جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«شیعه شناسی و پاسخ به شبهات»، تالیف علی اصغر رضوانی، در موضوع شیعه و پاسخ به شبهاتی که به این مذهب می‌ شود، به زبان فارسی نوشته شده است. این کتاب که به سفارش معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبری تالیف شده، شامل یک پیش گفتار و هفده قسمت است. عناوین سر فصل‌ های آن عبارتند از: شیعه شناسی؛ اعتقادات؛ صفات الهی؛ نبوت؛ قرآن؛ امامت؛ صفات امام؛ امام علی علیه‌ السّلام؛ اهل بیت علیه‌ السّلام؛ مهدویت؛ مرگ و معاد؛ احکام اذان؛ احکام نماز؛ متعه، حج تمتع و متعه زنان؛ وهابیت؛ حکمت‌ ها و متفرقات. نویسنده، در هر قسمت، پس از بحث در مورد آن عنوان، سعی کرده به شبهه‌ هایی که پیرامون آن موضوع مطرح شده‌ اند، پاسخ دهد.

قرآن به عنوان معجزه جاودان پیامبر(ص) در همه دوران های تاریخی مورد بحث و بررسی دانشمندان بوده و من بعد خواهد بود. باورهای درست یا نادرست نسبت به شئون مختلف قرآن باعث بوجود آمدن اعتقادات و بینش های متفاوت نسبت به محتوای آن خواهد شد. علامه محقق حضرت آیت الله سید مرتضی عسکری با بررسی روایات مختلف پیرامون موضوعهایی که به علوم قرآنی مرتبط است، سعی در پالایش آنها نموده، که بالطبع به تصحیح باورها و اعتقادات مسلمانان نسبت به قرآن منجر خواهد شد، دیدگاهها و روش کار مؤلف نسبت به بسیاری از محققینی که به بررسی علوم قرآنی پرداخته اند متفاوت است. بررسی ریشه ای در هر موضوع، قرار دادن تمامی روایات مرتبط با قرآن در بوته سنجش، طراحی و ساخت ترازوهایی که بتوان روایات سره از ناسره را باز شناخت در این کتاب به نحو احسن به انجام رسیده ما با مطالعه دقیق کتاب روشها و ابزارهایی را که مولف برای رسیدن به هدف مورد استفاده قرار داده اند بررسی نموده و آنرا به عنوان روشی بدیع و کارآمد برای اینگونه پژوهشها به محققان معرفی نموده ایم. همچنین به بررسی فصلهای کتاب پرداخته ایم و علی الخصوص موضوعهای تدوین قرآن، قراءات و نسخ را تا حد امکان شرح و نقد کرده ایم.

این رساله در صدد آن است تا دیدگاههای دانشمند جهان اسلام علّامه مرحوم استاد سید مرتضی عسکری را درباره مسائل مختلف علوم قرآنی بیان داشته و مورد بررسی قرار دهد .در این رساله ، مطالب و موضوعات ، در قالب چهار فصل ارائه شده است :فصل اول : در این فصل شرح حال و بیان شخصیت دانشمند محترم علامه عسکری آمده است که در خلال آن به فعالیت های گوناگون ایشان در طول حیات پر برکتشان از جمله فعالیت های اجتماعی و سیاسی و علمی و فرهمگی ایشانشده و در پایان ، آثار ایشان ذکر گردیده و مورد بررسی قرار گرفته است .فصل دوم : این فصل اختصاص به بررسی پاره ای از اصطلاحات اسلامی در حوزه علوم قرانی دارد که فهم این اصطلاحات در فهمیدن ، معانی آیات قرآن تأثیر بسزایی دارد . مانند : وحی ، آیه، کتاب ، ربّ ، اله . فصل سوم : در این فصل نمونه هایی از برداشت های تفسیری مهم آمده است که در شکل گیری اعتقادات صحیح نقش مهمی دارند . مانند : بررسی آیه میثاق( آیه 172اعراف) – معنای لا اله الاّ الله – فصل چهارم : این فصل به مباحثی پیرامون علوم قرانی اختصاص دارد ؛ مانند : بحث آغاز نزول وحی ، سوره های مکی و مدنی – قرائت قرآن و تحریف قران .

