جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 386
براهین توحید در فلسفه ملاصدرا
نویسنده:
رحیم قربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
کلیدواژه‌های فرعی :
استحاله دور و تسلسل , ترکیب از وجود و عدم , حقیقت وجود , ضرورت ازلی حقیقت وجود , شبهه ابن کمونه , بی نیازی وجود از تعریف , صفات الهی , برهان صرافت و محوضت واجب الوجود , برهان عدم تناهی واجب الوجود , الوهیت خدا , امتناع ماهیت بر خدا , قاعده «الواحد» , برهان سینوی , حرکت در مقولات , وجوب بالذات , اثبات ناپذیری خدا , حرکت جوهری , فلک الافلاک , عدم تناهی , تناهی ابعاد , اصالت وجود , بساطت واجب(امور عامه) , وحدت تشکیکی وجود , حمل حقیقه و رقیقه , تناسخ , برهان امکان , برهان حرکت , برهان حدوث , توحید ذاتی , برهان بسیط الحقیقه , برهان ان (منطق) , برهان لمّ (مقابل برهان انّ) , برهان انّ (مقابل برهان لمّ) , برهان‌پذیری خدا , اقسام ضرورت , هندسه اقلیدسی , ترکیب وجود از جنس و فصل , بی سبب بودنِ حقیقت وجود , واجب بودن خداوند از همه جهات , براهین اثبات صفات خدا , تقریرات برهان صدیقین , برهان امکان عالم جسمانی , برهان الهیدانان , برهان طبیعیدانان بر اثبات خداوند , برهان وحدت عالم , امکان وجود عوالم دیگر , کرویت عالم , برهان ابوالبرکات بر حدوث نفس ,
چکیده :
فلاسفه در طول تاريخ، تلاشهاي فراواني براي اثبات وحدانيت خداوند به انجام رسانده اند. ملّاصدرا در اين ميان، به طور مفصّل، به نقد و تهذيب اين براهين پرداخته و تا حدّ زيادي آنها را از نقص و ضعف پيراسته است، به گونه اي كه از ميان همه براهين موجود، فقط برهان «صدّيقين» و برهان «نفس» را تمام و صحيح ميداند. نوشته حاضر به بررسي و نقد اجمالي رويكرد ملّاصدرا در اثبات توحيد باري تعالي پرداخته و به ضعفها و نقصهاي برخي از براهين وي ميپردازد. در اين نوشته، برخي از تقريرهاي برهان «صدّيقين»، كه توسط فلاسفه بعدي اصلاح و ارائه شده، معرفي ميشود. برهان «نفس» نيز داراي اشكالاتي است كه مورد اشاره قرار ميگيرد. همچنين برهان «وحدت عالم» مورد خدشه جدّي قرار گرفته و بازخواني شده است. از سوي ديگر، برهان ناپذيري خدا و مباني هستي شناختي توحيد در فلسفه ملّاصدرا بررسي و ارائه شده است.
صفحات :
از صفحه 53 تا 84
تأثیر «مراتب تشکیکی تجلی و ظهور وجود» در معناشناسی صفات الهی
نویسنده:
محمدحسین وفائیان,امیرعباس علیزمانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چیستی صفات الهی و همچنین معناشناسی آن در بستر اندیشه های مختلف به شکل های متفاوتی نمایان می شود. صدرالمتألهین اندیشۀ خود را بر «تشکیک وجود» بنا نهاده است که حقیقت آن به تشکیکِ در مراتب و تجلیات ظهور وجود برخواهد گشت. در این پژوهش در صددیم تا با روشی تحلیلی – توصیفی در اندیشه های صدرالمتألهین، تحلیل نوینی از معناشناسی صفات الهی (که بر پایۀ درک حقیقت صفت و نحوۀ تکثر آن استوار است) ارائه دهیم.صدرالمتألهین با پیروی از تقسیم بندی و نامگذاری مراتب ظهور نزد عارفان، احکام وجود را در سه مرتبۀ ذات، احدیت و واحدیت تبیین می کند. مرتبۀ ذات، مقام خلوّ از تمام تعینات صفاتی و عدم امکان سخن گفتن از خدا، احدیت مرجع صفات تنزیهی و مقام واحدیت مقام مرجع صفات تشبیهی است.ماهیت یا عین ثابت، محل و صورت صفات الهی بوده که همان معانی جزیی و کلیِ موجود در عالم نیز خواهند بود. خلق تمام موجودات، امری جز اظهار عینی و خارجی اعیان ثابته نیست. از این رو، شناخت صفات الهی از سوی انسان تنها با شناخت «اعیان ثابته» به دست می آید که در نظر صدرالمتألهین، موضوع ٌله الفاظ هم هستند
