شواهد متقن نقلی و عقلی، دین را برخوردار از سطوح مختلف ظاهری و باطنی معرفی میکند؛ و پیامبر و به تبع وی، دیگر پیشوایان معصوم، این دین را به میزان فهم و درک افرا
... اد عرضه میدارند. بدین ترتیب، زمینه بهرهمندی افراد مختلف از آن به فراخور استعدادشان فراهم میآید. روشن است که همگان به همه سطوح دین دسترسی ندارند و تنها افراد خاصی بنا بر ظرفیت وجودیشان شایستگی ارتباط با همه این سطوح را پیدا میکنند. پیشتر و بیشتر از همه، آورنده دین و مفسر واقعی آن، حضرت ختمی مرتبت(ص) با همه سطوح ظاهری و باطنی آن مرتبط است و در مرحله بعد کسانی که ساختار وجودیشان همانند او است و باب و میراثدار علم او هستند، از ویژگی یادشده برخوردارند. دسته دیگر، کسانیاند که هرچند همانند دسته دوم نیستند، در این زمینه با آنان مشابهت دارند و از قابلیتهای خاصی برای ارتباط و پیوند با ساحتهای باطنی دین برخوردارند. تعدادی از آنها در زمان حضور پیشوایان معصوم و از طریق آنان به این ساحت ها راه یافتهاند و احیاناً خود واسطه اتصال و پیوند دیگران به آن پیشوایان و ساحتهای دین شدهاند. حال، اینان چه کسانیاند و چه ویژگیهایی دارند؟ این نوشتار با توصیف شخصیتی و تحلیل دادههای تاریخی نشان میدهد که آنان دستهای از اصحاب و یاران معنوی پیشوایان معصوم بودهاند که از تیزبینی و خوشفهمی خاص و ظرفیت درونی ویژهای برای فراگیری علوم و معارف باطنی دین برخوردار بودهاند و آن پیشوایان، برای این امر ایشان را برگزیده بودند. به ایشان اصطلاحاً اصحاب سرّ گفته میشود.
بیشتر