کتاب «ولایت علی (ع) در قرآن کریم و سنت پیامبر (ص)» تالیف مرتضی عسکری، در رابطه با پاسخ علامه عسکری به شبهاتی است که از طرف فردی به نام شیخ ابوسلمان عبدالمنعم بلوچ (چرا ولایت علی در قرآن نیست) وارد شده است. شبهه این است که با توجه به اینکه شیعیان، ولایت و امامت علی (ع) را از اصول مهم اعتقادی خود می دانند، چرا با اینکه در قرآن از مستحبات و فروعات سخن به میان آمده است، از مسئله امامت و ولایت علی (ع) سخن گفته نشده است؟ هم چنین چرا نام حضرت علی (ع) در قرآن نیست؟ همچنین در این کتاب به بررسی مسئله روایت 12 وصی پیامبر و موضوع مهدویت و امامت ائمه اطهار (ع) پرداخته شده است.

این پایان نامه در پنج فصل تنظیم و نگارش شده است. فصل اول، کلیات: رجعت از نظر لغوی، رجعت از نظر اصطلاحی، پیشینه بحث از رجعت، هدف و فلسفه رجعت؛ فصل دوم، رجعت در امتهای گذشته: رجعت در میان امّت موسی(ع)، ماجرای قتل در میان قوم بنی اسرائیل، فرار از فرمان الهی، داستان حضرت عزیر، حضرت عیسی و زنده کردن مرده ها، ایوب و مرگ فرزندان او، حضرت ادریس و زنده کردن پیره زنی، رسولان شهر انطاکیه؛ فصل سوم، رجعت در قرآن؛ فصل چهارم، رجعت در احادیث تفسیری؛ فصل پنجم، رجعت در روایات غیر تفسیری. در این پایان نامه روایات مربوط به رجعت مورد نقد قرار گرفته است.

این پژوهش با هدف نشان دادن جاذبه های دین اسلام از طریق معرفی مظاهر رحمت الهی و شناساندن انذارها جهت رهایی از عذاب الهی به نگارش درآمده است. آن در پنج فصل با این مباحث تنظیم و تدوین شده است: فصل اول، معانی و مفاهیم رحمت و عذاب در قرآن و نهج البلاغه; فصل دوم، رحمت و عذاب در قرآن: موجبات، آثار و اقسام و اوقات رحمت و عذاب; فصل سوم، الگوهای رحمت و عذاب الهی; فصل چهارم، رحمت و عذاب در نهج البلاغه: بررسی ابعاد، موجبات، آثار رحمت و عذاب در نهج البلاغه; فصل پنجم، جدول های مشخصات و آثار قرآن.

مجموعه ای که پیش روی شماست در مورد « شب در قرآن» است. شب فاصله ی زمانی از غروب آفتاب تا طلوع صبح صادق است و یکی از آیات الهی به شمار می آید که بیش از 70 بار در قرآن تکرار شده و خداوند بارها به آن قسم یاد کرده که خود بیانگر اهمیت و نقش مؤثر آن در زندگی بشر است و تدوین یک اثر جامع پیرامون شب از منظر قرآن را ضروری می سازد. ارتباط شب و روز با تعابیر مختلفی در قرآن به کار رفته از جمله اختلاف شب و روز، ایلاج و... در این کتاب الهی از شب بهشت، شبهای با فضیلتی نام برده شده است، مانند: شب قدر یا مبارک که نزول قرآن و امر بر صاحبان امر و تقدیر و سرنوشت یک ساله انسانها در آن مقدّر می شود؛ شب معراج که شریف ترین عروج در آن واقع شده، شبهای ده گانه ( دهه ذیحجه)که تتمه میقات موسی پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) با خداوند بود و برخی شبها که در سبب نزول بعضی از آیات قرآن یاد شده اند مانند لیله المبیت. شب دارای فواید مادی از جمله: آرامش و سکون، خوابیدن، پوشانندگی و... و معنوی که شامل: راز و نیاز شبانه، نیل به مقام محمود،کسب آمادگی برای کارهای روزانه و فرصتی برای انجام کارهای خیر، می باشد. مطالب با استفاده از روش کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی فراهم شده و علاوه بر طرح تحقیق در چهار بخش شامل: 1- تعریف و توصیف شب در قرآن 2- شبهای با فضیلتی در قرآن،3- فواید مادی شب 4- فواید معنوی شب و در سیزده فصل تدوین شده است. منابع مورد استفاده با مرکزیت قرآن عبارتنداز: تفاسیری چون: تفسیر المیزان علامه طباطبایی، نمونه مکارم شیرازی و نورالثقلین عروسی حویزی و مجمع البیان طبرسی و کتب روایی چون اصول کافی کلینی، بحارالانوار مجلسی و... از مجموع مطالب این پژوهش در می یابیم: شب از نظر قرآن آفریده خداست و هر چیزی که آفریده ی الهی است در راستای اهداف کلان و اصلی خلقت و آفرینش در دنیاست؛ بهشت سراسر روشنایی است و شب ندارد. و شب از جایگاه خاصی برخوردار است و دارای فواید و آثار فراوان مادی و معنوی است. براین اساس به مسئولان فرهنگی توصیه می شوند که با ترویج آموزه های قرآنی در این خصوص بتواند توجه مردم را به این فواید بویژه معنوی، جلب کند تا از آن برای تعالی و تکامل و تقرب بهره گیرد.