صفحات :
از صفحه 461 تا 482
نقد مسئله حدوث قرآن از دیدگاه قاضی سعید قمی با توجه به مبانی ملاصدرا
نویسنده:
محمد موسوی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: جامعة المصطفی العالمیة,
چکیده :
مسئله حدوث یا قِدَم قرآن از قدیمی‌ترین مباحث کلامی و الهیاتی است که سبب بروز اختلافات فراوان اعتقادی و سیاسی در جهان اسلام شد. اشاعره، قدیم بودن و معتزله حدوث قرآن را معتقد گشتند. در میان متفکران شیعی، قاضی سعید قمی با تفسیر و تحلیل احادیث منقول از امامان معصوم (ع) در این زمینه، قدیم یا خالق بودن قرآن را نادرست می‌داند و لذا مانند معتزله قائل به حدوث آن می‌شود، با این تفاوت که اطلاق لفظ «مخلوق» را به قرآن به دلیل تبادر معنای «مکذوب» از آن و عدم ورود اطلاق شرعی صحیح نمی‌داند. با توجه به مبانی ملاصدرا، قدیم بودن قرآن و صفت کلام مستلزم تعدد قدما و شریک داشتن خداوند و حادث دانستن آن به ممکن بودن موصوف و نیازمندی او به صفت حادث خویش است. از این جهت، کلام صفت الهی است که مانند صفات دیگر عینیت مصداقی و تفاوت مفهومی با ذات دارد.
صفحات :
از صفحه 47 تا 64
بررسی تطبیقی ارادۀ الهی از دیدگاه ملاصدرا و روایات
نویسنده:
موسی ملایری، معصومه رضوانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
اراده در انسان همراه با تصور، تصدیق و تغییرات نفسانی، حادث می‌شود. مسلما این اراده، سزاوار ذات واجب الوجودی خداوند، نیست. از سوی دیگر، می‌دانیم ذات باری تعالی از ازل متصف به جمیع صفات کمالی است. اراده نیز از صفات کمال است و بنابراین، عقلا ذات باری تعالی نمی تواند خالی از این کمال ازلی باشد. لذا ملاصدرا در همه آثار فلسفی خود، اراده را از صفات ذاتی و همان علم، شوق و ابتهاج خداوند به نظام اصلح می‌داند. اما ظاهر روایات، با رد اراده ذاتی و وحدت آن با علم، تاکید دارند اراده خداوند صفتی حادث و همان احداث و فعل اوست. صدرا برای رفع تقابل میان دیدگاه عقل و روایات، در موضعی از شرحش بر اصول کافی، ضمن تاکید بر اراده ازلی و عینیت آن با علم، اراده حادث را نیز پذیرفته و قائل است اراده نیز مانند علم دارای مراتب است که بالاترین مرتبه آن اراده ازلی اجمالی و پایین ترین مرتبه آن اراده تفصیلی یا همان اراده حادث است. اما این دیدگاه با توجه به شدت تاکید روایات بر نفی اراده ازلی و عدم عینیت آن با علم، چندان راهگشا نیست. در این مقاله پس از گزارش آراء صدرا و مضامین روایات، برای حل این تقابل، پیشنهاد می شود، اراده ازلی خداوند را می توان به معنای قدرت بر اراده دانست. و اراده حادث مورد تاکید در روایات را به معنای ظهور و فعلیت آن به حساب آورد. لذا خداوند از ازل اراده دارد؛ اما از ازل اراده نمی‌کند. تاکید روایات بر حدوث اراده، ناظر به مقام اراده کردن خداوند است که با تحقق آن، فعل ضروری می‌شود و زاید بر ذات است. به همین دلیل موجب تغییر در ذات الهی نخواهد شد.
