جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مباحث اصلی این پایان نامه در سه بخش آمده است.در بخش اول با عنوان تاریخچه امام عصر (ع) از اوضاع سیاسی زمان تولد امام مهدی (ع)، شهادت امام هادی(ع) و امام عسکری (ع) و جز آن سخن رفته است. دربخش دوم تحت عنوان غیبت صغرا و کبرا، علت غیبت،نمونه هایی از غیبت پیامبران (ع) و اولیاء گذشته موردبحث قرار گرفته است و بخش سوم با نام مهدی از نظرادیان و مذاهب مختلف به بررسی آن امام در منابع زرتشتی، یهودی، مسیحی، هندو و نیز قرآن و روایات معصومین (ع) اختصاص دارد.

حوارات فی اصل العقیده کتابی است پیرامون عقاید و کلام شیعه اثر سعد حميد که به زبان عربی نوشته شده است. این اثر در 1 جلد و موضوع اصلی "فقه تطبیقی" و در موضوعات "پاسخ به شبهات" و "احادیث قدسی" و "اعتقادات" توسط نشر مشعر به چاپ رسیده است. سر فصل های کتاب چنین است: •

علم اليقين في أصول‌الدين يكى از بهترين كتب كلامى است كه توسط فيض كاشانى به رشتۀ تحرير درآمده است. مؤلف اين كتاب را با اسلوبى كاملا متفاوت از ديگر كتب كلامى نگاشته است. در اين كتاب او نه از اسلوب فلسفى افراطى پيروى كرده است و نه از اسلوب اخبارى تفريطى، بلكه طريقۀ جديدى براى بيان مطالب كلامى ابداع كرده است كه مبتنى بر مفاهيم قرآنى است. او مطالب كلامى را طبق سير نزولى و صعودى موجودات كه مستفاد از آيۀ كريمۀ«إنا لله و إنا اليه راجعون» است بيان مى‌كند. مؤلف قبل از «علم اليقين»، كتاب كلامى ديگرى بنام «عين اليقين» تأليف كرده و در آن به اسلوب فلسفى و عقلى سخن گفته است. مؤلف اين كتاب را در زمان حيات استادش صدر المتألهين نگاشته است.او از كتابت علم اليقين در سال 1042ق فارغ گشته است و ظاهرا در اين زمان او در شيراز و در خدمت ملا صدرا به تلمذ مشغول بوده است. اين كتاب در سال 1418 ه‍.ق همراه تعليقات و تصحيح آقاى محسن بيدارفر توسط انتشارات بيدار در قم بچاپ رسيد. مؤلف مجموع مطالب كلامى را در چهار مقصد بيان مى‌كند:1-العلم بالله 2-العلم بالملائكة 3-العلم بالكتب و الرسل 4-العلم باليوم الآخر.او هريك از اين مقاصد را نيز به ابوابى تقسيم مى‌كند. "جلد دوم" •

مجموعه “لمحات فی الکتاب و الحدیث و المذهب” عنوان یکی از مهم‌ترین آثار آیت‌الله صافی گلپایگانی است که به زبان عربی در سه جلد به نگارش درآمده و منتشرشده است. این مجموعه شامل 23 رساله فقهی_ اعتقادی به قلم این عالم آگاه است که بعضی از این رساله‌ها در چند سال گذشته به‌صورت مستقل به چاپ رسیده و برخی دیگر نیز برای نخستین بار منتشر شد. "جلد اول" رساله اول: “إلی هدی كتاب الله” “به سوی هدایت‌ کتاب خدا” اولین رساله این مجموعه می‌باشد. آیت الله صافی در این اثر- که چند سال قبل از انقلاب آن را به رشته تحریر درآورده- به مباحث مهمّی اشاره نموده است. وی، تنها درد مسلمانان معاصر را در ترك عمل به قرآن و اكتفا به اسم اسلام دانسته و با تذکّر آیاتی از قرآن مجید و دعوت مخاطبان به قرائت مكرر آنها، وضعیت فعلی جامعه اسلامی را در ابعاد مختلف بازگو و آن را با جامعه ایده‌آل