جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این تحقیق « جایگاه انس با قرآن کریم در زندگی به سبک اسلامی » می باشد که مشتمل بر چهار فصل می باشد. فصل اول دارای دو بخش کلیات و مفاهیم می باشد. کلیات شامل مقدمه، ضرورت تحقیق، پیشینه تحقیق، اهداف و روش تحقیق می باشد. و در بخش دوم به تعریف واژگان می پردازیم.فصل دوم پیرامون انس با قرآن و مباحث مرتبط با آن می باشد که مشتمل بر پنج بخش است. در بخش اول ویژگی های قرآن همچون جامعیت، جهانی بودن، تازگی و تحریف ناپذیری قرآن ذکر شده است. در بخش دوم شرایط انس با قرآن شامل شناخت عظمت قرآن، طهارت، ولایت، خشوع و توفیق الهی بیان شده است که رعایت این شرایط نقش مهمی در انس با قرآن دارد. بخش سوم به بیان موانع انس با قرآن اختصاص دارد که مشتمل است بر آلودگی محیط درون، کبر و خودبزرگ بینی، بی توجهی و اعراض از قرآن، ناشنوایی باطن و دنیاگرایی. در بخش چهارم یازده مرحله برای انس با قرآن بیان شده است که از ساده ترین مراحل یعنی همراه داشتن قرآن، خواندن و استماع قرآن شروع می شود و با روخوانی قرآن، قرائت و تلاوت قرآن، تکرار تلاوت و حفظ قرآن، ادامه یافته و در نهایت، آخرین مراحل انس شامل تفکر و تدبر در قرآن، تمسک به قرآن، بهره گیری از ترجمه و تفسیر و عمل به قرآن را در بر می گیرد. در بخش پنجم که آخرین بخش این فصل می باشد، فواید و آثار انس با قرآن، شامل بهره مندی از هدایت قرآنی، بصیرت افزایی، امیدواری و بالارفتن سطح معرفت عمومی جامعه، ذکر شده است. در فصل سوم انس با قرآن در زندگی فردی و اجتماعی را مورد بررسی قرار می دهیم که مشتمل بر سه بخش می باشد. بخش اول به بیان انس با قرآن در زندگی فردی شامل روابط زوجین، تعامل با والدین و تربیت فرزندان اختصاص دارد. در این بخش، برخی از آیات قرآن و روایات ائمه ی اطهار (علیهم السلام) که در آنها به نحوه ی تعامل با گروه های فوق الذکر اشاره شده، ذکر شده است. و هر چه انس ما با قرآن بیشتر باشد، تعامل ما با همسر، والدین و فرزندان، بیشتر با دستورات قرآن در این موارد مطابقت دارد. در بخش دوم به انس با قرآن در زندگی اجتماعی اشاره می کنیم که شامل تعامل با خویشاوندان، تعامل با همسایگان و تعامل با دوستان می باشد. در بخش سوم نیز نمونه هایی از انس ائمه اطهار (علیهم السلام) و بزرگان دین با قرآن ذکر شده است. فصل چهارم که آخرین فصل این تحقیق می باشد، مشتمل بر نتیجه گیری و پیشنهادهای پژوهشی می باشد که نتایج حاصل از این تحقیق این است که انسان باید در تمام امور زندگی و مخصوصا به هنگام بروز مشکلات و گرفتاری ها به قرآن پناه ببرد و از رهنمودهای آن استفاده کند، همچنین تلاوت روزانه ی خود را افزایش دهد تا با قرآن بیشتر مانوس شده و تمام شئون زندگی خود را بر اساس تعالیم قرآن پیش ببرد.

