جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 365
مفهوم «برتر از هستی» و فقدان «ارتباط» در اندیشه فلوطین
نویسنده:
طاهره مسگرهروی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مفهوم «برتر از هستی» عنوانی است که فلوطین برای «احد» در نظر می گیرد، تا آن را از هر گونه تعین، انقیاد و کثرت متعالی سازد و این تعالی سازی چنان فاصله ای میان منشا و مبدا هستی (احد) و سایر باشندگان ایجاد می کند که محوری ترین عناصر عرفانی یعنی «ارتباط» و «عشق» را به چالش می گیرد. نگرش عارفانه فلوطین از بنیاد، فلسفی است و در رویکرد عارفانه او به فلسفه شور، شوق و ذوق عارفانه که از ویژگی های عرفان شاعرانه شرقی است، اثری به چشم نمی خورد. هر چند اندیشه فلوطین در این باره زمینه ساز عرفان نظری و موثر در آرا فیلسوفان و عارفان مشرق زمین بوده است، اما عرفان او اساسا بر بنیاد اندیشه فلسفی یونان استوار است. مفهوم «برتر از هستی» برداشتی از ایده نیک در اندیشه افلاطون است و فلوطین این مفهوم را وامدار اوست، به کارگیری این مفهوم و نیز پیراستن «احد» از هر گونه ویژگی آشنای انسانی همانند، اندیشه، عشق، آگاهی، اراده، عنایت و بخشش، او را به مفهومی ناشناس، بیگانه و بی نهایت دور و نیز خدایی خاموش و سرد بدل می سازد. از سوی دیگر تعالی «احد» در کاربرد مفهوم «برتر از هستی»، مفهوم «آفرینش» را نیز به «فیض» بدل می سازد تا تبیینی برای عدم نیاز به اراده و آگاهی خداوند باشد. در فلسفه عرفانی فلوطین به تبع فقدان مفهوم «ارتباط» اثری از «ایمان» نیز به چشم نمی خورد، در واقع این هستی شناسی مبتنی بر خرد اوست که می خواهد خدا و انسان را به شیوه ای استدلالی تفسیر و تبیین کند. در به کارگیری مفهوم «برتر از هستی» می توان به دو نتیجه کلی رسید: 1- فقدان «ارتباط» دو سویه میان انسان و منشا هستی و به تبع آن فقدان شور و شوق، 2- طرد و نفی جهان جسمانی، و به تبع آن بی اعتباری و بی ارزشی انسان و تمام دغدغه ها و تعلقات این جهانی.
صفحات :
از صفحه 91 تا 116
موسی و عیسی (ع) در انسان کامل جیلی
نویسنده:
محمد علی یوسفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
زندگی انبیا الاهی آن گونه که در کتاب های مقدس، روایات و قصص به تصویر کشیده شده، همواره زمینه ای مساعد برای بیان اندیشه ها و مضامین عرفانی بوده است. جیلی که خود از شاگردان مکتب عرفانی ابن عربی است به زندگی انبیا الاهی از جمله موسی و عیسی (ع) نظر داشته، به تاویل و تطبیق آیات، روایات و حوادث زندگی آنان با حوادث نفسانی پرداخته است. جیلی در مجموع مباحث خود درباره زندگی موسی، بر فنای نفس بشری، حقیقت واحد الاهی، رفع دو گانگی و دویی در نسبت وجود حقی و خلقی و در نهایت بر وحدت انسان کامل با خداوند تاکید دارد. او تورات را از تجلیات اسما صفاتیه حق و انجیل را از تجلیات اسما ذات می داند. خداوند تورات را در نه لوح بر موسی نازل کرد و او مامور به ابلاغ هفت لوح بود و دو لوح پایانی که لوح «قدرت و ربوبیت» بود در حوزه تبلیغ موسوی قرار نداشت، بلکه متعلق به عیسی بود و همین ابلاغ الواح «قدرت و ربوبیت» از سوی عیسی بود که موجب شد قوم عیسی به تثلیث قایل شوند و به قول جیلی و ابن عربی به گمراهی (ضلال) و خطا (اعتقاد نادرست) بیافتند. جیلی بر این باور است که انجیل ظاهری دارد و باطنی. ظاهر انجیل عبارات آغازین انجیل است که به نام «اب، ام و ابن» شروع می شود، همچنان که اول قرآن «بسم الله الرحمن الرحیم» است. قوم عیسی ظاهر این کلام را گرفتند و آن را بر عیسی، مریم و روح تطبیق دادند و از حقیقت انجیل که ظهور حضرت حق را در خلق و قیام ناموس لاهوتی را در وجود ناسوتی نشان می دهد غفلت کردند و به تجسیم و حصر منتهی شدند.
