جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در توماس زیبایی امری متافیزیکی است و با وجود پیوند دارد، از اینرو می­توان وجود را ریشه و اصل زیباییِ اشیاء تلقی کرد. صورت نیز مفهومی کلیدی در زیبایی­شناسیِ تومایی و اساسِ زیباییِ امور است. هر چیزی که وی راجع به زیبایی می­گوید، بیانگر ابتنای آن بر صورت است. در نظام تومایی صورت شیء، با فعلیـت آن شیء مرتبط است. صورت، معیارِ درونیِ زیبایی شیء است. همچنین سه معیارِ عینیِ زیبایی که توماس ذکر می­کند، هر یک، صراحتا یا به طور تلویحی، به مفهوم صورت اشاره می­کند. از طرف دیـگر، توماس زیبایی را با شناخت مرتبط دانسته و ادراک امر زیبا را ادراکی شناختـی قلمداد می­کند. فعلِ «دیدن» یا فعل «ادراک کردن» فعلی است که فاعل شناسا در طی آن یک واقعیت صوری را درک می­کند. پس از نظر توماس، عمل ذهن شناساننده، شکل­دهندۀ زیبایی است و صورت حلقۀ اتصالِ ذهنِ شناسندۀ زیبایی و شیء زیبا و به عنوان واسطه­ای است که ذهن، شـیء را از طریـق آن می­شناسد. پس می­توان صورت را واسطۀ عین و ذهن تلقی کرد؛ زیرا صورت، هم جنبۀ معقول شیء زیبا است و هم اصل ساختاری شیء انضمامی است و با مؤلفه­های عینی زیبایی در ارتباط است.

در الاهیات همه ادیان باور به فرشتگان جایگاه ویژه‌ای دارد. در بین ادیان الاهی، ادیان ابراهیمی و خصوصاً اسلام و مسیحیت بیش از دیگر ادیان به این موضوع پرداخته‌اند. این مسئله به حدی رواج داشته که در مسیحیت، الاهیات فرشتگان به عنوان یکی از زیرشاخه‌های مباحث الاهیاتی به طور مستقل مطرح شده است. از میان موضوعات این زمینه، به دو مسئله ماهیت‌شناسی و کارکرد‌شناسی فرشتگان بیش از همه توجه شده است. در بین الاهیدانان شیعی و مسیحی، توماس آکوئیناس در مسیحیت و طباطبایی در شیعه بیش از همه به این موضوع پرداخته‌اند. این دو متفکر، در مباحثی مانند اصل خلقت فرشتگان، مادی یا غیرمادی‌بودن آنها، اکتسابی‌بودن علمشان و ... اشتراک دارند و در موضوعاتی مانند زمان خلقت فرشتگان، تعلیم آنها و نیز اراده آزاد آنها با هم اختلاف نظر دارند. این مقاله دیدگاه این دو الاهیدان درباره ماهیت و اوصاف فرشتگان را بررسی می‌کند.

مسئلۀ جاودانگی نفس در فلسفۀ ابن‌سینا و توماس آکوئیناس دو نظریۀ جداگانه است، اما در زوایایی اشتراک دارد. ابن‌سینا در تکمیل مبتکرانۀ علم‌النفس معلم اول، قید کمال را در تعریف نفس وارد و به جای صورت نشاند تا از تجرد نفس سخن گوید و در تبیین رابطۀ نفس و بدن بر شأن تدبیری نفس پای فشرد و نه بر اتحاد ذاتی و جوهری بین آن دو. توماس با پیروی از آموزۀ سینوی جاودانگی نفس، صورت بودن نفس برای بدن را چنان تقریر کرد که ترکیبی از آموزۀ ارسطویی و دیدگاه ابن‌سینا باشد، ولی در تبیین نحوۀ ارتباط نفس جاودانه با بدن میرا، نظریۀ روشنی ارائه نکرد که رابطۀ ذاتی و در عین حال گسست‌پذیر نفس با بدن را نشان دهد.

مسئلة ماهیت علم خداوند از مسائلی است که از دیر باز ذهن اندیشمندان و متفکران را به خود واداشته است. در فلسفة دین معاصر، ویلیام آلستون به این مسئله چیستی ماهیت علم خداوند می‌پردازد؛ آیا می‌توان گفت علم خداوند همان باور صادق موجه است؟ در فلسفة اسلامی نیز علم را به دو قسم تقسیم می‌کنند؛ علم حضوری و علم حصولی. علم خداوند کدام قسم از این دو مورد است؟ علم حصولی یا حضوری؟ در این مقاله پس از بیان دیدگاه آلستون و شیخ اشراق در مورد علم خداوند، به این نظریه می‌پردازیم که این دو متفکر تا حدودی دیدگاه مشترکی در مورد علم خداوند پس از ایجاد دارند. نظریة شهود مستقیم آلستون و اضافیة اشراقیة سهروردی دو تعبیر از یک دیدگاه است. از دیدگاه آلستون علم خداوند را نمی‌توان همان باور درنظر گرفت، چراکه باور با محدودیت‌ها و الزاماتی مواجه است که همسو و سازگار با علم مطلق نیست. نظریة شهود مستقیم آلستون به این معنا است که خداوند مستقیماً جهان را شهود می‌کند و از این رو به آن علم دارد. همچنین آلستون نظریة متفکرانی را که معتقدند علم خداوند همان باور صادق موجه است رد می‌کند؛ زیرا انتساب آن به خداوند با تناقضاتی مواجه است. در این مقاله تلاش شده است تا با بررسی دیدگاه ویلیام آلستون و شیخ اشراق، دیدگاه این دو متفکر در مورد ماهیت علم خداوند تشریح شود و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها در این زمینه روشن شود.

