جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
رابطه عقیدتی - معرفتی انسان و خدا در نهج البلاغه
نویسنده:
بخشعلی قنبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
چکیده :
مفهوم «رابطه» یک­صد و پنجاه سال پیش هرگز به معنای امروزی به ­کار نمی ­رفت. با این وجود، مفاهیم جانشین آن از قبیل «انس» در نهج ­البلاغه به­ کرّات آمده است که هریک از آنها بیان­ کننده اصناف و مراتب رابطه اعم از رابطه انسان و خدا و سایر رابطه­ هایند. در زمینه روابط انسان، در مجموع با چهار رابطه مواجهیم: رابطه انسان با خدا، خودش، انسان­های دیگر و طبیعت. هریک از این روابط هم در پنج ساحت وجودی انسان تحقق می­ یابند که در مجموع بیست نوع رابطه را دربر می ­گیرد که یکی از آنها، رابطه عقیدتی - معرفتی انسان و خداست. این رابطه شامل روابط بندگی، خلیفگی، عاشقانه و همکاری است که روابط اول و سوم و دوم به ترتیب از بسامد بالایی در نهج ­البلاغه برخوردارند. اما رابطه همکاری به آن شکلی که در ادیان خاور دور نظیر دائویی (Taoism) مطرح است، در نهج ­البلاغه طرح نشده است؛ اما در عین حال، خدا و بنده همکاری می­ کنند تا رفتارهای انسان بهتر و به کمال خود نزدیک شود.
صفحات :
از صفحه 143 تا 162
بازشناسی منابع حدیثی أسفار ملاصدرا
نویسنده:
عباس همامی، محمد مهدی کرباسچی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در کتاب اسفار می‌توان بیش از 1100 آیه از آیات قرآن و 250 حدیث از احادیث منسوب به نبی اکرم صلی الله علیه و آله، اهل البیت علیهم السلام و صحابه یافت. هر چند که صدرا به اندیشه فلسفی بیشتر شناخته شده است، اما شرح ناتمام وی بر الکافی، شاهدی بر این است که او با حدیث و دیگر علوم مربوط با آن نیز آشنا بوده است. با وجود این، وی در انتخاب احادیث اسفار، در مسلک عرفانی بیشتر ظاهر شده؛ لذا بیش از دو سوم احادیث موجود در این کتاب، از مصادر اهل عرفان اخذ شده که آنها نیز برگرفته از کتب حدیثی اهل سنت و یا کتب خاص عرفاست و کمتر از یک سوم آنها را در مصادر حدیثی شیعه پیش از قرن ششم می‌توان یافت. در این مقاله به شناسایی منابع احادیث اسفار و میزان اعتبار آنها در نزد محدثان پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 143 تا 159
درآمدی به تحقیق و بررسی خطبه 186 نهج البلاغه (فی وصف المتقین)
نویسنده:
سردار شهابى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
با عنایت به اهمیت و تأثیر این خطبه بسیار مفید و ارزنده در تهذیب اخلاق و تزکیه نفوس قشرهای مختلف جامعه به خصوص قشر جوان، نگارنده بر آن شد تا با مراجعه و بررسی واژه تقوی در چند کتاب فرهنگ لغات معتبر و اصیل و شروح گوناگونی از کتاب شریف نهج البلاغه مقاله ای تهیه و ارائه نماید و آن را درآمدی به تحقیق و بررسی خطبه فی وصف المتقین قرار دهد. باشد خواننده پیش از اینکه بشناسد متقی کیست، بداند تقوی چیست؟
صفحات :
از صفحه 99 تا 118
فلسفه اسما و صفات حق و تمایز آنها از یکدیگر
نویسنده:
مهدی دهباشی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
1384: دانشگاه شیراز,
چکیده :
آن‌چه در این مقاله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، کیفیت صدور کثرت از وحدت در قلمرو اسما و صفات حق تعالی است. ضمن بررسی کثرت اسمایی و صفاتی و تمایز آن‌ها با یکدیگر، دیدگاه متکلمان، حکیمان و عارفان به اجمال مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و در حد امکان به حقیقت اسما و صفات اشاره می‌شود و یادآور می‌گردد که اسما و صفات بنا بر طلب ذاتی مقتضی ظهور بوده و در پرتو ظهور آن‌ها بوده که جهان خلقت از کتم وحدت به ظهور کثرت قدم نهاده و این طلب ذاتی تا ابد هم‌چنان ادامه خواهد داشت. از آن جا که کمالات ذاتی حق، لایتناهی است، دولت اسما و صفات او نیز پایان ناپذیر خواهد بود؛ به گونه‌ای که در پایان دولت یکی از اسما، اسم دیگری در مقام ظهور، نقش آن را بر عهده