جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 69
تردید یا انکار؟ ( بررسی اجمالی اندیشه های کلامی خیام بر اساس رباعیات)
نویسنده:
احمد خاتمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه شهید بهشتی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
عمر خیام، ریاضی دان، فیلسوف، منجم و دانشمند برجسته عصر سلجوقی (ف.526) بیشترین شهرت خود را مرهون رباعیات اندکی است که به اختلاف در میزان و انتساب به نام وی برجای مانده و توجه عالمان و ادیبان را به خود جلب کرده است و راه تحسین و انتقاد بر شعر او گشوده شده است. مهمترین ویژگی شعر خیامی، افکار و اندیشه های اوست که با بیانی ساده و دلنشین در رباعیات او جای گرفته است. شدت تاثیر این افکار به قدری است که عده ای برای بری داشتن ساحت وی از این افکار، خیام شاعر را فردی غیر از خیام حکیم دانسته اند. علی ای حال، نظر به شدت تاثیر این اندیشه های مقاله حاضر با استناد به 178 رباعی مذکور در تحقیق دو مرحوم فروغی و غنی، سعی دارد نقاط ضعف یا قوت اندیشه های کلامی مستتر در این رباعیات را - اعم از آنچه که خوش نامی وی را در پی داشته و یا بدنامی وی را - مورد بررسی قرار دهد و ترتیب موضوعات مورد بررسی از این قرار می باشد: 1- محورها و موضوعات اصلی شعر خیام شناخته شود 2- میزان اصطلاحات به کار گرفته شده در رباعیات خیام معلوم شود 3- مشخص شود که از میان اصطلاحات کدام یک می تواند معنای کلامی داشته باشد. با بررسی رباعی تحقیق شود که آیا اصطلاح مورد نظر در معنای کلامی به کار گرفته شده است یا خیر؟ چنانچه در معنای کلامی است آن رباعی تحلیل شده بررسی شود که معنای آن متضمن کدام یک از موارد زیر می باشد: 1- شک و تردید 2- سوال وایجاد شبهه کلامی 3- انکار.
صفحات :
از صفحه 207 تا 231
دانش‏ گسترى در تمدن اسلامى
نویسنده:
محمدجواد صاحبی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
پيامبر خاتم (صلى الله عليه وآله) با سر دادن نداى «قولوا لا اله الاّ اللّه تُفلحوا» جهان بينى ويژه و نوينى را عرضه داشت. اين جهان بينى با تكيه بر وحدانيت خدا و روز بازپسين دلهاى انسانها را به سوى جهانى برتر از جهان ماده و طبيعت سوق داد، اگر چه كه ديدگان بشر را نيز به روى طبيعت و جهان مادى گشود و راه هاى شناسايى كائنات و حقيقت اشيا و انديشيدن به شگفتيهاى طبيعت و تأمل در كيفيت و اسرار وجود را به وى آموخت و در اين سير او را به تعقل و تفكر و بهره گيرى از مشاهده و حس و تجربه فراخواند. ترديدى نيست كه در پرتو اين نگرش به هستى، بينش مسلمانان ژرف تر و آگاهيشان گسترده تر و انگيزه آنان براى بدست آوردن دانش بيشتر شد، افزون بر اين، گفتارهاى بليغ پيامبر (صلى الله عليه وآله) و خاندان و اصحاب نامدارش درباره منزلت دانش، اشتياق ايشان را به تحصيل علم افزون ساخت. در این مقاله موضوعات ذیل مورد بررسی قرار می گیرد: تكوين نظام آموزشى، كيفيت دانش گسترى مسلمانان، نخستين كوششهاى مسلمانان در كار ترجمه، كتاب و كتابخوانى در تمدن اسلامى، مسلمانان و طبقه بندى علوم، مسلمانان و دانشهاى نوين، انتقال علوم به غرب.
