آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

شلایرماخر مؤسس جریانی است که تجربه عرفانی را از سنخ عواطف و احساسات می‌شمرند. وی البته این‌گونه تجارب را خالی از هر گونه حیث معرفتی نمی‌داند و با تفکیک میان دو نوع از احساسات و دو نوع از آگاهی، تجربه عرفانی را از سنخ احساساتی می‌داند که واجد نوعی آگاهی مستقیم و مباشر است که در آن، فاصله میان مدرِک و مدرَک برداشته می‌شود. وی در توضیح این احساس و آگاهی خاص، که ماهیت تجربه و معرفت عرفانی را تشکیل می‌دهند، از مفهوم «وابستگی مطلق» استفاده می‌کند. وابستگی مطلق رابطه‌ای یک‌سویه است که در آن انسان هیچ آزادی و اختیاری از خود ندارد. این احساس، مفهوم خدا و جهان و انسان را نیز رقم می‌زند. انسان و جهان به عنوان وابسته مطلق و خداوند به عنوان طرف این وابستگی (غنی مطلق). نقدهای متعددی بر این دیدگاه وارد است؛ از جمله تشکیک در امکانِ تحقق آگاهی غیرمفهومی، تشکیک در امکان تحقق آگاهی غیرالتفاتی، ابهام در وجود و چگونگی عواطف مشتمل بر شناخت و ... که در انتهای مقاله به آنها می‌پردازیم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 28

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

چگونگی امکان معرفت از دیدگاه علامه طباطبایی و کانت

نویسنده:

محمد محمدی نیا؛ استاد راهنما:محمدعلی عبدالهی؛ استاد مشاور:قاسمعلی کوچانی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

چکیده متن ناقص پایان نامه

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

درباره علامه طباطبایی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

شاید بتوان گفت مهمترین چالش در فلسفه مساله‌ی معرفت باشد؛ کمتر متفکری هم‌چون جناب علامه‌ی طباطبایی و کانت (هر یک در سنتی که بدان تعلق دارند)، با این مساله مواجهه‌ی جدی و مستقل داشته باشد. مساله‌ی اصلی کانت – که در این پژوهش مورد بررسی تطبیقی با علامه قرار گرفته- مدلل کردن معرفت پیشینی است. بخش اول پژوهش به دو مساله سازوکار حصول معرفت و اعتبار و عینیت آن می پردازد. در بخش دیگر، توان مقاومت تبیین‌ها در برابر شکاکیت ارزیابی می شود. با توجه به منابع منتشر شده، تاکنون پژوهش مستقلی در زمینه «چگونگی امکان معرفت» در دستگاه معرفتی علامه و به تبع آن، مقایسه تطبیقی آن با کانت انجام نشده است. بر اساس این مطالعه، کانت و علامه طباطبایی در پذیرش اصل امکان معرفت به عنوان امری بدیهی و مسلم اشتراک نظر دارند و تبیین چگونگی حصول آن و موضعشان در باب منشا معرفت این دو متفکر را از یکدیگر فاصله می‌بخشد. در کانون هر دو نظام معرفت‌شناسی باور به نقش اساسی «من» قرار می گیرد. کانت «من استعلایی» را شرط سائر شرط های شناخت می‌انگارد و از این جهت با دیدگاه علامه شباهت می‌یابد که دانش حصولی را به حضور معلومات نزد «من» برمی‌گرداند. اما بر خلاف کانت که من استعلایی را به وجود منطقی فرومی‌کاهد، جنبه وجودشناختی من در دستگاه فکری علامه، تفاوتی آشکار دارد. چنین به نظر می‌رسد که نظام فلسفی علامه ، در مقایسه با کانت، از توان مقاومت بالاتری در برابر تردیدهای شکاکانه برخوردارست. کانت با اعلام حکم قطعی ناشناختگی نومن، بر چالش عینیت و اثبات جهان خارج افزود.در مقابل، در نظام فلسفی علامه، تشکیک مراتب وجود، مساله قوه و فعل و تجرد علم، از سرفصل های مشخص برای تبیین موفق جهان خارج و حل مساله عینیت آگاهی دانسته می‌شوند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

