جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور اعلام
>
طباطبایی(علامه طباطبایی), سید محمد حسین (فیلسوف نوصدرایی معاصر، حکمت متعالیه، مفسر بزرگ؛ صاحب تفسیر المیزان، «بدایة الحکمة»، «نهایة الحکمة» و «اصول فلسفه و روش رئالیسم») , 1281ش. تبریز 1360ش. قم
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 4261
الاهیات الاهی و الاهیات بشری: نقدی روش‌شناختی
نویسنده:
سید حسن اسلامی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , مدخل آثار(دانشنامه آثار)
منابع دیجیتالی :
متن نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه ادیان و مذاهب,
چکیده :
مکتب تفکیک با تأکید بر جداسازی میان سه راه معرفتی ــ یعنی وحی، عقل، و کشف یا الهام ــ خود را به جامعه شیعی معرفی کرد و مدعی ناسازگاری دین با فلسفه و عرفان شد. این دیدگاه مورد نقد مدافعان فلسفه اسلامی قرار گرفت و آنان از همسویی دین و فلسفه و عرفان در منظومه شیعی سخن گفتند و اشکالاتی بر این مکتب وارد ساختند. کتاب الاهیات الاهی و الاهیات بشری به‌عنوان دفاعی قاطع از این مکتب به‌تازگی منتشر شده است. نویسنده مقاله حاضر به تحلیل و نقد روش‌شناختی کتاب حاضر پرداخته و بر آن است تا مقدمات آن را بی‌اعتبار کرده، نشان دهد این مکتب تا اثبات مدعای خود راه درازی در پیش دارد. در این مقاله، مدعیات اصلی کتاب الهیات الهی در شکل یک استدلال بیان شده که بر دو مقدمه استوار است: نخست آنکه عده‌ای از فلاسفه فلسفه را بی‌اعتبار دانسته‌اند؛ و دوم آنکه سخن این فلاسفه درست است، پس فلسفه نادرست است. نویسنده مقاله حاضر کوشیده است (1) نشان دهد که مقدمه نخست کاذب است و به‌واقع سخنان آنان در متون مکتب تفکیک تحریف و ناقص نقل شده است و (2) هیچ فیلسوفی به‌اعتبار فیلسوف‌بودن نمی‌تواند فلسفه را بی‌اعتبار سازد و این رفتار خودشکن است و از نفی فلسفه‌ بی‌اعتباری خود فیلسوف حاصل می‌شود.
صفحات :
از صفحه 161 تا 190
مشخصات اثر
ارزیابی دیدگاههای الحادی داوکینز در کتاب «پندار خدا»
نویسنده:
علی اصغر مروت
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق(ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری
چکیده :
ریچارد داوکینز در پندار خدا، به تفصیل، به نفی خدایی که ناظم منظومه‌های طبیعی است پرداخته است. البته او در این کتاب، به اجمال، به نفی خدایی که اجابت‌کنندهٔ دعا، معجزه‌گر و همه‌توان در عینِ همه‌دانی نیز پرداخته است. بحث داوکینز در نفی خدای ناظم دارای سه مفهوم اصلی است: انتخاب طبیعی، پیچیدگی و احتمالِ ناچیز. او به هنگام قرار دادنِ «انتخاب طبیعی» به جای خدای ناظم، به جای نقد علمی این نظریهٔ پرطرفدار که از انتخاب طبیعی به عنوانِ طریقِ الهیِ خلقت یاد می‌کند، صرفاً با تمسخر از کنار این نظریه می‌گذرد. و در بحث از «پیچیدگیِ» خدای ناظم، دچار مغالطهٔ اشتراک لفظی می‌شود. همچنین او در بحث از پذیرفتنی یا قابل انکار دانستنِ آنچه واقعیتِ آن «احتمال ناچیزی» دارد نیز در کتاب خود به تناقض‌گویی می‌افتد. در این مقاله علاوه بر مطالب فوق، نشان داده خواهد شد که مهم‌ترین استدلال‌های داوکینز از مدت‌ها قبل از طرح آنها توسط او، در کتب اهل کلام، پاسخ‌های درخور تأملی یافته‌اند. اما داوکینز بدون انتقاد از آن پاسخ‌ها، در حقیقت بدون این که خود متوجه باشد، بحث خود در وجود خدا را ناتمام رها کرده است. در ضمن در مقالۀ حاضر قرائنی حاکی از جانبدارانه بودن پژوهش داوکینز در پندار خدا ارائه خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 185 تا 210
مشخصات اثر
حدیث قرب نوافل، مفهوم‌شناسی و کاربرد آن در تفسیر تسنیم
نویسنده:
طاهره ناجی صدره، علی اكبر ربیع نتاج، عباس اسماعیلی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
چکیده :
از برجسته‌ترین جلوه‌های عرفانی تفسیر تسنیم، استناد مکرر مفسر به حدیث قدسی «قرب نوافل» است؛ این حدیث که در بین عارفان و اهل معنا بسیار مشهور است، بر این معنا تکیه دارد که انسان در اثر انجام نوافل، محبوب خدا شده و در نتیجه، پروردگار متعال مجاری ادراکی و تحریکی او را بر عهده می‌گیرد. این پژوهش از طریق بررسی مهم‌ترین موارد استناد مفسر به حدیث مزبور و مقایسه با نوع استناد دیگر تفاسیر به‌ویژه تفاسیر عرفانی، بر آن است تا جایگاه ویژه و بدیع آن را در تسنیم به عنوان یکی از مهم‌ترین جلوه‌های روایی و عرفانی آن نشان دهد؛ جلوه‌ای که مبانی عرفان اسلامی در آن با تکیه بر سنت صحیح ارائه شده است. شرح دقیق مراد آیات، حل معضلات تفسیری و پاسخ به برخی از شبهات مربوط به عصمت انبیا و ائمه علیهم السلام به استناد حدیث قرب نوافل، از مصادیق کاربرد این حدیث در تفسیر تسنیم است.
