جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در اين رساله به بررسي لغوي و تأويلي مفردات قرآني حرف «ج» پرداخته‌ايم و هدف اين است كه بتوانيم درك صحيح از سخنان ائمه معصومين (ع) داشته باشيم و به لايه‌هاي عميق‌تري از معنا دست پيدا كنيم و انگيزة اين كار قرارگرفتن در صراط مستقيم با تمسك به سخنان آن بزرگواران است. روش كار بر حسب الگوبرداري از مرحوم ابوالحسن شريف در تفسير مرآة الانوار است؛ لذا ابتدا هر مفرده از نظر معناي لغوي بررسي شده و سپس با كمك از نظرات مرحوم شريف و مراجعه به تفاسير روايي و كتب احاديث شيعه و منابع معتبر به بررسي تأويلي آن‌ها پرداخته شده است و در پايان بررسي‌ها به تأويل بعضي از مفرده‌ها دست نيافتيم و آن مفرده‌هايي كه تأويل داشتند، آن مواردي كه معاني زيبا و مناسب داشتند به ائمه (ع) و امور معنوي تأويل شده بود و در مواردي كه معاني مناسب و زيبا نبود به دشمنان ائمه(ع) و اعمال ناشايست تأويل شده بود؛ لذا اين تحقيق در محدودة مفردات حرف «ج» بوده است و از اينجا به بعد به محققان ديگر سپرده مي‌شود.

چکیدهطبق شواهد تاریخی و روایی و عقلی، امام علی(ع) که تحت تعالیم وحیانی پیامبر اکرم(ص) رشدیافته بود، در حفظ و کتابت قرآن اهتمام ویژه داشته و سر آمد حافظان، قاریان و کاتبان قرآن گشتهبود. آن حضرت(ع) نخستین جامع قرآن در عهد پیامبر(ص) می باشد و قرآنی که با اشراف ایشانجمع آوری شد، هیچ نقصی نداشته و از نظر اطلاعات تفسیری و تأویلی و شأن نزول ها فراگیربوده است.با آن که روایاتی از طریق فریقین مسأله جمع آوری قرآن توسط حضرت علی(ع) را پس از رحلتپیامبر(ص) تأیید می کند، ولی این روایات به فرض صحت، می تواند نشانگر این مطلب باشد کهآن مصحف در واقع افزون بر نص? قرآن، یک دوره تفسیر مبسوط بوده، که با املای پیامبر(ص) وخط علی بن ابی طالب(ع) نوشته شده بود. روشن است که تألیف نشدن چنین مصحفی در حیاتپیامبر(ص)، دلیل بر تألیف نشدن مصاحفی که دربردارنده هم? نص قرآن باشد، نیست و مقصودرسول اکرم(ص) در سفارش به جمع قرآن، تهی? نسخه ای کامل از کتاب خدا به همراه تفسیر ومعارف وحیانی- تبیینی می باشد.این نوشتار ضمن بررسی و اثبات جمع قرآن در زمان پیامبر(ص) و تبیین جایگاه ویژه امامعلی(ع) در آن، به این موضوع اشاره دارد که جمع ابوبکر با هدف فضیلت سازی برای خلفا و درجهت تجرید قرآن موجود از نکات تفسیری بوده و بازتابی اجتماعی و عمومی نداشته است. جمععثمان نیز فقط توحید مصاحف بوده که با نظارت و تأیید امام علی(ع) انجام گرفته است و امام(ع)با تأیید قرآن موجود و صحه گذاشتن بر آن، راه را بر هرگونه تحریف و تغییری در قرآن بست.کلید واژه: امام علی(ع)، جمع قرآن، مصحف علی(ع)، تدوین قرآن

