آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهبررسی عوامل و شاخصه‌های انسان موفق از دیدگاه قرآن‌کریم موضوع این پژوهش توصیفی – تحلیلی است. مهم‌ترین عوامل موفقیت انسان در مرحله اول خودشناسی، خداشناسی، راهنماشناسى‏ و فرجام شناسی است و در مرحله بعد مسئله ایمان و باور عمیق انسان است نسبت به موضوعات مورد شناخت (خود باوری، خدا باوری، نبوت باوری، معاد باوری) و سپس حرکت و کوشش برای انجام عمل صالح به دنبال داشتن عزم و اراده به عنوان یک عامل پیش برنده در این مسیر و بعد تزکیه و تهذیب نفس از انحرافات و زدودن رذائل اخلاقی و رفتاری و کمک گرفتن از صبر و استقامت است.افراد موفق از دیدگاه قرآن دارای شاخصه‌هایی هستند که در بعد روحی و روانی افرادی با ایمان و معتقد به هدف، خداترس، متوکل، متوسل، مخلص، دائم الذکر و در بعد عملی خرد ورز، آینده‌نگر، عبرت‌آموز، کوشا، صبور، اهل‌نظم، در جستجوی فرصت‌ها و اهل مشورت می‌باشند. آفات احتمالی وصول به موفقیت از نظر قرآن مجید عبارتند از: ترس از غیر خدا، غفلت از یاد خدا، ی‍‍أس و ناامیدی، تکبر، عجب، پیروی از هوای نفس، ریا و بی بصیرتیو ... است. کلمات کلیدی:شاخصه ،انسان، موفقیت، سعادت،

پدیده فقر و بررسی علل و پیامدها و راههای مبارزه با آن از منظر تعالیم اسلامی همواره از جمله مسائل علمی است که نیاز به تحقیق بیشتر در منابع دینی دارد. و با بررسی اینکه جامعیت دین و حضور آن در همه زمینه های جیات مادی و معنوی انسان احساس می شود. و در این پژوهش نیز تلاش بر آن است که پدیده فقر را در یکی از منابع علمی و دینی یعنی کتاب نهج البلاغه بررسی شود. ولی باید اذعان نمود که با بررسی متون اسلامی به اصول علمی سازگار برای پیشرفت یک جامعه و جلوگیری از فقر دست یافت. اما در کتاب نهج البلاغه و کتب لغت هم فقر، نداری. بدبختی، وابستگی، و تلخکامی معنی شده و به فرد یا جامعه ای که کمبود وسایل لازم زندگی شود، فقیر گویند. به طور کلی علل فقر را حضرت علی(ع) در دنبال کار نرفتن، بی عدالتی، انحصار سرمایه، در دست قشر خاص از جامعه، اسراف و تبذیر، توزیع ناعادلانه سرمایه و پیامدهای فقر در مصرف گرایی، انزوای اجتماعی فراموش شدن انسان در جامعه، رشد جمعیت، بیکاری، وابستگی اقتصادی، آسیب پذیری اندیشه، خوار و پست شدن انسان در میان انسانها، لال شدن به هنگام دفاع از حق خویش و بی اعتمادی به فقیر و راههای مبارزه با آن را در پرداخت زکات و صدقه، اصلاح بازار و کنترل قیمتها، کار و تلاش، مسئولیت دهی به نخبگان، انفاق و اصلاح نظام آموزش و پرورش می داند

