آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

خدای متعال در آیه 125 سوره نحل گونه های دعوت به حق را بیان نموده است. حکمت، موعظه حسنه و جدال احسن سه گونه دعوت به حق هستند. پرسش اصلی این نوشتار آن است که گونه های دعوت به حق در خود آیات قرآن مجید به چه صورتی به کار رفته است؟ نوشتار حاضر پس از تحلیل آیه 125 سوره نحل، این شیوه ها را در سوره بقره به عنوان نمونه بر پایه روش پیمایشی و توصیفی بررسی و نمونه هایی از آیات مشتمل بر حکمت، موعظه حسنه و جدال احسن را بازگو نموده است. مطالعه حاضر نشان می دهد گونه های دعوت به حق نه تنها در سوره بقره بلکه در همه آیات قرآن مجید قابل تطبیق اند. به نظر می رسد این شیوه ها در همه سوره ها و آیات قرآن کریم به کار رفته است. توجه به شیوه های دعوت به حق و کاربست آنها در ارتباطات و تبلیغ دینی بسیار اثرگذار است.

چکیده ندارد.

اين مجموعه كه با عنوان «بررسي شيوه مخالفت مخالفان پيامبر در سوره‌هاي مدني» مي‌باشد مشتمل بر سه فصل است:فصل اول به كليات تحقيق پرداخته شده از جمله تعريف موضوع، اهميت و پيشينة آن، روش تحقيق، تعريف مصطلحات.و از آنجا كه در فصل دوم و همچنين فصل سوم با عنوان «مخالفان»، بسيار برخورد مي‌شود و در دوران مدني، عمدة مخالفان پيامبر، اهل كتاب، منافقان و احياناً مشركاني بودند كه با آن حضرت جنگ داشتند، از اين رو در تعريف مصطلحات، برخي از مخالفان دسته اول پيامبر اكرم(ص) اشاره اجمالي شده است.در فصل دوم، تمام سور مدني و آياتي كه مرتبط با موضوع بحث مخالفت بود مورد بررسي قرار گرفته؛ شأن نزول آيات، روش و شيوه مخالفت‌هائي كه مخالفان بر مي‌گزيدند و همچنين ميزان تأثيرگذاري مخالفت‌ها در ميان مردم عادي و ديگر مسلمانان پرداخته شده است.فصل سوم، نتيجه‌گيري و جمع‌بندي مباحث را تشكيل مي‌دهد، مهمترين مخالفت‌ها كه در دوران مدني، مهمترين شيوه‌هاي مواجهه پيامبر(ص) با مخالفان و نيز بيان مخالفان عمده پيامبر(ص) در اين دوران اختصاص دارد.

در این پایان نامه به تصحیح و نقد تفسیر دو سوره آل عمران و نساء از کتاب المبانی لنظم المعانی پرداخته شده است. مفسران احمد بن محمد عاصمی یکی از دانشمندان سنی مذهب قرن پنجم هجری است. شیوه اصلی مفسر براساس داستان ها و مصادیق تاریخی و شان نزول سور و آیات مبتنی است ولی از آنجاییکه شالوده و تفسیر بر مبنای خلاصه نویسی بنانهاده شده ناگفته های فراوانی در آن نهفته است که پژوهش حاضر با استناد به منابع روایی و تفسیری شیعه و سنی خصوصا تفاسیر قدما عهده دار شرح و تبیین نکات مهم و اساسی آن است. در این تفسیر نسبت به برخی از شخصیت های تاریخ اسلام همچون عبدالله بن سلام به دیده اغماض نگاه شده و از آنها با اکرام و اجلال یاد گردیده در حالیکه از کنار عده ای از شخصیت های ارز و با وقایع مهم آن عصر همچون داستان مباهله عبوری سطحی و کریمانه صورت گرفته است. انگیزه های فردی همچون دفاع از عقادی و تعصبات مذهبی باعث شده تا مفسر در شرح برخی آیات تا حدودی از واقعیت ها فاصله گرفته و تفسیری ناتمام ارایه دهد. در نتیجه در طول تفسیر این دو سوره عده ای لایق زنده بادهای نابجا فرض شده و عده ای دیگر مظلومانه دچار گزش تلخ انتقاد گشته اند. در این پایان نامه علاوه بر نقد و بررسی نظریات و دیدگاههای تفسیری موجود با مراجعه به منابع فرهنگ و ادب عرب به تنقیح و تصحیح متن نیز پرداخته شده است. در این خصوص کلمات ثقیل و مهجور شرح داده شده و موارد خطا اصلاح و ویرایش گردیده است.