کیمیای اخلاق در غزالی
نویسنده:
شهین اعوانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
چکیده :
مهم ترین موضوع در دو اثر اصلی برجای مانده از امام محمد غزالی یعنی کیمیای سعادت و احیا علوم الدین، اخلاق است. او در آن دسته از مباحث اخلاقی که بین شرع و عقل اختلاف است، جانب شرع را می گیرد و در عین حال محاسن اخلاقی و تهذیب اخلاق را امری اکتسابی و تربیتی می داند و معتقد به دگرگونی اخلاق است. مقاله در صدد تبیین این موضوعات است که اولا از نظر غزالی جایگاه اخلاق در تقسیم بندی علوم کجاست؟ و ثانیا چگونه در تفکر او، اصول اخلاقی و شرعی کاملا منطبق اند و در عین حال تهذیب اخلاق بر پایه عرفان، رکن اصلی کمال اخلاقی است؟
صفحات :
از صفحه 5 تا 23
گوناگونی آراء درباره ابلیس در میان مفسران و عرفان اسلامی
نویسنده:
نادر محمدزاده، زهرا حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,
چکیده :
شیطان (متمرد و گمراه کننده انسان) در ادیان ابراهیمی از موضوعات مهم و بحث انگیز در میان فلاسفه، متکلمان و عرفا است. در میان مفسران در مورد ابلیس و شیطان سه دیدگاه مطرح است: الف) از جن بوده است؛ ب) از فرشتگان بود و سپس از جنیان شد؛ ج) از فرشتگان بودطرفداران هر کدام از دیدگاه ها برای اثبات نظر خود به آیات و روایات زیادی متوسل شده اند؛ اما در نظری دقیق، ابلیس از جن بود و به دلیل عبادت فراوان در جایگاه ملائکه قرار داشت. در نظر عرفا نیز دیدگاه های گوناگونی وجود دارد. بیشتر عرفا ابلیس را مظهر بدی و اغوا کننده انسان دانسته اند؛ اما برخی مثل حلاج، عین القضات همدانی، احمد غزالی و... به دفاع از ابلیس پرداخته اند و او را عاشق خالص خدا و موحد حقیقی دانسته اند. در دیدگاه مکتب وحدت وجودی، ابلیس، شیاطین و بدان مظهر صفات جلالی خداونداند و از اراده خدا خارج نیستند. این مقاله به صورت توصیفی و تحلیلی تدوین یافته است.
صفحات :
از صفحه 65 تا 90
دو ردیه بر فلسفه تهافت الفلاسفة و تحفة المتکلمین
نویسنده:
محمود یوسف ثانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
دو ردیه که یکی مبتنی بر کلام اشعری و دیگری مبتنی بر کلام معتزلی است، در فاصله کوتاهی از یکدیگر در قرن ششم نگاشته شده اند و با رویکردهای مختلفی به نقد آرا فلاسفه در حوزه مسایل فلسفی مرتبط با معتقدات دینی، پرداخته اند. این دو ردیه هم به جهت انگیزه نویسندگان آنها و هم به لحاظ روش نقد مسایل فلسفی و هم به لحاظ محتوا و مضمون و هم به جهت میزان تاثیرگذاری، با یکدیگر تفاوت های عمده ای دارند. نگارنده در این مقاله دو اثر مزبور را در محورهای چهارگانه فوق با یکدیگر مقایسه کرده است.