چکیدهیکی از اساسی‏ترین شروط موفقیّت یک فرد یا جامعه در تمامیِ عرصه‏ها شناخت دشمن است. هرگاه آدمی در پهنه طبیعی دشمن را شناخت و در دفع آن کوشید، به موفقیّت دست یافته است. این مسئله، آن‏گاه که مربوط به سعادت و یا شقاوت جاویدان انسان شود، اهمیّت بیشتری خواهد یافت.انسان خدا شناس علاوه برشناخت دشمنان خود باید دشمنان خدا را نیز بشناسد.چرا که انان در نهایت دشمنان او هستند.شناسایی دشمنان خدا در قرآن مجید، از موقعیّت و جایگاه ویژه‏ای برخوردار است. قرآن کریم ضمن آیات متعدّد، به معرّفی دشمنان جبهه توحید در نقاب‏های گوناگون پرداخته و راه‌های مقابله با شیوه‌های نفوذ آنان را به خوبی تبیین نموده است. شناسایی دشمنان خداوند، به آگاهی و هوشیاریِ انسان به قرار گرفتن در مسیر سعادت و دوری از دشمنان خداوند یاری خواهد رساند.این پایان نامه در پی تبیین مفهوم «دشمنی با خداوند» و بررسی پیامد‏های آن، برای نیل به همین منظور تنظیم شده است. درقرآن کریم وضع روحی،اخلاقی رفتاری،سیاسی اجتماعی خانوادگی، دشمنان خدا ترسیم شده است.طرح واژه های گوناگون در مورد دشمنی،توطئه های متعدد دشمنان خدا را میرساند.تاکید بر اینکه پیکار حق و باطل موقتی نیست بلکه در طول تاریخ هدف دشمنان خدا،نابودی نظام اللهی بوده است.اطاعت از خدا و رسول و اولی الامرتنها راه نجات از دشمنان خداست.واژگان کلیدی: دشمن شناسی، پیامد‏های دشمنی، حزب شیطان.

چکیده :«اصلاح» و «بیدارگری» به استناد آیات قرآن، روایات و سیره‌ی‌ ائمه اطهار علیهم السّلام، جزو متن اسلام بوده و از درون آن سرچشمه گرفته است. قرآن کریم به همان اندازه که از حرکت‌های اصلاحی دفاع می کند، حرکت‌های ضد اصلاحی را نیز محکوم می‌نماید. موضوع اصلاح‌طلبی و بیداری اسلامی، امروزه‏ در گفتمان سیاسی- اجتماعی بحث مهم و دامنه‏داری‏ است که اندیشمندان هر کدام به فراخور حال و دیدگاه‏ خود بدان پرداخته‏اند.یکی از مباحث مهمی که می‏تواند در بحث‏ اصلاحات رهگشا باشد، تفکیک اصلاحات دینی از اصلاحات غیردینی است که در روشن شدن مسأله‏ اهمیت بسزایی دارد. بر همین اساس، در این پایان‌نامه‏ سعی شده است مبانی و مولفه‏های بنیادین اصلاحات‏ دینی و تأثیر آن در بیداری اسلامی ترسیم شود تا هم به‏ تصویری روشن از اصلاحات دینی‏ دست یابیم و هم قرائتی شفاف از بیداری اسلامی. این مهم، موجب تمیز مصلحان و اصلاحات راستین از اصلاح طلبان و اصلاحات‏ دروغین شده، و ساز و کارهای لازم را در جهت تحقق بیداری جهانی برای زمینه سازی حکومت عادلانه مصلح الهی به دست می‌دهد.نگارنده در این پایان نامه، پس از طرح کلیات و بیان مسأله، پرسش‌های تحقیقاتی، فرضیه‌ها، پیشینه موضوع و هدف‌ها و ضرورت‌ها به نحو اختصار، به شناخت واژگان و اصطلاحاتی چون: «اصلاح»، «دین»، «بیداری»، «اسلام»، «بیداری اسلامی» و «قرآن» پرداخته است. سپسمصادیق و آثار اصلاحات دینی، ویژگی‌های مصلحان و روش‌های آنان و نیز ویژگی‌های مفسدان و شگردهای آنان بیان شده؛ و در نهایت: رابطه اصلاحات دینی با بیداری اسلامی؛ و نقش انقلاب اسلامی ایران در بیداری اسلامی؛ و میزان تأثیرپذیری جنبش‌های اصلاح‌گری در اسلام و غرب از قرآن به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است.کلید واژه:اصلاح، اصلاحات دینی،بیداری اسلامی،قرآن .