این مقاله نظر روشنفکران معاصرِ دینیِ مسلمان مبنی بر تأثیرپذیری قرآن از فرهنگ اعراب عصر نزول در توصف نعمت‌های بهشتی را مورد تحلیل و نقد قرار داده و نهایتاً به این نتیجه رسیده که خداوند در معرفی بخش کوچکی از نعمت‌های نامحدود بهشت ـ که مورد خواسته و آرزوی تمامی انسان‌ها در همه عصرها می‌باشد ـ براساس اصول عقلایی محاوره و متناسب با مخاطبان اولیه قرآن، از الفاظ، تعابیر و معهودات مردم عصر نزول، به صورت بهینه استفاده کرده است، بدون اینکه از مرز واقع‌گویی خارج شود یا از فرهنگ آن زمان تأثیر بپذیرد. با این وجود در معرفی همین بخش محدود از نعمت‌های بهشتی نیز به تفاوت ماهوی آن‌ها با مشابه‌های دنیایی اشاره کرده و در مقابل از وجود نعمت‌های معنوی و نعمت‌های بی‌شمار دیگری که خارج از تصور عقول بشری می‌باشد، خبر داده است.

قرآن برای ارتباط همسری بین زن و شوهر، قوانین و تکالیفی را قرار داده است و حقوقی را نیز برای هر یک ثابت دانسته است، هر تکلیفی حقی را ثابت می‌کند و هر حقی تکلیفی را با خود به همراه دارد. از این رو اگر سخن از حقوق متقابل زن و شوهر به میان می‌آید در همان حال بایستی توجه داشت که تکالیفی نیز برای آنان ثابت است. در تفاوتهایی که در تفاسیر شیعه و اهل سنت در مورد حقوق متقابل زن و شوهر مشاهده می‌شود تفاوت جوهری و اساسی دیده نمی‌شود اما آنچه این دو را از هم متمایز می‌سازد منابع تفسیری آنهاست. هدف از این پژوهش شناخت دیدگاه‌های برآمده از قرآن در زمینه‌ی حقوق متقابل زن و شوهر است. قواعد و اصول قرآنی در بحث حقوق متقابل زن و شوهر که شامل قاعده مماثلت حقوق و تکالیف، قاعده معاشرت، قاعده تسلیط، قاعده لاضرر و ... در این تحقیق بیان شده‌اند. یکی از بحث‌هایی که در موضوع حقوق متقابل زن و شوهر مطرح می‌شود و از مباحث مبنایی در موضوع خانواده است حق حاکمیت و مدیریت در خانواده است. ابعاد مدیریت و حاکمیت در خانواده که شامل اطاعت و تمکین زن نسبت به مطالبات مرد، مشورت، حق تصمیم‌گیری در نگه داشتن طلاق و رجوع و عدالت می‌شود از منظر مفسران شیعه و اهل سنت معاصر مورد بررسی قرار گرفته است. از دیگر حقوق متقابل زن و شوهر حقوق معنوی است که شامل کمک به رشد معنوی و شناخت ضروریات دین و رسیدگی به امور معنوی و احکام دینی یکدیگر می‌شود. همچنین حقوق عاطفی که دربرگیرنده حسن خلق و احترام گذاشتن به یکدیگر، دوست داشتن یکدیگر، رازداری و حفظ آبرو و ضرر نزدن به یکدیگر می‌شود. و حقوق جنسی است که شامل آمیزش و بقاء نسل، رعایت بهداشت و عدم آزار در آمیزش می‌شود. حقوق اقتصادی زن و شوهر نسبت به یکدیگر گاهی حالت عام دارد که مشترک بین زن و شوهر است مثل اجرت کسب (دستمزد) و گاهی حقوقی هستند که جنبه‌ی اختصاصی به زن دارد مثل حق نفقه و مهریه.