صفحات :
از صفحه 147 تا 171
مکاتب گنوسی: خاستگاه و اعتقادات
نویسنده:
محبوبه هادی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
کلیدواژه‌های فرعی :
گنوس , منجی , اسکندریه , راه کشف و شهود , انجیل , تورات , طومارهای بحرالمیت , یونانی گرایی , آدم و حواء , هرمس گرایی , صلیب , دوره آخرالزمان , عرفان اسلامی , رستگاری (مسائل جدید کلامی) , آموزه‌های زردشتی (آموزه‌ها‌ی ادیان ایران باستان) , شرّ در ادیان ایران باستان (آموزه‌ها‌ی ادیان ایران باستان) , مکاشفه یوحنا (کتاب) , ادیان ایران باستان (ادیان آریایی) , هبوط انسان (آموزه‌ها‌ی دین مسیحیت) , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , ادیان مصر باستان (ادیان خاموش) , دین مسیحیت (ادیان زنده) , دین یهود (ادیان زنده) , عرفان مسیحی , عرفان یهودی , معرفت(ادراک جزئی) , آباء کلیسا , جهان شناسی گنوسی , انسان شناسی گنوسی , آرخون ها , ادیان شرقی - رمزی یونانی , ادیان آرامی , سنت رمزی و باطنی , خاستگاه مکاتب گنوسی , نجع حمادی , الاهیات توحیدی , گنوسی ایرانی , فلسفه افلاطونی میانه , آیین های التقاطی شرقی , خداشناسی گنوسی , هستی شناسی گنوسی , پدر آسمانی , کیهان شناسی گنوسی , خاوس , فرجام شناسی گنوسی , نجات شناسی گنوسی , اخلاق گنوسی ,
چکیده :
گنوس واژه ای است یونانی به معنی دانش و معرفت و گنوستیسیزم به معنی مذهب گنوسی، نامی است برای برخی مکاتب دینی و آیینی، که نجات انسان را در گرو دستیابی به نوعی معرفت پوشیده و سری می دانستند که تنها در اختیار برگزیدگان قرار داشت. این مکاتب از حوالی دو قرن پیش از میلاد تا قرن دوم میلادی در منطقه شامات، به ویژه اسکندریه در مصر، فعال بودند و آموزه هایشان به شدت بر الهیات یهودی، مسیحی تاثیر نهاد و توانست، در حدود هزار سال بعد، عرفان اسلامی را نیز تحت تاثیر قرار دهد. برجسته ترین ویژگی نظری مکاتب گنوسی، اعتقاد به نوعی ثنویت بود که سر تا سر هستی از قلمرو الوهیت تا وجود انسان و ارکان جهان را در بر می گرفت. از این رو عقیده به دو خدا و تقابل میان روح و جسم انسان که معمولا با تشبیهات نور و ظلمت، خیر و شر و روح و ماده تبیین می شد، اساس آموزه های خداشناسی، انسان شناسی و جهان شناسی گنوسی را پایه گذاری نموده است. به رغم مطالعات گسترده درباره تعیین خاستگاه مکاتب و عقاید گنوسی، این موضوع همچنان مبهم و مورد اختلاف محققان است. علت این امر حضور عقاید و فرهنگ های مختلف مانند ادیان شرقی-رمزی یونانی، آرامی، مصری، ایرانی و یهودی در آموزه های گنوسی است. اما بسیاری از محققان آموزه های ثنوی-اشراقی گنوسی را حاصل تاثیر پذیری این مکاتب از ادیان ایرانی دانسته اند، که قابل تامل است. هدف از این نوشتار بررسی نظریات مختلف درباره تعیین ریشه و خاستگاه مذهب گنوسی و اساس آموزه های نظری آن در باب خدا، انسان و جهان است.
