جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 33
بررسی روش شناختی تطبیقی اندیشه کلامی صدوق و مفید
نویسنده:
محمد علی نیازی، احمد محمودی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان,
چکیده :
متکلمان اسلامی در اثبات عقاید دینی و پاسخ به شبهات بر منهج واحد و روش خاصی سیر ننموده‌اند. از این‌رو، در این مقاله سعی شده است روش کلامی صدوق و مفید و مبانی روش کلامی این دو متکلم نامدار شیعی که یکی نماینده مکتب قم و دیگری نماینده مکتب بغداد بوده‌اند، بررسی و تطبیق گردد و بدین ترتیب، جایگاه عقل و نقل نزد این دو اندیشمند کلامی روشن شود. سپس، میزان بهره‌گیری این دو متکلم از عقل و نقل در تبیین مسائل اعتقادی و پاسخ به شبهات ارزیابی و اثبات می‌شود که صدوق برخلاف مفید، روش نقل‌گرایی را در اثبات عقاید دینی ترجیح داده است، اما نه به این معنا که عقل را نادیده گرفته باشد، بلکه از احادیث و روایاتی که به نوعی از استدلال‌های عقلانی برخوردار است، استفاده می‌کند، لکن مفید با توجه ویژه به عقل و رویکرد عقل گرایانه، به اثبات گزاره‌های دینی و دفاع از آن می پردازد. در اثبات این ادعا، از تمسک به کلیات پرهیز و با استناد به آثار این دو اندیشمند، این مدعا ‌اثبات شده است.
صفحات :
از صفحه 77 تا 94
تشبیه یا تنزیه از دیدگاه امام علی (ع)
نویسنده:
صمد عبداللهی عابد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
گرایش به خدا در فطرت انسان‌ها قرار داده شده و آدمی در طول تاریخ در پی شناختن خدای خود بوده و بسا که در این مسیر مصادیق ناشایست را به عنوان خدا پرستیده است. برخی برای شناخت خدا او را به انسان یا موجودات دیگری تشبیه می‌کنند و حتی قائل به تجسم خدا می‌شوند، و برخی دیگر برای در امان ماندن از تشبیه دچار تنزیه مطلق می‌گردند و می‌گویند که ما را راهی برای شناخت خدا نیست. امام علی (ع) تشبیه را رد کرده و برای رد آن، ادله‌ای به میان آورده است. از آن جمله: همتا نداشتن خدا، این‌که شباهت مخلوقات به یکدیگر دلیل بی‌همتایی خداست، احاطه‌ناپذیری خدا و... . او برای رد تجسیم نیز، ادله و شواهدی آورده است، همچون این‌که عظمت نفوذناپذیر خدا مانع رؤیت‌اش است، و نیز تقدم زمانی خداوند، همانند نداشتن او، مکان‌مند نبودن او، خستگی‌ناپذیری و عدم عجز و عدم تحمل رنج و...؛ و در این راستا آیات موهم تجسیم را تأویل کرده است. علی(ع) تنزیه مطلق را قبول ندارد و قائل به این است که خدا را در حدی که خود خدا و پیامبران‌اش معرفی کرده‌اند و بر اساس آیات و افعال‌اش می‌توان شناخت؛ ولی برای شناخت ذات و کنه صفات‌اش راهی نیست. او برای تنزیه نیز ادله‌ای آورده است، مثل: حد نداشتن خدا، محاط نبودن خدا، و توصیف‌ناپذیری خدا.
صفحات :
از صفحه 91 تا 117
بداء بین رد و اثبات
نویسنده:
حسین نوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
در «بداء» دو نظر وجود دارد. امامیه «بداء» را از ارکان اصیل عقاید اسلامی می‌دانند که چهار دلیل بر این مدعا می‌توان اقامه کرد و مهم‌ترین آنها آیه محو و اثبات است. علمای اهل سنت به‌شدت با این عقیده مخالف‌اند و بر آن‌اند که «بداء» موجب علم بعد از جهل می‌شود و این در مورد خداوند روا نیست. معنای لغوی «بداء» همان ظهور بعد از خفاست، البته امامیه چنین معنایی را قصد نمی‌کنند؛ معنایی که آنان از «بداء» اراده می‌کنند «تغییر مسیر آدمیان با اعمال آنان است» و این مطلب مورد قبول همگان است. لذا آنچه انکار شده است مورد اعتقاد نیست و آنچه مورد اعتقاد است نفی نشده است. بدین جهت این نزاع بیشتر نزاعی لفظی است تا نزاعی معنوی.
