آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

فهم هر پیامی در درجه نخست وابسته به فهم لغات و ترکیبات آن است و کلام خدای رحمان هم از این قاعده مستثنا نیست. این موضوع درباره قرآن از جایگاه والاتری برخوردار است؛ زیرا دانستن معانی مفردات قرآن کریم، یکی از شروط لازم و ضروری برای مفسر قرآن کریم محسوب می شود که در نتیجه آن می توان از بدفهمی مراد خدای تعالی در امان ماند.معصومان: به عنوان کسانی که مبین و مفسر اصلی قرآن کریم و آشنا به لایه های درونی آن اند، به تفسیر آیات پرداخته اند. دانشمندان نیز به دلیل درک معنای صحیح الفاظ قرآن از ابتدای قرن دوم هجری، حرکت گسترده ای را در ریشه یابی واژگان قرآن آغاز کرده، کتاب های مستقلی نیز در این موضوع نگاشته اند. بنابراین بر هر قرآن پژوهی بایسته است که برای شناخت و فهم صحیح قرآن به ویژه در زمینه مفردات علاوه بر استفاده از کتب لغوی، به روایات معصومان: نیز مراجعه نماید. در این پایان نامه کوشش شده است، ارزیابی مقایسه ای میان آن چه معصومان: درمورد مفردات سوره نساء (آیات 100 به بعد) بیان کرده اند و معنایی که لغویان از این واژه ها ارائه داده اند صورت گیرد. بررسی ها در این تحقیق نشان می دهد، توضیحات معصومان: طی 100 روایت، در تبیین 30 واژه موجود در این 76 آیه، در مواردی تنها ناظر به همان معنای لغوی و عرفی واژگان است مانند واژه یبتکن، و در مواردی به روش های گوناگون تبیین اصطلاحات مانند واژه إتقوا، بیان مصداق مانند واژه های نشوزاً، الصُّلح، منافقین، برهان، نوراً و...، فهم تأویل و باطن مانند واژه های خَلق، یرائون، الحق و... و هم چنین تمثیل مانند واژه مذبذبین صورت گرفته است.

مطالعه و بررسی اندیشه و آرای صاحب نظران غیر مسلمان درباره قرآن کریم، از راه ترجمه و نقد آثار آنها برای آگاهی اذهان قرآن پژوهان مسلمان از نوع نگرش مستشرقان به قرآن،امری مفید و با ارزش است. این رساله نیز در همین راستا تدوین شده است و به ترجمه، نقد و برسی مقاله(مدخل) صform and structure of the Quran پرداخته است که توسط پروفسور انگلیکا نیوورث خاورشناس معاصر آلمانی و استاد دانشگاه آزاد برلین، از دایره المعارف قرآن کریم چاپ لیدن به سرپرستی پروفسور جین دمن مک اولیف نوشته شده است. این رساله در سه فصل تنظیم شده که در فصل نخست کلیات و مقدمات تحقیق، ضرورت، اهداف و اصطلاحات مربوط به موضوع و ... توضیح داده شده است. در فصل دوم تلاش بر ارائة ترجمه ای روان و در عین حال دقیق بوده است. در فصل سوم و مواردی که کاستی و انتقادی بر مطالب، آراء و نظریات مشاهده می شد بررسی و به نقد آنها پرداختیم./

مقصود اصلی این پژوهش، مفهوم شناسی تطبیقی «حنفاء» و «صابئین» و بررسی اینکه آیا این دو اصطلاح در قرآن کریم، مفهوم واحدی دارند یا خیر؟ از آنجایی که جوامع و گروه های دینی مختلفی در عصر نزول قرآن می زیسته اند و بررسی برخی از آنان با مشکلات و پیچیدگی هایی روبه روست، بررسی تطبیقی اصطلاحات استعمال شده در قرآن در این حوزه، می تواند کمک شایانی به رفع این معضلات نماید.روش ما در این پژوهش، روشی توصیفی ـ تحلیلی است و تلاش شده است تا مباحث بر مبنای یک معنا شناسی منطقی و اصولی سامان داده شود. حاصل پژوهش نشان می دهد که «حنیف» و «حنفاء» در عرف آیات قرآن، اشاره به گروه خاص و آیین خاص ندارد، بلکه معمولاً وصف دین و آیین قرار می گیرد، اما «صابئین» یک گروه دینی خاصی است که در زمرة اهل کتاب قرار دارند. بنابراین، از «حنفاء» متمایز هستند.

