جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
>
ب: فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی دوره سوم (خردگرایی فلسفی)
>
خواجه نصیرالدین طوسی
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
تعداد رکورد ها : 959
عنوان :
بررسی آموزه تثلیث از دیدگاه متکلمان مسیحی (آگوستین و ... و مقایسۀ آن با توحید از دیدگاه متکلمان مسلمان (خواجه نصیرالدین طوسی و ...)
نویسنده:
ژاله خراسانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام)
,
توحید افعالی(کلام)
,
توحید ذاتی(کلام)
,
توحید نظری
,
تثلیث
,
قرآن
,
متکلمان
,
مسیحی
,
توحید(الهیات بالمعنی الاخص))
,
توحید افعالی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
توحید ذاتی
,
قرآن
,
توحید(اخلاق اسلامی)
,
توحید افعالی (اخلاق)
,
توحید ذاتی (اخلاق)
,
نصیرالدین طوسی، محمدبن محمد
,
دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته)
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
,
هنر و علوم انسانی
,
آوگوستین قدیس
,
هنر و علوم انسانی
,
آوگوستین قدیس
,
هنر و علوم انسانی
,
آوگوستین قدیس
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
از جمله مهمترین و در عین حال، مناقشه برانگیزترین مباحث مطرح در دو دین اسلام و مسیحیّت، بحث از خداوند و یکتایی اوست. مسلمانان، ضمن اینکه توحید را در چهار سطح ذاتی، صفاتی، افعالی و توحید در عبادت مطرح میکنند، بر اصل جزمی توحید به شدت تأکید کرده و هیچ چیز را در ذات و صفات و افعال، هممرتبۀ خداوند نمیدانند و مقام شامخ خداوند را برتر و بالاتر از آن میدانند که بتوان برای او شریک و یا فرزندی در نظر گرفت. این در حالی است که مسیحیان، قائل به اصل «تثلیث» هستند، یعنی از میان صفات خداوند، سه صفت او را همراه با ذات او قدیم و ازلی میدانند و اینکه طبیعت واحد خداوند، بر این صفات ازلی استوار است. آنان مسیح را کلمۀ خداوند قلمداد می کنند که تجسّم پیدا کرده و برای نجات بشریت از گناه، بر زمین فرود آمده. قرآن، بارها در آیات متعدد، این اعتقاد آنها را مورد حمله قرار داده و مسیحیان را برای داشتن چنین اعتقادی مورد سرزنش قرار داده، اما مسیحیان معتقدند که قرآن، یک آیین سه خدایی را نفی میکند که با اصل جزمی مسیحی که ایمان به خدای واحد در سه شخص است، تفاوت دارد و تأکید کلام قرآن بر این حقیقت که خداوند، نه همسری دارد و نه فرزندی را مطابق با تعریف کلیسایی خود می دانند که می گوید، خداوند نه کسی را زاده و نه از کسی زاده شده است. در حقیقت، مفهوم تجسّد، آنگونه که دریافتۀ دانشمندان مسیحی علوم الهی است، اصل جزمی یکتایی خداوند تعالی و لا یتغیّر بودن او را خدشهدار میسازد. به اعتقاد آنان، خداوند، یکتا و مطلقاً بسیط است اما ماهیت او میان سه شخص الهی: پدر، پسر و روحالقدس، مشترک است. هدف، در اینجا مقایسهای است میان دو دین اسلام و مسیحیت در بحث از توحید و ارائۀ برخی از همانندیها و ناهمانندیها در این زمینه، و اینکه در نهایت، آنچه حاصل می شود، آن است که آنچه مسیحیت تحت عنوان تثلیث ارائه میدهد، منافی با اصل جزمی توحید و یکتایی خداوند بوده و نیز، منافی با تمام سطوح توحید در اسلام است و لذا نمیتوان به تفاهم میان دو دین مسیحیت و اسلام، در بحث از توحید و یکتایی خدا قائل شد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
ادلة الجلية في شرح الفصول النصيرية
نویسنده:
عبدالله نعمة
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
لبنان/ بیروت: دار الفکر اللبنانی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
عقاید اسلامی
,
عقاید شیعه امامیه
,
13. علم کلام
,
کتب کلام شیعه
کلیدواژههای فرعی :
03. انسان شناسی Human nature ,
ادله توحید (کلام) ,
افعال الهی ,
امام شناسی ,
پیامبر شناسی ,