صفحات :
از صفحه 149 تا 178
دو تفسیر از صادر اول و اجزای آن در حدیث حدوث اسماء
نویسنده:
محمد حکاک، محمد رضا موحدی نجف آبادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
حدیث اول از باب حدوث اسماء اصول کافی که به حدیث «حدوث اسماء» مشهور است، از مشکلات و متشابهات احادیث و مشتمل بر معرفت برجسته‎ای از معارف فراوان موجود در روایات اهل‎البیت (ع) است و به دلیل جذابیت محتوای آن، مورد تفسیرهای متعدد واقع ‎شده‎ است. بر اساس این حدیث که مبین ترتب و تنزل و تکثر اسماء الهی است، مخلوق اول اسمی است که چهار جزء دارد که یک جزء آن در حجاب سه جزء دیگر قرار گرفته ‎است. آن سه جزء یا سه اسم، هرکدام دارای چهار رکن‎اند و هر رکنی سی اسم در ذیل خود دارد تا در نهایت به سیصد و شصت اسم بالغ شود. در آخر حدیث، اشاره‎ای مشتمل بر تفسیر و تعلیل به آیه «قُل اُدعوا اللهَ او ادعوا الرَّحمن ایا ما تَدعوا فَلَهُ الاسماءُ الحسنی» شده ‎است. در میان تفسیرهای متعدد این حدیث، تفسیر ملاصدرا در شرح اصول کافی و تفسیر علامه طباطبایی در المیزان و رساله الاسماء به جهاتی از جمله مهم‎ترین و مؤثرترین شرح‎های موجودند. در این مقاله به بیان و مقایسه تحلیلی این دو تفسیر پرداخته‎ایم.
صفحات :
از صفحه 43 تا 57
نصب الهى امام معصوم در انديشه محدثان متقدم اماميه بخصوص شيخ صدوق
نویسنده:
احمد حسينى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
اين تحقيق در پى تبيين ديدگاه محدثان متقدم شيعى درباره الهى بودن مقام امامت و انتصاب الهى ائمه از اهل‏ بيت عليهم‏ السلام مى‏ باشد. هر چند گزينش الهى امام از عقايد مبنايى در مكتب تشيع است، برخى در انتقاد به ديدگاه تشيع در اين موضوع، آن را حاصل نگاه عقلى‏ اى دانسته‏ اند كه متكلمان مكتب بغداد به مسائل اعتقادى داشته‏ اند و معتقدند محدثان متقدم تا اوايل قرن پنجم، امامت را امرى زمينى تلقى مى‏ كردند و باور به نصب الهى امام را باورى غاليانه مى‏ شمردند. اين تحقيق با روش توصيفى ـ تحليلى، بر آن است كه انديشه اغلب محدثان متقدم همانند متكلمان و بزرگان مدرسه بغداد چنين بوده كه امامت را منصبى الهى و ائمه اطهار عليهم‏ السلام را افرادى منصوب از سوى خدا در مقام امامت (سياسى و دينى) مى‏ دانستند.
صفحات :
از صفحه 77 تا 86
علل الشرایع اثری وزین در مجموعه آثار شیخ صدوق رحمه الله
نویسنده:
مجید معارف، آتنا بهادری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کمتر شیعه ای یافت می شود که از میان آثار محدّث، مفسّر و رجالی گرانقدر سده چهارم، محمد بن بابویه، پیرامون کتاب «من لا یحضره الفقیه» توصیفات ارزنده ای نشنیده باشد؛ لکن عظمت مقام علمی شیخ صدوق در دیگر آثار ایشان نظیر «علل الشرایع»، نیز نهفته است که تحقیقات وسیعی را طلب می نماید تا زوایای برجسته آن آشکار گردد.این کتاب از نتایج سفرهای شیخ به شهرهای کوفه، نیشابور، فرغانه و مرورود خبر می دهد و نقلهایی از پنج اثر دیگر ابن بابویه دارد. متن کامل «العلل» فضل بن شاذان و بخشهایی از «الفروق بین الاباطیل و الحقوق» رُهنی در آن دیده می شود و مواردی از نامه نگاریهای ابن سنان با امام رضا علیه السلام را حکایت می کند. این کتاب با بیان حکمت و فلسفه برخی مسائل اعتقادی، احکام شرعی و اسباب تحقق پاره ای امور از قول امامان معصوم علیهم السلام، توجه کتب حدیثی، تفسیری و فقهی را به خود جلب نموده است و امید می رود با معرفی بیشترو بهتری از آن، بسیاری محققان در صدد شناخت ابعاد وسیع آن برآیند.