صفحات :
از صفحه 117 تا 146
نقاط تاثیرگذاری باورهای ایرانی بر دین یهود از مسیر مکاشفه گرایی
نویسنده:
ابوالقاسم پیاده کوهسار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
بحث تاثیرپذیری ادیان از یکدیگر همواره از موضوعات مورد توجه دین پژوهان بوده است. در این میان، برخی از دین شناسان و تاریخ دانان ادیان، باورهای ایرانی را سرچشمه بسیاری از اینگونه تاثیرات به شمار آورده اند. یکی از نظریه های مهم این گروه از دانشمندان باور به تاثیرگذاری باورهای ایرانی بر دین یهود، و از آن طریق بر دو دین مسیحیت و اسلام است. درحالیکه بسیاری از پژوهشگران برای چنین نظری شواهد و قرائن متعددی ذکر می کنند، برخی دیگر چنین نظری را نپذیرفته اند و به دنبال یافتن سرچشمه های دیگری برای باورهای موجود در دین هایی نظیر یهودیت و مسیحیت اند. یکی از گونه های مهم ادبیات دینی یهودی و مسیحی ادبیات مکاشفه ای است. این ادبیات که آغاز پیدایش آن به دوره معبد دوم باز می گردد، مفاهیم و آموزه های جالب توجه و در عین حال نویی را در خود دارد. برخی از این آموزه ها را می توان بیش و کم در کتاب مقدس و سنت دینی یهودی- مسیحی پیدا کرد، اما برخی از آنها یا به کلی جدیداند و یا به مراتب نسبت به خاستگاه های کتاب مقدسی خود تغییر یافته اند. برای نمونه می توان به آموزه هایی چون طرحی برای تاریخ، منجی گرایی، پیروزی نهایی خیر بر شر، آخرت شناسی، داوری و رستاخیز، فرشته شناسی، شهود خداوند، ثنویت و ... اشاره کرد. با توجه به آنکه چنین آموزه هایی همزمان با تعاملات یهودیان با ایرانیان در دین یهود ظهور کرده اند، امکان آنکه باورهای ایرانی زمینه پیدایش چنین آموزه هایی بوده باشند، وجود دارد. مقاله پیش رو با بررسی مهم ترین اصول و آموزه های این گونه ادبی، به تاثیرپذیری این بخش از دین یهود از باورهای ایرانی پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 47 تا 81
تاثیر ادیان و مکتب های فلسفی هند بر سینمای عامه پسند هندوستان
نویسنده:
احمدرضا معتمدی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
پدیدار شناسی فیلم های عامه پسند هندی، بر مبنای شناسایی توامان رمزگان فلسفی فنی، تمهیدی بر دریافت یک گفتمان بومی به مثابه فرهنگ عامه جهانی است. صورت بندی گفتمانی فیلم های عامه پسند هندی بر مبنای ساختار تفکر فلسفی _ دینی بومی و آفرینش جهان روایی رویایی و خیال انگیز، متاثر از مولفه ها و عناصر فلسفی، دینی و اساطیری، امکان تحقق پدیده ای جهانی در عین سنت گرایی و بومی گروی را فراهم آورده است. دغدغه اصلی این نوشتار کالبد شکافی از یک گفتمان روایی متناقض نماست که در عین «انبوه سازی»، «کلیشه گرایی»، «مخاطب محوری»، و ... میراث فلسفی دینی سرزمینی فرهنگ پرور و مکتب خیز را باز می تاباند. درحالیکه گفتمان روایی و ساختار هنری آثار روشن فکری سینمای هند در عین واقعیت گرایی، شخصیت پردازی، شاعرانگی، و... از بیان حداقل های هویت فرهنگی قومی و سنتی خویش عاجز می ماند.
صفحات :
از صفحه 97 تا 124
مفهوم «قلب» در عرفان مسیحیت ارتدکس
نویسنده:
سید نادر محمدزاده
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
در این پژوهش مفهوم قلب، که از موضوعات محوری تعالیم عرفانی مسیحیت ارتدکس است، بررسی می شود. قلب مرکز ساحت وجودی انسان، و ریشه همه استعدادها و توانایی های عملی، عقلی و ارادی است. کل حیات روحانی و حتی مادی بشر بر آن مبتنی و متمرکز است. از سویی، قلب در بدن، مرکز حیات جسمانی و از سوی دیگر، مرکز حیات معنوی است که از آن به راه تعبیر می شود. بنابراین، سیر و سلوک سفری در میان فضای درونی قلب است که در آن خدای تثلیت قرار دارد و مقصود از این سفر، تحقق ملکوت آسمان ها در اعماق قلب و مشاهده خدا و تحقق شباهت الهی (خداگونگی) است.
صفحات :
از صفحه 157 تا 179
عرفان دیونوسیوس: سلب گرایی و استعلاء
نویسنده:
معصومه کبیری طامه، بهزاد سالکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
آثار نویسنده سوری که نام دیونوسیوس آرئوپاگوسی (نوکیش آتنی، ح 500 م) را بر خویش داشت، بیش از هر راهب شرقی دیگر تاثیری مستقیم بر غرب لاتینی گذاشت. مکتوبات او بسیار غیرمتعارف و تقریبا به سبک دعا، و آکنده از نوواژه هاست. بسیاری او را خالق «الهیات عرفانی» می دانند و بر این باورند که وی توانسته است به گونه ای موفقیت آمیز حقیقت ایمان مسیحی را از طریق مفاهیم فلسفه نوافلاطونی تعلیم دهد. وی در ارائه نظریه هایی درباره ماهیت خداوند، تفوق گوهر الهی بر سلب و ایجاب، استعلاء مطلق و وحدانیت خداوند، تجلی ذات اقدس الهی در مخلوقات، خداگونگی و اتحاد با خداوند پیشگام بوده است.