شریعت حضرت محمد(ص) ,
معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) ,
امتناع رؤیت ,
حسن و قبح ,
خیر ( خیر و شرّ ) ,
شفاعت ,
قاعده حسن و قبح عقلی ,
ضرورت نبوت ,
عصمت پیامبر (ص) ,
عصمت امام (ع) ,
وحدانیت الهی ,
حشر وحوش ,
براهین توحید(حکمت نظری) ,
خداشناسی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
شرح الفصول النصیریة
نویسنده:
عبد الوهاب بن علی الاسترابادی
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصل امامت
,
اصل توحید
,
اصل عدل
,
اصل معاد
,
اصل نبوت
,
عقاید شیعه امامیه
,
معرفت اصول دین
,
تعلیم اصول دین(افعال انبیاء)
,
13. علم کلام
,
دفع شبهات
,
تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر
,
فرق الشیعة (نوبختی)
,
توحید صدوق
,
تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی
,
کتب کلام شیعه
,
کشف المراد: علامه حلی
,
نهایة المرام: علامه حلی
,
الغیبة: نعمانی
,
شفاء: ابن سینا
,
شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی
,
01- کافی : شیخ کلینی
,
من لا یحضره الفقیه
,
وافی
,
تفسیر قمی (روایی)
,
مقالات الاسلامیین: ابوالحسن اشعری
,
قواعد العقائد: غزالی
,
مواقف: قاضى عضدالدین ایجى
,
شرح المقاصد: تفتازانی
,
الطبقات الکبری (طبقات ابن سعد)
,
نکت الاعتقادیه: شیخ مفید
,
اعتقادات: صدوق
,
قَواعِدُ المَرام فی عِلمِ الکَلام: ابن میثم بحرانی
,
شرح مواقف: شریف جرجانی
,
الغدیر: علامه امینی
,
عیون اخبار الرضا: شیخ صدوق
,
تفسیر عیاشی (روایی)
,
الیاقوت فی علم الکلام: ابراهیم بن نوبخت
کلیدواژههای فرعی :
افعال عباد ,
افعال قبیح ,
جبریه (مذاهب کلامی) ,
معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) ,
اعتقاد به معاد ,
امامت ,
شفاعت ,
وجوب لطف ,
افضلیت امام (ع) ,
نبوت خاصه ,
وجوب غیبت امام ثانی عشر علیه السلام ,
تمکین از امام(ع) در غیبت ,
اجماع امت (امامت) ,
حشر ,
حقیقت نفس انسانی ,
اجماع صحابه(امامت) ,
شفاعت حضرت محمد(ص) ,
حشر ابدان ,
حشر اجساد ,
دلالت معجزه بر نبوت ,
احوال معاد ,
احکام واجب الوجود ,
براهین اثبات واجب(حکمت نظری) ,
امتناع صدور قبیح از خدا ,
تنزه الهی از اتحاد با غیر ,
تنزه الهی از الم ,
تنزه الهی از جسمانیات ,
تنزه الهی از حد ,
تنزه الهی از حدوث ,
تنزه الهی از حلول ,
تنزه الهی از فعل قبیح ,
تنزه الهی از جسم ,
تنزه الهی از رویت ,
تنزه الهی از اعراض حسی ,
اظهار معجزه (افعال انبیاء) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
شرح الفصول النصيرية، به قلم عبدالوهاب بن علی استرآبادی، از جمله شروح عربی بر «الفصول النصيرية» خواجه نصیرالدین طوسى (متوفی 672ق) است. اصل این کتاب، رساله مختصری در اصول دین است که خواجه نصیرالدین طوسی آن را به شیوه کلامی نوشته و آن را بر چهار فصل توحید، نبوت، امامت و معاد مرتب کرده است. خواجه نصیرالدین طوسی، معروف به نگارش مباحث عمیق در موضوعات گوناگون معرفتی است؛ لذا شروح و تعلیقات فراوانی بر تألیفات وی نوشته شده است. از جمله تألیفات وی «الفصول النصيرية» است که شروح بسیاری بر آن نوشته شده است. برخی از این شروح، مزجی یا مقطعی و عربی یا غیر عربی است. محققین در مقدمه به اسامی هشت شرح اشاره کردهاند که از مهمترین آنها شرح فاضل مقداد سیوری (متوفی 866ق) است
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
کامل ترین و جامع ترین برهان اثبات وجود خدا
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
برهان مذکور مبتین بر یک مقدمه است که آن مقدمه بدییه است و این مقدمه از سه مطلب تشکیل می شود: مطلب اول ان است که ما بدانیم ممکن الوجود عبارت از موجودی است که وجود و عدم برایش مساوی است و هیچ کدام بر دیگری ترجیح ندارد یعنی ممکن الوجود را بشناسیم( به ه
بیشتر ...