قرآنی مقایسه نموده است. او در قسمت پایانی این رساله با اشاره به بیداری‌های اسلامی، استمرار و فراگیر شدن آن را در تمسّک به دستورات اسلام عزیز دانسته و همه نویسندگان و مصلحان اجتماعی را به عرضه آموزه‌های اسلامی به مردم دعوت کرده است. رساله دوم: “احادیث افتراق المسلمین علی ثلاث و سبعین فرقة” “حدیث‌های تفرقه مسلمانان بر 73 فرقه” دومین رساله این مجموعه است که نویسنده، بحث تفرقه و اختلاف در امّت پیامبر را دارای سابقه در امّت حضرت عیسی و موسی علیهماالسلام دانسته است. او در ادامه، به تفصیل و با دلایل محکم اثبات می‌کند که تنها فرقه ناجیه، شیعه دوازده امامی است. رساله سوم:”من لهذا العالَم؟” در این رساله، مؤلف گرا‌ن‌قدر، با تشریح ابعاد مختلف و اوضاع ناهنجار سیاسی، نظامی و اقتصادی به این سؤال پاسخ می‌دهد که خدا چه كسی را برای اصلاح این وضع می‌فرستد؟ وی در ادامه با اشاره به آیات و روایات، ایجاد روح امّیدواری در جامعه را شاخصه اصلی نظریه اسلام درباره آینده جهان دانسته و با ذکر روایات و منابعی که تصریح به اسامی ائمه به خصوص امام زمان علیه‌السلام، تنها راه نجات بشریت را در ظهور موعود همه انبیاء معرّفی می‌نماید. رساله چهارم: “العقیدة بالمهدیة” “اعتقاد به مهدویت” چهارمین رساله این اثر ارزشمند است که نویسنده محترم پس از بیان مقدّمه‌ای كوتاه درباره اهمیت عقیده به مهدویت، به معرّفی تفصیلی كتاب “البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان” تألیف علی بن حسام الدین المتقی الشاذلی از مشاهیر علما اهل سنّت می‌پردازد. رساله پنجم: “عصمة الأنبیاء و الائمة علیهم‌السلام” “عصمت پیامبران و ائمه علیهم‌السلام” عنوان پنجمین رساله است که در بردارنده مباحث بسیار ارزشمندی است. این رساله مشتمل بر مقدمه‌ای از آیت الله العظمی سبحانی است که در آن اشاره به این دارد که حدود سی و دو سال پیش، رئیس جماعت اسلامی آمریکا و کانادا آقای عادل جوهر نامه‌ای به ایشان فرستاده بود که سه سؤال درباره عصمت انبیاء در آن نوشته بود. سپس او با اشاره به این‌که آیت الله العظمی صافی گلپایگانی از فحول و پهلوانان مباحث اعتقادی است، می‌ گوید: سؤالات را خدمت ایشان دادم و ایشان جواب داده‌اند. این جواب‌ها در این رساله گرد‌آوری شده است که در سه بحث عصمت پیامبران و ائمه علیهم‌السلام، علم امام و اختلاف درجات ائمه در ایمان و علم و اخلاق بحث می‌کند. رساله ششم: “ایران تسمع و تجیب” “ایران می‌شنود و جواب می‌دهد” یکی دیگر از رساله‌های با ارزش تألیف این مرجع عالیقدر در سال 1395 هجری قمری است. فرقه ضاله وهّابی‌ قبل از انقلاب، هیئتی را به ایران فرستادند و به خیال خودشان اشكالاتی علیه تشیّع مطرح كردند و در پی آن، وهّابی مغرض ابوالحسن ندوی هندی كتابی به نام “اسمعی یا ایران” علیه ملّت مسلمان ایران نوشت. او در جواب اتهامات این کتاب، این رساله را نوشته و با انتخاب نام آن توسط امام موسی صدر ره آن را به طبع رساند. رساله هفتم: “جلاء ‌البصر لمن یتولّی الائمة ‌الإثنی عشر” “روشنی دیده برای كسانی كه امامت دوازده