صفحات :
از صفحه 97 تا 126
فلسفه آفرینش جهان و انسان از دیدگاه قرآن
نویسنده:
علی رضا فارسی نژاد، حامد دژآباد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
مساله «فلسفه آفرینش» و این که چرا خداوند، انسان و سایر موجودات را آفریده، یکی از اساسی ترین مسایلی است که همواره مطرح بوده و هست. به طور کلی در این زمینه دو سوال اساسی مطرح است: یکی این که آیا آفریننده و فاعل این جهان، از کار خود هدفی داشته است؟ دیگر این که آیا این جهان به عنوان آفریده و فعل خداوند، هدف و مقصدی دارد؟ سوال اول، بیان گر هدف فاعلی و سوال دوم، بیان گر هدف فعلی است. مکاتب مختلف کلامی، فلسفی و عرفانی، پاسخ های مختلف و متعددی به این دو سوال داده اند؛ عده ای به کلی منکر غرض و هدف در افعال الهی و آفرینش موجودات شده اند. جمعی قایل به وجود غرض و هدف در همه افعال شده اند و گروهی وجود غرض و غایت را در برخی از افعال پذیرفته اند، اما منکر عمومیت و لزوم آن شده اند. مقاله حاضر این مساله را از دیدگاه قرآن بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که از دیدگاه قرآن، آفرینش کاملا هدف دار است؛ هدف از آفرینش جهان (در مقابل انسان)، انسان است و آسمان ها و زمین و هر چه در آن ها است برای انسان آفریده شده است،‌ مقصود از انسان، انسان کاملی است که به مقام عبودیت حقیقی رسیده است. هدف از آفرینش انسان کامل، ذات خداوند است و خداوند، انسان کامل را برای خودش آفریده است. پس به طور کلی، می توان گفت هدف خداوند از آفرینش جهان و انسان،‌ ذات بی همتای اوست.
صفحات :
از صفحه 103 تا 124
نقد و بررسی نظریه وحدت شخصی وجود (با رویکرد کلامی فلسفی)
نویسنده:
طاهره صاحب الزمانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
در بینش ملاصدرا، وجود حقیقتی منحصر و مختص به ذات الهی است، اگرچه ملاصدرا بر وحدت وجود تکیه کرده است، کثرت را نیز قبول و توجیه کرده است. به بیان وی عالم هستی با تمام مظاهر و مراتبش و با این گستردگی چیزی جز تجلی الهی و ظهور جمال و جلال ربانی نیست. حال اگر در عالم هستی تحقق چیز دیگری به جز یک وجود اصالت ندارد، چگونه این عالم هستی با این همه کثرات را می توان تبیین کرد؟ ملاصدرا جهت تبیین کثرات عالم، داعیه دار اثبات عقلانی نظریه وحدت شخصی وجود است. تمامی مکاتب فلسفی حوزه اندیشه اسلامی نیز به نوعی مجبور به پذیرش این دیدگاه شده اند، لیکن این پذیرش مستلزم سه لازمه فلسفی و کلامی است: نفی علیت، همه خداانگاری، و پذیرفتن جبر و نفی اختیار. از همین رو به باور نگارنده، نظریه یادشده به لحاظ تفکر دینی مردود است. برای اثبات، ابتدا مبانی فلسفی ای که نظریه وحدت شخصی وجود بر آن ها مبتنی است بیان می شود و سپس انتقادات وارده مطرح می شوند تا از این ره گذر اثبات شود که سخن از نظریه وحدت شخصی وجود با باورهای اعتقادی و بدیهیات عقلی سازگار نیست و نظریه ای قابل انکار است.
صفحات :
از صفحه 87 تا 104
غایت مند بودن آفرینش در فلسفه اسلامی: با محوریت غرض ورزی خالق و غرض مندی مخلوق
نویسنده:
حمید محمودیان، مریم امامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
نظام آفرینش از ابعاد مختلفی چون نظام فاعلی جهان، نظام داخلی و نظام غایی در خور بررسی است. این پژوهش نظام هستی را از بعد نظام غایی مورد بررسی قرار داده و به دنبال پاسخگویی به این سوالات است که آیا نظام آفرینش نظامی هدفمند است؟ آیا خداوند در آفرینش، دارای غرض است؟ و غرض نداشتن خداوند به چه معنا است؟ از نظر فلاسفه اسلامی، حکمت الهی اقتضای آن دارد که افعال خداوند همه از غایت و هدف برخوردار باشند و نفی غرض از فعل خداوند عبارت از نفی غرض فاعلی است و با توجه به نفی غرض زاید بر ذات، غایت آفرینش همان علم پروردگار و ابتهاج ذاتی او به کمالات مندرج در ذات است که به سبب آن، به ایجاد نظام هستی مبادرت ورزیده است.