صفحات :
از صفحه 123 تا 148
مشخصات اثر
برهان تمانع به تقرير استاد مطهری و علامه طباطبایی
نویسنده:
محمد حكاك
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری
چکیده :
برهان تمانع از جمله برهان هاي اقامه‏شده بر يگانگي خداست. اين برهان در آيه 22 سوره انبياء آمده است. متكلمان و فيلسوفان اصطلاح تمانع را از مفاد آيه برگرفته و وضع نموده اند. آنان اين برهان را ناظر به توحيد در خالقيت و وجوب وجود دانسته و با اين كار علاوه بر تقرير يك برهان كلامي و فلسفي، درواقع، آيه را نيز تفسير كرده اند. استاد مطهري از جمله اين گروه است اما علامه طباطبايي برهان را ناظر به توحيد ربوبي مي داند؛ بدان دليل كه مسئله مورد اختلاف بين قرآن و بت‏پرستان همين موضوع بوده است نه توحيد خالق كه مورد قبول بت‏پرستان بوده است. او در الميزان و نهايه الحكمه برهان را به گونه اي تقرير مي كند كه منتج به توحيد رب، يعني مالك مدبر عالم گردد. البته در نهايه الحكمه اشاره اي به آيه ندارد؛ همچنان‏كه در الميزان نيز اشاره اي به بحث هاي متكلمان و فيلسوفان ندارد؛ به‏طوري كه حتي از استعمال اصطلاح تمانع نيز اجتناب مي كند. در اين مقاله بعد از تقرير استاد مطهري و استاد طباطبايي، به مقايسه و ارزيابي آنها از لحاظ فلسفي و تفسيري پرداخته ايم.
صفحات :
از صفحه 53 تا 72
مشخصات اثر
تحلیل مساله تجرد نفس نباتی از منظر ملاصدرا، ملارجبعلی تبریزی و علامه طباطبایی
نویسنده:
ابوالحسن غفاری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
درباره علامه طباطبایی
چکیده :
عدم تجرد نفس حیوانی و به طریق اولی نفس نباتی در حکمت مشاء مسلم گرفته شد، اما صدرالمتالهین به اثبات تجرد نفس حیوانی موفق شد، ولی برهان روشنی در اثبات تجرد نفس نباتی اقامه نکرده است؛ با این حال می توان از مطاوی کلمات و اصول فلسفه او تجرد نفوس نباتی را دریافت کرد. اوتصریح دارد که نفس نباتی بهره ای از ملکوت دارد. ملارجبعلی تبریزی حکیم مشایی است، و با اقامه برهان حرکت، تجرد نفس نباتی را اثبات میکند. در علامه طباطبایی می توان اشاراتی به مساله تجرد نفس نباتی پیدا کرد. علامه طباطبایی از یک سو با برهان هوای طلق که ملاصدرا در اثبات تجرد نفس حیوانی بدان تمسک کرده است با تردید برخورد کرده است و از سوی دیگر در مساله علم موجود زنده نسبت به خویش، طوری سخن گفته است که مانع از سرایت آن به نفس نباتی نیست، از سوی سوم او نیز تجرد را دارای مراتبی از شدت و ضعف میداند و همین مساله می تواند در اثبات تجرد نفس نباتی جاری و ساری باشد.