استقلال ذاتی یا عدم استقلال ذاتی اخلاق از دین، بررسی دیدگاه کانت و علامه طباطبائی

نویسنده:

زینب یوسف زاده، منصور نصیری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

درباره علامه طباطبایی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

در جستار پیش‌رو در صددیم با تبیین استقلال ذاتی اخلاق، رابطۀ آن را با دین بیان و با بررسی آموزه‌های اخلاقی کانت و علامه طباطبایی موضع این دو اندیشمند را در ذیل این مسئله بیان کنیم. مبحث اخلاق و ارتباط آن با دین ارتباط وثیقی با مبحث ارزش‌شناسی گزاره‌های اخلاقی و کارکرد عقل عملی دارد. لذا بحث در باب یکی بدون پرداختن به دیگری عقیم خواهد بود. در این جستار نیز پس از تبیین کوتاهی پیرامون موضع و ساختارهای اساسی معرفت‌شناسی کانت و علامه طباطبایی دربارۀ احکام اخلاقی، مهم‌ترین دیدگاه‌های این دو اندیشمند در بحث استقلال اخلاق از دین بررسی خواهد شد. در ادامه با بیان محورهای اشتراک و افتراق این دو اندیشمند، نشان داده می‌شود که بسته به معنای ذاتی در احکام اخلاقی، می‌توان این دو را قائل به استقلال ذاتی اخلاق از دین دانست، زیرا هر دو اندیشمند برآن هستند که عقل عملی با معیارهای عقلانی خود می‌تواند خوبی و بدی اعمال را تشخیص دهد؛ در عین حال عقل به‌منزلۀ منبع اصلی شناخت احکام ارزشی، گاه به نقش تکمیل‌گر دین نیز محتاج است. در پایان به چند کاستی در دیدگاه کانت اشاره شده که دیدگاه علامه طباطبایی مصون از آنهاست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 173 تا 194

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نحوه پذیرش و پرورش آرمان‌های عصر روشنگری در آلمان با تکیه بر آرا کانت، هردر و هگل

نویسنده:

گلناز صالح‌کریمی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

هردر , آلمان , آرمان گرایی , فیلسوف , عصر روشنگری , رمانتی سیسم , فلسفه تاریخ , هنر و علوم انسانی , کانت ، امانویل , هگل، گئورک ویلهلم فریدریش , آرمان‌گرایی , کانت، امانوئل , هگل، گئورک ویلهلم فریدریش , هردر، یوهان گوتفرید , هنر و علوم انسانی , هنر و علوم انسانی , فلسفه روشنگری

چکیده :

اين رساله در جستجوی پاسخ به دو پرسش است: اول اينکه فيلسوفان آلمان در قرون هجدهم و نوزدهم تا چه اندازه تحت‌تاثير انديشه‌های روشنگری بودند و دوم اينکه آنها چگونه اين انديشه‌ها را در متن تفکر و فضای آلمانی پرورش دادند. از آنجا که متفکران در عرصه‌های فلسفی و اجتماعی در دوران معاصر به طور مستقيم و غير مستقيم تحت‌تاثير آرمان‌های اين عصر هستند پژوهش در دستاوردهای اين دوره هنوز اهميت خود را از دست نداده است. همچنين فيلسوفان آلمانی به دلايل مختلفی که در اين رساله بررسی خواهند شد، کمتر به عنوان انديشمندان عصر روشنگری مطرح شده‌اند؛ در حاليکه می‌توان برای نظام فلسفی آنها جايگاه جديدی در نسبت با آرمان‌های روشنگری قائل شد. برای حفظ فضای فکری اين دوره و درک بهتر جايگاه اين فيلسوفان در بررسی آثار آنها از همان روش تحقيقی استفاده شده است که فيلسوفان روشنگری به ما می‌آموزند. يعنی روشی درون‌باش که بدون تکيه به امر متعالی هسته‌ی مساله‌ی مورد تحقيق را موشکافی می‌کند و در اين بررسی از شيوه‌ی تجزيه و ترکيب بهره می‌برد. در پايان رساله روشن خواهد شد که فيلسوفان مورد بررسی چگونه در سه شاخه‌ی شناخت، دين و تاريخ موضع خود را نسبت به انديشه‌های عصر روشنگری مشخص کرده‌اند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دیالکتیک استعلایی و هستی شناسی صدرایی ( Transcendental Dialectic and Sadrian Ontology)