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
ممکن الوجود
,
واجبالوجود
,
براهین خداشناسی
,
اثبات وجود خدا
,
فلسفه مشاء
,
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
براهین اثبات واجب(حکمت نظری)
,
برهان صدیقین
,
شرح مواقف: شریف جرجانی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
کلام و فلسفه، فیزیک کوانتوم
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
در پاسخ گفته شد که همه دلایل اثبات وجود خدا مبتنی بر اصل علیت نیست که پرسشگر این را از ما نپرسیده است بلکه سوالش این است که در فرض فیزیک کوانتوم،اصل علیت باطل می شود و کاری به ادله دیگر ندارد،جواب ایشان آن است که آن مثالی که برای نفی اصل علیت زدید رس
بیشتر ...
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
براهین اثبات وجود خدا
,
اصل علیت
,
ابطال تسلسل
,
علیت در فیزیک کوانتوم
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تذکرة فی المبدأ والمعاد
نویسنده:
خواجة نصیر الدین الطوسی، شرح و تعلیقات؛ آیت الله حسن زاده آملی ، ترجمه: الشیخ صادق جعفر الشطی
نوع منبع :
کتاب , حاشیه،پاورقی وتعلیق , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
بیروت: دارالهادی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
توحید صدوق
,
کتب کلام شیعه
,
شفاء: ابن سینا
,
اشارات و تنبیهات: ابن سینا
,
شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی
,
شرح فصوص الحکم: داود قیصری
,
بحار الانوار: علامه مجلسی
,
01- کافی : شیخ کلینی
کلیدواژههای فرعی :
معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) ,
ارواح اهل شقاوت ,
امکان معاد ,
جهنم ,
احوال معاد ,
قیامت ,
احوال بهشت ,
معاد جسمانی ,
آیات معاد ,
امکان معاد ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
,
حسن حسن زاده آملی
شابک (isbn):
978-9953-510-11-8
چکیده :
کتاب شریف تذکره فی المبدا و المعاد به بررسی مفصل معاد و قیامت و ثواب و عقاب و بهشت و جهنم و... در باب معاد و آخرت می پردازد که دربردارنده مطالب بسیار با ارزشی است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نگرش فلسفي خواجه نصيرالدين طوسي به مديريت و اقتصاد خانواده
نویسنده:
مسعود صادقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
زبان :
فارسی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
هدف نوشتار پيشرو آن است که با روش تحليلي ـ توصيفي، نظريه يا دستکم رويکرد خواجه نصير به تدبير منزل و چگونگي اداره و چاره مشکلات خانواده را صورتبندي نموده و اجمالاً مورد تحليل قرار دهد. بر مبناي يافتههاي نوشتار حاضر معلوم ميگردد معلوم شد که در تعريف خانواده از منظر خواجه نصير، وجود خدمتگزاراني مقيم که دائماً در خانه حضور داشته باشند، مدخليت و ضرورت دارد. اين تعريف ميتواند گوياي تأثيرپذيري نگرش خواجه از جايگاه اجتماعي و طبقاتيش باشد. چرخه اقتصادي مطلوب خانواده و بايستههاي آن از نگاه خواجه نيز مستلزم روزآمدسازي است تا با واقعيتهاي اقتصادي جديد همسازتر گردد. هچنين بر مبناي مباحث اين نوشتار روشن ميگردد که رويکرد خواجه نصير به مديريت خانواده، رويکرد طبيبانه يا پزشکگونه است؛ به اين معنا که مدير منزل از موضع يک فرد باتجربه و آگاهتر، عيوب اعضاي خانوده را بشکلي همدلانه تشخيص داده و براي حل آن چارهانديشي ميکند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 69 تا 90
