جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 788
بداء بین رد و اثبات
نویسنده:
حسین نوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
در «بداء» دو نظر وجود دارد. امامیه «بداء» را از ارکان اصیل عقاید اسلامی می‌دانند که چهار دلیل بر این مدعا می‌توان اقامه کرد و مهم‌ترین آنها آیه محو و اثبات است. علمای اهل سنت به‌شدت با این عقیده مخالف‌اند و بر آن‌اند که «بداء» موجب علم بعد از جهل می‌شود و این در مورد خداوند روا نیست. معنای لغوی «بداء» همان ظهور بعد از خفاست، البته امامیه چنین معنایی را قصد نمی‌کنند؛ معنایی که آنان از «بداء» اراده می‌کنند «تغییر مسیر آدمیان با اعمال آنان است» و این مطلب مورد قبول همگان است. لذا آنچه انکار شده است مورد اعتقاد نیست و آنچه مورد اعتقاد است نفی نشده است. بدین جهت این نزاع بیشتر نزاعی لفظی است تا نزاعی معنوی.
صفحات :
از صفحه 149 تا 178
دو تفسیر از صادر اول و اجزای آن در حدیث حدوث اسماء
نویسنده:
محمد حکاک، محمد رضا موحدی نجف آبادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
حدیث اول از باب حدوث اسماء اصول کافی که به حدیث «حدوث اسماء» مشهور است، از مشکلات و متشابهات احادیث و مشتمل بر معرفت برجسته‎ای از معارف فراوان موجود در روایات اهل‎البیت (ع) است و به دلیل جذابیت محتوای آن، مورد تفسیرهای متعدد واقع ‎شده‎ است. بر اساس این حدیث که مبین ترتب و تنزل و تکثر اسماء الهی است، مخلوق اول اسمی است که چهار جزء دارد که یک جزء آن در حجاب سه جزء دیگر قرار گرفته ‎است. آن سه جزء یا سه اسم، هرکدام دارای چهار رکن‎اند و هر رکنی سی اسم در ذیل خود دارد تا در نهایت به سیصد و شصت اسم بالغ شود. در آخر حدیث، اشاره‎ای مشتمل بر تفسیر و تعلیل به آیه «قُل اُدعوا اللهَ او ادعوا الرَّحمن ایا ما تَدعوا فَلَهُ الاسماءُ الحسنی» شده ‎است. در میان تفسیرهای متعدد این حدیث، تفسیر ملاصدرا در شرح اصول کافی و تفسیر علامه طباطبایی در المیزان و رساله الاسماء به جهاتی از جمله مهم‎ترین و مؤثرترین شرح‎های موجودند. در این مقاله به بیان و مقایسه تحلیلی این دو تفسیر پرداخته‎ایم.
صفحات :
از صفحه 43 تا 57
ولایت از دیدگاه علامه طباطبائی
نویسنده:
عباس مصلائی پور یزدی، ملیکا کردلویی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
ولایت مانند حقیقت و وجود دارای مراتب و مدارجی است. ولاء تصرف یا ولاء معنوی بالاترین مراحل ولایت است، نوعی اقتدار و تسلط فوق العاده تکوینی است. بررسی معانی لغوی و اصطلاحی واژه ولایت، زمینه فهم دقیق و درست معانی ولایت که در قرآن و روایات در حق نبی و امام به کار رفته است را آماده می سازد. ازحیث معنای لغوی و اصطلاحی کمتر واژه ای همانند ولایت دارای گستره معنایی است. ولایت در لغت به معنای قرب، نزدیکی، محبت و سرپرستی است، علامه طباطبایی ضمن حفظ معنای قرب در لغت ولایت، امارت و تصرف را نیز از دل آن استنباط می کند. یکی از اسمای حسنای خدای سبحان «ولی» است و تنها «ولی» نیز اوست انسان برای اینکه ولی خدا شود، باید به معرفت و اخلاص برسد تا مظهر نام مبارک «الصمد» و نام والای «ولی» که از اسمای حسنای حق است در او متجلی شود، زیرا منشا ولایت الهی صمدیت خدای سبحان است. تصرفات خاص ولی الله در عالم به خاطر قرب او به خدا است که به اذن خدا این مقام را دریافت کرده است. در این مقاله سعی شده است دیدگاه های علامه طباطبائی در باب ولایت بیان شود.
