مساله اساسی در این پژوهش، اندیشه توحیدی در آثار سنایی است. این اندیشه، بخش مهمی از اندیشه های بیشتر عارفان مسلمان را تشکیل می دهد. نگارنده در سه بخش می کوشد ان
... ندیشه توحیدی را در آثار سنایی نشان دهد. برای همین منظور، پس از ذکر توحید و اقسام آن، در بخش اول می گوید که مراد سنایی از توحید وجودی، تاکید بر جنبه شهودی آن است. در بخش دوم بیان می کند که سنایی، ابن عربی وار، راه های معرفت اله را با بحث بر مشخصه هایی چون تشبیه و تنزیه، خودشناسی، اسما و صفات الهی، اقرار به خلق افعال بندگان ذکر کرده است. در بخش سوم نیز پنج شرط مهم را به عنوان شروط اصلی تحقق توحید از منظر سنایی برمی شمارد که عبارت اند از: رفع تعینات بشری، اخلاص، توکل، تفرید و تجرید. هدف از پژوهش پیش رو، بررسی و اثبات امکان ستایش، شناخت و شناساندن باری تعالی است، به گونه ای که بتوان به «تشبیه در عین تنزیه» و «تنزیه در عین تشبیه» (درست به شیوه قرآنی) قائل شد، به ویژه که عارفان بزرگ پس از سنایی، مانند عطار و مولوی گسترش دهنده دیدگاه توحیدی او هستند.
بیشتر