صفحات :
از صفحه 137 تا 156
ریشه‏ یابی معرفت در خاطره ازلی الست و همانندی آن با نظریّه یادکرد افلاطون با تأکید بر مثنوی مولانا
نویسنده:
محمد بهنام فر، علیرضا باغبان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
عارفان مسلمان سرچشمه ‏های معرفت را در میثاق الست می‏ جویند. مولانا بی‏ تردید یکی از سرآمدان این ریشه ‏یابی است. در این نوشته با طرح موضوع ریشه‏ یابی معرفت در ماجرای الست و همانندی آن با نظریّه یادکرد(anamnesis) افلاطون، به شیوه تحلیلی، دیدگاه مولانا در مثنوی را باز کاویده‏ ایم. بر بنیاد این دیدگاه کسانی که در ماجرای الست و پیش از تعیّن وجودی از معرفت اجمالی شهودی بهره ‏ور شدند، هرچند در زندگی دنیایی، مدّتی حکمت و دانایی نخستین را ازیادمی‏ برند و گرفتار نسیان و گاه غفلت می‏ شوند، این استعداد در آن‏ها هست که پرورده شریعت و طریقت شوند و با تجدید خاطره ازلی الست، آرزومندانه به جست ‏و‏جو ‏پردازند و به حضرت حق راه‏ یابند. میثاق الست ماجرایی همگانی بوده ‏است و اگر برخی روح‏ ها گویی بویی از آن شراب ازلی نبرده ‏اند و انگار گم‏شده‏ای ندارند، دلیل آن را باید در فراموشی و نسیان جست. بنابراین مولانا بر این باور است که هیچ آفریده ‏ای از معرفت بی ‏نصیب نیست بلکه مرتبه ‏ای از معرفت شهودی اجمالی، از الست با همه هست و محبوب ازلی گم‏ کرده ‏ای همگانی است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 27
منزلت پیر در میان عارفان
نویسنده:
هاجر جمالی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه شهید بهشتی,
چکیده :
از ابتدای پیدایش تصوف مدار طریقت بر پیر بوده است که در واقع راهنما و هدایت کننده سالکان به سوی حقیقت می باشد و در میان صوفیان از جایگاه والایی برخوردار است، تا جایی که برخی از آنان (صوفیان) برای وی مقام و مرتبه ای بالاتر از پیامبر قایل شده اند؛ چرا که معتقدند پیر، علم سرّ و درون دارد و پیامبر، علم وحی. پیر کسی است که در میان مردم و با مردم زندگی می کند، لکن دارای ویژگی هایی است که وی را از سایر افراد متمایز می سازد و آن گونه که صوفیه از وی یاد می کنند، گویا فرشته ای است که در لباس انسان درآمده است. سالک راه حق (مرید) باید هر یک از مراحل طریقت (مقامات) را زیر نظر پیر طی کرده، هیچ اعتراضی بر کارها و رفتار وی نداشته باشد. در خصوص اینکه در هر دوره چه تعداد پیر وجود دارد، نظرات مختلفی وجود دارد. هر کدام از پیران به داشتن کرامت متصف اند. کرامت امر خارق العاده ای است که تنها به دست اولیا و مشایخ انجام می گیرد. از جمله این کرامات می توان به زنده کردن مردگان، راه رفتن بر روی آب، سخن گفتن با مردگان، به اطاعت واداشتن جانوران وحشی و... یا غیره اشاره کرد.
صفحات :
از صفحه 147 تا 160
مغان و باده گساری!
نویسنده:
جلیل نظری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه شهید بهشتی,
چکیده :
در این نوشته مسأله انتساب می به مغان که در ادبیات فارسی تحت عنوان "می مغانه" شهرت یافته، بررسی و تحقیق شده و اثبات گردیده است که با توجه به مدارک تاریخی موجود، رهبران دینی مغان به هیچ عنوان مشوق میگساری نبوده اند و در کتابهای دینی ایشان در این جهت تبلیغی صورت نگرفته است، بلکه این عادت از قدیم الایام در میان خود ایرانیان رواج داشته و چون ایرانیان پیرو مذهب زردشتی بوده اند، مسلمانان علت میخوارگی این قوم را در اعتقادات دینی ایشان جستجو کرده، این رفتار را به دین مردان آنان، یعنی مغان، نسبت داده اند.