اینپایان نامه در قالب ششفصلبه بررسیویژگی ها و آثار شهادت حق و باطلپرداخته است . ماحصل مطلب آنکه : لازمه ی برپایی عدالت،به عنوان یکی از مهمترین رسالت های انبیاء، اقامه شهادت حق در راه خدا و نهی از کتمان آن به منظور رعایت حق‌الله و حق‌الناس می‌باشد.از مهترینلوازمو ویژگی‌هایشهادت حق "بر طبق آیات و روایات " بعد از ایمان به خدا، قیام به عدالت،جلب رضایتخداوند در شهادتحق، و عدمپیروی از هوای نفس است.از عمده ترین مصادیق شهادت حق عبارتند از : شهادت خداوند و ملائکه و انبیاء و اوصیاء الهی بر یگانگی آفریدگار در جهان هستی و قیام پروردگار به عدالت در آفرینش، ایمان بهحقانیت نبوت و رسالت پیامبر (ص) و اهل بیت ایشان (ع) و رعایت پیمان الهی در این امر می باشد. شهادت خداوند و ملائکه در اثبات حقانیت قرآن و نزول الهی آن و نیز شهادتمومنین در راستای حفظ حق الناس و اصلاح معاملات بین مردم . از سوی دیگر ، برخی از مصادیق شهادت باطل ،عبارتند از:شهادت به دروغ، کتمان شهادت،لهوالحدیث و تهمتمی باشد.آثار مهم شهادت حق در برپایی قسط وعدل و قوام جامعه اسلامی ،اصلاح امور مردم،اصلاح دین و تحکیم اعتقادات و رستگاری اخروی نمود می یابد. واژه های کلیدی: شهادت ، شهادت حق ،شهادت باطل (زور)، شاهد،عدالت.

مقوله آزاداندیشی یکی از ارکان فرهنگ اسلامی و عامل بالندگی، نشاط و وحدت اجتماعی است. بر اساس نگرش دینی، فرهنگ اسلامی و به‌ویژه قرآن و منشور فکری مولی‌الموحدین در کتاب نورانی نهج‌البلاغه، آزاداندیشی به معنای، آزادیِ بیان، امکان نقد اجتماعی، کرسی آزاداندیشی، مناظرات علمی، ترویج روحیه پذیرش تفکرات احزاب مختلف بدون نفی آنها از مبانی فکری و نظری فرهنگ و تمدن اسلامی است. و در قرآن و نهج البلاغه نگاهی ویژه به آسیب‌ها و چالش‌های پیشروی آزاداندیشی شده است و قطعا این نگاه که از معدن وحی و سنت نبوی متبلور می‌شود با نگاه عرفی و عامیانه متفاوت می‌باشد. با توجه به اینکهضرورت دارد در جامعه اسلامی که هدف آن پیشرفت علمی و تولید علم و گسترش سبک زندگی اسلامی باشد و در تحقق این مهم بایستی آسیب‌ها مورد بررسی قرار گیرند. در این پژوهش سعی بر آن شده است با ارائه مبانی فکری و مولفه‌های آسیب-شناسی آزاداندیشی از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه عرصه جدیدی در این حوزه ایجاد شود. همچنین در راستای تبیین و معرفی آسیب‌های فردی از جمله استبداد ذهنی، منع هویت اصیل انسانی و عدم شناخت خود و آسیب‌های اجتماعی مانند پذیرش حاکمیت طاغوت به جای خدامحوری، منع هویت دینی و اخلاقی نظام خانواده و ... و از این دیدگاه به یک نگاه جدید و ساختار منطقی روبرو می‌شویم. و با توجه به نتایج تحقیق از جمله: استبداد ذهنی در عرصه تولید علم به شدت مضموم و ممنوع است و تعلیم و تربیت صحیح بر اساس آموزه‌های قرآنی و علوی از آسیب‌ها پیشگیری می-کند که مهمترین نتایج بر مبنای قرآن و نهج البلاغه که