صفحات :
از صفحه 131 تا 153
چیستی محکم و متشابه از نگاه علامه طباطبائی
نویسنده:
محمد فاکر میبدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
چیستی محکم و متشابه، پرسشی است همزاد قرآن کریم که قرآن پژوهان از دیرزمان در پی یافتن پاسخی مناسب برای آن بوده اند. در این میان، علامه طباطبائی از جمله کسانی است که به شایستگی از عهده این مهم برآمده است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، به نقل و نقد دیدگاه مرحوم علامه می پردازد و هدف آن، بررسی آراء و نظریات علامه در عرصه احکام و تشابه و تحلیل آن است. مرحوم علامه معتقد است: متشابه به معنی چند مدلولی مشتبهِ با یکدیگر که مراد واقعی در آن نهان است وجود دارد. علامه با تأسیس اصل مخلوط شدن نزولات غیبی و آسمانی بعد از فرود به زمین با ناخالصی ها، وجود تشابه در قرآن را امری طبیعی می داند و تعیین مراد واقعی در متشابه را بر عهده آیات محکم که متقن و مستحکم است و ویژگی ام الکتابی دارد می گذارد. به باور علامه، این دیدگاه برخاسته از تدبر در قرآن و برگرفته از مکتب تفسیری اهل بیت علیهم السلام است.
صفحات :
از صفحه 11 تا 32
جایگاه و کارکرد روایات در تفسیر بر اساس دیدگاه علامه طباطبائی
نویسنده:
مجتبی خطاط
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
روایات و آثار منقول معاصرانِ نزول، بخشی از واقعیت تفسیر قرآن را به خود اختصاص داده و قرآن پژوهان همواره توجه ویژه ای به این روایات داشته اند. این در حالی است که علامه طباطبائی در تفسیر «المیزان»، منهج تفسیر قرآن به قرآن و بی نیازی آن از روایات تفسیری را مطرح کرده است. این نوشتار با روش تحلیلی توصیفی درصدد بررسی مبنای مرحوم علامه در مورد جایگاه روایات تفسیری و میزان و کیفیت کاربرد روایات تفسیری در تفسیر «المیزان» است. بنا بر تصریح علامه، تفسیر برخی از الفاظ مبهم آیات یا دستیابی به تفسیر برخی از آیات مشکل، نیازمند مراجعه به تفسیر پیامبر است. از دیگر سو، مرحوم علامه در بیان روش صحیح تفسیر، استفاده از روایات در موارد ممکن را لازم می شمارد. افزون بر این مبانی، علامه در تفسیر خود، ذیل بسیاری از آیات، به گونه های مختلف، از روایات تفسیری بهره جسته است.
صفحات :
از صفحه 63 تا 79
جایگاه موعظه و تذکر در تربیت دینی از منظر علامه طباطبائی در تفسیر المیزان
نویسنده:
حسن بطحایی گلپایگانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
از روش های تربیت دینی «تذکر» و «موعظه» است. موعظه دعوت به نیکی توأم با خیرخواهی و رقت قلب است. واژه هم معنای آن، «نصیحت» و «تذکر» است که به معنای پند و اندرز مشفقانه به انگیزه اصلاح و تربیت می باشد. موعظه حسنه در قرآن به عنوان روش تربیت دینی در موضوعات اعتقادی و مسائل اخلاقی و اعمال و آداب عبادی به کار رفته است. علامه طباطبائی با توجه به آیات قرآن، بر این باور است که اگر واعظ و متعظ از شرایط علمی و اخلاقی و اعتقادی مناسبی برخوردار باشند، و نیز محتوای وعظ و اندرز دعوت به خدا باشد، سبب بیداری دل ها و تربیت و تهذیب نفوس انسان ها می شود. یادآوری نعمت ها و حوادث تاریخی در قرآن برای غفلت زدایی و رشد تربیت دینی آمده است. در این پژوهش، تفسیر و تحلیل آیات موعظه و واژه های مرتبط آن، با توجه به دیدگاه تفسیری علامه طباطبائی در تفسیر المیزان مورد تحقیق و ارزیابی قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 107 تا 118
معرفت حق بر مبنای حکمت متعالیه
نویسنده:
محمد طباطبایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
برهان صدیقین که بر پایه امکان ماهوی و استحاله دور و تسلسل شکل گرفته بود، پس از مرحوم بوعلی، در مکتب حکمت متعالیه ‌شکوفا شد و در آثار فلسفی و کلامی اثر فراوانی گذاشت. گرچه حکیم سبزواری، تقریر صدرای شیرازی را خالی از اشکال نمی‌دیدند، اما نوآوری مرحوم علامه طباطبایی و حضرت آیة الله جوادی آملی در برهان مذکور‌، جایگاه این تقریر را در میان براهین اثبات وجود خدا مشخص می‌سازد؛ چرا که برهان صدیقین محکم‌ترین و شریف‌ترین برهان‌های توحیدی است و حد وسط آن غیر از واجب تعالی نیست. ‌تقریر اسد و اخصر علامه طباطبایی از این برهان، علاوه بر اثبات وجود، وحدت حقه حقیقیه را نیز برای حضرت حق اثبات می‌کند و تنها با اعتماد به بطلان سفسطه نزدیک‌ترین راه را به سوی معرفت و اثبات خداوند متعال نشان می‌دهد. سخن از ‌تقریر برهانی است که نیاز به هیچ مقدمه‌‌ای نداشته، می‌تواند اولین مساله فلسفی باشد. آنچه در تکمیل این ‌تقریر مهم است، این است که برای اثبات مبدأ تعالی، نیاز به هیچ یک از مبادی تصدیقی نباشد و تنها به یک سلسله مبادی تصوری بسنده شود.
صفحات :
از صفحه 95 تا 110
تحلیل و ارزیابی رمزگشایی علامه طباطبایی از مسئله طینت
نویسنده:
مهدی ذاکری، محمد حسین منتظری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
دسته‌ای از اخبار در میراث حدیثی شیعه‏، تفاوت آدمیان در آفرینش را مطرح می‌کند و از پیوند ایمان و کفر، با طینت آدمیان سخن می‌گوید. ظاهر این روایات، دال بر سعادت و شقاوت ذاتی انسان و نفی اختیار آدمی در رقم زدن عاقبت خویش و در نتیجه گرایش به جبر است. بسیاری از محدثان و اندیشمندان امامیه، به تبیین مفاد این روایات و حل اشکالات آنهاپرداخته ­اند. علامه طباطبایی با طرح الگویی جامع، بر اساس مبانی حکمت صدرایی به تحلیل محتوایی این احادیث پرداخته است. وی با حمل طین بر ماده زمینی‌ای که بدن انسان را می‌سازد و سپس نفس انسان از آن برمی‌خیزد؛ تاثیر آن را بر سعادت و شقاوت انسان در حد اقتضا دانسته و مستلزم جبر نمی‌داند. این مقاله ضمن بیان تحلیل علامه، مبانی آن را تبیین می کند و در نهایت راه حل ارائه‌ شده در دیدگاه علامه برای اشکالات را ارزیابی می‌کند.
