جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رزق و روزی از جمله مسائل مهمی است که جای بحث بسیار دارد و نمی توان از اهمیت و جایگاه آن چشم پوشی کرد، تا آنجا که خداوند متعال که رزاق همه عالمیان است در آیات متعددی از قرآن کریم به این مسأله اشاره فرموده و نیز روایات متعددی از پیشوایان معصوم(ع) در این باب وارد شده است. در این نوشتار، سعی بر آن بوده تا در حد توان و با استعانت از آیات و روایات شریفه، ابعاد مختلف این موضوع مورد بررسی قرار گیرد. مطالب پایان نامه در پنج فصل به قرار ذیل تنظیم گردیده است: فصل اول مباحث مقدماتی شامل تبیین موضوع، اهمیت، هدف و پیشینه، سؤالهای اصلی و فرعی، فرضیه ها، روش تحقیق، محدودیتها و مباحثی پیرامون مفهوم رزق، سنت و بداء و واژه های مرتبط به رزق می باشد. در فصل دوم انواع رزق و ویژگی های آن مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم شامل حکمت های تفاوت روزی می باشد. در فصل چهارم اسباب گشایش روزی و در فصل پنجم اسباب فقر و تنگی روزی بیان شده است.

موضوع این پژوهش با عنوان رزق و روزی از نظر قرآن و احادیث، به جایگاه روزی در زندگی انسان می پردازد. این مسئله در زندگی افراد نقش کلیدی دارد و از اهمیت زیادی برخوردار است ؛ زیرا یکی از مهم ترین دغدغه های فکری بشر در هر زمانی تأمین نیازهای ضروری اش می باشد و این مسئله از ابتدای آفرینش همواره همراه انسان بوده و تا پایان عمر او نیز ادامه دارد. هدف کلی در این تحقیق نیز، آشنا شدن با حقیقت روزی در نگاه اسلام و اصلاح نگرش های نادرست نسبت به امر روزی است. همچنین در این تحقیق سعی شده با استفاده از آیات و روایات، به شبهاتی که در این زمینه در ذهن برخی از افراد ایجاد شده است، پاسخ مناسبی داده شود . این تحقیق از شش فصل با این عناوین تشکیل شده است: فصل اول: مفهوم شناسی رزق و روزی و بررسی معنای روزی در قرآن و ادعیه می باشد. فصل دوم: انواع روزی که شامل روزی های مادی و معنوی الهی می باشد. فصل سوم: نتایج و آثار روزی مشروع و نامشروع در زندگی و جسم و روح انسان مورد بررسی قرار می گیرد. فصل چهارم: عوامل افزایش روزی و رابطه ی آن با اعمال آدمی مورد بررسی قرار می گیرد. فصل پنجم: درباره ی علل تنگی روزی انسان است. فصل ششم: پاسخ به برخی از شبهات در همین زمینه می باشد. از آنجا که رزق و روزی رابطه ی مستقیمی با اعمال و کردار انسان دارد افراد می توانند با عمل به فرامین و آموزه های مناسبی که در این باره در دین اسلام و سیره ی ائمه ی معصومین(علیهم السلام) وجود دارد، به روزی خود گشایش دهند.

سخنان پیغمبر اکرم، حضرت محمد(ص)، به عنوان مفسر و مبین کلام الهی، پس از قرآن کریم، ارزشمندترین سخنان برای هدایت و انسان سازی است که در جای جای سخنان حضرت (ص)، انعکاس آیات آسمانی قرآن، مشهود است. در واقع یکى از شاخصه‏هاى کلام پیامبر(ص) که از انس ایشان با آیات قرآن و تسلط آن حضرت بر معارف بلند قرآن نشأت مى‏گیرد، استشهاد به آیات قرآن و به کار بردن تعابیر قرآنى است. در بررسی خطبه غدیر، مشاهده می شود که بیش از 50 مورد چه تصریحا و چه تلویحا به آیات قرآن کریم اشتشهاد شده است. این پژوهش به بررسی و تحلیل «اثر پذیری خطبه غدیر از قرآن کریم» و نمایاندن هماهنگی و ارتباط نزدیک بین قرآن و سخنان پیامبر (ص) و بهره گیری کامل حضرت (ص) از قرآن کریم می پردازد. ذکر این نکته ضروری است که در جستار حاضر به جای محتوای کلام قرآن و خطبه غدیر، بر سبک و چگونگی بیان مطالب تأکیده شده است.

