جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این شرح دارای ویژگی‎هایی است که از مهم‎ترین آنها موارد ذیل را می‎توان برشمرد: سادگی و وضوح عبارات که از بارزترین ویژگی‎های آن است؛ نویسنده در نوشتن این اثر از حالت اطناب مملّ و اختصار مخلّ دوری کرده و شرح را به شکل منسجم با طبیعت عبارت در اصل متن علامه حلی نگاشته است. نویسنده، به‎قدر امکانش سعی کرده متعرض آرای بعضی از علما و محققان بزرگ این فن در مسائلی که محل اختلاف است، گردد و سپس آنچه از نظر خودش حق و صحیح است را بیان نماید. ارائه مبانی و نظرات دیگر مکاتب کلامی مانند اشاعره و معتزله و... و همچنین آرای حکما و فیلسوفان که این امر باعث می‎شود پژوهش حاضر با ارائه مکاتب متعدد، عمیق‎تر و اثرگذارتر شود. استشهاد به آیات کریمه و روایات شریفه در میان ارائه مباحث؛ این امر بحث را از حالت محض عقلانی خارج می‎کند و برای نمونه می‎توان به مباحثی که در فصل امامت کتاب مطرح شده است، اشاره کرد. نظم در ارائه مباحث شرح و دوری از تشویش و تعقید، با قرار دادن عناوین فرعی در مقدمه و هفت فصل در محتوای مطالب کتاب و بحث از مسائل مربوط به هر عنوان با مسائلی که با عبارت متن علامه حلی منسجم باشد و دربردارنده مسائل مربوط به آن مباحث باشد. نویسنده شرحش را در هماهنگی با عبارت متن در یک مقدمه و هفت فصل نگاشته است؛ او در مقدمه از وجوب شناخت اصول دین، در فصل اول از اثبات واجب الوجود، در فصل دوم از صفات ثبوتیه، در فصل سوم از صفات سلبیه، در فصل چهارم از عدل، در فصل پنجم از نبوت، در فصل ششم از امامت و در فصل هفتم از معاد بحث کرده است.[۲]. فهرست موضوعات و فهارس عامه شامل فهرست‎های: آیات، احادیث و روایات، اشعار، اعلام، ادیان و فرق و مذاهب و طوایف، اماکن و مصادر تحقیق در آخر کتاب ذکر شده است.