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تحلیل قضایای منفصلة منطق خواجه نصیرالدین طوسی
نویسنده:
احمد فقیه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
زبان :
فارسی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
بیتردید فهم دقیق شرطیات منفصلۀ منطق قدیم، تأثیر بسزایی در تحلیل درست گزارههای فلسفۀ اسلامی و استنتاجهای منطق سینوی دارد. این مقاله با واکاوی اجمالی اقسام منفصلات از منظر برخی منطقدانان قرن هفتم، میکوشد نظام فکری حاکم بر قضایای منفصله را استخراج و تبیین کند. این تحقیق با نشان دادن ناکارآمدی تفسیر شرایط صدق و کذب قضایای منفصلۀ «منطق کاتبی»، به این نکته میرسد که راهبرد «عقل حادیعشر» راهبردی دقیق، منسجم و تام است. ازاینرو، دربارۀ شرایط قضایای سازندۀ منفصلات، تفسیری نو از متن خواجه نصیرالدین طوسی بیان خواهد شد؛ تفسیری که نهتنها با بسیاری از استنتاجهای خواجه سازگار است، بلکه قابلیت نمادینسازی منفصلات را در حوزۀ منطق جدید نیز فراهم میآورد. در ادامه، به بررسی پیامدهای یکسانانگاری منفصلات جزئی مانعةالجمع و مانعةالخلو، برآمده از تعریف منفصلۀ جزئی منطقدانان مسلمان اشاره میکنیم. تفسیر «سالبۀ منفصله به سلب انفصال» از دیگر یافتههای این مقاله است و از آن رو مهم مینماید که لطفالله نبوی در تصحیح فرمول رشر، تصویر سالبۀ منفصله را انفصال سلب معرفی میکند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 93 تا 112
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نبراس الضياء و تسواء السواء في شرح باب البداء و اثبات جدوى الدعاء
نویسنده:
محمدباقر ميرداماد؛ حاشیه نویس: ملاعلی نوری؛ محقق: حامد ناجی اصفهانی
نوع منبع :
کتاب , حاشیه،پاورقی وتعلیق
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
عقاید شیعه امامیه
کلیدواژههای فرعی :
ادله امامیه در اثبات بداء ,
شروط تحقق بدا ,
عقاید شیعه ,
استحاله بداء ,
استجابت دعا ,
اعتقاد به بدا ,
رابطه توحید و بداء ,
اهمیت اعتقاد به بدا ,
بداء در اوامر و نواهی ,
تفاوت بداء و نسخ ,
شرایط بدا ,
بداء در امور تکوینی ,
بداء در مکتب کلامی شیعه ,
آیات بداء ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
نبراس الضياء و تسواء السواء في شرح باب البداء و إثبات جدوی الدعاء، اثر میر محمدباقر داماد (متوفی 1041ق)، رسالهای است درباره مسئله بداء و بهمناسبت نقد فخر رازی به شیعه در باب بداء و پاسخ خواجه نصیر طوسی پرداخته و نظر خود را در تبیین این مسئله آورده است. کتاب حاضر یکی از آثار مهم کلامی میرداماد است؛ چه، اینکه در آراء تمام اندیشمندان پس از او، جای پای این رساله به چشم میخورد. کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز و مطالب مشتمل بر یک دیباچه و سه بخش کلی است. در مقدمه مصحح، پس از نگرشی کوتاه به خصایص کلام شیعه دوازده امامی، از جمله منصوص بودن امامت، رجعت، تقیه و بداء و ارائه کتابنامهای در آن، به تحلیل آموزه بداء پرداخته شده