در انسان غرائزی وجود دارد که باید چگونگی تعدیل آنها را دانست و راه های افراط و تفریط غرائز را باید شناخت، پس هرگاه از عقل پیروی نماید، مقامش برتر از فرشتگان خواهد شد، زیرا با بودن عوامل بازدارنده مثل خشم و شهوت، از عقل اطاعت نموده است و اگر اطاعت از شهوت و غضب کند، از حیوانات پست تر است زیرا با داشتن عقل پیروی از خشم و شهوت نموده است. آثار شومی که انجام رذایل گناه در پی دارد این است که انسان را به کفر می کشاند و موجب عذاب الهی و نیز مانع استجابت دعا می شود. با چنین عاقبتی باید ریشه اصلی آنها را که اخلاق و صفات رذیله است شناخت. انسان به واسطه گناهانی که مرتکب شده در سه عالم دنیا، قیامت و برزخ، کیفر اعمال خود را می بیند. مهم ترین چیزی که قرآن ما را بر آن آگاه می سازد ترک گناهان باطن در کنار گناهان ظاهر است. زیرا انسان اگر به خاطر شرم از دیگران و سرزنش ایشان و یا به واسطه ترس از قانون، از گناهان ظاهر پرهیز می کند، اما گناهان باطن به علت اتصال و پیوند آنها به درون و باطن شخص و دیگران بر آن ها اطلاع و آگاهی ندارند. با چنین عاقبتی که انجام گناه در پی دارد ریشه اصلی آنها که صفات رذیله است بسیار قابل اهمیّت است. این رذایل به دو دسته قلبی و بدنی تقسیم می شوند که رذایل قلبی شامل ریا، حسد، غضب، قساوت و کبر می باشد و رذایل بدنی شامل دروغ، ربا، شراب خواری، غیبت و قطع رحم است. در این رساله سعی شده آن دسته از رذایل که در جامعه حاضر مشکل ساز است، مورد بررسی قرار گیرد و پس از بررسی علل و ریشه آنها؛ به راه های درمان و ترک این رذایل پرداخته شود. البته تعداد رذایل بیشتر از آن رذایلی است که من در رساله ام عنوان می کنم. لازم به ذکر است که بنده به حجت اینکه رذایل مورد تحقیق در جامعه حاضر زیاد گریبان گیر خانواده ها شده است به بررسی این تعداد پرداخته ام و چون این رذایل به نوعی گناه محسوب می شوند بخش اول این رساله به شناخت گناه اختصاص داده شده است. بر همین اساس این رساله در سه بخش تنظیم شده است؛ که بخش اول، در مورد شناخت گناه و شامل دو فصل می باشد. که در فصل اول آن در مورد گناه و در فصل دوم به کیفر گناهان پرداخته شده است. بخش دوم مربوط به رذایل اخلاقی است و شامل پنج فصل می باشد. فصل اول حسد، فصل دوم ریا، فصل سوم عجب، فصل چهارم قساوت و فصل پنجم کبر. و در بخش سوم به رذایل قلبی بدنی پرداخته شده که شامل پنج فصل است: فصل اول دروغ، فصل دوم ربا، فصل سوم شربا خواری، فصل چهارم غیبت، فصل پنجم قطع رحم. و در تمام فصول سعی شده راه های درمان این رذایل به گونه ای ارائه شود. برای نگارش این رساله از منابع مختلف روایی، تفسیری، اخلاقی استفاده شده است. اگرچه دسترسی به منابع دست اول روایی شیعه آسان و ساده نبود، سعی شده تا روایات و اقوال از کتاب های معتبر شیعه استخراج شود و بقیه مطالب هم تا حد امکان از کتاب های معتبر بزرگان و علمای شیعه نوشته شده است. هدف از این رساله بررسی تأثیر رذایل در زندگی شخصی و اجتماعی و شناخت آنها و اینکه چطور برخی مواقع انسان به طور ناخواسته به گناهی مرتکب می شود که کیفر سختی را به دنبال دارد. بنابراین امید بر آن است که با شناخت رذایل اخلاقی اقدام به ترک این رذایل کنیم تا به کمال و سعادت واقعی برسیم.