در قالب پی دی اف

آنچه در پیش رو دارید تحقیقی درباره توحید عبادی از منظر علامه حلّی و ابن تیمیه است. علامه حلّی از متکلمین و فقهای بزرگ مکتب امامیه و ابن تیمیه از علمای حنبلی مذهب و مؤسس فرق? سلفیه است. سلفیه، اصطلاحی نوظهور در تاریخ اندیشه اسلامی است که گروهی از اهل حدیث و پیروان احمدبن حنبل، ابن تیمیه و محمدبن عبدالوهاب برای خویش برگزیده اند. آنها شعار خود را تمسک به قرآن و سنّت و پیروی از سلف صالح، یعنی اصحاب رسول خدا(ص) و تابعین اصحاب و تابعینِ تابعین قرار داده اند که تقریباً مسلمانان سه قرن اول اسلام را تشکیل می دهد. سلفیه در روش شناخت نقل گرا و در فهم نقل، ظاهرگرا هستند. و چون عقل را قادر و شایسته فهم معارف الهی نمی دانند، رسالت آن را تنها فهم سخنان سلف صالح بر می شمارند. بر اساس مبانی معرفتی و هستی شناسی سلفیه، خدا موجودی قدیم، یکتا و بی شریک می باشد. لکن همانند انسان صفاتی زائد بر ذات و متغایر با یکدیگر دارد. سلفیه در تبیین و تفسیر صفات الهی از حیث معنا شناسی بر اساس اصل ظاهرگرایی در قرآن و سنّت، به تبعیّت از اصحاب حدیث به معانی ظاهری و عامیانه این صفات بسنده کرده و چون آنها را از متشابهات دانسته، کیفیتشان را مجهول و سوال از آن را بدعت می دانند. لذا قائلند که تنها باید بدانها ایمان آورد زیرا حقیقت را فقط خدا می داند و بس. در نتیجه توحید سلفیه بر خلاف آموزه های دینی تنها با وحدت عددی سازگار است. ابن تیمیه بر خلاف حکم عقل و سنّت الهی تمسک به اسباب و وسائط را نوعی شرک و منافی با عقائد توحیدی مسلمین می داند. و از آنجا که توحید را یا منحصر در عبادت می بیند و یا برای سایر مراتب آن تأثری در ایمان قائل نمی باشد، هر گونه توسل به غیر خداوند را به هر انگیزه و اعتقادی که باشد، بدعت و شرک در عبادت می شمارد. او در این حکم فرقی بین توسل به اولیاء الهی و بت ها و تماثیلی که مشرکین عصر جاهلیت می پرستیدند قائل نیست. از آنجا که او ثمر? وجودی پیامبر برای امّت و رابطه امّت با نبی را منحصر به زمان حیات دنیوی ایشان می داند، استغفار و شفاعت پیامبر در حق امّت را در عالم برزخ، تا روز قیامت غیر ممکن و یا بی فایده می شمارد. لذا بر همین مبنا مخاطب قرار دادن پیامبر(ص) برای طلب استغفار، شفاعت، توسل و تبرک جستن به آن حضرت را بدعت و منافی با توحید عبادی می داند. در مقابل این دیدگاه، آراء و عقائد علامه حلّی و سایر شاگردان مکتب عترت طاهره قرار می گیرد که با تعریفی که ایشان برای توحید و عبادت بر اساس منطق قرآن و سنّت ارائه می دهند، بطلان این عقاید ابن تیمیه و سلفیه روشن و مبرهن میگردد.

علامه حلّی از متکلمان شیعی است که روشی عقلی داشته و با تاکید بر حجیّت عقل دلالت آن را از دلالت سایر منابع قوی تر می‌داند. از این رو هنگام ناسازگاری عقل و نقل در صورت تأویل پذیری، آن را تأویل برده، و در غیر این صورت، نقل را مردود می‌شمارد. با این وجود ایشان از نقل نیز غافل نبوده و با اذعان به عدم کارایی عقل در برخی حوزه ها، معرفت نقلی را نیز لازم شمرده و در آثار کلامی خود از آنها استفاده می‌نماید؛ البته با این تفاوت که حجیت قران را پذیرفته ولی حجیت اخبار و اجماع را به صورت مطلق نمی‌پذیرد، بلکه برای پذیرش آنها شرایطی را مطرح می‌نماید.

درسال‌های اخیر پژوهش‌های جدی و آکادمیکی در شناخت مدارس، مسائل و ادوار کلام امامیه صورت گرفته و طبیعی است که بخش مهمی از آن‌ها به حوزه حلّه و مسائل اعتقادیِ مطرح در این مدرسه پرداخته باشند. با این وجود، پژوهش‌های انجام یافته هنوز کافی به نظر نمی‌رسند و نشان دادن کارکرد متکلمان پرورش یافته درحلّه که بزرگترین مرکز علمی در قرن هفتم و هشتم هجری و چراغ فروزان علم در عصر ایلخانان مغول به شمار می‌آیند از بایسته‌های پژوهشی است که هنوز نیازمند پژوهش‌های جدید می‌باشد؛ کاری که در این مقاله به قسمتی از آن پرداخته شده و تلاش گشته تا با استفاده از شیوه تحلیلی تاریخی به گوشه‌هایی از این کارکردها در ضمن معرفی نقش آفرینی‌های علامه حلی، بزرگ دانشمند حوزه حلّه پرداخته شود. نتیجه‌ای که از این پژوهش به دست آمد نشان می‌دهد دانش آموختگان حلّه به خصوص علامه حلّی علاوه بر تلاش‌های تبلیغی در نشر مکتب شیعه و فعالیت‌های آموزشی در زمینه تأسیس مدارس مختلف و مدرسه سیار و هم چنین تألیف کتاب و تربیت شاگردان متعدد، در تقابل با جریان ظاهر گرایی و دفاع از عقل گرایی فلسفی خوش درخشیده و توانسته‌اند اصل امامت را به عنوان تنهاترین و کامل‌ترین نسخه برای رهایی جامعه اسلامی از بحران خلا حاکمیت مشروع، معرفی کنند.

توحيد و خداشناسي که مشتمل است بر اثبات وجود خدا و صفات و احکام او، مهم‌ترين اصل از اصول شريعت اسلام است. اين رکن که بر پايه تفکر منطقي و بهره‌گيري از قوع عاقله انسان بنا مي‌شود، نگاه او به زندگي و در نتيجه اعمال و رفتار و منش او را شکل مي‌دهد و به همين دليل است که با شبهات فراوان مورد هجمه قرار گرفته است. در نوشتار حاضر تلاش شده تا با دقت و موشکافي به اثبات مبدأ عالم و احکام و صفات او پرداخته شود.

کتاب ابن تیمیه فکراً و منهاجاً توسط جعفر سبحانی به رشته تحریر درآمده است. از فرق انحرافي ساخته و پرداختۀ استعمار، فرقۀ ضاله وهابيت می باشد که در پياده کردن اهداف استعمار، نقش محوري داشته است. ابن تيميه با افشاندن بذر فتنه و درگيري اوضاع مردم را متشنّج مي کرد و بخش وسيعي از توان حکومت و قضاوت را که مي بايست صرف دفاع در برابر کفار شود، به خود مشغول مي کرد. نویسنده کتاب درصدد نقد و بررسی افکار غلط ابن تیمیه و محمدبن عبدالوهاب است. این کتاب شامل مقدمه و پنج فصل می باشد. فصل اول بیان کننده افکار و روش و سیره ابن تیمیه در مسائلی چون, تجسیم در عقیده ابن تیمیه می باشد.فصل دوم عقیده ابن تیمیه در رابطه با دعا کردن در کنار قبر پیامبر و زیارت پرداخته شده است.فصل سوم آراء ابن تیمیه و اتهامات او به امام علی (ع) بیان شده است .فصل چهارم نظرات ابن تیمیه در رابطه با اهل بیت (ع) پیامبر است. فصل پنجم به مناظره ابن تیمیه و علامه حلی اختصاص یافته است.

اعتقادات از جمله مهم‌ترین بخش‌های هر دین به شمار می آید؛ زیرا فقه و اخلاق پس از اثبات اعتقادات قابل پایه‌ریزی است. به همین جهت در میان متکلمان بحث‌های بسیار دقیق و عمیقی در تعیین نوع شناخت اعتقادات صورت گرفته است. یکی از این بحث‌ها، امکان یا عدم امکان تقلید در اعتقادات است. به‌راستی آیا در اعتقادات می توان تقلید کرد؟ در صورت امکان، محدوده آن کجاست؟ در پژوهش پیش‌ رو به این مطلب مهم پرداخته شده و هدف از آن دستیابی به جمع‌بندی ای صحیح در باب امکان تقلید در اعتقادات، و تبیین حدود کاربست آن است. در مقاله حاضر از روش توصیفی تحلیلی بهره گرفته می شود. لذا نخست به نقل و توصیف دیدگاه‌های مطرح و ادله آنها، و سپس به نقد و بررسی آنها پرداخته خواهد شد. به نظر می رسد که در اعتقادات فرعی می توان تقلید را جایز دانست؛ هرچند که در آنها نیز وظیفه اولیه، استدلال و رجوع به نقل قطعی است