اثبات عدل الهی از منظر آیات الاحکام قرآن، همواره موردتوجه مفسران و اندیشمندان بوده است. به ویژه آیات الاحکام نکاح که حجم بزرگی از شبهات در مورد آنها مطرح است. پژوهش حاضر با مبنا قرار دادن نگرش یکسان و انسانی قرآن کریم به هر دو زوج، اذعان به تفاوت های جسمی و روانی این دو و نیز تفاوت عدالت با تساوی کوشیده است اصالت عدالت در آیات الاحکام نکاح را در سه بخش حقوق و تکالیف زوجین، تعدّد زوجات و ازدواج موقت و نیز حقوق مالی زوجین با تکیه بر آنچه در تفاسیر آمده است، به نمایش گذارد و عدالت منشی این دسته آیات را از طریق مؤلفه هایی به اثبات برساند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از: استفاده هدفمند از واژه ها، پاسداشت حقوق جامعه و حفظ سلامت آن و برقراری عدالت جنسی در آن، تطابق این احکام با عرف مورد تأیید دین و عقل و فطرت، توجه به کانون خانواده و تطابق احکام با هدف مهم نکاح یعنی مودت و رحمت، پاسداشت حقوق مالی و غیر مالی هر دو زوج، مطابقت احکام با فطرت انسانی و ساختار جسمی و روحی زوجین و نیز توان آنها، در نظر گرفتن تمام نیازهای جسمی و روحی و مادی و معنوی زوجین، احترام به حق تأهل و حق داشتن فرزند، گستردگی دایره این احکام از پیش از نکاح تا پس از طلاق، رعایت حقوق مرد و زن کافر، نسخ رسوم ناپسند جاهلیت، تعیین مجازات برای نشوز و خروج هریک از زوجین از دایره تکالیف خود، و حفظ حقوق فرزندان از دوران جنینی تا ازدواج.

اصلاحاتاجتماعی یکی از موضوعات و زیرشاخههای جامعه شناسی به خصوص جامعه-شناسی سیاسی است که همواره یکی از دغدغه های جامعه شناسان وهمچنین بسیاری از دولتمردان از گذشته تا حال بوده است. در ایران معاصر نیز این موضوع بصورت ویژهای مورد توجه قرار گرفته است و دولتهایی نیز با شعار اصلاحات بر سر کار آمدهاند. متولی اصلاحات، مبنای اصلاحات و حدومرز اصلاحات، سه مورد از مهمترین مباحث مطروحه در این حوزه است. قرآن کریم همواره پیامبران و امامان معصوم علیهاالسلام را بعنوان مصلحان جامعه معرفی می نماید واصلاح جامعه را یکی از اهداف آنان اعلام می کند. حضرت علی علیه-السلام نیز در بدو حکومت خود هدف خود را اصلاح جامعه و اقامه حدود تعطیل شده دین خداوند اعلام میفرمایند. از آنجائیکه اصلاحات مورد نیاز یک جامعه اسلامی و شیعی مانند جامعه کنونی ایران نمی تواند بدون توجه به مبنا و حدود شرعی اسلام انجام پذیرد و دنیای اسلام در بدو ظهور خود شاهد اینچنین اصلاحاتی از سوی پیامبر اکرم (ص) و امیر المومنین علی علیه السلام بوده است، لذا تحقیق حاضر با هدف دستیابی به این مبنا و حدود و حول پرسش «اصلاحاتاجتماعی حضرت امیر علیهالسلام در نهج البلاغه چگونه است» شکل گرفت و از بین مباحث مختلف اجتماعی به لحاظ اهمیت بیشتر دو مبحث اصلاحات سیاسی و اقتصادی در نهجالبلاغه مورد بررسی قرار گرفت. پس از چندین مرحله مطالعه کتاب شریف نهج البلاغه، شروح معتبر، کتابها و منابع علمی مرتبط با موضوع، نهایتا اصلاحات سیاسی و اقتصادی از طریق فن تحلیل محتوی استخراج و ذیل عناوین مختلف طبقه بندی گردید. از مهمترین نتایجی که این تحقیق به آنها دست یافته است: رسیدن به اهداف مورد نظر در ابتدای تحقیق است. یعنی معرفی متولی اصلاحات، مبنای اصلاحات و حدود اصلاحات. امام علی علیه السلام در نهج البلاغه با بیان شرایط رهبر به نوعی اشاره مستقیم به متولی اصلاحات، بابیان اهداف حکومت خود مبنای اصلاحات و در بیانات مختلف در مواجهه با مردم و سعادت عامه جامعه، حدود اصلاحات را مشخص می نمایند. از دیگر نتایجی که از تحقیق حاضر حاصل شده است، ارائه یک الگوی اسلامی شیعی از اصلاحات علوی است که می تواند برنامه راه اصلاحگران جامعه معاصر جمهوری اسلامی ایران باشد.