از قرن ‎۴ هجری قمری که سیدرضی(ره)، فرازهای بلیغ کلام حضرت علی(ع) را گردآوری کرده است تا به امروز، عده بسیاری از دانشمندان شیعه و سنی به توضیح و شرح جملات او پرداخته اند و هر کدام شیوه و ذوق خاص خود را نیز نشان داده اند. از آنجائی که ائمه(ع) مفسر کلام خداوند هستند. شناخت ممتازترین روش، در تبیین کلام آنها، ضرورت پرداختن به روشهای شارحان را می نمایاند. شرحهای نهج البلاغه از نظر روش ارائه مفاهیم دارای اقسامی هستند. علامه محمدتقی شوشتری، یکی از دانشمندان معاصر علوم اسلامی است که به تبحر در حدیث و رجال شهرت دارد. در شرح ‎۱۴ جلدی نهج البلاغه خویش که به صهج الصباغه موسوم است، روش منحصر به فردی دارد. این تحقیق در پنج فصل آماده گردیده است که فصل اول (کلیات) به تبیین موضوع، ضرورت و بیان روش تحقیق اختصاص دارد و فصل دوم، شامل زندگی نامه سیدرضی و بیان اقسام شروح نهج البلاغه براساس شیوه ارائه مفاهیم ونیز ذکر نام تعدادی از شارحان متقدم و متأخر و گزارشی از مهمترین شرحها و مؤلف آنها می باشد، در فصل سوم دوران و محیط زندگی و زندیگنامه علامه و آثار علمی او و ویژگیهای معنوی او معرفی شده است. در فصل چهارم شخصیت علمی او و روش او مورد بحث قرار گرفته است همچون استناد به آیات قرآن و روایات ائمه(ع) استفاده از تاریخ و بعد نوآوری و امتیازات بهج الصباغه بیان شده است که شامل موضوعی بودن شیوه تنظیم، دیدگاه نقادانه نسبت به روش جمع آوری نهج البلاغه ومطالب شرحهای دیگر همچون شرح ابن ابی الحدید می باشد. یافتن تصحیفات و تحریفات در متن نهج البلاغه ره آورد دیگر علامه است که از طریق تطبیق نسخ و مقایسه مدارک نهج البلاغه به دست آمده است. فصل آخر به جلوه های ادبیات عرب در این اثر و موضع مؤلف نسبت به علوم طبیعی و همچنین طریقه اثبات اصول عقائد شیعه اختصاص یافته است. اگر چه روش شناسی تفاسیر قرآن، بسیار انجام پذیرفته است و لیکن در زمینه روش شناسی شروح نهج البلاغه، این پایان نامه، از اولین تلاشها محسوب می گردد.

این پزوهش تلاشی است در راستای تبیین و صورت بندی نظرات مفسران در طول تاریخ جهت تعیین قلمرو دلالات قرآنی و شناسایی دیدگاههای مختلف و سیر ایجاد، تطور و تحول آنها که منجر به شناسایی دو جریان اصلی همزاد با تفسیر قرآن، که یکی مقید به امور هدایتی و دیگری اعم از آن بوده و برآنست که قرآن با برخورداری از جامعیتی مطلق، مشتمل بر هر آن چیزی است که میتواند متعلق آگاهی واقع شود، گردید.جریان اول که آغاز نظریه پردازی در آن به ابن مسعود -که قرآن را به واسطه ارجاع موجود در آن به سنت، بیانگر همه مسائل دین می‌داند-باز می‌گردد توسط نحاس وارد ادبیات تفسیری گشته و به واسطه جصاص-که پوشش دهی قرآن به قلمرو خود را به ارجاع قرآن به کلیه طرق معرفتی دیگر که سرآمد آن عقل و استدلال است توسعه می‌دهد-به نهایت بالندگی خود رسیده و تا امروز به همان شکل به حیات خود ادامه داده است. این نظریه یکی از مختصات قرآن بوده که به جز فخر رازی غالب مفسران از ابتدا تا انتها با آن همراه بوده اند. نقطه آغازین جریان دوم که علوم و دانستنی‌های موجود در قرآن را فرای از نیازهای بشر دانسته و برآنست که هر رطب و یابسی در قرآن موجود است، به روایاتی که احمدبن صفار قمی، فرات کوفی، کلینی و عیاشی نقل کرده اند بازگردانده شده است. جامعیت شیعی موجود در این روایات که دسترسی به آن در انحصار ائمه است در طول تاریخ ضمن فراز و فرودهایی منجر به شکل گیری چهار نظریه متمایز ازیکدیگر در این عرصه شده که از این چهار نظریه، دو نظریه‌ی غزالی و مرسی مردود و نظریات تصوف و فیض کاشانی دارای ابهام هستند.