موضوع تحقیق، ریا از دیدگاه قرآن و سنت می باشد. برای گردآوری این تحقیق از منابعی همچون بحارالانوار، کافی، جامع السعادات، قلب سلیم و تفسیرهای مختلف از جمله تفسیرالمیزان، تسنیم و... استفاده شده است. این تحقیق به روش کتابخانه ای و فیش برداری صورت گرفته است. آنچه در کل می توان از این تحقیق ارائه کرد این است که: ریا از اصناف جاه است، زیرا جاه نیز طلب منزلت و اعتبار در قلب هاست. ریا ممکن است به وسیله هریک از اموری مثل بدن و حالات بدنی، هیات، گفتار و نوشتار، عمل و اوصاف عبادت صورت بگیرد. قابل ذکر است ریا در عقاید از جمیع اقسام ریا سخت تر و عاقبتش بدتر و ظلمتش بیشتر است. بسیار اتفاق می افتد که شخص ریاکار خودش هم ملتفت نیست که ریا در اعمال او رخنه کرده و اعمالش ریایی و ناچیز است. زیرا مکاید شیطان و نفس به قدری دقیق و باریک است و صراط انسانیت به طوری نازک است که تا انسان موشکافی کامل نکند متوجه صحت یا بطلان اعمالش نمی شود. اصل و منشأ ریا نفاق است، البته می توان سبب های دیگری چون حب جاه، مال دوستی، احساس حقارت، اغفال و فریب مردم و تزویر در دین برای آن ذکر کرد. باید توجه داشت که ایمان به خدا غیر از علم به اوست زیرا ممکن است عقل به وسیله برهان چیزی را درک کند، ولی قلب تسلیم آن نشده باشد و علم بی فایده گردد. انسان باید در کارهای خود دقیق شود و آنها را براساس نیت خالص انجام دهد و در خود جستجو کند تا اگر نشانه های ریاکار در او هست درصدد رفع برآید. از جمله نشانه های ریاکار این است که زمانی که مردم او را می بیند نسبت به انجام عبادت بانشاط است و هرگاه تنهاست نسبت به آن کسل است و دوست دارد مردم او را در تمام کارهایش ستایش کنند. انسان باید هوشیار باشد تا مبادا فریب نفس خود را بخورد و کارهای خیر را به سبب این که مبادا از روی ریا انجام شود ترک کند. انسان اگر بداند ریا چه مصالح باطنی را از او سلب می کند و چه محرومیت هایی را در دنیا از توفیقات و در آخرت از قرب و منزلت خدا برای او به بار می آورد به فکر علاجش می افتد. از جمله مظاهر ریا می توان به خانه، سفره، استخدام، تکریم، و محبت ریایی اشاره کرد. از جمله خطرهای ریا نفاق، کفر، ترک عمل، گناه، دروغ، تلبیس و استهزاء است. ریا از بین برنده عبادت است، زیرا عبادت در اصل باید برای خدا انجام شود و دخالت دادن دیگران در عبادت منافی با اصل بوده و بالطبع عمل منافی با اصل از بین برنده ماهیت است. البته باید دانست ریای پس از عمل موجب بطلان آن نمی شود، زیرا عمل در جای خود صحیح و کامل انجام شده و ریای بعدی وضع آن را تغییر نمی دهد. انفاق نیز یکی از عبادت هاست که ریا در آن بیشتر از سایر عبادات راه می یابد، در انفاق باید به روحیه انفاق کننده و کسی که مورد انفاق قرار می گیرد توجه داشت و نکات لازم را در نظر داشت. قابل ذکر است اگر نیت خالص باشد مسرت از مشاهده دیگران، تقلید از دیگران و خودآرایی برای اظهار نعمت و بی نیازی، جزء استثنائات ریا هستند و ریا محسوب نمی شوند. نتیجه این که عملی که به قصد خودنمایی و تسخیر قلوب مردم باشد ریا محسوب می شود و خدا آن عمل را نمی پذیرد، هرچند آن عمل بزرگ و نزد مردم ارزشمند باشد.