امامت پيشوايان معصوم علیه السلام از دو محور قابل اثبات است: قرآن و روايات معتبر. آيه مودت و رواياتى كه در ذيل تفسير اين آيه آمده به روشنى امامت و ولايت عامه اهل بيت علیهم السلام را ثابت می كند. این نوشتار با توجه به اين آيه و رواياتى كه از طريق اهل سنت نقل شده، مباحث خود را در چهار محور؛ 1ـ ذوى القربى كيانند؟ 2ـ بررسى روايات مربوطه؛ 3ـ رد شبهه های مخالفان؛ 4ـ دلالت آيه بر امامت؛ ارائه می كند و به پژوهش در تفسیر آیه مودت بر اساس منابع اهل سنت می پردازد.

---

---

‫اين پژوهش در پنج فصل، در صدد است تا با مراجعه به آيات قرآن و احاديث معصومان?، آثار تربيتي ابتلائات بر انسان را بررسي نمايد. نويسنده پس از مفهومشناسي و بررسي واژههاي همسو با ابتلاء مانند امتحان و فتنه، به انواع ابتلائات از نظر برخي از آيات و روايات پرداخته است. برخي از اين موارد عبارتاند از: ابتلا به تفاوتها، خوشيها و ناخوشيها، انواع تعلّقات، آيات الهي، حسن عمل، اهل باطل و نفاق، اشرافيت و شيطان و هواي نفس، و تکاليف الهي. مهمترين و اساسيترين آثار تربيتي ابتلائات، در سه حوزه عمده قرار گرفته است که عبارتاند از: 1. بينشي و معرفتي؛ 2. معنوي و رفتاري؛ 3. اجتماعي. آثار بينشي و عقيدتي ابتلائات عبارتاند از: خداشناسي، شناخت واقعبينانه از هستي، باور به سنتهاي الهي، باور به وعدهها و وعيدهاي الهي، باور به حقانيت رسولان الهي، باور به زوال مظاهر دنيوي ، باور به نابودي مستکبران و ظالمان، باور به ظفرمندي نهايي مؤمنان، باور به لزوم بصيرت در رفتار، باور به عدم مصونيت از ابتلا با تکيه بر اعمال يا انتساب به خوبان، باور به لزوم پرهيز از تطير، و تمييز خوبان از بدسيرتان، و خودشناسي. آثار معنوي و رفتاري ابتلائات در تربيت انسان عبارتاند از: تنبّه و بيداري، ارتقاي ظرفيت معنوي، ارتقاي روحيه توکل و توسل، صبر و بردباري، شکر و سپاسگزاري، تفکر و عبرتآموزي، تسليم و رضا در برابر مقدرات الهي، کسب روحيه تواضع و فروتني، پختگي و دقت در عملکردها، و رشد و شکوفايي استعدادها. آثار اجتماعي ابتلائات در تربيت انسان عبارتاند از: تربيت اجتماعي، اهتمام به سرنوشت جمعي امتها، همدلي و ترحم افراد جامعه بر يکديگر، تعهد در رفتارهاي اجتماعي، و رفتار مسئولانه خواص در جامعه. نتيجه اينکه ابتلائاتي که براي انسان پيش ميآيد، شکلهاي گوناگوني دارند و داراي آثار تربيتي فراواني است.