متن اصیل دینی است به دست آمده است. با توجه به اینکه مقوله‌ی آزاداندیشی یکی از مسائل روز و نوظهور جامعه است در این پژوهش که شامل فصل اول کلیات، فصل دوم مبانی فکری و مولفه‌های آزاداندیشی، فصل سوم آسیب‌های فردی، فصل چهارم آسیب‌های اجتماعی و فصل پنجم راهکارهای پیشگیری و اصلاح آسیب‌ها است چارچوب دقیقی از مباحث و آسیب‌ها و راهکارهای مقابله با آسیب‌های ناشی از آن ارائه گردد. همچنین جهت رسیدن به این اهداف از منابع معتبر چون قرآن و نهج البلاغه، تفسیر و شرح نهج البلاغه بهره برده شده است. کلیدواژه: آزادی، آزاداندیشى،آسیب، آسیب شناسی

شهود عرفانی، مهمترین ویژگی انسان است که او را از دیگر موجودات، متمایز و او را شایسته مقام خلافت الهی ساخته است. سرچشمه هایی که انسان برای کسب شهود عرفانی به آن مجهّز شده است، عبارتند از:حواس ظاهری، عقل و قلب که موجب شده اند انسان بتواند شناخت را به حسی، عقلی و شهود عرفانی تقسیم نماید. اغلب اندیشمندان بر یکی از این مبادی تأکید ورزیده و بر این اساس مکاتب متعددی را نظیر حس‌گرایی، خردگرایی و یا شهودگرایی پدید آورده اند که هرکدام از این مشرب ها از یک نحله فکری نشأت می گیرد. اما این سوال مطرح است که ارتباط و تأثیر متقابل این مبادی شناختی در قرآن و آموزه های وحیانی چگونه است؟ لذا این رساله با ایده کشف و تبیین نوع ارتباط و تأثیر میان مبادی شناخت در قرآن، صورت گرفت.این پژوهش از روش کیفی ( از نوع توصیفی –تحلیلی) همراه با استنباط بهره برده است. از این رو با بررسی آیات مرتبط با مسأله شناخت حسی و شهود عرفانی و نیز با بهره‌گیری از تفاسیر عرفانی و منابع فریقین و نظریات صاحب نظران، نتایج، استنباط و تبیین گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد:1- میان انواع شناخت ارتباط و تأثیرمتقابل وجود دارد. شناخت حسی، که معرفتی در باره جهان محسوس است و از راه حواس ظاهری حاصل می شود، مقدمه ای برای شهود عرفانی به شمار میآید. شهود عرفانی پس از وحی بالاترین معرفتی است که افراد با ایجاد ویژگی‌های خاص در نفس خویش به آن دست می یابند. در این معرفت انسان با قلب خود، حق را در همه موجودات مشاهده و همه موجودات را به صورت به هم پیوسته و به شکل یک حقیقت زنده به نظاره می‌نشیند؛ زیرا همه هستی با یک امر خدا ایجاد شده، که فلاسفه آن را توحید فعل خدا می نامند.2-ارتباط مستقیم و متقابل بین حواس ظاهری و دریافت‌های درونی وجود دارد. از دیدگاه قرآن، هر یک از انواع شناخت حسی و شهود عرفانی دارای اعتبار، ارزشمندی و قلمرو ویژه‌ای است که در این پژوهش تبیین شده است.3- روش شناخت مورد تأکید قرآن، روش منحصر به فردی است که می توان آن را «روش جامع» نامید.4- واژگان قرآن، هنگامی معنای عمیق خود را مییابند که افزون بر حواس، با عقل و قلب هم ادراک شوند. یعنی لفظ، معنا و روح و حقیقت الهی موجود در کلمه قرآنی همراه باهم مورد توجه قرار گیرد.