توحید دارای اقسام و مراتبی می‌باشد که مهم‌ترین آن ها توحید ذاتی، صفاتی، افعالی و عبادی می‌باشند.این پایان نامه به روش تطبیقیبه بررسیمراتب توحید از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه پرداخته است و بر یک مقدمه و پنج فصل مشتمل است :فصل اول کلیاتی در مورد معنای توحید و جایگاه و اهمیت موضوع توحید و ارتباط و پیوند قرآن و نهج البلاغه می باشد و در فصل دوم از اقسام و مراتب توحید بحث شده که توحید دارای دو قسم کلی نظری و عملی می باشد و توحید نظری را به سه مرتبه ی توحید ذاتی، صفاتی و افعالی و توحید عملی را به سه مرتبه توحید در عبادت ، توحید در اطاعت و توحید در استعانت تقسیم نموده اند.و این مراتبدر فصل سوم از منظر آیات و در فصل چهارم در کلام امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت در فصل پنجم تطبیقی بین آیات توحیدی قرآن کریم و معارف توحیدی نهج البلاغه صورت گرفته است و و به جنبه های تفسیری که در کلام حضرت نسبت به ایات توحیدی وجود دارد پرداخته شده است.

نگارنده در این پژوهش به دنبال بررسی مفهوم و کارکردهای ایثار در زندگی فردی و اجتماعی انسان و تاثیرات آن بر جامعه از منظر قرآن و روایات است. این پایان نامه در سه فصل به انجام رسیده است. فصل اول با عنوان کلیات تحقیق به بیان مساله ، پرسش های تحقیق ، اهداف تحقیق و ...پرداخته شده است. فصل دوم با عنوان مبانی نظری به مباحثی همچون تعریف ایثار ، اقسام ایثار ، درجات ایثار ، ایثار در ادیان مختلف و....اشاره دارد. فصل سوم نیز با عنوان کارکردهای ایثار در قرآن کریم به اصل موضوع پایان نامه پرداخته شده است . بر همین اساس در این فصل ایثار از دو وجه معنایی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و وجوه آن از نظر لغوی و اصطلاحی و مصادیق تاثیرگذاری مبحث ایثار مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. این دو وجه هم از لحاظ اثباتی و هم از لحاظ سلبی مورد بررسی قرار گرفته که وجه اثباتی آن عبارت است از برگزیدن و مقدم داشتن آثار مثبت ایثار و ازخودگذشتگی که در قرآن و سنت و آموزه های دینی از آن به ایثار ممدوح تعبیر شده است وجه سلبی آن عبارت است از برگزیدن و مقدم داشتن ناصواب که در آیاتی از قرآن (النازعات، 38 و اعلی، 16) به عنوان اشارت رفته و در این آیات خاطر نشان شده است که برخی از انسانها ایثار را به خاطر زیبایی ها و جلوه های ظاهری آن بر عقبی و زندگی اخروی ترجیح می دهند. .نگارنده در این پژوهش هم آثار فردی و اجتماعی ایثار و کارکردهای آن در زندگی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و هم آیات و روایات و مستندات مورد نیاز را برای تفهیم بهتر مطالب مورد استفاده و تجزیه و تحلیل قرار داده است. بر پایه همین رویکرد به تحقیق نتایج زیر منتج گردید :*ایثار باید با نگاه مثبت و ایثارگر در جهت خدمت به خلق و کمال انسان و ایجاد تعدیل در نظام اجتماعی بشر مورد استفاده قرار گیرد. *در ارتباط با انگیزه و هدف از عمل ایثارمثبت نیز باید گفت که انگیزه عمل فقط و فقط بایدمحبت به خداوند باشد*در بحث ایثار باید اوج ایثار یعنی گذشتن از جان و مال و هستی بخاطر حیات بخشی به اجتماع مد نظر باشد*در بحث ایثار باید از میان وجوه مختلف ایثار دنبال انتخاب برتر و اصلح در حوزه کارکردهای ایثار باشیم*در یک نگاه کلی تر باید در ترویج مکتب ایثار و نظریه ایثار به دنبال آن بخش از مفهوم ایثار بود که جنبه اخروی دارد و زودگذر و دنیوی نیست .