صفحات :
از صفحه 207 تا 240
تقریب گرایی در آثار شیخ صدوق
نویسنده:
مریم دل افکار
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیده یکی از اصلی ترین محورهای دین اسلام تشکیل امت واحده، جامعه ای یکپارچه از مسلمانان به دور از حقد و کینه و تباغض و دشمنی است.تقریب گرایی بین مسلمانان امری است ضروری که همواره مورد تاکید علما و فقهای تیزبین نیز بوده است. این پژوهش که با هدف تبیین مواضع تقریب گرایی در آثار مکتوب شیخ صدوق (م 381) سامان یافته است در گردآوری داده ها از روش اسنادی وکتابخانه ای بهره گرفته است و در تجزیه و تحلیل محتوا متکی به روش توصیفی و تحلیلی است. در آثار مکتوب شیخ صدوق مواضع تقریب گرایی نیز وجود دارد اما درباره عناصر تقریبی تولی، تبری، تقیه، اخوت اسلامی، تحریف قرآن و غلو باید بررسی نمود شیخ صدوق چه رویکردی را دنبال کرده است. در مجموع آثار شیخ صدوق حاوی سرنخ هایی دال بر موضع تقریب گرایی او به چشم می خورد هر چند در مواردی به اصول خود نیز پایبند نبوده است. افزون بر این او از اساتید سنی بهره برده است و نیز به تربیت شاگردان سنی همت گمارده است. با ارائه یک تعریف اعم از اسلام و مبارزه با غلات و تفویض و هم چنین تاکید بر مشترکات مسلمین با تبویب آغازین کتاب الاعتقادات خود بر اساس اصول مشترک و همچنین مراعات اخلاق مخالفت به تقریب گرایی مسلمین کمک نموده است.این تحقیق ابتدا با ارائه کلیاتی از اهداف نگارشش به بررسی میان شرایط و اوضاع اجتماعی شیخ صدوق و رابطه این شرایط با سفرهای شیخ و نیز موضوع تقریب گرایی می پردازد و در ادامه با اشاره به مواضع تقریب گرایی، درباره موضع شیخ صدوق نتیجه گیری می نماید. کلید واژه ها: تقریب مذاهب، مذاهب اسلامی، شیخ صدوق، سنی، شیعه
بررسي تطبيقي آراء کلامي شيخ صدوق و شيخ مفيد
نویسنده:
علي سليماني
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
‫قم؛ خراسان رضوی : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی؛ مدرسه علمیه عالی نواب خراسان رضوی,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
‫بررسي آراء متکلمان بزرگ و مقايسه ديدگاه‌ها و آراء آنها در عصر ما بيشتر از گذشته مورد توجّه قرار گرفته است. اين نوع پژوهش‌ها در بالا بردن سطح انديشه‌ها و مرزشناسي عقايد ديني و نيز روش‌شناسي در علم کلام تأثير قابل ملاحظه‌اي دارد. اين پژوهش به تبيين و مقايسه آراء کلامي شيخ صدوق; و شيخ مفيد; که از متکلمان بزرگ شيعه در قرن چهارم و پنجم مي‌باشند پرداخته است. باور ما اين است که تاکنون بدين مقوله کمتر توجّه شده است در اين تحقيق هم روشهاي تبيين کلامي و هم آراء اين دو شخصيت بررسي شده است با اذعان به اين نکته که شيخ صدوق عالمي نقل‌گرا و شيخ مفيد دانشمندي عقل‌گرا مي‌باشد. مقايسه ديدگاه‌هاي اين دو بزرگ نشان مي‌دهد گرچه بین اين دو متکلم نامي شيعه اختلاف بنيادي در آراء کلامي به چشم نمي‌خورد امّا تفاوت‌هاي ميان آن دو بزرگوار در روش تبيين احکام و اعتقادات وجود دارد. صدوق; فردي متبحّر در احاديث است و بررسي‌هاي او در علم کلام به طور عمده از توضيح و تبيين احاديث تجاوز نمي‌کند. ولي شيخ مفيد; با اين‌که عقل را در دستيبابي به نتايج فکري به ياري و مساعدت وحي محتاج مي‌بيند عملاً در بررسي‌هاي کلامي حتي در صورت وجود حديث بر عقل تکيه مي‌کند. كليد واژه: فارسي: شيخ صدوق;‌، شيخ مفيد;، علم کلام، کلام تطبيقي، کلام شيعه. عربي: الشيخ الصدوق; – الشيخ المفيد; – الکلام المقارن – التطبيق.
  • تعداد رکورد ها : 788