معناشناسی بر اساس نسبتهای بینامتنی، واژگان مرتبط را تحلیل میکند. یکی از واژگان بسیار مهم از منظر قرآن کریم واژه انسان است، لذا در این نوشتار «معناشناسی هم‌زمانی واژه انسان در قرآن کریم بر اساس نسبت‌های هم‌نشینی» منعکس شده است؛ تا از این رهگذر ابعاد مختلف ارتباط بین خداوند و انسان شناخته ‌شود. کل آیاتی که در آن واژه «انسان» استعمال شده است، در دو بخش قابل تقسیم است: دسته‌ای از آیات شریفه اشاره به رفتار خداوند متعال نسبت به انسان، از جمله خلقت، نعمت و تعلیم است. دسته‌ی دیگر آیات، شامل رفتار‌های صدوری از انسان است. این گروه اخیر -اعمالِ انسان نسبت به خدا- در سه حیطه‌ی: افعال مُقَرِّب به خدا، افعال مُبَعِّد از خدا و افعال خنثی قابل تنظیم است. بر همین اساس، تحلیل هم‌نشینی «افعال انسان نسبت به خدا» بیشتر در قالب بعد تربیتی است و بیان نقاط ضعف انسان در تعلیم جهت رشد انسان و گوشزد نمودن خطرات احتمالی پیش روی اوست. به عنوان نتیجه، می‌توان گفت که معنای نسبی واژه «انسان» در قرآن کریم، نسبت به معنای پایه که صرفا موجودی با تکیه بر حواس مادی است، «گسترش معنایی» داشته است. که در یک «تعامل رفتاری انسان با خداوند» با تأکید بر جنبه‌ی «ربوبیت الهی» جهت داده شده است که با حفظ معنای پایه، سعی در بیان ویژگی‌های انسان، نیز تربیت و اصلاح رفتار وی دارد. از این رو، قرآن کریم، خطرات احتمالی پیش روی انسان را بیان، ویژگی‌های خطرساز را تذکر، و با شیوه‌ی معلمانه و مربیانه روش تصحیح آن‌ها را به انسان آموزش می‌دهد. در یک نگاه، می‌توان گفت نظام فکری قرآن کریم نسبت به واژه انسان، یک رویکرد تعاملی است به شکلی که انسان به عنوان یک موجود ذو ابعاد در این تعامل رشد و تکامل یافته و نسبت به مسیرهای خطرناک پیش روی خود از این طریق آشنا می‌شود.

موضوع این پایان نامه در مورد معنا شناسی « خیر » و « شرّ » از دیدگاه مفسرین قرآن کریم می باشد. با توجه به اینکه واژه « خیر » و « شرّ » هر کدام در قرآن بسیار تکرار شده است بنابراین معانی مختلفی از آن متصوٌر است ، « خیر » به معنی خوب ، نیکی ، زیبائی و هر آنچه که از نظر عقل پسندیده به نظر می رسد و « شرّ » به معنی بدی و پستی و هر آنچه که جامع تمام رذایل باشد می گویند مفسّرین قرآن کریم معانی مختلفی همچون : ثروت ، اختیار ، زن ، قرآن ، مصلحت ، اسب ، نیکوکاری ، اسلام ، ایمان ، پذیرش حقّ ، غنیمت ،نیرومندی ، عافیت ، سود و طعام از واژه « خیر » استنباط نموده اند. و همچنین از نظر مفسرین قرآن کریم کلماتی وجود دارد که مترادف با « خیر » و « شرّ » می باشندکلماتی همچون : برکت، برّ ، حسن ،معروف ، جمال ، سلام ، رشد و سعادتمترادف « خیر » می باشد . واژه هایی همچون : سوء ، نحس، ضرر ، فتنه ، مصیبه ،شقاوت ، مترادف با« شرّ » در نظر گرفته شده است.و مفسّرین قرآن کریم بیان داشته اند در راه رسیدن به کمال و سعادت جز شناخت« خیر » و عمل به مصادیق آن و آگاهی از « شرّ » و دوری از مصادیق «شرّ» میسّر نخواهد بود و عدم شناخت از « خیر » و « شرّ » عدول از منزلت انسانیت ،راهی به سوی نکبت و بدبختی چیز دیگری حاصل نخواهد شد.