‫چکيده : اين تحقيق، عوامل، مراحل و موانع تسليم و رضا در مقابل خداوند را از منظري قرآني وروايي بيان مي کند. نويسنده در فصل اوّل ضمن بازشناسي مفاهيم تسليم و رضا در لغت واصطلاح و بيان معناي مشترک آن دو، به تبيين معاني واژه گان مرتبط به آن ها يعني قضا وقَدَر وتوکّل پرداخته، مفهوم رضا وتسليم را از منظر مفسّران قرآن، عارفان و عالمان اسلام تبيين مي سازد. آن گاه به اقسام تسليم، همچون: طبيعي، تصنّعي يا تکليفي و اختياري اشاره کرده واقسام رضا، اعمّ از الهي، انبيا و اوليا و والدين را از ديدگاه قرآن کريم توضيح مي دهد. در ادامه، تسليم جسم، عقل و قلب و مراتب رضا و تسليم را از منظر قرآن کريم بررسي کرده و فنا در رضاي حق تعالي را همراه شأن نزول آيه اي در اين زمينه شرح مي دهد. وي در فصل دوم پس از بيان زمينه هاي تسليم ورضا، معرفت به خداوند متعال، اعمّ از معرفت خداشناسي فطري، آفاقي و اَنفسي، ايمان به خداوند، مَحبّت به حق تعالي و اولياي الهي را از "عوامل رضا" برشمرده و آياتي درباره مَحبّت و مودّت خدا و اولياي او، آثار مودّت و محبّت، اقسام اطاعت از خدا و رسول خدا( و اولي الامر را همراه با شأن نزول آيات بررسي مي کند. در فصل سوم نيز شرک، کبر در مقابل خداوند متعال، رويگرداني از عبادت خدا و نيز اولياي الهي را از "موانع رضا و تسليم" مي خوانَد. در فصل چهارم و پاياني نيز رستگاري، رسيدن به يقين، سُبُل سلام، راحتي جسم، پاداش الهي، استجابت دعا، از بين رفتن غم و اندوه و برگزيده شدن از جانب خدا را از"آثار فرديِ تسليم"، همچنين رضا و ورود به حزب الهي، رسيدن به ايمان اجتماعي، سالم ماندن از خطر مافوق و آرامش روحي در زندگي خانوادگي را از"آثار اجتماعي تسليم ورضا" برمي شمارد.

‫قرآن جلوه اي از جمال بي مثال خداوندي است كه افزون بر معاني والا ، سرشار از زيبایي و دلربایي است. زبان شيوا و دلنشين ، بشارت هاي آرام بخش وهشدار هاي بيدار كننده ، از قرآن چنان چهره اي را نمودار ساخته كه نام‌آوران عرصة سخن در برابر آن تسليم شده ، تحسين و اعجاب آنان را برانگيخته است. گزينش حروف و واژگان ، ضماير و نسبت هاي افعال و مانند آن در قرآن به گونه‌اي سنجيده و موشكافانه است كه نمي توان براي آن ها جايگزيني پيدا نمود. درباره تصوير‌پردازي كلمات و‌آيات اين كتاب آسماني مي توان اين نكته را متذكر شد كه قرآن ترجمان حقيقت هاي برين است نه سخني خيال پرداز و احساس برانگيز. اما اين متن واقع نما ، در تبيين حقيقت ، آن سان از آرايه هاي چشمگير و آذين هاي مدهوش كننده بهره ور است كه اختيار مخاطبان خويش را به ژرفاي معنا مي دهد و معاني را در منظر آنها به تصوير مي كشد و مجسم مي‌سازد . قرآن كريم براي تصوير و تجسیم معاني فراطبيعي و جهان بيني ملكوتي خويش براي ما آدميانِ محبوس در عالم طبيعت از تمثيل و تشبيه ، استعاره و كنايه و ديگر‌ آرايه هاي ادبي سود جسته كه از سويي ، شكوه و زيبائي آن را نشان مي دهد و از سوي ديگر راهبردهاي مناسب به سوي تفهيم حقايق متعالي است . بنابراين، اين زيباترين اثر ادبي هستي ، از ويژگي بلاغت ، به گونه كمال بهره مند است . البته اعجاز قرآن تنها به اين وجه خاصّ ( اعجاز بياني) محدود و منحصر نمي شود و وجوه ديگر آن به مرور زمان و با تأمّل و ژرف انديشي در معارف توحيدي و علمي آن بر بشر مكشوف مي گردد. كليد واژه : قرآن ، اعجاز بياني ، تشبيه ، تمثيل ، تصوير هنري

---