خاص ادیان الهی عرضه شده است .
صفحات :
از صفحه 53 تا 80
بررسی و نقد مفهوم وحی گزاره ای و غیرگزاره ای در الهیات مسیحی
نویسنده:
وحیده فخار نوغانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
پدیدۀ وحی و تبیین آن یکی از مهم ترین موضوعات در حوزۀ ادیان الهی محسوب می شود. ماهیت رازگونه و فراطبیعی این پدیده سبب شده است تا رویکردهای گوناگونی در این خصوص از سوی اندیشمندان دینی مطرح شود. در الهیات مسیحی دو رویکرد کلی گزاره ای و غیرگزاره ای در تبیین وحی وجود دارد. بر اساس رویکرد اول وحی عبارت از مجموعه آگاهی هایی است که در قالب عبارات و گزاره ها آشکار می شود، در حالی که بر اساس رویکرد دوم پدیدۀ وحی نه از سنخ گزاره بلکه به معنای مکاشفه است. در این مقاله ضمن بررسی، تحلیل و نقد هر یک از دو رویکرد، تلاش شده است تا مهم ترین نقص ها و کاستی های موجود در هر یک از دیدگاه ها مطرح شود. فروکاهش وحی به ساحت گزاره ای صرف در رویکرد گزاره ای، عدم توجه به مبانی انسان شناسی و هستی شناسی و فروکاهش وحی به سطح نازلی از تجربیات بشری در رویکرد غیرگزاره ای و نیز غفلت از مبانی زبان شناسی در حوزۀ زبان دین، برخی از مهم ترین نقص های الهیات مسیحی در تبیین پدیدۀ وحی هستند.
صفحات :
از صفحه 113 تا 138
  • تعداد رکورد ها : 150