امام را پذیرفته‌اند” عنوان هفتمین رساله مجموعه لمحات است كه مشتمل بر انكار و ردّ روایاتی است كه دلالت بر این دارد كه ائمه علیهم‌السلام سیزده نفر هستند. در زمان مرجعیّت حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی ره، سؤالات و شبهاتی پیرامون این موضوع به دست مبارك آن مرجع فقید رسیده بود كه ایشان هم جواب این بحث را به آیت الله العظمی صافی واگذار نمود كه او این رساله را در جواب آن سؤالات نوشت. رساله هشتم: “مشروعیة الإستخارة و انّها لیست من الإستسقام بالأزلام” حدود سه دهه پیش، شیخ جامع الأزهر محمود شلتوت در مجله “رسالة الاسلام” مقاله‌ای در تفسیر آیه “و أن تستقسموا بالازلام” نوشت و استخاره در مكتب اهل بیت علیهم‌السلام را هم‌ردیف این خرافه عصر جاهلیت قرار داد. وقتی این مجله به دست مرحوم آیت الله العظمی بروجردی رسید، او به آیت الله صافی امر فرمود كه جوابی در ردّ این مقاله بنویس و او این رساله را در اجابت این درخواست تألیف نمود. رساله نهم: “تفنید اكذوبة خِطبة الامام علی علی الزهراء علیهاالسلام” از شبهات مطرح‌شده توسط وهابیت، بحث خواستگاری حضرت علی علیه‌السلام از دختر ابوجهل در زمانی كه حضرت زهرا علیهاالسلام همسر ایشان بود، است. او در این رساله با بحثی مستدل و تكیه بر منابع اهل سنّت، به این شبهه جواب داده‌است. رساله دهم: “البكاء علی الامام الحسین علیه‌السلام” “گریه بر امام حسین علیه‌السلام” عنوان رساله دیگری از این مجموعه است كه در استحباب گریه، عزاداری و احیاء شعائر حسینی علیه‌السلام به رشته تحریر درآمده است كه می‌تواند جوابگوی شبهات زیادی كه امروزه در فضای جامعه مطرح می‌شود؛ باشد. رساله یازدهم: “فی تفسیر آیة التطهیر” آیه تطهیر یكی از ادله محكم و منصوص بر عصمت اهل بیت علیهم‌السلام است كه او در این رساله با تحلیل و بررسی مفاد این آیه شریفه، بحث مفید و ارزنده‌ای در این باره ارائه داده‌اند. رساله دوازدهم: “تفسیر آیة الإنذار و أحادیث یوم الدار أو بدء الدعوة” در سال 1397 هـ.ق مطالبی پیرامون آیة الإنذار در مجله “حضارة الاسلام” به طبع رسیده بود كه مشتمل بر اشتباهاتی در زمینه این قضیه بود. آیت الله العظمی صافی در این رساله با اشاره به اشكالات مطرح‌شده به همه آنها با استدلال متین و برهانی محكم پاسخ ارائه كرده است.

سمط الحقائق يا سمط الحقائق فى عقائد الإسماعيلية نام كتاب است كه در اعتقادات اسماعيليه، به زبان عربى در قرن هفتم هجرى به وسيلۀ داعى الدعاة القاضى على بن حنظلة ابن ابى سالم الوادعى نوشته شده است. اين كتاب كه به صورت شعر مى‌باشد، در هر بابى داراى سرفصلى مى‌باشد كه بيانگر موضوع ابياتى كه ذيلش آمده‌اند، خواهد بود. فصول دوازده‌گانه كتاب از سئوال و جوابى دربارۀ آغاز خلقت شروع مى‌شود. همچنين داراى ابوابى در توحيد، عالم ابداع، حدوث، آباء و امهات، ادوار كواكب هفتگانه، دور كشف و دور ستر معاد محمود و معاد مذموم، اتحاد ناسوت و لاهوت و ثواب و عقاب مى‌باشد. مؤلف قيام مهدى منتظر را از اشراط قيامت و به عنوان اولين شرط مذكور شمرده است.