است. مؤلف در دیباچه رساله، با نقل کلام امام فخر رازی، بیان خود را آغاز میکند. فخر رازی در کتاب «محصل» گوید: شیعه با استفاده از دو اصل بداء و تقیه، خود را از هر اشتباه و کذبی مبرا مینمایند. همی گویند در آینده ما دارای حکومت و عزت خواهیم شد و وقتی بدان دست نمییابند، گویند بداء شده است و وقتی حرفی میزنند و بعد معلوم میگردد که خطا و باطل بوده، گویند تقیتا گفتیم. خواجه نصیرالدین طوسی در کتاب «نقد المحصل» به پاسخ از این افتراء برآمده و گوید: اولا خبر بداء خبر واحد است - در مورد اسماعیل پسر امام جعفر صادق(ع) - و موجب علم و عمل بدان نیست و ثانیا تقیه مورد خاص دارد و در تمام موارد جایز نیست. محقق داماد از کلام امام فخر رازی برمیآشوبد و کلام خواجه نصیرالدین طوسی را در مسئله تقیه مورد قبول و در مسئله بداء مورد اشکال قرار داده و میگوید: اولا مسئله از طریق اهل سنت نیز مطرح گردیده و پارهای از آیات قرآنی دال بر آن است. ثانیا خبر روایت بداء در مورد اسماعیل پسر امام جعفر صادق(ص) غیر قابل قبول است و معارض با اخبار باب امامت ائمه اثناعشری(ع) است و بر اساس مبنای فوق، پایه بخش نخستین رساله خود را پی مینهد. بخش اول: در پی انتقاد به خبر بداء، نویسنده امامت ائمه اثناعشری را محرز میداند، ولذا ادله اثبات امامت را بر دو پایه استوار میبیند: الف)- احادیث و اخبار فضائل ائمه اثناعشری(ع)؛ ب)- مثالب و کژیهای موجود در جانشینان دروغین خلافت. بدین طریق او بیش از یکسوم رساله خود را به همین اصل اختصاص داده که در آن نیز از گفتارهای جدلی و خطابیاستمداد جسته است. بخش دوم: در این بخش به طرح اصلی رساله پیرامون بداء رسیدگی میگردد که خود بر سه پایه استوار است: الف)- ذکر اخبار وارده در مسئله بداء؛ ب)- بررسی لغوی واژه «بداء» و عدم انکار استناد آن به خداوند؛ ج)- طرح بیانی مسئله بداء که این بخش نیز بر دو قسمت است: طرح آموزه بداء و هماهنگی مفهوم آن با نسخ و اختلاف آن در تشریع و تکوین که در پایان رساله با اشارهای گذرا به طرح همین بخش، رساله بهصورت ناتمام انجام یافته است. بررسی مسئله تکوین و موجودات مکون که در پی آن، به مذهب تثلیث و تربیع در اقسام موجودات اشاره شده و در این رهگذر، وجه تخصیص بداء به مکونات، روشن میگردد. بخش سوم: این بخش که از جهتی، یک بخش فرعی و استطرادی در مسئله بداء میباشد، به اعتباری بهطور مستقیم با بداء در ارتباط است. در این مرحله به طرح حصول کثرت از وحدت از رهگذر مسائل علم حروف و اعداد اشاره شده که بیش از یکپنجم رساله را به خود اختصاص داده است. بداء - در لغت عرب - به معنای آشکار شدن چیزی پنهان است و نیز در جایی که برای انسان تغییر عقیده یا علم حاصل شود، به کار میرود و در قرآن مجید آمده است که: «بدا لهم سيئات ما عملوا». متکلمان و مفسران مسلمان در شرح و تفسیر آن، مطالبی نزدیک به هم گفته و نوشتهاند، ولی این مسئله در نظر میرداماد اهمیت ویژهای داشته و در این کتاب، بهصورت مفصل، بدان پرداخته است. میرداماد در توضیح مسئله بداء میگوید که بداء مانند «نسخ» است - و میدانیم که نسخ به معنای تغییر تمام یا بخشی از حکم شرعی و قانون موضوعه است، پس از آنکه، دیری آن حکم و قانون عملی شده باشد - اگر در اوامر و نواهی شرعی که خطاب