هدف این پژوهش ترسیم جایگاه و منزلت زن در قرآن و عهدین است. موضوعی که همیشه با افراط و تفریط‌هایی همراه بوده. اگرچه تشخیص جایگاه زن در عهدین به علت ارائه ادبیات ناهمگون، مشکل به نظر می‌آید؛اما با تأمل در آنها اثبات می شود که این متن مقدس برای زن، چه در محیط خصوصی و چه در حیطه اجتماعی جایگاه خاص و با ارزشی قائل است. در سفر پیدایش کتاب مقدس از مادرانی نام برده که نه تنها در محیط خانواده نقش همسری و مادری را ایفا می‌نمودند، بلکه هر کدام در تعالی دین و تاریخ دینی تاثیر بسزایی داشته‌اند و سرنوشت تاریخ را به نحوی که می‌خواستند و مرضی خداوند بوده رقم زدند. عده‌ای از زنان (مانند مریم ، خواهر موسی) را معرفی نمود که پله های ترقی معنویت را پیموده و به مقام نبوت نائل آمده اند،گروهی را نیز به عنوان اسوه زنان( مانند هاجر و دختران صلفحاد) معرفی نموده است تا زنان معاصر و هر عصر دیگر با الهام از سیره آنان راه هدایترا طی نمایند. تنها در جریان خلقت، گناه اولیه و موضوع قیمومت مرد در عهدین که در بر اساس فاکتورهای خاص اعلام شده است، این جایگاه برای زن بدست نمی‌آید. اماقرآن کریم در همه آیات خود به نیکی از شخصیت و مقام زن سخن رانده و میان زن و مرد در موضوعات متعدد مانند خلقت، عبادت و ترقی و تعالی به سوی خداوند و همچنین پاداش و عذاب اعمال صالح و طالح تمایزی ننهاده است. در تطبیق این دو کتاب آسمانی در اکثر موارد همسانی به چشم می‌خورد فقط در مورد خلقت، گناه اولیه و فاکتورهای قیمومت مرد است که اختلاف جدی به چشم می‌خورد.

پژوهش حاضر با عنوان ژرف اندیشی از منظر قرآن که با مراجعه به کتب لغت، تفسیر و حدیث نوشته شده ‏است، در ابتدا به تبیین جایگاه اندیشه از نگاه قرآن می‌پردازد و سپس در راستای بررسی مفهوم ژرف ‏اندیشی، ویژگی های ژرف اندیشان مطرح می شود و در ادامه نیز موانع و عوامل ژرف اندیشی به تفصیل ‏بیان می گردد. تحقیق حاضر به این سوالات پاسخ می‌دهد که در نگاه قرآن، اندیشه از چه جایگاهی ‏برخوردار است؟ و چگونه می‌توان ژرف اندیشی را تقویت و یا تضعیف نمود؟ و این نتایج حاصل می‌شود ‏که قرآن بر فکر و اندیشه‌ای تأکید می ورزد که در مسیر و روشی مناسب به کار گرفته شده و منجر به ‏عبودیت بیشتر انسان گردد. در حقیقت ژرف اندیشی از دیدگاه قرآن، ارتباطی تنگاتنگ با عبودیت و ‏شناخت حقایق دارد و شامل دقت و تأمل در درک و شناسایی آیات الهی در آفاق و انفس، نظر در عواقب ‏امور، ادراک حقایق و تمییز میان امور مختلف، آگاهی مداوم بر آن حقایق و بازداشتن باطن انسان از ‏لغزشهاست برخی ویژگی های فردی و یا شرایط محیطی همچون گناهان، تقلید کورکورانه، پیروی از ‏هوای نفس، شتابزدگی، شبهات و پرداختن به کارهای لغو حجاب دیده جان می شود و انسان را از تشخیص ‏حقایق و سلوک در صراط مستقیم باز می‌دارند و عواملی همچون ایمان، تقوی، قرآن و سیر در تاریخ نیز ‏آدمی را در این زمینه یاری می‌رسانند.‏