دین حقیقتی واحد و غیر متکثر می باشد و برخلاف آنچه که پلورالیست های متکثرگرا ادعا کرده اند، در تمام دوران پر فراز و نشیب دعوت انبیاء، یکی بیش نبوده است. این دین هر چند نام های متفاوتی به خودگرفته، اما خاستگاه تعالیم همه ی انبیاء قرار داشته است که در شکل عام آن همان اسلام است. البته حقیقت دین ثابت و اما شرایع متغیر و نامانا بوده اند. این دین و این حقیقت واحد در واپسین سال های عمر پیامبر، به نیابت از همه ی انبیاء و البته به زبان رسول خدا و با معرفی امیرمؤمنان به کمال رسید و نام اسلام را به خود گرفت و ثمره ی آن رضایت و خشنودی خداوند بود. و همین دین است که در آخرالزمان مرزهای زمان و مکان را در خواهد نوردید و به دست توانا و با کفایت مصلح و منجی همه ی دوران به مردم معرفی شده و دین اسلام جهانی خواهد شد.

اهمیت و جایگاه منحصر به فرد قرآن سبب شده است تا استشهاد به قرآن، مهم‌ترین و رایج‌ترین مستند در احتجاجات و مناظرات مسلمانان باشد. اما از آنجا که شناخت و استفاده انسان‌ها از قرآن به فراخور استعداد و فهمشان از این کتاب الهی متفاوت است،‌ بهترین و عالی‌ترین شیوۀ استشهاد به قرآن را در احتجاجات معصومین(ع) مشاهده می‌کنیم. استشهادات معصومین(ع) به قرآن، برخی مستقیم و برخی غیر مستقیم است؛ در استشهاد مستقیم به قرآن، حتی شنوندگان نا‌آشنا به قرآن نیز اشارات کلام را دریافت می‌کنند، در حالیکه استشهادات غیرمستقیم (پنهان) را فقط آشنایان با قرآن خواهند فهمید. این مقاله که به استشهادات غیرمستقیم معصومین(ع) به قرآن اختصاص دارد این مقوله را با رویکردی ادبی بررسی می‌کند و چهار نوع برای آن برمی‌شمرد: واژگانی، گزاره‌ای، الهامی و تلمیحی.

این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسش بوده است که گرایش به مهدویت و مهدویت‌خواهی در دوره‌ی دولت‌های نهم و دهم در چه شکل و صورتی نمود و بروز پیدا کرده است. فرضیه تحقیق به این مطلب اشاره داشتکه نومهدویت‌گرایی شکل گرفته دارای مشخصاتی چون فاز سیاسی پررنگ و حداکثری و همچنین وارد شده در تئوری‌پردازی‌های نو و ضمناً انتخاب شده بعنوانفلسفه‌ی سیاسی حکومتی نیز ظاهر گشته است. تحقیق حاضر در فصل کلیات که به طرح و معرفی موضوع هزاره‌گرایی و مهدویت و امام زمان، هم آنچه در بین مسلمانان می‌باشد و هم دیدگاه خاص شیعی آن، از زوایای مختلف از جمله منابع دینی، نظر شخصیت‌های فلسفی و سیاسی و غیره پرداخته است.این تحقیق در فصول اولیه به دنبال پایه‌‌هایی از نومهدویت در دوران انقلاب و دوران جنگ بود و شاهد به چالش کشیده شدنش در دوران بعدی شد.در عین حالی که رگه‌هایی از مهدیت دوران جنگ نیز در این نوع مهدویت دیده می‌شود اما تمام آن نبوده و نیز شکل این همانی را ندارد. اواخر تحقیق، با بررسی مهدویت در دوره‌ی معروف به مهدویت جدید، با تحلیل گفتمان حاکم بر فضای دولت آقای احمدی نژاد و همچنین مهدویت در فضای خارج از عاملان سیاسی دوره‌ی وی و توجه به مصادیق مهدویت‌خواهی،به آزمون فرضیه‌ی این تحقیق پرداحتهو فرضیه تحقیق در شش فصل توسط مستندات و مدارک و شاخص‌های علمی مورد تایید قرار گرفت.