می‌گیرد، یعنی اسم به اسم الباطن بازگشت و اسمی‌که جانشین آن شده بر کرسی اسم الظاهر حکومت مقدر خود را شروع می‌کند و به حاکمیت خود ادامه می‌دهد. کار تناکح اسما و صفات هرگز به تعطیل نمی‌انجامد و مدام آن‌ها به رازگشایی عالم آفرینش می‌پردازند. حاکمیت اسما و صفات بر اساس اقتضای ذاتی آن‌هاست و در قرآن مجید هر یک از آن‌ها در جایگاه خاص و مناسب خود معرفی شده‌اند. با بصیرت و معرفت می‌توان مشاهده کرد که کشف رازهای خلقت در قلمرو علوم، خود به کشف نقش اسمی ‌و صفتی از اسمای الهی می‌انجامد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 18
پشتوانه های معنوی و مادی حکومت در نظر سعدی و مقایسه آن با نهج البلاغه
نویسنده:
نجف جوکار
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سعدی پس از سفرهای دور و دراز و دیدار با مردم و فرزانگان هر شهر و دیار و نیز برخورداری از معارف اصیل اسلامی و فرهنگ ایرانی، رفتار اجتماعی روزگار خود را با نگاهی ژرف کاویده و پیوند حکومت و مردم را در سخن خود جلوه‌گر ساخته است. در نظر وی رعیت پشتوانه مادی و معنوی حکومت است. مردم با پرداخت باج و خراج و گونه‌های دیگر مالیات نیاز مالی دولت را برآورده می‌سازند. جوانان را در اختیار حکومت می‌نهند و لشکر سلطان را توان می‌بخشند و از نظر معنوی، همت پیران روشن‌ضمیر و دعای سوخته‌دلان و پیر‌زنان، پادشاهان را در عزم خود استوار و پشت‌گرم می‌سازد. هم‌چنین، در نگاه سعدی، اهل قلم، سرمایة فکر و اندیشه و احساس خود را در خدمت سلطان قرار می‌دهند و هم‌چون مشعلی فروزان، حکومت و دولت را از سقوط در گرداب کج‌اندیشی می‌رهانند. با توجه به برخورداری اندیشه و نوشته‌های سعدی از بن مایه‌های قرآنی و روایی، دیدگاه‌های او را می‌توان با معیار آموزه‌های دینی و به ویژه جنبه‌های اجتماعی و حکومتی نهج البلاغه سنجید. زیرا این کتاب گرانمایه، ره‌آورد اندیشه‌ای تابناک است که از زلال قرآن سیراب گشته و از پشتوانه عملی در بستر حق جویی، دادخواهی و مردم نوازی استواری یافته است.
صفحات :
از صفحه 93 تا 112
إثبات الوصیة للإمام علی بن ابی طالب‏ علیه السلام
نویسنده:
علی بن حسین مسعودی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انتشارات انصاریان,
چکیده :
«إثبات الوصية للإمام علي بن ابي طالب‏ عليه السلام»، تاليف ابوالحسن مسعودى، در موضوع اثبات امامت و دربردارنده اطلاعاتى پيرامون زندگى پيامبر اعظم (ص) و دوازده امام است كه در قرن چهارم تدوين شده است. همان گونه كه از نام كتاب پيداست، موضوع بحث در اين اثر، اثبات وصايت و جانشينى امام على (ع) از پيامبر (ص) اختصاص دارد؛ اما به مناسبت، از ساير ائمه هم سخن گفته و نيمى از كتاب را به آنان اختصاص داده است. هدف مؤلف آن بوده كه تسلسل وصايت و جانشينى را در ميان انبياء اثبات و به اميرالمؤمنين (ع) و امامان (ع) پس از او متصل نمايد. بدين جهت شرحى از زندگى پيامبران از آدم تا خاتم همراه جانشينان آنان ارائه مى ‏دهد. اثبات الوصية در دو قسم تنظيم شده است: قسمت نخست درباره حجت‏ هاى الهى از آدم تا محمد (ص) و قسمت دوم، درباره حجج الهى از پيامبر (ص) تا حضرت مهدى (عج) است. مؤلف كتاب براى مطالب خود منبعى ذكر نكرده و غالبا سلسله اسناد خود را نياورده است. البته در قسمت دوم تا حدودى به برخى راويان اشاره كرده، ليكن آن هم سند كاملى براى روايات به شمار نمى ‏رود، بلكه فقط به چند نفر از راويان ميانى اشاره مى‏ كند. او داستان زندگى و معجزات انبيا و ائمه را به صورت پيوسته نقل مى‏ كند و تنها گاهى با عبارت «روى» مطالب را از همديگر تفكيك كرده است. مطالب اثبات الوصية در منابعى همچون كافى و بصائر الدرجات و كتب مشابه حديثى يا تاريخ ائمه وجود دارد. نويسندگان بعدى نيز به طور گسترده ‏اى از او نقل كرده‏ اند و اين كتاب در ميان كسانى چون صاحب الخرائج و الجرائح و مناقب نويسان بعدى رواج داشته و مجلسى نيز از آن در بحار فراوان بهره برده است.
