جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شناخت چهره و شمایل ذکر شده در مورد حضرت مهدی می‌تواند از سویی فرضیه مهدی نوعی را باطل کند و از سوی دیگر راهی برای شناخت مدعیان دروغین قرار گیرد. به نظر می‌رسد در میان مجموعه روایات ذکر شده در توصیف چهره‌ی حضرت محمد و ائمه اطهار، برخی از آنان با یکدیگر تعارض دارند. در مورد حضرت مهدی نیز با توجه به خفای ولادت و غیبت ایشان، این مطلب صادق است و گزارش‌هایی به ظاهر متناقض ذکر شده است. این مشکل موجب گردیده تا برخی از جریان‌های مدعی امامت چنین القا نمایند که تعدد در صفات، دلالت بر تعدد قائم‌هایی در آخرالزمان دارد و از این رهگذر با پذیرش مهدی نوعی خود را در عرض حضرت مهدی به‌عنوان قائمی دیگر معرفی نموده‌اند. از این روی تبیین و تحلیل صفات ظاهری حضرت مهدی، توجه به روایت‌های مختلف در این زمینه و نقد دیدگاه جریان‌های مدعی معاصر، ضرورت بیشتری می‌یابد و پژوهش حاضر سعی کرده با روش توصیفی _ تحلیلی به این موضوع بپردازد و به نتایج زیر دست یابد: الف) یکی از راه‌های شناخت چهره‌ی حضرت مهدی شناخت چهره‌ی حضرت محمد می‌باشد. ب) روایت‌ها دارای تعارض نیستند و به یک ویژگی اشاره دارند. ج) برخی روایت‌ها در منابع فارسی دچار اشتباه در ترجمه شده‌اند. د) با اثبات عدم تعدد صفات، عدم تعدد قائم نیز ثابت می‌گردد. هـ) با تمسک به صفات می‌توان گفت که دیدگاه (مهدویت نوعی)، نظریه‌ای باطل می‌باشد.

فرقه‌ باطنی‌گرای «ذکریّه»، که از رهگذر جایگزینی «ذکر» به‌جای «نماز» به «ذکریّه»، نام‌بردار شده‌اند، از حدود پنج قرن پیش، بنا بر این که «سیدمحمد جونپوری»، بنیان‌گذار آن‌فرقه باشد و یا چهارقرن قبل با این فرض که «سید محمدمهدی اتکی»، موسّس آن به‌حساب آید، در شبه ‌قاره هند پدید آمده است. از جهت قرابت جغرافیایی آن منطقه به ایران به‌گونه طبیعی در بلوچستان ایران نیز حضور دارند. باورها و اندیشه‌های چهارگانه بدیع: 1. آفرینش مهدی از نور 2. خلقت کائنات از نور مهدی 3. ظهور و فعالیت وی در شبه‌ قاره هند 4.افضلیت مهدی بر تمام انبیاء، از ویژگی‌های اختصاصی ایشان است. بررسی و تحلیل کارنامه آشفته ایشان که گاه، مهدی را با لقب «سردار انبیا»، گاه به‌عنوان «موعود پیامبر»، یاد و ظهور و فعالیتش را پایان‌یافته تلقّی می‌کنند، نشان می‌دهد، مهدی‌باوری «ذکریه» با آیاتی مانند: توبه: 33، نور: 55 و انبیاء: 105، که به تشکیل حکومت جهانی مهدی و فراگیری عدالت اشاره دارند و با روایات اتفاقی ناظر به تبار، خصوصیّات شخصی و شخصیتی و حوادث قبل و بعد از ظهور حضرت، هماهنگ نیست. پژوهش میدانی و تحلیل اسناد، حاوی این امرند که باورهای «ذکریه»، انحرافاتی است که توسط بنیانگذار، یا پیروانش در برابر شریعت اسلام اتفاق افتاده و اسباب گمراهی برخی افراد را به‌دنبال داشته است.

از آن‌جا که اکثر بنیادگرایان، انتظار تغییرات سریع در آینده نزدیک را دارند و می‌توان با اطمینان گفت که همه بنیادگرایان به دنبال تاسیس حکومت الاهی بر روی زمین‌اند، آن هم، همین الان و در همین جا، نه در آخرت یا در دنیای ارواح. در عموم تعاریفی که از جنبش‌های بنیادگرا ارائه می‌شود؛ موعودگرایی و هزاره‌گرایی عنصری جدایی‌ناپذیر در این جنبش‌ها فرض می‌شود. در این مطالعه وزن عنصر موعودگرایی و هزاره‌گرایی در سه جنبش هاردیم، طالبان و اکثریت اخلاقی بررسی شده است. هریک از این جنبش‌ها جزء تاثیرگذارترین جنبش‌های بنیادگرا در دوران و دین خود به حساب می‌آیند. با استفاده از روش تطبیقی مورد محور، مصادیق موعودگرایی در هر سه جنبش استخراج شده است. از دستاوردهای این مطالعه؛ آگاهی به عدم وزن یکسان عنصرموعودگرایی در جنبش‌های بنیادگرای مورد بررسی و ارائه یک مدل نظری است که بر اساس آن چگونگی ارتباط و کارکرد موعودگرایی با عناصر دیگر در این جنبش‌ها ؛ مانند گزینش‌‌گری از متن مقدس و مرزبندی‌ روشن قابل فهم می‌شود. البته یافته‌های این تحقیق با حمایت نظری؛ تئوری آلموند و اپل‌بی و سیوان به‌دست آمده است که در این نظریه تلاش شده، که اجزای تشکیل‌دهنده یک جنبش بنیادگرا را تبیین شود.

گفتمان مهدویت ابعاد گوناگون و مسائل متنوعی را در برمی‌گیرد، یکی از مسائل مطرح در این حوزه، بازه زمانی و مدت حکومت حضرت مهدی است. اهمیت این مسئله بازگشت به طرح آن در جوامع حدیثی و وجود پاسخ‌های گوناگون به این امر دارد. با توجه به گوناگونی روایات در این مسئله، برخی به طولانی بودن مدت حکومت مهدوی و دسته‌ای دیگر به کوتاهی آن باور یافته‌اند. دیدگاه گستره زمانی حاکمیت مهدوی را افزون بر روایات، ادله‌ای عقلی همانند نیازمندی استقرار حکومت جهانی به زمان طولانی تایید می‌کند، در سوی دیگر نیز برخی ادله همچون امکان تحقق اهداف حضرت در زمان محدود، اندیشه کوتاهی زمان حکومت امام مهدی را قابل‌پذیرش کرده است. نگاشته حاضر تلاش دارد به چگونگی جمع میان روایات متعددی که هر دو دیدگاه به آن‌ها استناد داده‌اند؛ پاسخ گوید. در نهایت شواهد نظریه طولانی بودن زمان حکومت به نقد کشیده شده و دیدگاه کوتاهی زمان حکومت امام مهدی تقویت‌شده است. خلاصه ماشینی: ""