این نوشتار با رهیافتی تاریخی به بازشناسی مفهوم «انفسنا» در آیة مباهله )فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نساءَنا وَ نساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَةََ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبینَ( (آل عمران:61) پرداخته و با کمک قراین تاریخی، مفاهیمی را که در تحوّلات سیاسی از سوی پیامبر گرامیˆ به کار گرفته شده، دست‌مایة اثبات معنای سیاسی و معنوی مفهوم «انفسنا» قرار داده است. غزوة تبوک، وفد ثقیف، وفد بنی ولیعه و رویداد ابلاغ آیات سورة توبه، جریان‌های خاص تاریخی هستند که با کالبدشکافی آنها، سعی شده تا مفهوم «انفسنا» معناشناسی شود تا اثبات گردد که مفهوم و اصطلاح قرآنی «انفسنا» جامع همة معانی است که پیامبر گرامیˆ در مقاطع خاص تاریخی در خصوص برتری معنوی و شایستگی سیاسی حضرت علی† استعمال نموده‌اند.

پژوهش پیش‌ رو تلاشی در جهت ارائه تصویری روشن از چیستی، چگونگی و چرایی اهمیت اعتماد اجتماعی در جوامع از نگاه منابع اسلامی است. برای نیل به این هدف، حول سه محور اساسی ماهیت، ریشه‌ها و پیامدها به بررسی دیدگاه قرآن کریم و ائمه معصومین(ع) در رابطه با اعتماد اجتماعی و ابعاد آن پرداخته شده است. بر اساس آنچه که در روایات اسلامی و نظریات اندیشمندان علوم اجتماعی بیان شده است، می‌توان به سه عنصر اصلی به عنوان ارکان ماهیتی یک رابطه بر مبنای اعتماد دست یافت که عبارتند از: دوجانبه بودن ارتباط، خطرپذیری و حسن‌ظن به دیگران. همچنین عوامل موثر در اعتماد اجتماعی از دیدگاه منابع اسلامی که در این پژوهش از آن‌ها به عنوان بسترهای ایجاد اعتماد اجتماعی یاد شده را می‌توان در دو دسته جای داد. دسته اول مسائلی که به شخصیت فردی تک تک افراد جامعه متکی است مانند صداقت، امانت‌داری و... و دسته دوم به صفات سازمانی و شخصیت اجتماعی افراد و نهادها مربوط می‌شود که از آن جمله می‌توان به مسائلی مانند اتحاد و همدلی، ولایت‌پذیری و... اشاره نمود. در میان همه این عوامل، نقش عنصر دین‌داری و پایبندی به دستورات شرایع الهی از اهمیت بیشتری نسبت به سایر عوامل برخوردار است. اعتماد در هر جامعه‌ای علاوه بر این که یکی از عناصر حیاتی جهت حفظ کیان اجتماع است، کارکردها و پیامدهای مثبت بسیاری نیز برای زندگی اجتماعی به همراه دارد. مسائلی از جمله اتحاد و همبستگی اجتماعی، روحیه تعاون و همکاری متقابل، امنیت روانی، اقتدار سیاسی و... از جمله عواملی است که در سایه وجود اعتماد اجتماعی در جامعه حاصل می‌شود. در نهایت، تمامی کارکردهای اعتماد در جامعه به یک هدف کلی منتهی خواهد شد که همان پیشرفت همه جانبه جامعه از لحاظ مادی و معنوی می‌باشد.