در قالب پی دی اف

(فرآیند تفسیر وحی) کتاب «هرمنوتیک، کتاب و سنت » توسط حجه الاسلام والمسلمین محمد مجتهد شبستری در سال ۱۳۷۵ به رشته تحریر در آمده است. ناشر آن طرح نو می باشد و در همان سال به چاپ دوم رسید. کتاب از دو بخش و دو پیوست تشکیل شده است. بخش اول کتاب، « پیش فهم ها، علائق، انتظارات مفسران وحی » نام دارد و بخش دوم به « نقد، اصلاح و بازسازی اندیشه دینی » می پردازد. البته عمده مضامین و مطالب آن، قبلا تحت عناوین مختلف در مجلات به چاپ رسیده بود. در پیشگفتار می خوانیم: «موضوع کتاب این است که مفسران وحی اسلامی همیشه بر اساس پیش فهم ها، علائق و انتظارات خود از کتاب و نت به تفسیر آن پرداخته اند». پشت جلد کتاب نیز موضوع آن را چنین معرفی کرده است: «موضوع کتاب این است که مفسران وحی اسلامی همیشه بر اساس پیش فهم ها، علائق و انتظارات خود از کتاب و نت به تفسیر آن پرداخته اند. بدین جهت کتاب حاضر، هرمنوتیک، کتاب و سنت نامیده شده است ». نویسنده تلاش می کند تا نشان دهد که تفسیر و اجتهاد عالمان دین اسلام نیز مشمول اصل کلی دانش هرمنوتیک یعنی استناد تفسیر و فهم متون بر پیش فهم ها و علائق و انتظارات مفسر بوده است و استثنایی در کار نیست. در عین حال در مقام تجویز، این کتاب عالمان دین را بدین نکته دعوت می کند که تنقیح تمام عیار پیش فهم ها در هر عصر شرط اساسی و اصلی هرگونه تفسیر و افتاء صحیح دینی است و تکامل دانش دین بدون این بازنگری میسر نیست. برون شدن جهان اسلام از مشکلات نظری و عملی که تمدن پیچیده امروز برای آن بوجود آورده، تنها با این بصیرت و توجه ممکن می شود».

جناب ترانثی و مارکوس در این کتاب مقالاتی را راجع به فلسفه قرون وسطی و مشخصا از چند چهره مشهور گردآوری و مطالب فلسفی را ذکر کرده است.

مجموعه مقالات همایش جهانی حکیم ملاصدرا اول خرداد ۱۳۷۸ جلد۴ مجموعهای از ۳۱ مقاله است که در همایش جهانی حکیم ملاصدرا در اول خرداد ماه ۱۳۷۸ در تهران ارایه شده است. این مقالات مشتمل بر سه فصل است و زیر عنوان مطالعات تطبیقی درباره ملاصدرا و دیگر فلاسفه و مکاتب فلسفی آنها عرضه شده است. سرفصلهای این مجموعه به شرح زیر است: ویژگیها و مباحث تطبیقی، زمان و حرکت، عقل. سید محمد خامنهای، دبیر همایش مزبور، در مقدمه کتاب، خلاصهای از روند شکل‏گیری این همایش و ضرورت آن را بیان کرده و بیگانگی فلسفه امروز غرب از فلسفه اسلامی و به ویژه حکمت متعالیه صدرایی را یک فاجعه دانسته است.

معقول‌های ثانی فلسفی، ابزارهای نگرش فلسفی‌اند که فیلسوف آنها را برای کشف و تبیین اسرار و حقایق جهان هستی به کار می‌گیرد. بسیاری از اندیشمندان اعتبار فلسفه را در گرو ارزش و اعتبار این دسته از مفاهیم می‌پندراند. از این رو، یکی از مباحث بنیادین درباره حقیقت فلسفه پژوهش درباره اعتبار معقوهای ثانی فلسفی است. معقول در اصطلاح فلسفه و منطق به مدرکات مفاهیم کلی گفته می‌شود که توسط عقل درک می‌شوند، برخلاف محسوسات و متخیلات که جزیی‌اند و توسط حواس درک می‌شوند. معقولات ثانی فلسفی نقش مهمی در تفکر بشر دارند، به گونه‌ای که انکار این دسته از معقولات تفکر بشر را با بن‌بست مواجه می‌کند. تفاوت عرفان و ادبیات از نگاه کاکایی انتشار چکیده‌ای از تمامی آثار بوردیو بخشی از فهرست: فصل اول:معقول ثانی در فلسفه اسلامی فصل دوم:سهروردی و مفاهیم اعتباری فصل سوم:طوسی و مسئله معقول ثانی فصل چهارم:معقول ثانی در فلسفه اصالت وجودی ملاصدرا فصل پنجم:فلاسفه پس از ملاصدرا و معقول ثانی فصل ششم:معقول ثانی در اندیشه توماس اکوئیناس