صفحات :
از صفحه 51 تا 68
مفهوم ایمان از دیدگاه محمد غزالی و مارتین لوتر
نویسنده:
احسان شکوری نژاد، قربان علمی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه تهران,
چکیده :
در الهیات اسلامی و مسیحی ایمان به معنی تصدیق قلبی است، تصدیقی که نور امید به سعادت این جهانی و جاودانگی را به مثابه هدیه و لطف الهی بر قلب آدمی پرتوافشانی می نماید. در نتیجه انسان مومن خودی خود را فراموش می کند و خواست خود را مقهور خواست خداوند می نماید، و در مراتب بالاتر به مقامی دست می یابد که در همه ابعاد وجودی جلوه گر ذات حق تعالی می گردد. محمد غزالی و مارتین لوتر دو متکلم و اندیشمند برجسته و تاثیرگذار در جهان اسلام و مسیحیت اند که چنین برداشتی از مفهوم ایمان در آثارشان بازتاب یافته است. در این مقاله با مطالعه آثار این دو درمی یابیم که مفهوم ایمان در اندیشه آنان عبارت است از تصدیق و درستی قلب درباره خداوند که به مثابه هدیه و لطف الهی، به منظور رستگاری و نجات، بر قلب فرد ارزانی می گردد. این موضوع بیانگر دیدگاه مشترک آنان در این زمینه است.
صفحات :
از صفحه 69 تا 95
خاستگاه و ظهور عرفان مسیحی
نویسنده:
علی بادامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
عرفان در حیات دینی مسیحی از آغاز پیدایش مسیحیت شکل گرفت و در طی تکون و تطور خود از دو منبع درونی و بیرونی اثر پذیرفت. این پژوهش درصدد برشمردن عناصر شکل دهنده عرفان مسیحی در سده های اولیه است که در دو بخش بررسی می شود: بخش اول به میراث یهودی، یعنی ارتباط تاریخی و محیطی دو جامعه یهودی و مسیحی، شباهت های آن دو جامعه در باب عقاید دینی، مراسم و آیین ها، تاثیر کتاب مقدس عبری و نقش فیلون، و سپس تاثیر ادیان رمزی و متونی چون دیداخه، متون مکاشفاتی و آپوکریفایی و نیز آیین های گنوسی و هرمسی بر عرفان مسیحی می پردازد و در ادامه به تاثیر مکاتب افلاطونی و نوافلاطونی در گرایش مسیحیت به عرفان اشاراتی می شود. در بخش دوم در بیان تحول درونی به تاثیر انجیل ها، تعالیم عرفانی مسیح، پولس و یوحنا اشاره شده است. این پژوهش نشان می دهد که عرفان مسیحی به رغم اثرپذیری از منابع بیرونی، بیشتر از انجیل ها و تعالیم عرفانی، اخلاقی و زندگی زهدانه مسیح متاثر بوده است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 28
کلام سلبی نزد دیونیسیوس مجعول
نویسنده:
مریم السادات نوابی، محمد ایلخانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
یکی از موضوعات مهم فلسفه دین بحث از زبان دین و کلامی است که با آن می توان از خداوند سخن گفت. طرح این موضوع در کتب کلامی و عرفانی به دورانی بسیار پیش از طرح آن در فلسفه دین نوین باز می گردد. دیونیسیوس مجعول از جمله متقدمانی است که بحث زبان دین را بسیار نظام مند در مجموعه آثار خود مطرح کرده است. دیونیسیوس در سخن گفتن از خداوند و توصیف او کلام سلبی را به کلام ایجابی ترجیح می دهد. به عقیده دیونیسیوس زبان سلبی، زبان معقولات است و انسان زمانی که در سیر و سلوک معنوی و معرفتی خود به مرتبه معقولات برسد خداوند را با زبان سلب ستایش خواهد کرد. می توان گفت کلام سلبی که دیونیسیوس از آن سخن می گوید به مرتبه خاصی از معرفت انسان مربوط می شود. او زبان سلب را نه به ذات خداوند، بلکه به تجلیات معقول خداوند نسبت می دهد. دیونیسیوس تجلیات معقول و غیبی خداوند را با اصطلاحاتی مانند «مافوق وجود» می ستاید. از نظر او، سزاوار نیست چیزی که مافوق و فراتر از هستی است با زبان هستی ستایش شود. به همین دلیل کلام سلبی بهترین زبان در توصیف خداوند است.
صفحات :
از صفحه 117 تا 142
  • تعداد رکورد ها : 365