موضوع این پایان نامه، اخلاق اجتماعی در تفسیر فی ظلال القرآن می‌باشد. یکی از مسائل مهمی که اسلام برای آن اهمیت فراوانی قائل شده و در معارف قرآن کریم نیز مورد توجه قرار گرفته، اخلاق اجتماعی و جامعه‌ی اخلاقی مطلوب است. به دنبال آن در تفاسیر قرآن به ویژه تفاسیر معاصر نیز می توان به نکات مفیدی در این زمینه دست پیدا کنیم. تفسر فی ظلال القرآن الکریم (تألیف سید قطب) از جمله تفاسیر اجتماعی است که بن‌مایه‌های اخلاق اجتماعی در آن وجود دارد. با نگاه به دیگر آثار سید قطب، ماهیت اجتماعی اندیشه های وی به خوبی نمایان است. سید قطب همواره به دنبال رسیدن به جامعه‌ی اخلاقی و مطابق با تعالیم حقیقی اسلام بود. این تفکر و خواسته‌‌ی او در تألیفات دینی و اجتماعی وی به خصوص تفسیر فی ظلال القرآن الکریم مشهود است. لذا بررسی اخلاق اجتماعی در این تفسیر و تبیین دیدگاه‌های مؤلف آن دراین-باره ضرورت خاصی دارد. انتظار می رود با انجام این تحقیق به دسته بندی کاملی از اخلاق اجتماعی در این تفسیر برسیم و دیدگاه‌ها و نقطه نظرات سید قطب راجع به اخلاق اجتماعی را (با توجه به تفسیر فی ظلال القرآن) گردآوری و تبیین کنیم. سید قطب در حیطه‌ی خانواده، زن و شوهر را نفس واحده-ای می‌داند که برای پیشرفت و رشد اعضای خانواده و اجتماع هر کدام دارای وظایف اخلاقی مخصوص به خود هستند. در زمینه روابط سیاسی معتقد به عدالت اجتماعی است؛ تاجائیکه هرکدام از حاکم و مردم (علاوه بر رعایت موارد حقوقی) با رعایت اصول اخلاقی می‌بایست زمینه ساز این امر مهم گردند، برنامه‌ای که در سایه‌ی اجرای دستورات الهی تحقق می‌یابد. همچنین در بخش اقتصادی بیان می‌کند که در ضمن پرداختن به امور اقتصادی باید به یاد خدا باشیم. به نظر سید قطب دیدگاه اقتصادی اسلام این است که معاملات و اخلاق باید بر اصل ثابت و بنیاد استوار توحیدی تکیه کند. در همین راستا عقیده‌ی توحیدی با امانتداری و پاکی و عدالت در معاملات و با بزرگواری دریافت و پرداخت کردن و با مبارزه با دزدی پنهانی ارتباط دارد. زمانی که اخلاق، خوشنودی خدا و انتظار ثواب او و پرهیز از عقاب او شود، این نظریه که اخلاق تابع روابط اقتصادی و تحول و ترقی اجتماعی است باطل می‌گردد. در این پژوهش از روش کتابخانه ای و روش رایانه‌ای استفاده کرده‌‌ایم.

چکیده: صحیفه امام سجاد (ع) از متون ارزشمند دینی است که می‏تواند به عنوان مأخذ و مبنایی برای مطالعه و بررسی موضوعات مختلف اعتقادی، اجتماعی و سیاسی... مورد استفاده قرار گیرد. در صحیفه سجادیه اشاره به موضوعات اخلاقی از قبیل اخلاق سیاسیبه وسیله انسان الاهی و کامل ترسیم و بیان شده است.موضوع رساله ی حاضر بررسی آموزه های اخلاق سیاسی در صحیفه سجادیه می باشد.رابطه ی میان اخلاق و سیاست آنقدر حائز اهمیت می باشد که همواره مورد توجه اندیشمندان بوده است.لذا در پی بررسی نظرات مختلف ،نظریه ی یگانگی این دو حوزه تحلیل گردیده است.امام ساجدان با توجه به اختناق جو سیاسی زمان خود،در قالب دعا؛ شکر قدرت ،اصلاح، اخلاص و... را از بایدهای اخلاق سیاسی و سوءظن و بدگویی و...از نباید های آن معرفی می نمایند.کلید واژگان: اخلاق، سیاست،اخلاق سیاسی از قبیل؛شکر قدرت،تولی و تبری،...و آفات زبان،حب دنیا،...