حضرت مهدی ( عج) در شب جمعه، روز پانزدهم شعبان سال 255 ه.ق در شهر سامرا متولد شدند در سن 5 سالگی به مقام امامت نائل آمدند . دارای دو غیبت می باشند. الف - غیبت صغری، که هفتاد سال طول کشید و توسط چهار نائب خاص با نامهای 1) عثمان بن سعید 2) محمد بن عثمان 3) حسین بن روح نوبختی 4) علی بن محمد سمری با مردم در ارتباط بودند. ب – غیبت کبری که تاکنون نیز ادامه دارد؛ در هر عصر عالم بزرگی واجد همه شرایط لازم فقاهت و رهبری را داشته باشد در رأس جامعه قرار می گیرد و او صاحب ولایت شرعیه به نیابت امام معصوم ( عج) است. این که غیبت کبری تا چه زمانی به طول می انجامد و چه زمانی حضرت ظهور می کنند بسته به نشانه ها و علائمی دانسته، که این نشانه ها در سه محور قرار می گیرند. 1) نشانه های عمومی 2) نشانه های نزدیک به زمان ظهور 3) نشانه های حتمی ظهور ، که بعد از ظهور و بروز این نشانه ها، قیام حضرت ( عج) به وقوع خواهد پیوست. اما این حکومتی که ما در انتظار آن هستیم در آیات وحی به ابعاد مختلفی از آن اشاره شده است. من جمله در آیات: 33 سوره توبه ، 96 سوره اعراف، 69 سوره زمر، 141 سوره آل عمران و ... که به مواردی مانند جهانگیر شدن اسلام با حکومت حضرت مهدی ( عج)، گستردگی موهبتهای مادی و معنوی در عصر حکومت حضرت، دگرگونی جهان در حکومت ایشان، برقراری عدل و داد و نابودی ظالمان و ... اشاره می کند. و در آیات زیادی از قرآن مانند آیات 148 سوره بقره، 8 سوره هود، 89 سوره انعام و ... به ویژگی های یاران حضرت اشاره می کند، ویژگی هایی مانند این که" هم خدا آنها را دوست دارد و هم آنها خدا را دوست دارند، در برابر مؤمنان خاضع و مهربانند، در برابر مشرکان و دشمنان سرسخت و نیرومند هستند، به طور پیگیر در راه خدا جهاد و تلاش می کنند و در مسیر انجام وشیفه از سرزنش هیچ سرزنش کننده ای نمی هراسند و ..." . یکی از ویژگی های بارز یاران حضرت ( عج) در انتظار فرج به سر بردن برای فرج مولایشان می باشد که قرآن کریم در آیات 71 سوره اعراف، 93 سوره هود، 158 سوره انعام و ... به آن اشاره می کند مثلاً در آیه 71 سوره اعراف خداوند می فرماید" شما انتظار برید، به درستی که من با شما از انتظار برندگانم" و در آیات وحی به ویژگی های این انسانهای منتظر اشاره می کند که: امید به آینده جهان، پایبندی به توحید خالص و تلاش برای زدودن شرک و ... دارند. مسئله دیگری که در رابطه با حکومت حضرت در قرآن به آن اشاره شده، مسئله رجعت می باشد که به معنای بازگشت گروهی از مردمانی که کاملاً صالح و نیکوکار بوده اند و از دنیا رفته اند و همچنین جمعی از کسانی که شدیداً جنایتکار بوده اند و از دنیا رفته اند در زمان ظهور حضرت ( عج) به دنیا می باشد. و قرآن در آیاتی مانند: 25 سوره کهف، 49 سوره آل عمران، 11 سوره مائده و ... به مسئله رجعت در امتهای گذشته می پردازد و آیات: 82 سوره نمل، 54 سوره یونس، 28 سوره زخرف و ... به مسئله رجعت در زمان ظهور حضرت مهدی ( عج) اشاره می کند. اما سخن از حضرت مهدی ( عج) و حکومت جهانی او فقط اختصاص به مسلمانان ندارد بلکه این مسئله یک اعتقاد همه گیر و جهانی است و نگاهی کوتاه به کتابهای آسمانی ادیان و غیرآسمانی، این امر را به خوبی نشان می دهد که در کتب ادیان آسمانی مانند: تورات، انجیل، زبور و جاماسب وکتب مذهبی ادیان غیر آسمانی مانند هندوان، برهمائیان و بودائیان درباره این منجی بشریت سخن به میان آمده و آنان نیز در انتظار ظهور مصلح جهانی، که جهان را پر از عدل و داد کند و حق از دست رفته مظلومان را به آنها برگرداند می باشد.