به مردم است تغییری یافت گردد یا بهکلی برداشته شود، آن را «نسخ» میگویند و هرگاه که أمر تکوینی (یعنی سرنوشت رقمخوردهای) از جانب خداوند دگرگون شود - مثل آنکه با دعاء و صدقه و مانند آن، بلائی از سر انسان بگذرد - آن را بداء مینامند. اما بداء در سلسله مراتب امر و مشیت الهی جایی معین دارد و چون علم الهی را به مراتب قضا و قدر علمی و عینی تقسیم نموده است، قضای الهی را بهدور از هرگونه بداء و تغییر و تبدیل میداند؛ همچنانکه آن را حتی درباره مفارقات (موجودات منزه از ماده مانند فرشتگان) روا نمیداند. میرداماد معتقد است که در وعاء دهر - که جای ثبات و نظام جامع و کلی حوادث و حقایق است - بداء راه ندارد؛ زیرا اگر در دهر راه یابد، مانند آن است که دهر از ثبات خود بیرون آمده و شکل تغییر و سیلان را - که ویژه ماده است - پذیرفته باشد. آنچه که در آن، بداء راه دارد، عالم «قدر» است که با وعاء زمان منطبق است. مسئله بداء، از یک طرف به مسئله وعاء دهر و از طرف دیگر به قضای الهی و مراتب علم باری تعالی مربوط میگردد و بر روی هم روشن میشود که دستگاه فلسفی میرداماد بر محور وعاء دهر و حدوث دهری بنا شده و استوار است و ازاینرو در کتاب حاضر نیز به بهانه اثبات و تصحیح بداء - که از عقاید امامیه است - به بیان انحاء حدوث ذاتی و دهری و زمانی میپردازد و وعاء زمان و ویژگیهای آن و فرق زمان با وعاء ثوابت دهری را شرح میدهد. گویی با بیان اوصاف وعاء زمان که اساس و جوهره ذاتی آن حرکت و تغییر و تبدل و سیلان و بیقراری است، میخواهد نتیجه بگیرد که «بداء» نه فقط صحیح و ممکن که بایسته و ناگزیر است و حکم ثابت الهی در جهان متغیرات بایستی گاهی بهصورت بداء، جامه عوض کند.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی آموزه بداء در اندیشه خواجه طوسی
نوع منبع :
نمایه مقاله
زبان :
فارسی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
سلیمان بن جریر طبری شیعه را قائل به دو آموزه بداء و تقیه میداند و مینویسد شیعه با ترویج این آموزهها، همواره خود را پیروز نگه داشته است. معنایی که وی از بداء به شیعه نسبت میدهد مستلزم انتساب لوازمی چون جهل به خداوند است. خواجه نصیرالدین طوسی (597-672ق) در جواب این شبهه به انکار بداء روی میآورد. خبر مورد نظر ابن جریر را خبر واحد و غیر مفید علم (در اعتقادات) و عمل(در فقه) میداند و آن را ناظر به خلافت اسماعیل نسبت به امام صادق(ع) میداند که مطابق آن – چون امام رفتاری از اسماعیل را مشاهده کرد که از وی نمیپسندید- جانشینی خود در امامت را به امام موسی کاظم(ع) سپرد. این پاسخهای خواجه در میان امامیه مخالفان و موافقان جدّی دارد. نوشتار حاضر می کوشد با رویکرد توصیفی و انتقادی بعد از ذکر دیدگاه های موافقان و مخالفانِ هر یک از پاسخ های خواجه طوسی، به داوری و برقراری وفاق میان آنها بپردازد و سرانجام نشان خواهد داد که خواجه طوسی در پاسخ های خود، معنایی از بداء را منکر شده، که امامیه هرگز به آن معتقد نبوده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 250 تا 278
مشخصات اثر
ثبت نظر
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
تعداد رکورد ها : 959
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید