جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1387
نقش عوامل معنوی در معرفت با تکیه بر قوه وهم از نگاه ملاصدرا
نویسنده:
رضا محمدزاده ,عباسعلی منصوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نوشتار حاضر، بر اساس تحلیل آرای ملاصدرا و طرح مباحثی چون چیستی وهم و چرایی تاثیر آن در ایجاد خطای ذهن، نشان می دهد که از دید صدرا، انسان اندیشنده محض نیست و باورهای انسان را نباید مطلقا از مقوله افعال ارادی او دانست. به عبارت دیگر، در تحقق باورهای انسان، عوامل معنوی نیز- که فراتر از امور طبیعی بوده و برای انسان ملموس نیستند، اما پیوسته در تعامل با انسان اند- نقش مهمی ایفاء می کنند. ملاصدرا، این تاثیر را به هنگام بحث درباره قوه وهم، به دقت مطرح کرده است. این در حالی است که فیلسوفان بزرگ دیگری چون ابن سینا و سهروردی نیز، همانند ملاصدرا، منشا خطای ذهن یا به عبارتی نفوذ شیطان در انسان را از طریق قوه واهمه تصویر کرده اند.
صفحات :
از صفحه 5 تا 22
علم حضوری نفس از دیدگاه شیخ اشراق و محقق دوانی
نویسنده:
ابراهیم رضایی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
با توجه به این که نفس، در کلام شیخ اشراق، واجد دو وجه علوی و سفلی ست، ضرورتا، واجد دوگونه فعل است: فعلی که با عنوان «تدبیر جسم» شناخته می شود و فعلی که متضمن معرفت و سیر و سلوک عرفانی است؛ اما از آن حیث که نفس، به عالم نور تعلق دارد و از جنس نور است، بنا به تعریف نور، نخست «آشکار بر خود» است و دوم «آشکار کننده غیر خود». بنابراین، شیخ اشراق، در اثبات تجرد نفس، نخست از «ادراک مستمر نفس» یا «خودآگاهی نفس» سخن می گوید و سپس، از دیگر اقسام علم حضوری بحث می کند. تقدم این سنخ از علم حضوری بر دیگر انواع آن نشانگر ضرورت آن برای دیگر اقسام معرفت است. به طوری که شناخت نفس از مفارقات علوم و امورات جسمانی سفلی، حاصل شدت و ضعف در همین سنخ ضروری و متقدم علم حضوری است.
صفحات :
از صفحه 3 تا 22
اصالت یا اعتباریت وجود، نزاعی مبتنی بر اطلاقات وجود
نویسنده:
محمود هدایت افزا، حسن قنبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
مى‌دانیم در مسألۀ فلسفی «اصالت وجود یا ماهیّت»، فارغ از پیش‌فرض‌هاى برخی اهل نظر و با لحاظ یای مانعه الخلوّ، چهار حالت متصوّر است. غالب اندیشمندان مسلمان در این باره نظریّه‌ای را مطرح داشته و بعضی از آنان نیز به سود دیدگاه خود دعوی برهان نموده‌اند؛ لیکن ورود ایشان به این مسأله، حکایت از عدم اتّفاق نظر پیرامون مبادى تصوّری و تصدیقی مربوطه دارد. در این میان، اطلاقات متعدّد مفاهیم «وجود» و «ماهیّت» از جمله‌ مهم‌ترین مبادی تصوّرى مسألۀ مزبور است. در نوشتار پیش رو با تکیه بر اطلاقات «وجود» ـ در نزد متفکّرانى که آگاهانه به این مبحث ورود نموده‌اند ـ و تحلیل و مقایسۀ آنها با یکدیگر به لحاظ تأثیرپذیری و تطبیق؛ نشان داده مى‌شود که نزاع اصالت یا اعتباریّت وجود، مسأله‌ای برهان‌پذیر نیست تا با اثبات یک نظریّه، سایر نظرات را از میدان برون راند، بلکه سرنوشت این مسأله صرفاً بر تلقّی اوّلیّۀ هر اندیشمندى از مفهوم «وجود» ابتنا دارد.
صفحات :
از صفحه 77 تا 96
مقایسه ای تحلیلی- انتقادی بین مشکاة الانوار و حکمةالاشراق
نویسنده:
مهدی امامی جمعه
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
در این مقاله، ضمن مقایسه نورستان شیخ شهاب الدین سهروردی و بستان نور امام محمد غزالی، نشان می‌دهیم که راه سهروردی در حکمة‌الاشراق از راه غزالی در مشکاة‌الانوار، کاملا جداست. در این مقاله، برخلاف آرایی مبنی بر تأثیرپذیری سهروردی از غزالی در باب علم‌الانوار، این دیدگاه ساخته و پرداخته شده که نورشناسی سهروردی در حکمة‌الاشراق، دارای ویژگی‌ها و قلمروهایی است که نورشناسی غزالی در مشکاة‌الانوار، فاقد آنهاست. خلاصه، نور سهروردی نسبت به نور غزالی، نوری است از لونی دیگر.
صفحات :
از صفحه 216 تا 228
مفهوم «برتر از هستی» و فقدان «ارتباط» در اندیشه فلوطین
نویسنده:
طاهره مسگرهروی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مفهوم «برتر از هستی» عنوانی است که فلوطین برای «احد» در نظر می گیرد، تا آن را از هر گونه تعین، انقیاد و کثرت متعالی سازد و این تعالی سازی چنان فاصله ای میان منشا و مبدا هستی (احد) و سایر باشندگان ایجاد می کند که محوری ترین عناصر عرفانی یعنی «ارتباط» و «عشق» را به چالش می گیرد. نگرش عارفانه فلوطین از بنیاد، فلسفی است و در رویکرد عارفانه او به فلسفه شور، شوق و ذوق عارفانه که از ویژگی های عرفان شاعرانه شرقی است، اثری به چشم نمی خورد. هر چند اندیشه فلوطین در این باره زمینه ساز عرفان نظری و موثر در آرا فیلسوفان و عارفان مشرق زمین بوده است، اما عرفان او اساسا بر بنیاد اندیشه فلسفی یونان استوار است. مفهوم «برتر از هستی» برداشتی از ایده نیک در اندیشه افلاطون است و فلوطین این مفهوم را وامدار اوست، به کارگیری این مفهوم و نیز پیراستن «احد» از هر گونه ویژگی آشنای انسانی همانند، اندیشه، عشق، آگاهی، اراده، عنایت و بخشش، او را به مفهومی ناشناس، بیگانه و بی نهایت دور و نیز خدایی خاموش و سرد بدل می سازد. از سوی دیگر تعالی «احد» در کاربرد مفهوم «برتر از هستی»، مفهوم «آفرینش» را نیز به «فیض» بدل می سازد تا تبیینی برای عدم نیاز به اراده و آگاهی خداوند باشد. در فلسفه عرفانی فلوطین به تبع فقدان مفهوم «ارتباط» اثری از «ایمان» نیز به چشم نمی خورد، در واقع این هستی شناسی مبتنی بر خرد اوست که می خواهد خدا و انسان را به شیوه ای استدلالی تفسیر و تبیین کند. در به کارگیری مفهوم «برتر از هستی» می توان به دو نتیجه کلی رسید: 1- فقدان «ارتباط» دو سویه میان انسان و منشا هستی و به تبع آن فقدان شور و شوق، 2- طرد و نفی جهان جسمانی، و به تبع آن بی اعتباری و بی ارزشی انسان و تمام دغدغه ها و تعلقات این جهانی.
صفحات :
از صفحه 91 تا 116
کرامت از منظر ابن سینا و ابن عربی
نویسنده:
بهرام پروین گنابادی، حسن قادری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از متون عرفانی این گونه فهم می شود که مشایخ صوفیه به رغم گفته های مناقب نویسان از عنوان نمودن خرق عادت و کرامت غیر طبیعی و ناباورانه پرهیز می کردند و اصولا در دوران اولیه پیدایش تصوف، قدرت خارق العاده اولیا نقش چندان مهمی در جایگاهشان نداشت. اما رفته رفته با پیدایش سلسله های صوفیه این امر از این جهت که هر یک از آنان برای اثبات حقانیت خویش از آن بهره می گرفته اند، اهمیت فوق العاده ای می یابد و نوعی فخر فروشی با اثبات کرامات مشایخ، میان مریدان در می گیرد. در این مقاله قصد داریم به موضوع کرامت از منظر دو تن از برجسته ترین دانشمندان اسلامی- ابن سینا و ابن عربی- بنگریم. ابن سینا، در نمط دهم کتاب اشارات و تنبیهات به ذکر اسرار کرامات و خوارق عادات عرفا می پردازد و با آوردن مثال هایی می کوشد این پدیده را از منظر عقلانی توجیه کند. ابن عربی نیز در آثار خود از کرامات صوفیانه نمونه های زیادی را نقل می کند و ضمن تقسیم بندی خوارق عادات به معجزه، کرامات و سحر و جادو وقوع کرامات را پذیرفتنی و ممکن می داند.
صفحات :
از صفحه 1 تا 22
معرفت فطری از دیدگاه شیخ‌اشراق، آیت‌الله شاه‌آبادی (ره) و امام خمینی (ره)
نویسنده:
مژگان فتاحی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
انسان از راه‌های گوناگون به شناخت حقایق نائل می‌آید. هر یک از شناخت‌ها ویژگی‌های خاصی دارد که آن را از شناخت‌های دیگر ممتاز می‌سازد. یکی از انواع شناخت، معرفت فطری است که موافقان و مخالفانی در میان اندیشمندان مختلف دارد. در این پژوهش به بررسی مفهوم و معنا، شاخصه‌ها، اثبات، مصادیق و جایگاه معرفت فطری از میان دیگر معرفت‌های بشری از دیدگاه شیخ‌اشراق، آیت‌الله شاه‌آبادی (ره) و امام خمینی (ره) می-پردازیم. اهمیت معرفت فطری و جایگاه مهم آن در معرفت‌شناسی فلسفی و با توجه به تأثیر تبیین این معرفت در گشودن برخی از گره‌های معرفتی و وجود خلأهای پژوهشی محسوس پیرامون این بحث، از جمله دلایل ضرورت پرداختن به این پژوهش است. از نظر شیخ‌اشراق معرفت فطری، معرفتی بدیهی، عمومی، یقینی و بی‌نیاز از استدلال است. از خصائص نظریه-ی معرفت فطری در مکتب اشراق، این است که معرفت به محسوسات نیز، معرفتی فطری قلمداد می‌شود. و تمامی معرفت‌های غیرفطری مبتنی بر معرفت فطری تلقی می‌شود. در دوران معاصر نظریه‌ی معرفت فطری آیت‌الله شاه‌آبادی (ره) که به فیلسوف فطرت اشتهار یافته‌اند نیز نقطه‌ی عطفی در نظریه‌پردازی پیرامون این مسئله محسوب می‌شود. برخی از شاخصه‌های مهم معرفت فطری از دیدگاه این اندیشمند عبارت است از: بدیهی بودن، عمومی بودن، تغییرناپذیری و خطاناپذیری. از جمله مصادیق معرفت فطری از نگاه ایشان: معرفت به خویشتن، معرفت به وجود خداوند و صفات او، معرفت به نبوت و ولایت و معرفت به معاد می‌باشد. آنچه که ایشان در این عرصه ارائه می‌نماید، نوآوری شگرفی است که نشان از توانمندی بالای این نوع معرفت و گستردگی مصادیق آن دارد. از نقاط برجستگی کار ایشان آن است که با بهره‌گیری از گرایشات فطری و قاعده‌های عقلی، فطری بودن برخی از معارف را اثبات نموده‌اند. امام خمینی (ره) که از شاگردان برجسته‌ی آیت‌الله شاه‌آبادی (ره) است، با بهره‌گیری از آموزه‌های استاد در باب معرفت فطری با ارائه‌ی همان شاخصه‌ها و مصادیق، بر غنای این نظریه افزوده و نوآوریی‌هایی هم در این باب داشته‌اند. از جمله نوآوری‌های ایشان: اثبات توحید خداوند و ولایت در مفهوم عرفانی آن است.
وجودشناسی و فروعات آن از منظر دو سلسله کبرویه و سهروردی
نویسنده:
فاطمه شیخلووند
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان,
چکیده :
وجود و مباحث مربوط به آن در عرفان اسلامی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این میان، بزرگان دو سلسله کبرویه و سهروردیه نظرات چشمگیری ارائه داده اند. در نوشتار حاضر وجود و فروعات آن از جمله اسماء و صفات الهی، تجلی و مشاهده از منظر هر دو سلسله مورد بحث و فحص قرار گرفته است. ازین رو سعی بر این است ابتدا به دیدگاه های مشایخ بزرگ این دو طریقت عرفانی اشاره و تفاوت و تشابهات موجود در آراء آنها ذکر شود. اکثر بزرگان این دو سلسله، وجود را با خداوند متعال یکی دانسته اند و بعضی از ایشان در رابطه ارتباط وجود با جهان هستی و انسان تاکید می کنند که وجود واقعی از آن خداوند است و سایر مخلوقات تجلیات او هستند. از جمله سعدالدین حمویه و عزیز الدین نسفی به کرات اذعان می کنند که خداوند هستی نیست نمای و همه مخلوقات نیستی هستی نمای هستند.لازم به ذکر است ارجاعات داخل متن از نوع نقل به مفهوم است نه نقل به عین.
صفحات :
از صفحه 83 تا 101
صلح کل اکبری در پایان هزاره اول اسلامی
نویسنده:
روشنک جهانی، ابوالفضل محمودی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
اکبرشاه از مهم ترین پادشاهان گورکانی، در شرایطی در کشور وسیع هند به حکومت رسید که زندگی افراد مختلف در کنار هم با اعتقادات گوناگون، در بسیاری از مواقع موجب درگیرهای خونین و کشتارهای گسترده می شد. از این رو، او با تکیه بر آموزه های عرفان و فلسفه اسلامی، و با یاری مباشرانش که در راس آن ها وزیرش ابوالفضل علامی قرار داشت، در سلوک سیاسی مدارا پیشه کرد و آن را «صلح کل» نامید. وی در راستای شکل گیری صلح کل کوشید تا با ایجاد فرصتی بی بدیل برای عالمان زمان خود، نظریه های فلسفی در زمینه مدینه فاضله را از رهگذر تطبیق آنها با یکدیگر کاربردی کند و با این رویکرد در صدد رسیدن به هندی یکپارچه بود که در آن تشتت آرا موجب نا آرامی و هرج و مرج نباشد. در این میان، گرایشات اشراقی و وحدت وجودی مباشرانش نیز نقش به سزائی داشت. این رویکرد مخالفان سرسختی هم در میان پیروان راست کیش اسلام داشت و به همین سبب، پس از اکبرشاه به سرعت از میان رفت. اما آرا او در زمینه «صلح کل» و «مدارای دینی» بر مبنای احترام متقابل و به نیت رسیدن به صلح، در دنیای جدید مبنای نظریه های مهم مدارا، کثرت گرایی و شمول گرایی دینی گردید.
صفحات :
از صفحه 1 تا 31
نمادشناسی فرقه اهل حق با تاکید بر سروده های نامه سرانجام
نویسنده:
پروین دخت اوحدی حائری، محمد علی جودکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
در متون بازمانده اهل حق، به ویژه در نامه سرانجام، نوعی زبان رمزی و نمادین به کار گرفته شده است. در این متون عناصری نظیر رنگ ها، اشیاء، مظاهر طبیعی و سایر مفاهیم کارکردی نمادین یافته اند. بررسی، رمزگشایی و ارزیابی این نمادها پاره ای از زوایای پنهان این فرقه را در خصوص جهان بینی، باورها و آیین هایشان روشن می کند. یافته های بررسی نشان می دهد نمادها و نشانه های به کاررفته در این فرقه نیز جهت ارتباط بین ذهنیت و عینیت و انتقال برخی تجربه های عرفانی و بیان نوعی قدرت فراطبیعی استفاده شده است. سرایندگان این متون از برخی عناصر که با فرهنگ ایرانی و نیز فرهنگ عامیانه پیوند دارد بهره گرفته اند. ارزیابی این نمادها منشا ایرانی و التقاطی این فرقه و تاثیرپذیری آن از برخی از نحله های صوفیه را تبیین می کند.
صفحات :
از صفحه 25 تا 53
  • تعداد رکورد ها : 1387