این پایان نامه در پنج فصل تحت عناوین کلیات، اهمیت سفر و آداب مسافرت، احکام سفر، فواید سفر و الگوهای سفر گردآوری شده است. در فصل نخست ضمن تبیین کلیاتی در باب تنظیم رساله به شرح مفاهیم واژه های سیر و سفر و نیز مترادفات آن پرداخته است. در فصل دوم اهمیت سفر و ضرورت انجام آن با استناد به آیات شریفه قرآن مورد بحث و بررسی قرار گرفته، همچنین در این فصل آداب مسافرت در اسلام به صورت مشروح و در سه قسمت زمان سفر، آداب فردی سفر که شامل آداب مادی و معنوی می باشد و نیز آداب اجتماعی سفر یعنی شرایط همسفر و معاشرت با همسفران با استناد به روایات معصومان مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجا که سفر سنت دیرینه اسلام بوده و آثار مطلوبی در پی دارد و می توان به نحو شایسته ای از آن بهره برداری کرد لذا فصل چهارم این رساله به آثار و فواید سفر بر فرد و اجتماع با تکیه بر آیات و روایات اختصاص یافته است. فصل پنجم در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول به معرفی نمونه های سفر پرداخته از جمله سفرهای پیامبران، امامان و بزرگان شیعه و در بخش دوم این فصل انواع مختلف سفر را که از دیدگاه اسلام ممدوح و پسندیده است با توجه به اهداف و مقاصد مختلف بر شمرده و به بررسی آنها پرداخته است.

در فصل اول معنای لغوی و اصطلاحی سیاق، آورده شده است، پس از جمع آوری نظرات و آراء مختلفی که در زمینه معنای اصطلاحی سیاق آورده شده است آنها را نقد کرده و تعریف مطلوب از سیاق، با توجه به استفاده عملی مفسران از آن، ارائه شده است، سپس به دو روش تحقیق، انگیزه تحقیق، اهداف تحقیق، پیشینه تحقیق و ... پرداخته شده است. در فصل دوم مبانی استفاده از سیاق؛ چینش توفیقی آیات و عدم تحریف قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم از این تحقیق به تبیین و تحلیل سیاق؛ انواع آن، شرایط استفاده از آن و اقوال و اظهارات مختلفی که در بیان اهمیت سیاق گفته شده، پرداخته است. در فصل چهارم کارکردهای سیاق به صورت مفصل با توجه به نمونه هایی که برای هر یک از آنها ذکر شده، آورده شده است و در قسمت آخر این فصل در ذیل عنوان بررسی سیاق در مقایسه با سایر ادله به بررسی آیه تطهیر پرداخته می شود. پس از ارزیابی و بررسی موضوعاتی که بالا ذکر شد، به این نتیجه می رسیم که توفیقی بودن آیات و عدم تحریف قرآن به عنوان مبانی استفاده از سیاق در تفسیر، قطعی و ثابت است. سیاق دارای نقشی کلیدی و راه گشا در تفسیر داشته و از ین انواع سیاق، سیاق کلمات از حجیت و اعتبار بیشتری نسبت به سائر انواع برخوردار است. سیاق، گرچه دارای کارکردهای منحصر به فرد در تفسیر بوده ولی با این وجود در برابر سائر ادله قطعی مانند قواعد مسلم عقلی و احادیث قطعی، از حجیت و اعتبار می افتد.