تاریخنشان از فهم پذیری متون و کاربرد ابزار و روشهای متفاوت در راستای فهم و تفسیر متون الهی و بشری دارد. تفسیر قرآن نیز با بیان نبوی آغاز شد و در سه سده نخست اسلام، روش غالب آن نقلی یا ماثور بوده است. سیر از نقلی به عقلی در تفسیر، همراه با تغییر رویکرد اجتماعی و فرهنگی، سیر تطور خود را بر اساس مبانی و دلایل متقن طی نمود و با گذشت زمان به ویژه در قرن چهار دهم اجتهاد و بهره‌وری از عقل در کنار نقل، افزون گشت ـ هرچند در دوره هایی با چالش روبرو گردیدـ و کار کرد های داشته است. این تحقیق به دنبال پاسخ این پرسش است که در چنین فرایندی تفکر اجتهادی چه کارکردهایی داشته است؟اسلام برخلاف مکتبهای غیر الهی مکتبی است پویا و تامین کننده نیازهای انسان در تمام شئون فردی و اجتماعی. و آنچه به کمال و خاتمیت دین خدشه وارد می سازد، سکوت شارع نسبت به حکم برخی از موضوع های جدید و یا انسداد باب اجتهاد است. ضرورت و اهمیت اجتهاد در تاریخ اسلام گرچه مربوط به زمان غیبت است لیکن در صدر اسلام، دانشمندان با اجتهاد خود کوشیدند تا آیات الهی را تبیین نمایند و مورد تشویق امامان معصوم (ع) نیز قرار می گرفتند.اجتهاد در تفسیر، تلاش برای فهم و تبیین معانی و مقاصد آیات است با اتکای به عقل و توجه به نقل و این حرکتی نو و پویا در تفسیر قرآن است که مفسر را درکشف حقایق آیات و روایات یاری می نماید و آن را از هرگونه آسیبی به ویژه تفسیر به رأی ـ تحمیل پندار و برداشت شخصی بر آیات و روایات ـ محفوظ می دارد.قرن چهاردهم از نظر تاریخ تفسیر، قرنی ممتاز و متمایز است، چرا که احیاگران فکر دینی و مفسران، از پس غفلتی دیرین، قرآن را از طاق نسیان به متن اجتماع آورده و با ذهن و زندگی جدید پیوند داده‌اند و تحولی شگرف در مسائل سیاسی اجتماعی پدید آوردند.تحول و تطور تفسیر با رویکرد اجتهادی متاثر از عواملی مانند توجه به آزادی اندیشه، نیازهای اجتماعی، پیشرفت علوم در قرون اخیر، تحول در روش تفسیری، بروز ایده‌های نوین عقلانی، نارسایی تفاسیر نقلی و ... ـ می‌باشد که کارکردهایی مانند: تبیین اندیشه اجتماعی، احیا و اصلاح معرفت دینی، ایجاد نحله‌های علمی و تفاسیر جدید، تحول در نظام سیاسی اسلام، تحول در کشفیات علمی قران و برداشت نو از امور اقتصادی را به دنبال داشت.

در تمام عصرها هر ملتی به دنبال حیات فردی و اجتماعی خود هست و در این مسیر به روش های مختلف دست می زند . اما باید ببینیم چه راه کارهایی را می توانیم از قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام بدست بیاوریم که ما را در این طریق به مقصد برساند . در این تحقیق به شناخت عوامل ، راه کارها و قانون مندی حیات و مرگ ملت ها از دیدگاه قرآن و احادیث پرداخته ایم ، حیات و مرگ مادی و معنوی . چند علت از حیات و تعالی ملت ها را بیان می کنیم 1 – پیروی از رهبران دینی جامعه 2 – عدل و داد 3 – جهاد و اخلاص 4 – عبرت گرفتن از فانی شدن ملت های گذشته 5 – خوش رفتاری ، و اما عوامل سقوط و مرگ ملت ها 1 – عدم شناخت حق از باطل 2 – جدایی و اختلاف 3 – خودرأیی 4 – دنیاگرایی سران ملت 5 – فقر و تهیدستی 6 – برخورد ناشایسته 7 – گذاشتن بار سنگین بر دوش مردم . هر چند ممکن است عوامل دیگری هم وجود داشته باشد که با تحقیق بیشتر یا گذشت زمان به آن دست یابیم ، که با تبعیت از دستور قرآن و روایات به حیات انسانی دست خواهیم یافت .