صفحات :
از صفحه 153 تا 170
اعتباری بودن ماهیت، چرا و چگونه؟
نویسنده:
عباس نیکزاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
چکیده :
مدعای اصلی این مقاله رد قول به اعتباریت ماهیت است. از همین روی، نویسنده تلاش نموده تا ادلّه اعتباریت ماهیت را نقد و بررسی کند. نکته مهمی که در این مقاله بر آن تأکید شده این است که بسیاری از ادلّه ای که در این زمینه ارائه شده، در حقیقت ناظر به اصالت وجود است نه اعتباریت ماهیت; در حالی که میان این دو ملازمه ای در کار نیست.پذیرش اصالت وجود به معنای تن دادن به اعتباریت ماهیت نیست. بنابراین دَوَرانی که در کلمات برخی بزرگان مشاهده میشود، که یا باید اصالت وجودی شد و یا اصالت ماهوی، از نظر منطقی موجه نیست.
صفحات :
از صفحه 67 تا 86
اختیار، قانون علیت و دترمینیسم
نویسنده:
محمدحسن قدردان قراملکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
چکیده :
این مقاله به بررسی سازگاری یا ناسازگاری اصل اختیار با اصل علیت فلسفه و قانون موجبیت «دترمینیسم» فیزیک می پردازد. نویسنده نخست به تعریف و تبیین حقیقت اختیار و جبر پرداخته، آنگاه شبهات مدعیان تعارض اختیار با اصل علیت (جبر علی و معلولی، استحاله ترجیح بلامرجح و تسلسل اراده ها) را تحلیل و نقد می نماید. بخش آخر مقاله به بررسی و مقایسه قانون دترمینیسم فیزیک کلاسیک و قوانین آماری و اصل کوانتوم فیزیک جدید با اصل اختیار و جبر اختصاص یافته است.
صفحات :
از صفحه 47 تا 70
شر و اختیار
عنوان :
نویسنده:
محمدتقی سهرابی فر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
چکیده :
ابتدا در مقاله حاضر به طور خلاصه به دوتلقی از مفهوم شر پرداخته شده و نگاه فيلـسوفانه بـه شـر از نگاه عرفی متمايز و شبهه ها متوجه هر دو نگاه، دانسته شده اسـت . برخـی پاسـخ هـا، سرچـشمه شرها را اختيار انسان دانسته است . اين نظريه در شرهای اخلاقی به طوركلی ودر شـرهای طبيعـی به شكل جزئی قابل قبول است . پرسش ديگر اينكه آيا ممكن است خداوند متعال انسان مختـار را به گونه ای بيافريند كه در عين مختار بودن، كار شر انجام ندهد؟ برخی فيلـسوفان ديـن، بـا ممكـن ندانستن اين آفرينش از سوق دادن شبهه به سوی خداوند متعال جلوگيری كـرده انـد. امـا نويـسنده ضمن پاسخ مثبت به اين پرسش، متذكر می شود كه چنين اختيـاری از تـوان كمـی بـرای ارتقـای معنوی انسان برخوردار خواهد بود. به عبارت ديگر، اختيار در صـورتی سـكوی پـرش مناسـبتری خواهد بود كه محركهای متضاد دنيوی واخروی از تناسب خوبی برخوردار باشند. البته امكان انسان مختار بدون شر، در صورتی صـحيح اسـت كـه اختيـار را بـه معنـای «غيرقابـل پيشبينی بودن» ندانيم؛ چرا كه دراين صورت نمی توان از امكـان آفريـدن انـسان مختـارِ بـدون شـر پرسيد. ازاينرو ضمن نقل تعريف هايی از اختيار دو احتمال متفاوت درمفهوم آن داده شـده كـه در يكی اختيار انسان ضابطه های معين دارد، به گونه ای كه می تـوان كارهـايش را صد در صـد پـيشبينـی كرد و در احتمال ديگر، اختيار به معنای غير قابل پيش بينی بـودن تعبيـر شـده اسـت . نويـسنده معنـای نخست را ترجيح داده و لوازم هر دو نظريه را در بحث «اختيارو شر» متذكر شده است.
صفحات :
از صفحه 95 تا 120
  • تعداد رکورد ها : 386