هدف نهایی از خلقت انسان و غایت و نهایت همه‌ی اولیای خداوند و بندگان صالح او قرب به خداوند و آرام گرفتن در جوار اوست. حقیقت قرب، معرفت راستین حق در سایه‌ی عبودیت است که با رعایت تکالیف و عبادات و ملازمت اعتقاد حق، اعمال صالحه ارتقاء می‌یابد. مراتب قرب و معرفت و اطاعت مترتب بر آن از طریق تمسک به وجه الله و حبل المتین، سلوک در مسیر صراط مستقیم، بندگی خاص، توجه و مراقبت بر یاد خدا و ایمان و عمل صالح شکل می‌گیرد.از اوصاف برجسته‌ی مقربین می‌توان ولایت‌پذیری، سبقت در ایمان و عمل صالح و شهادت و نظارت بر اعمال نیکان را نام برد.مصادیق مقربین در مرتبه‌ی اول سابقون اکمل، از انبیای عظام و ائمه ? و در رأس ائمه، حضرت امیر ? می‌باشند. پس از آن، شیعیان آن حضرت و سایر ائمه و در مرتبه‌ی آخر مومنان سبقت‌گیرنده در اعمال نیک در امت اسلام قرار دارند.

مبحث توحید اساسی‌ترین و اولین اصلی است که اعتقاد هر شخص بر پایه‌ی آن شکل می‌گیرد و نیز مبنای شکل‌گیری سایر اعتقادات قرار می‌گیرد. اصل توحید در دین اسلام به بهترین صورت بیان گردیده به نحوی که از نظر برخی کاملترین نوع اعتقاد توحیدی در این دین بیان شده است.مکتب ودانته نیز با تفسیری که شنکره، فیلسوف نامی قرن هشتم از آن به دست داده، حاکی از نوعی توحید و عدم ثنویت و دوگانگی است. برهمن و آتمن دو ستون استواری است که تمام ساختمان حکمت ودانته بر پایه‌ی آن بنیان شده و تلاش این مکتب بیان همسانی این دو است.

رویا یکی از پدیده های مهم و شگفت حیات بشری است که تاکنون نظرات بسیاری دربار? آن ارائه شده ولی هم چنان رازهای بی شماری با خود دارد .در این پایان نامه این موضوع از دریچ? معرفت شناسی بررسی می شود ، با تاکید بر رویاهای صادقه قرانی،یعنی از نظر قران، آیا انسان می تواند از طریق رویا به معرفت هایی در بار? موضوعات مختلف دست یابد و یا طبق نظر بعضی مردم خواب ها معنایی نداشته و موهوم و غیر قابل فهم هستند و اگر رویا معرفت زا باشد،بر چه مبنایی این امر امکان پذیر است.روش این پایان نامه که در پنج فصل تنظیم شده بررسی کتابخانه ای موضوع است نه بررسی میدانی ، البته با چند تن از معبرین هم در این باره صحبت شده است: در فصل اول ، بعد از ارائه کلیات موضوع چون ضرورت و اهداف و فرضیات و سوابق تحقیق ، مفاهیم لازم بحث آمده است، در فصل دوم دلالت های رویا و بعضی نظرات روان شناسانه و اهمیت آن در ادیان الهی بیان شده ، در فصل سوم رویاهای صادقه ای که در قران آمده مورد بررسی قرار گرفته با تاکید بر سور? یوسف (ع ؛در فصل چهارم با توجه به اهمیت هستی شناختی موضوع رویای صادقه و ماهیتش در تبیین معرفت زایی آن ،این مسئله از دید فلاسفه و مفسرین توضیح داده شده و مطالبی دربار? عالم مثال و حواس باطنی و چگونگی شکل گیری رویای صادقه آمده است و در نهایت فصل پنجم به «تعبیر» می پردازد ،زیرا اگر پیام رویا را نفهمیم ارزش معرفتی برای ما نخواهد داشت ،از همین رو توضیحاتی درباره خصوصیات معبّر و رویای صادقه و عوامل موثر بر تعبیر و هم چنین روند تبدیل معانی به صور در رویا بیان شده و در پایان جمع بندی و نتیجه گیری انجام شده است .