صفحات :
از صفحه 197 تا 214
پاره ای از عوامل تکوین ساختار اقتدار در حکومت سامانیان
نویسنده:
صالح پرگاری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه شهید بهشتی,
چکیده :
سامانیان رسما در سال 279 هجری در نواحی شمال شرقی ایران حکومت را به دست گرفتند. سوال اصلی در این تحقیق این است که از نظر سیاسی، نظامی و اجتماعی چه عواملی موجب تشکیل حکومت سامانیان گردید؟ در بررسی زمینه های اجتماعی پیدایش حکومت سامانیان، دهقانان به عنوان یکی از عوامل موثر در شکل گیری حکومت سامانی چهره می نمایند. حال، سوال دیگر این است که دهقانان به چه علت – و چگونه – سامانیان را از میان خود برای حکومت برکشیدند؟ پس از تاسیس حکومت سامانیان، دهقانان در ساختار اقتدار حکومت سامانی از چه جایگاهی برخوردار شدند؟ حکومت سامانیان در ایران یکباره به ظهور نرسید، بلکه به تدریج و بر اثر عوامل متعدد تشکیل گردید. پیش از این که سامانیان رسما حکومت مستقل خود را آغاز کنند، بیشتر از یک و نیم قرن حکومت بر ولایات مختلف را تجربه کرده بودند. سابقه تاریخی حکومت بر ولایات مختلف، رضایت نسبی مردم و اعتبار و منزلت اجتماعی آنان به عنوان دهقانان شایسته اعتماد و همچنین تایید خلفا از آنان، مشروعیت لازم را برای دست یابی به حکومت همراه با اقتدار برای خاندان سامانی فراهم ساخت. زمینه های سیاسی، نظامی و اجتماعی در صفحات شمال شرقی ایران در نیمه دوم قرن سوم هجری نیز بدین امر یاری رساند. اوضاع ناآرام و پریشان این نواحی پس از سقوط طاهریان و تهدیداتی که از جانب امرای نظامی و صفاریان وجود داشت، امنیت و آرامش مردم و همچنین موقعیت و منافع دهقانان را به خطر انداخته بودند. دهقانان برای حفظ موقعیت خود و یافتن مقام و شان و منزلتی برتر به تکاپو افتادند و پس از به حکومت نشاندن خاندان سامانی در ارکان ساختار حکومتی آنان راه یافتند.
صفحات :
از صفحه 129 تا 143
تحلیلی بینامتنی بر داستان شیخ صنعان با نظری به داستان حضرت موسی و خضر(علیهما السلام )
نویسنده:
بهجت السادات حجازی، علیرضا حجازی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
چکیده :
داستان شیخ صنعان در منطق الطیر عطّار تا حدودی متأثر از ماجرای حضرت موسی و خضر (علیهما السلام) در قرآن است. از این رو هردو داستان، زمینۀ تفسیرها و قرائت های متفاوت را در نزد اهل اندیشه و معرفت فراهم کرده است. دو رکن اساسی نظریۀ بینامتنیّت -که اولین بار از سوی ژولیا کریستوا در فرانسه مطرح شد- یعنی عدم استقلال متن و مکالمه گرایی زبان را در داستان شیخ صنعان و البته فقط رکن دوم (یعنی مکالمه گرایی زبان ) را در داستان حضرت موسی و خضر (علیهما السلام) می توان جستجو کرد. در هر دو داستان رفتارهایی به ظاهر شگفت انگیز و غیر معقول از سوی پیر و مراد سر می زند که شاید بتوان عنوان «شطحیّات رفتاری» را به آنها اطلاق کرد؛ هر چند که داستان های قرآنی به دلیل آسمانی بودن و مبرّا بودن از کذب و افسانه و اسطوره، به کلّی از این امر مستثنی می شوند. آیا بر مبنای داستان موسی و خضر (علیهما السلام ) پیروی از پیر به طور مطلق و بی چون و چرا ضرورت دارد ؟ و یا بر مبنای داستان شیخ صنعان گاه ضرورت ندارد؟ بین شطحیّات صوفیان و متشابهات قرآنی چه نسبتی وجود دارد؟ نگارنده در این نوشتار بر مبنای نظریّه بینامتنیّت، به بحث و فحص این دو داستان می پردازد
صفحات :
از صفحه 134 تا 160
  • تعداد رکورد ها : 69