نویسنده:

حسین کلباسی اشتری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,

زبان :

انگلیسی

کلیدواژه‌های اصلی :

دیالکتیک استعلایی , مسایل جدید هستی شناسی , فلسفه الهی , فلسفه کانت , حکمت متعالیه

کلیدواژه‌های فرعی :

وجود شناسی ملاصدرا , معرفت شناسی ملاصدرا , ایده آل عقل محض , پدیدار شناسی(کلام جدید) , فلسفه ارسطو , معرفت شناسی کانت , تعارضات جدلی , آنتی نومی ها , دوآلیسم معرفتی , unity of kowledge and existence , وحدت علم و وجود ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

شاپا (issn):

1735-3238

چکیده :

در این مقاله نویسنده سعی دارد تا مطالعه ای تطبیقی را درباره قابلیت های دو نظام فلسفی آسیایی و اروپایی در باب موضوعی خاص- یعنی قوه عقل- ارایه دهد، و از این طریق تاملی بر امکان گفت و گو میان سنت های فلسفی ای داشته باشد که تا به امروز پیشینه ای سخت و تسلیم نشدنی در این باره داشته اند. اگر چه پس از عصر روشنگری و با فیزیک نیوتنی و در فلسفه نقادی کانت، وحدت و کمال فاهمه توسط عقل فراهم می شود، عملا بر محدودیت و حدود قلمرو عقل نیز تاکید می گردد. «مغالطات»، «تعارضات جدلی» یا «آنتی نومی ها»، «ایده ال عقل محض»، اعلان صریح شکست عقل در سه حوزه شناخت حقیقت نفس، طبیعت، و خدا بودند، و «دیالکتیک استعلایی» به مثابه موقعیتی انتقادی معرفی شد که نشات گرفته از تعالی و فراروی عقل بود. نتیجه گریزناپذیر چنین رویکردی، دوگانگی میان سوژه و ابژه، نومن و فنومن، و فاهمه و عقل است؛ و اخلاف کانت مجبور بودند تا بر چنین دوگانگی ای غلبه کنند. در فلسفه اسلامی- و به ویژه در فلسفه صدرایی- عقل، از سویی، مشتمل بر مراتب معرفت و در واقع مراتب «هستی» است و از سویی دیگر- بر خلاف سنت ارسطویی و کانتی- هیچ تعارضی میان مراتب و درجات شناخت نیست؛ بنابراین، «عقل» همچون شکلی از مراتب هستی و مطابق با آن معرفی می شود. اگرچه در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، اخلاف کانت- به خصوص هگل- تلاش خود را معطوف به حذف دوگانگی میان سوژه و ابژه و نومن و فنومن کردند، اما هیچ نظام فلسفی ای که بر اساس سنتی متافیزیکی شکل گرفته موفق نشده است که بر این معضل فلسفه نقادی غلبه کند (فقط در میانه قرن بیستم بود که با پدیدارشناسی هوسرل و هرمنوتیک هایدگر دریچه جدیدی گشوده شد). نگارنده در این مقاله سعی دارد تا با مطالعه ای تطبیقی بین نظام فلسفی کانت و ملاصدرا، راهی را به جاده گفت وگو و مبادله انتقادی آرا و عقاید میان دو سنت بزرگ فلسفی غرب و شرق بگشاید.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 63 تا 80

مشخصات اثر

ثبت نظر