امامت و ولایت حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) در امالی شیخ صدوق رحمه الله
نویسنده:
محسن کمالی تقوی؛ مقدمه نویس: محسن خرازی؛ ویراستار: احمد سعیدی
نوع منبع :
کتاب
وضعیت نشر :
قم: مسجد مقدس جمکران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کتاب «امامت و ولایت حضرت امیر المؤمنین علی (ع)» نوشته محسن کمالی تقوی است. مولف در رابطه با کتاب خود چنین می گوید: مهم ترین وظیفه جوامع انسانی توجه صحیح به امر امامت و پیشوایی و ولایت و هدایتگری است. اگر پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام (ص) مردم به این امر حیاتی و حساس توجه می نمودند، و از جانشین به حق ایشان؛ یعنی امیر مومنان حضرت علی (ع) پیروی می نمودند، به یقین در راه راست گام برداشته و به سوی کمال حرکت می کردند. روی گردانی از آن حضرت، ایجاد انحراف در این امر خطیر بود. این جانب با توفیق الهی پس از مطالعه برخی از کتاب های شیخ صدوق، از آن جمله کتاب «امالی» بر آن شدم تا از این کتاب، به ملاحظه اهمیت موضوع، روایاتی را در ارتباط با حضرت علی (ع) برگزیده و به صورت مجموعه های مستقل در اختیار علاقه مندان قرار دهم. برای تحقق این اثر، ابتدا احادیث مورد نظر، از نسخه ای از کتاب «امالی» شیخ صدوق، با ترجمه آیت اللَّه کمره ای گزینش، و سپس موضوع بندی شدند. ترجمه روایات نسبتا روان و مناسب بود، ولی در عین حال، تماما مورد تجدید نظر قرار گرفته و تغییرات زیادی در آن ها به وجود آمد. اسناد روایات، گرچه مورد استفاده بسیاری از خوانندگان نمی باشد، اما به منظور تکمیل فایده و برای آگاهی برخی که علاوه بر متن روایت، خواهان دانستن سند آنها نیز هستند به صورت خلاصه آورده شده است. تلخیص اسناد روایات غالبا با استفاده از کتاب شریف «بحارالانوار» صورت پذیرفته است.
جایگاه عقل از منظر محدثان امامیه (شیخ کلینی و شیخ صدوق)
نویسنده:
سید هادی سید وکیلی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
برخی از مورخان، روش مسلمانان را به دو جریان اصحاب حدیث با مشخصه عقل ستیزی، و متکلمین با مشخصه عقلانیت، تقسیم بندی می کنند. این تقسیم که از جریانات فکری غیر امامی گرفته شده است، به امامیه نیز بسط داده می شود. در کتب بسیاری، محدثین شیعی چون شیخ کلینی و شیخ صدوق به عقل ستیزی متهم شده اند. در این مقاله سعی شده است تا با مراجعه به کتب این دو شخصیت مهم امامی، جایگاه عقل در نظر ایشان آشکار گردد.