در این پایان نامه به تصحیح و نقد تفسیر دو سوره آل عمران و نساء از کتاب المبانی لنظم المعانی پرداخته شده است. مفسر،احمد بن محمد عاصمی، یکی از دانشمندان سنی مذهب قرن پنجم هجری است. شیوه اصلی مفسر بر اساس داستان ها و مصادیق تاریخی و شان نزول سور و آیات مبتنی است ولی از آنجاییکه شالوده تفسیر بر مبنای خلاصه نویسی بنانهاده شده، ناگفته های فراوانی در آن نهفته است که پژوهش حاضر، با استناد به منابع روایی و تفسیری شیعه و سنی، خصوصا تفاسیر قدما، عهده دار شرح و تبیین نکات مهم و اساسی آن است. در این تفسیر نسبت به برخی از شخصیت های تاریخ اسلام همچون عبد الله بن سلام، به دیده اغماض نگاه شده و از آن با اکرام و اجلال یاد گردیده، در حالیکه از کنار عده ای از شخصیت های بارز و یا وقایع مهم آن عصر همچون داستان مباهله، عبوری سطحی و کریمانه صورت گرفته است! انگیزه های فردی همچون دفاع از عقاید و تعصبان مذهبی باعث شده تا مفسرد در شرح برخی آیات تا حدودی از واقعیت ها فاصله گرفته و تفسیری نا تمام ارائه دهد. در نتیجه، در طول تفسیر این دو سوره، عده ای لایق زنده بادهای نابجا فرض شده و عده ای دیگر مظلومانه دچار گزش تلخ انتقاد گشته اند. در این پایان نامه علاوه بر نقد و بررسی نظریات و دیدگاههای تفسیری موجود، با مراجعه به منابع فرهنگ و ادب عرب، به تنقیح و تصحیح متن نیز پرداخته شده است. در این خصوص کلمات ثقیل و مهجور، شرح داده و موارد خطا، اصلاح و ویرایش گردیده است/

این رساله در دوبخش تنظیم شده است. بخش اول در چهار فصل با این عناوین تنظیم شده است: فصل اول بحث های مقدماتی، فصل دوم نگاهی به زن در ادوار تاریخ( زن در یونان، روم باستان، هند، چین، استرالیا، فرانسه، ایران، اعراب جاهلیت)، فصل سوم آفرینش زنان، فصل چهارم فضیلت زنان. بخش دوم با عنوان بررسی نقش زنان در زندگی انبیای الهی از دیدگاه قرآن می پردازد. مطالب بخش دوم به اینصورت می باشد: حوا، بلقیس، ساره همسر حضرت ابراهیم، همسران خیانتکار (نوح، لوط) زلیخا، مادر حضرت یوسف، بانوان مطروحه در زندگانی حضرت موسی، حضرت مریم، همسر حضرت زکریا، حضرت فاطمه زهرا(س)/

در کتاب های لغت حکومت به معنای قضاوت و داوری، فرمان و فرماندهی کردن، نفوذ و ثبوت رأی و نظر و ممانعت کردن به کار رفته است. در قرآن کریم هم به چیرگی و حاکمیت مطلق خداوند اشاره شده که حکومت از آن خداست و در میان آدمیان فقط پیامبرانند که از طرف خداوند به اعمال سلطه و قدرت و فرمان بر آدمیان مجازند مگر کسانی که از طرف پیامبران مأذون باشند. این وعدة الهی است که در آخر الزمان مهدی علیه السلام به حکومت خواهد رسید و دنیا را پس از آنکه پر از ظلم و ستم شده باشد پر از عدل و داد می کند. این پژوهش به بررسی و مقایسة شیوه های حکومت حضرت مهدی علیه السلام در روایات فریقین پرداخته. در این تحقیق، مسائل مربوط به حکومت امام مهدی علیه السلام در چند مرحله بررسی شده است. در فصل اول پس از بیان کلیات تحقیق، به تعریف حکومت و ضرورت آن از دیدگاه قرآن و روایات و انواع حکومت و شناسنامة مهدی موعود از زبان معصومین علیهم السلام بیان شده است. در فصل دوم، نگاه فریقین به ویژگیهای شخصیتی منجی آخر الزمان آورده شده است. در فصل سوم، شیوه های حکومتی امام با استناد به رهنمودهای قرآن و روایات آورده شده است. در فصل چهارم، اوضاع عمومی آخر الزمان قبل از ظهور مهدی موعود(عج) و ویژگیهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... حکومت امام مهدی علیه السلام بیان شده است. در فصل پنجم آثار و برکات و مدت حکومت امام مهدی علیه السلام بیان شده است و بوسیلة این پژوهش روشن می شود که تنها حکومت ماندگار درجهان حکومت مهدی موعود می باشد که الهی بوده و تمامی حکومتها از بین خواهند رفت و مردم از آثار و نتایج حکومت امام مهدی علیه السلام بهره مند خواهند شد./