رسالة العلویة (فی فضل أمیرالمؤمنین صلی الله علیه علی سائر البریة سوی سیدنا رسول الله صلی الله علیه و آله المعروف بالتفضیل)
نویسنده:
محمد بن علی کراجکی؛ محقق: عبدالعزیز کریمی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: منشورات دلیل ما,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
«الرسالة العلوية فى فضل اميرالمؤمنين على سائر البرية سوى سيدنا رسول الله (ص)» کتابی به زبان عربی اثر ابوالفتح کراجکی (درگذشت ۴۴۹ ق) در کلام و با موضوع تفضیل علی بن ابی طالب (ع) است. مؤلف در این اثر، کتاب را در سه قسم آورده و به افضلیت علی (ع) از طریق قرآن، ویژگی‌ های امام و جواب به شبهات وارده درباره امام می‌ پردازد. این رساله که از اعتقادات شیعه بحث می‌ کند با عنوان «‌التفضیل‌» نیز شهرت دارد. مولف، مطالب خود را به صورت پیوسته و با کلمه فصل، مباحث را از همدیگر تفکیک می‌ کند و در هر فصل به بیان یکی از فضایل امیرالمؤمنین علیه‌ السلام می پردازد که سبب برتری آن حضرت بر دیگران است. این اسباب در واقع احادیثی از رسول خدا یا منقبت و ویژگی‌ ای است که آن حضرت دارا بوده است. با توضیحی کوتاه درباره این فضیلت ها، به نقل روایات آنها پرداخته و با ذکر سلسله اسناد، آنها را آورده است. سپس توضیح می‌ دهد که این احادیث یا گزارش‌ ها چگونه بر فضل و برتری علی علیه‌ السلام بر دیگران دلالت می‌ کند. از آنجا که مؤلف، خود از عالمان و محدثان کهن است نیازی به ذکر مصادر نبوده و در واقع، روایات او منبعی برای کتب بعدی مثل بحارالانوار علامه مجلسی است. در عین حال مصحح در پاورقی‌ ها به دیگر مصادری که این اخبار را نقل کرده‌ اند بخصوص منابع اهل سنت اشاره کرده است. خود مؤلف نیز تلاش کرده روایات و احادیث را با اسناد محدثان غیر شیعه نقل کند و به روایات فریقین توجه داشته است چنانکه ابتدا از آیات قرآن استدلال آورده و از دلیل عقلی نیز بهره برده است.
فضل الله بن روزبهان خنجی و شریعتنامه نویسی در قرن نهم
نویسنده:
حسین ایزدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
با ظهور شاه اسماعیل صفوی و تأسیس حکومت صفویه، در ایران و ایجاد حکومتی متمرکز بر اساس عقاید شیعی، شریعتنامه نویسی بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. یکی از افرادی که برای مقابله با صفویان اندیشه تجدید خلافت و جمع کردن آن با سلطنت مطلقه را در قالب شریعتنامه نویسی مورد توجه قرار داد، فضل بن روزبهان خنجی است. مقاله حاضر به بررسی آرا و نظریات وی در این زمینه در دو دوره از زندگی اش، یعنی در عصر آق قوینلوها و پس از ظهور صفویه در دربار خوانین ازبک در ماوراء النهر، پرداخته و او را به عنوان آخرین میراث دار شریعتنامه نویسی که این جریان را به انحطاط کشیده معرفی کرده است.
بررسی زمینه های پیدایش پدیده خروج در صدر اسلام (با تاکید بر عملکرد قبایل ربیعه و تمیم)
نویسنده:
سیمین قربانپور دشتکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
ماجرای حکمیت با خاتمه جنگ صفین، به پیدایش فرقه خوارج در جهان اسلام منجر گردید. از آنجا که بروز حوادث و رخدادها معلول علتهای متعددی می باشند که در بستر مناسبات اجتماعی جامعه شکل گرفته و زمینه رشد می یابند، پدیده خروج نیز از این شرایط مبرّاء نبود. شناخت زمینه های بروز شعار این پدیده می تواند نگرش سطحی کنونی به گروهی که در برابر علی سر دادند را تغییر دهد. « لاحکم الا لله » در این مقاله، این حرکت حرکتی فی البداهه تلقی نشده، بلکه جریان سازمان یافته ای دانسته شده که نزدیک به چهار دهه مترصد چنین موقعیتی بوده است؛ از این رو نگارنده بر آن است تا زمینه های تأثیر گذار در سر برآوردن این پدیده را واکاوی کند. به نظر می رسد نظام اجتماعی برگرفته از ساختار قبیله ای، نوع معیشت ناشی از شرایط زیست محیطی، منافات تربیت اجتماعی با محدودیتهای دینی و پافشاری گروههای قبیله ای خاص در تقابل با قریش، از عوامل عمده زمینه های پیدایش پدیده خروج در ماجرای حکمیت و تداوم آن در دوره های بعدی بوده است.