هر مفسر برای بر گرفتن مقاب از چهره آیات قرآن روشی را در پیش میگیرد که این روش در کل تفسیر گستردگی دارد و تمام آیات قرآن از روش مفسر تاثیر می گیرند . علاوه بر روش مفسر بنابر روحیات و ذوقیات و همچنین ضرورت عصر زندگی خویش گرایش خاصی نیز پیدا می کند و به واقع می توان گفت در اکثر مواقع روش و گرایش با هم خلط شده و مفسر در یک مسیر کلی گام بر میدارد روش تفسیری احسن الحدیث به توجه به بررسی آیات د رآن در بعضی مواضع قرآن به قرآن بوده گرچه مفسر خود را از روایات دور نکرده و سعی کردهتا قرآن و روایات را با تکیه بر آیات قرآن در کنار هم بیاورد همچنین از روش ادبی نیز بهره جسته و سعی کرده انواری از فصاحت و بلاغت قرآن را نیز به خواننده بتاباند.روش تفسیری استاد سید علی اکبر قریشی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته بطوری در مقدمه بیان موضوع ، تعریف آن پیشینه و رورش تحقیق بیان شده است. در فصل اول زندگی نامه مولف وتوصیفی از روش احسن الحدیث ارائه شده است. فصل دوم از مبانی روش و گرایش های تفسیری مفسر سخن گفته شده بطوری که بابررسی تفسیر این مفسر از روش او که هم شامل روش قرآن به قرآن و هم تاثیر پذیرفته از روایات ماثر است آگاه میشویم همچنین گرایش این مفسر بیشتر به این نقطه معطوف شده که آیات را حول محور هدایت و تربیت بر اساس اصول علمی و اجتماعی تفسیر کند. مبانی تفسیری احسن الحدیث برگرفته از آیه ( افلایتدبرون القرآن ام علی قلوب افقالها ) و مفسر بر این اعتقاد است که با تدبیر در آیات قرآن می توان به مراد خداوند پی برد و می توان گفت مبانی تفسیری او بر اساس حجیت (ظواهر قرآن) است. در فصل سوم عمده ترین مباحث علوم قرآنی که در تفسیر احسن الحدیث مورد بررسی قرار گرفته بیان شده که عبارتند از اعجاز قرآن ، تحریف ناپذیری قرآن ، نسخ در قرآن ، حروف مقطعه و جمع در قرآن بیان شده است. باتوجه به دیدگاه بعضی از مفسران شیعه از جمله علامه طباطبایی که هر آیه از قرآن را بر مبنای آیات دیگر تفسیر می کنند و بر این اعتقادند که قرآن خود بیانگر خویش است این مفسر نیز بر پایه این تفکر به نوشتن در تفسیر روی آئرده و سعی کرده برای تفسیر هر آیه بیانی از خود خداوند و همچنین روایات وارد شده از معصومین در تفسیر آیه استفاده کند.

یکی از عوامل بالندگی تشیع وگرایش به کلام و عقل، برخورد فکری ای است که عالمان شیع? ری با عالمان دیگر مذاهب داشته اند. در این نوشتار مقایس? بحث امامت درتفسیر روض الجنان ابوالفتوح و مفاتیح الغیب فخر رازی، بنا به ترتیب سور وآیا ت مصحف شریف صورت گرفته است. امامت و اهل بیت از جمله اساسی ترین مباحث مطرح در تفسیر ابوالفتوح است. او در این خصوص تأویل واژه اهل بیت را مطابق مذهب اهل بیت آورده است و اهل بیت را مصداق«الذین انعمت علیهم، شهداء، راسخون فی العلم، اولو الامر، سابقون، صالحین، صادقین، هادی، منذر، صدّیقو ذی القربی» می داند و با استناد بهخود آیات و بررسی روایات، امامت را شایسته حضرت علی و اهل بیت علیهم السلام می داند و به لزوم نصب الهی و عصمت امام معتقد است و امامت را از نبوت جدا می داند. اما فخر رازی بر خلاف ابو الفتوح مصادیق این آیات را ابوبکر و یا صحابه و یا اجماع امت می داند و امامت را در تفسیر آیه ابتلاء همان نبوت می داند و در آیه اکمال دلایل ضعیفی در ردّ قول شیعه بر منصوص بودن امامت علی علیه السلام می آورد و در آیه تبلیغ، از آن همه اسناد گوناگون و روایات متعدد گذشته و می گوید که این آیه ارتباطی با ولایت علی علیه السلام ندارد و این آیه را مرتبط با آیات قبل و بعدمی داند و در آیه انذار و حدیث معروف«بدء الدعوه»آن چنان تحریف‏گرانه گذشته که گویا چنین واقعه‏ای نبوده و در هیچ منبع و مصدری ثبت نشده است. و در آیه ولایت سخن را می‏گستراند و با تشکیک و تردید سعی می‏کند تا ثابت کند، این آیه ارتباطی با علی(علیه السلام) نداشته و نمی توان از آن ولایت و امامت را استفاده کرد، و« ولی» معنایی جز محب و ناصر ندارد!