صفحات :
از صفحه 151 تا 172
معاد، نبوت و امامت در رساله اعتقادات شیخ صدوق و شیخ مفید
نویسنده:
فروغ رحیم پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
شیخ صدوق و شیخ مفید، دو متکلم متقدم امامیه، با بررسی موضوعات مختلف در حیطه اصول دین، و با رویکرد اعتقادی شیعه، مجموعه‌ای از دریافت‌ها و نگرش‌هایشان را در اختیار آیندگان گذاشته‌اند. بازخوانی مداوم و مکرر اندیشه‌های پیشینیان، خصوصا در مواردی که قدمت، اهمیت ویژه و اعتباردهنده دارد، آرای خالص و دست نخورده‌تری را در اختیار محققان قرار می‌دهد. از این‌رو حائز اهمیت فراوان است. در این مقاله به مقایسه و تحلیل دیدگاه‌های صدوق و مفید در سه اصل معاد، نبوت و امامت می‌پردازیم. در بحث معاد، هم‌رأیی غالب شده است، برخلاف مباحث نبوت و امامت، که اختلاف نظرهای چشم‌گیری در آن دیده می‌شود. مقاله با محوریت رساله الاعتقادات صدوق و تصحیح الاعتقاد مفید، ضمن بررسی دیگر آثار آنان، رأی این دو را در اصول مذکور مقایسه و ارزیابی می‌کند.
صفحات :
از صفحه 193 تا 224
مقامات ائمه ع در  مدرسه حدیثی کلامی قم(با تکیه بر آراء صفار، ابن ولید و صدوق)
نویسنده:
جواد عابدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیدهاز مسائلی که بین دانشمندان شیعه در اندیشه‏ی امامت مورد اتفاق می‌باشد با تعبیر شرائط و ارکان امامت یاد می‌شود. اما فراتر از این مسائل مورد اتفاق، ویژگی‌هایی برای جایگاه ائمه? در برخی روایات و آثار علمای شیعه نقل شده که بعضی از بزرگان علمی جزئیاتی از این گونه مطالب را نپذیرفته‌ و به ظاهر محل اختلاف است. از این گونه ویژگی‌ها به مقامات و شئون ائمه? تعبیر می‌گردد. در بین اندیشمندان امامیه, صفار و شیخ صدوق با نقل روایات مسأله امامت و نظریه‌پردازی در آن، گام مهمی برداشتند. از بررسی کتب حدیثی این دو شخصیت و تبیین دامنه اشتراکات و اختلافات درباره شرایط و مقامات ائمه? دانسته می شود بین این دو اندیشمند تنها در بعضی از مقامات ائمه? برخی اختلافات وجود دارد.صفار نسبت به صدوق در مبحث علم امام، تعداد بیشتری روایت نقل کرده است و روایات مفصل و متعددی را ذیل عناوین ازدیاد علم, قذف، نقر و نکت علم, و نزول ملائکه در شب قدر نقل می‌نماید, اما صدوق گویا نسبت به نزول ملائک بر امام حساس بوده و به همین جهت روایاتی که بیان کننده این نوع ارتباط بین امام و ملائکه است، را نقل نمی‌کند.در بحث گستره علم امام، صفار و صدوق، آگاهی امام از علوم دینی را امری ضروری و جزء شرایط امامت می دانند اما در بقیه موارد، صدوق حساسیت کمتری نشان داده ولی صفار روایات متعددی را نقل نموده است. صدوق در آثار خود با نقل روایات متعدد و متنوع، مسأله عصمت را از جهات گوناگون مورد بررسی و تحلیل قرار داده و نظریه‌پردازی کرده است؛ اما صفار تنها به شکل گذرا چند روایت که به صورت صریح و یا به دلالت التزامی بر عصمت دلالت می‌کند را نقل می‌نماید, اگرچه زیربنای فکری خود را بر اساس عصمت ائمه? قرار داده و بر همین مبنا کتاب بصائر را تدوین نموده است.همچنین صدوق روایات سهوالنبی را در آثار خود نقل نموده و در ذیل آنها تحلیل خود را بیان می‌نماید؛ اما صفار این روایات را نقل نکرده زیرا در مقام بیان مسأله عصمت نبوده و یا در صحت صدور آنها تردید دارد.این دو شخصیت ضمن پذیرش ولایت تکوینی و تشریعی امامان اختلاف چشمگیری در این مسأله ندارند. واژگان کلیدی: مقامات ائمه، علم امام، عصمت امام ، ولایت تکوینی و تشریعی، صفار، شیخ صدوق
  • تعداد رکورد ها : 33