در این پژوهش مقایسه بین امات و نبوت از دیدگاه قرآن و روایات صورت گرفته و این دو با هم اشتراکات و افتراقاتی دارند و مقام امامت از مقام نبوت بالا تراست

چکیدهقرآن کریم سخن خداوند و وحی آفریدگاراستکه هدایت انسان دراصول اعتقادی ودستورهای اخلاقی واحکام عملی درزندگی فردی واجتماعی رادربردارد، و راه رستگاری رابه بشر نشان می‌دهد ، در این راستا یکی از شیوه‌ها‌ی تربیتی این کتاب هدایت قصه گویی است کهبهره گیری از این شیوه در حوزه تعلیم و تربیت می‌تواند راهگشای مربیان باشد در این راستا این پایان‌نامه سعی برآن دارد که اهداف و مبانی و اصول و روشهای تربیتی را از قصص قرآن کریم که خودمنبع عظیم معرفت بوده ودراوج لطافت به بیان مسائل پرداخته، استنباط نماید.روش پژوهش در تحقیق حاضر تحلیلی-استنباطی است به این صورت که پس از توصیف و تحلیل آموزه‌های داستان‌های قرآن مبانی و اصول تربیتی از آنها استنباط گردد.این پژوهش در نظر دارد پس از بیان ویژگی‌هایتربیتی قصه و جایگاه آن در تربیت و تحلیل آموزه‌های داستانهای قرآن؛ با توجه به اصول تربیتی مطروحه در قصص قرآن به ارائه روشهای تربیتی جهت استفاده مربیان تربیتی در نظام تربیتی در جهت حل پاره‌ای از مشکلات تربیتی نوجوانان با استفاده از منبع عظیم وحی الهی بپردازد. نتایج نشان می‌دهد درقصص قرآن مبانی تعلیم و تربیت بر اساس تکیه گاه و نگرشهای قرآن نسبت به حقیقت انسان و هدف و کیفیت رشد و حرکت انسان به سوی کمال تعیین گردیده وبیشترین تأکید بر چهار اصل (توحید و خدامحوری، عزت و محبت،تعقل و تفکر،مرگ اندیشی) است و روشهای تربیتیباظرافت ورعایت نکات روانشناسانه که خودنشانه حکمت الهی واعجازقرآن می باشدتبیین گردیده است که نتیجه به کار بستن آنها، ایجاد تقوا ومحبت الهی درقلب انسان است و این خود موجب خشیت وتواضع بشر می گردد وموجبات قرب الهی فرد را فراهم می‌سازد ، نیل به این هدف مهم‌ترین هدف تعلیم و تربیت اسلامی است. واژگان کلیدی:تربیت، قصه، قصص قرآن ، مبانی تربیتی ، اصول تربیتی ، روشهای تربیتی ، تربیت اسلامی.

یکی از مناجات‌های امام سجاد? «مناجات العارفین» است، این مناجات عرفان واقعی و حقیقی است که انسان را به سوی معرفت و شناخت حق‌تعالی رهنمون می‌سازد و البته نیل به این شناخت جز از طریق ائمه معصومین? از راه دیگری امکان‌پذیر نمی‌باشد. در راستای این موضوع، آشنایی با مبانی قرآنی و روایی این مناجات و راه‌های معرفت حق‌تعالی و همچنین آشنایی با ویژگی‌های عارفان واقعی مورد بررسی قرار گرفته است، که آیا انسان بدون واسطه راهی برای شناخت خداوند دارد؟ عارفان واقعی چه کسانی هستند؟ و دارای چه ویژگی‌هایی می‌باشند؟ به این نتایج رسیدیم که این دعا منطبق بر آیات قرآن و روایات رسیده از معصومین? می‌باشد و انسان‌ها به تنهایی هیچ راهی برای شناخت و رسیدن به خداوند ندارند و ائمه اطهار? واسطه رسیدن به خداوند می‌باشند و این‌که عارفان واقعی این ذوات مقدسه? هستند که پذیرش ولایت و اطاعت از آنان راه نجات و رستگاری انسان‌هاست. واژگان کلیدی: دعا، مناجات العارفین، معرفت، امام سجاد?