چکیدهانتقاد به عنوان یکی از مهمترین مظاهر آزادی بیان، در حوزههای مختلف، از جمله دو حوزه دین و سیاست قابل بررسی است. هرچند این مفهوم ممکن است در نگاه نخست با مفاهیم دیگری همچون: عیبجویی، مخالفت، بغی، آزاداندیشی، آزادی بیان، امر به معروف و نهی از منکر و نصیحت ائمه مسلمین شباهت داشته باشد، مستقل از آنها و مرزهای ویژه خود را داراست. از آموزه‌های کتاب و سنّت میتوان استفاده کرد که اسلام در تعامل فعال با عقل و تجربه بشری، در حوزههای مختلف برای اصل انتقاد دارای برنامه است. اصول امر به معروف و نهی از منکر و النصیحه لأئمه المسلمین و نیز توجه به رضایت عامه در مشروعیت از جمله ساز و کارهای پیشبینی شده در کتاب و سنّت است. ره‌آورد این رساله، بررسی انتقاد و حدود آن در دو حوزه اساسیِ دین و سیاست است؛ و برداشت نگارنده از کتاب و سنّت آن است که منتقد تا زمانی که مصداق این واژه باشد، از مصونیت برخوردار است؛ هرچند در حوزه تشریع الهی در برابر خداوند مسوول است و نباید از مرزهای شریعت فراتر رود. بلکه منتقد سیاسی حاکمان، حتی در فرض تجاوز نظری از مرزهای انتقاد، نباید تعقیب و مجازات شود؛ و حاکمان باید به نفع حق عمومی از حق خویش گذشت نمایند. واژگان کلیدی: نقد و انتقاد، دین و سیاست، نصیحت و خیرخواهی، امر به معروف و نهی از منکر، اعتراض مدنی، استبداد دینی، آزادی بیان.

ازجمله موضوعات مهم :«رفتار شناسی خواص ونقش آنها در تحولات اجتماعی از دیدگاه قرآن ونهج البلاغه» است که اهمیتی فوق العاده برای تمام زمانها ومکانها دارد.از دستاوردهای این تحقیق این است که خواص حق مدار جامعه را به سوی حق و خواص اهل باطل جامعه را به غیر حق رهنمون شده اند به گونه ای که در گزارشات قرآنی و نهج البلاغه از خواص، این گونه تحولات کاملاً پدیدار است و آن قدر نقش آنها مهم بوده که برای هدایت جامعه و اصلاح رفتار اجتماعی این موضوع تشریح شده است .هیچ گاه قرآن و نهج البلاغه، خواص و شخصیت ها را محور حق ندانسته بلکه حق را معیار سنجش خواص می دانند.مهمترین نتیجه این تحقیق این است که خداوند وعده نداده افرادی که در طریق حق وحامی ومبلغ آن هستند همیشه به همان حال نگه دارد؛بلکه دایماً با امتحانات گوناگون آنان را آزمایش می کند،وبه تعبیر نهج البلاغه ابتلا وغربال الهی همیشه جریان دارد، اگر سربلند بیرون آیند خداوند بر هدایت شان می افزاید و درک صحیح تشخیص حق از باطل را بدانها عطا می کند. ولی اگر نتوانستند موفق شوند واز راه حق منحرف شدند، از جایگاه خود سقوط می کنند؛ ممکن است کسی زمانی جز خواص اهل حق باشدوزمانی دیگر به جمع خواص منحرف در آید.درتحقیق حاضر به موضوعات ذیلپرداخته شده است: نخست به تعریف کلیات و واژگان وکلیات شامل:انواع نخبگان،عوامل موثر بر رفتار و مبنای رفتار ،اهمیت رفتار خواص از دیدگاه قرآن ونهج البلاغهومعرفی کلی اختصاص یافته است.در ادامه به بررسی عملکرد خواص ،وظایف،معیاربودن یا نبودن آنها ونتیجه عملکرد خواص در قرآن پرداخته است. ودر پایان به ویژگی های خواص اهل حق وباطل،آسیب خواصومعیار بودن یا نبودنخواص ونتیجه عملکرد نادرست آنان مورد بررسی قرار گرفته است.