صفحات :
از صفحه 127 تا 141
مشخصات اثر
عوامل و ساختار انگيزش رفتار انسان در انديشه‌ علامه طباطبائی
نویسنده:
نجيب‌الله نوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
درباره علامه طباطبایی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
هدف اين پژوهش، دستيابي به عوامل و ساختار انگيزش در انديشه علامه طباطبائي‌ است. بدين‌منظور، با روش کتابخانه‌اي، نقطه نظرات علامه طباطبائي دربارة عوامل و ساختار انگيزش انسان از ميان آثار ايشان جمع‌آوري گرديد و سپس به روش توصيفي تحليلي تجزيه‌و‌تحليل گرديد. نتايج بررسي نشان مي‌دهد که نه عامل دروني و دو عامل بيروني به صورت درهم‌تنيده در صدور رفتار انسان نقش انگيزشي دارند. با توجه به آثار علامه، اين عوامل را مي‌توان به صورت لايه‌هاي پي‌درپي در نظر گرفت: لايه اول، نيروهاي بنيادين وجود انسان (قواي نفس). لايه دوم، اهداف (علل غايي و کمالات قوا). لايه سوم، گرايش‌ها و نيازها. لايه چهارم، شناخت‌ها و برداشت‌ها (ادراکات اعتباري و حقيقي). لايه پنجم، شوق و ميل (هيجانات و عواطف).‌ لايه ششم، خواست و تصميم فردي (اراده). لايه هفتم، واکنش‌هاي فيزيولوژيکي (ايجاد حرکت فيزيکي). لايه هشتم، تجريه رفتار (عمل). لايه نهم، رگه‌هاي شخصيتي (ملکات نفساني). اين لايه‌هاي نه‌گانه مربوط به پردازش‌هاي دروني وجود انسان هستند که از عوامل بيروني چون هدايت، کمک، رحمت و لطف خداوند و همچنين محيط بيروني و جامعه و وسوسه‌هاي شيطان متأثرند. به‌طورکلي، مجموع اين عوامل درهم‌تنيده ساختار انگيزش انسان را شکل مي‌دهند.
مشخصات اثر
معناداری و معرفت بخشی زبان قرآن از نگاه علامه طباطبايی
نویسنده:
اميررضا اشرفی
نوع منبع :
نمایه مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
از پرسش هاي مهم معاصر دربارة زبان قرآن، معناداري و معرفت بخشي آن است. اين مسائل در عصر علامه طباطبايي به طور جدي در محافل علمي به ويژه حوزه هاي علميه مطرح نبوده اند، اما مفسر الميزان اشاراتي راهگشا در پاسخ به آنها داشته است. معناداري به باور علامه، ويژگيِ قابليت انتقال مقصود مشخص گوينده به ذهن مخاطب هم زبان است. بر پاية اين معيار، تمام گزاره هاي قرآني اعم از اخباري و انشايي، معنادارند. به باور علامه اتکاي صرف بر معيارهاي تجربي در معناداري يک گزاره خواه در شكل «تحقيق‎پذيري تجربي» و خواه «ابطال‏پذيري» صحيح نيست. معيار معناداري گزاره هاي متافيزيکي متون ديني، قابليت اثبات با معيارهاي عقلي است. با اين معيار، گزاره هاي قرآني و ديگر متون ديني معنادارند. شناختاري بودن زبان قرآن ادله درون متني و برون متني فراواني دارد؛ دوري قرآن از اختلاف، هماوردخواني قرآن در ابعاد گوناگون، انعکاس علم و حکمت الهي در آن، توصيف قرآن به حق و حکيم و برهان پذير بودن گزاره هاي قرآن از جمله اين ادله و شواهد است.
مشخصات اثر
مبانی تصور ذات الهی از ديدگاه علامه طباطبائی
نویسنده:
مريم باروتی، رضا اکبریان، قاسم کاکایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
درباره علامه طباطبایی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
علامه طباطبائي در «اصول فلسفه»، واقعيت را تصور ذات الهي مي‌داند؛ اما در آثار گوناگون خود تصورات متفاوتي از ذات الهي (به صفت منحصر يا لوازم يا...) ارائه مي‌نمايد و نيز تصورات مختلفي از واقعيت تبيين مي‌کند. در اين مقاله تلاش شده است تا تصور مختار علامه طباطبائي از ذات الهي، بر اساس مباني آن تبيين و تحليل گردد. اين تصور همان واقعيت وراي اطلاق و تقييد است؛ اما تبيين و تحليل تصور ذات الهي به عنوان واقعيت مقيد، واقعيت مطلق در برابر مقيد و مطلق واقعيت، مطابق با تصور مختار از ذات الهي و مباني موردنظر علامه طباطبائي نيست؛ هرچند، ميان اين تصورات با ابتنا بر مباني مختلف، سازگاري برقرار است. در نهايت با تحليل نحوه‌ شکل‎گيري واقعيت مطلق در ذهن از ديدگاه علامه طباطبائي، روش انتزاع علامه به تصور سلبي و سلب تصور منوط مي‌گردد.
صفحات :
از صفحه 79 تا 96
مشخصات اثر
تحلیل ماهیت و هدف زندگی دنیوی از دیدگاه علامه‌طباطبایی با محوریت رساله‌های انسان در دنیا و ولایت
نویسنده:
حسن مرادی، محمود صیدی، الهه کابلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
موضوع این مقاله، معنای زندگی و مسئله‌اش تعریف ماهیت و هدف زندگی دنیوی از دید علامه‌طباطبایی است. دادن پاسخی نو براساس نظریۀ اعتباریات و نظریۀ ولایت در قرآن و عرفان اسلامی، ضرورت پرداختن به این مسئله را آشکار می‌کند. روش کارْ بیان مسئله، سپس تبیین جواب دیگران و علامه و در انتها، مقایسۀ جواب‌هاست. ازنظر ایشان دنیا معلول عوالم قبل از خود است و هنگام معاد به همان علت خود برمی‌گردد. زندگی دنیوی ترکیبی از وجود حقیقی، باطنی و تکوینی یا سخت‌افزار با وجود اعتباری، ظاهری و تشریعی یا نرم‌افزار است؛ درنتیجه، هدف از هبوط انسان و زندگی دنیوی، ظهور آن باطن در این ظاهر است تا با تجربه کردن پایین‌ترین مرتبۀ هستی و جمع آن با مراتب قبلی و بالاتر، به مقام ولایت (جامعیت اول و آخر یا باطن و ظاهر) برسد و خلیفۀ خدا در زمین شود. در پاسخ به مهم‌ترین اشکال مخالفانِ نظریه‌های فراطبیعت‌گرا، یعنی بی‌معنا شدن ذات زندگی دنیوی و ابزاری شدن آن در مقابل امری بالاتر و برتر، از آموزه مهم اما مغفول یک‌پارچگی دنیا و آخرت و یک‌پارچگی مراتب قبل از دنیا، در دنیا و بعد از دنیا در انسان استفاده کرده ایم. نوآوری این تحقیق، استفاده از نظریۀ اعتبارات و نظریۀ ولایت برای جواب دادن به سوال از معنای زندگی و نقد جواب‌های دیگران است.
صفحات :
از صفحه 85 تا 106
مشخصات اثر
استقلال ذاتی یا عدم استقلال ذاتی اخلاق از دین، بررسی دیدگاه کانت و علامه طباطبائی
نویسنده:
زینب یوسف زاده، منصور نصیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
درباره علامه طباطبایی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
در جستار پیش‌رو در صددیم با تبیین استقلال ذاتی اخلاق، رابطۀ آن را با دین بیان و با بررسی آموزه‌های اخلاقی کانت و علامه طباطبایی موضع این دو اندیشمند را در ذیل این مسئله بیان کنیم. مبحث اخلاق و ارتباط آن با دین ارتباط وثیقی با مبحث ارزش‌شناسی گزاره‌های اخلاقی و کارکرد عقل عملی دارد. لذا بحث در باب یکی بدون پرداختن به دیگری عقیم خواهد بود. در این جستار نیز پس از تبیین کوتاهی پیرامون موضع و ساختارهای اساسی معرفت‌شناسی کانت و علامه طباطبایی دربارۀ احکام اخلاقی، مهم‌ترین دیدگاه‌های این دو اندیشمند در بحث استقلال اخلاق از دین بررسی خواهد شد. در ادامه با بیان محورهای اشتراک و افتراق این دو اندیشمند، نشان داده می‌شود که بسته به معنای ذاتی در احکام اخلاقی، می‌توان این دو را قائل به استقلال ذاتی اخلاق از دین دانست، زیرا هر دو اندیشمند برآن هستند که عقل عملی با معیارهای عقلانی خود می‌تواند خوبی و بدی اعمال را تشخیص دهد؛ در عین حال عقل به‌منزلۀ منبع اصلی شناخت احکام ارزشی، گاه به نقش تکمیل‌گر دین نیز محتاج است. در پایان به چند کاستی در دیدگاه کانت اشاره شده که دیدگاه علامه طباطبایی مصون از آنهاست.
صفحات :
از صفحه 173 تا 194
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 4261