جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر در بردارنده دو کتاب است: 1: اشارَةُ السَّبْق کتابی کلامی و فقهی به زبان عربی نوشته ابوالمجد حلبی. وی در مباحث اعتقادی به چهار رکن توحید، عدل، نبوت و امامت پرداخته و در بخش فقه به پنج رکن تکلیفی صلات، صوم، زکات، حج و جهاد می‌پردازد. در انتساب کتاب به مؤلف اختلاف است؛ هر چند برخی معتقدند که کتاب، منتسب به ابوالمجد حلبی بوده و به غیر از او صحیح نیست. از کتاب، با نام «اشارة السبق الی معرفة الحق» نیز یاد شده است. این کتاب از معدود کتاب‌هایی است که در آن هم مباحث عقائد و هم احکام فقهی مطرح گردیده است. 2: رسالة في قاعده ضمان اليد تألیف علاّمه شهيدآیت‌الله شيخ فضل‌للّه نورى (قدس‌اللّه‌سره}. در راستاى احياى آثار شهيد فضل‌الله و با توجه به مباحث ارزشمندى كه در اين رساله نهفته، علامه فاضل شيخ قاسم شيرزاده آنرا تحقيق و تصحيح نموده و بر آن بنا بر حاجت حاشيه زده، و توسط مؤسسه انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين به چاپ رسيده است.

النجاة في القيامة في تحقيق أمر الإمامة، تألیف ابن‌ميثم بحرانى، با اين كه كتابى است موجز، ولى يكى از بهترين تأليفات در زمينۀ امامت مى‌باشد. مؤلف در اين كتاب به اهم مباحث مربوط به امامت متعرض گشته است. او در هر مسأله‌اى ابتداء آراء مختلف در آن مورد را بيان كرده و بعد از بين آنها نظريۀ صحيح را بيان نموده است. او در ادامه به بحث و استدلال عليه آراء غير صحيح مى‌پردازد و ادلۀ نظريۀ صحيح را بيان مى‌كند. اين كتاب مورد توجه علماء واقع شده است. براى مثال على بن محمد بن الحسن بن شهيد ثانى، در كتاب الدر المنظوم و المنثور، مطالب زيادى از النجاة في القيامة نقل مى‌كند. اين كتاب از يك مقدمه و سه باب تشكيل شده است كه عبارتند از: المقدمه: طى دو فصل به تعريف امامت، بيان مذاهب مختلف در امامت و ادلۀ وجوب امامت پرداخته است. الباب الاول: باب اول در بيان شرائط معتبر در امامت مى‌باشد كه از چهار مبحث تشكيل يافته است. بحث اول در عصمت امام مى‌باشد كه مؤلف سه برهان بر وجوب عصمت امام اقامه مى‌كند. بحث دوم در بيان وجوب افضليت امام از رعيتش مى‌باشد كه مؤلف بر اين امر چهار برهان اقامه مى‌كند. بحث سوم در بيان وجوب عالم بودن امام است بر همۀ مسائل دين. بحث چهارم در بيان علتى است كه به سبب آن امام تعيين مى‌شود؛ يعنى اثبات مى‌كند وجوب منصوص بودن امام را. الباب الثانى: باب دوم در تعيين امام بعد از رسول‌الله(ص) مى‌باشد. اين باب از دو بحث تشكيل يافته است: بحث اول در اثبات امامت امیرالمؤمنین(ع) بعد از رسول‌الله(ص) مى‌باشد كه مؤلف براى اثبات اين امر به سه نوع از ادله استناد مى‌كند: نصوص جليه، نصوص غير جليه و براهين عقليه. او بعد از بيان هر يك از ادله از شبهات حول آن نيز جواب مى‌دهد. بحث دوم در اثبات امامت سائر ائمه(ع) مى‌باشد. الباب الثالث: باب سوم به بيان شبهات و جواب آنها اختصاص يافته است. اين بحث از يك مقدمه (كه در واقع تقسيم مخالفين امامت مى‌باشد) و چهار بحث تشكيل يافته است. بحث اول در رد شبهات منكرين امامت على(ع) مى‌باشد. بحث دوم در بيان مطاعن خوارج در مورد امیرالمؤمنین(ع) و جواب آنها مى‌باشد. بحث سوم در بيان فرق مختلف شيعه و بيان اعتقاداتشان و جواب آنها مى‌باشد. مؤلف به ده گروه از فرق شيعه متذكر مى‌شود. بحث چهارم اين باب، به مسأله غيبت مى‌پردازد. مؤلف در اين مبحث ابتداء علت غيبت را بيان كرده، سپس اثبات مى‌كند جواز طول عمر را و در ادامه وقوع آن را طى امثله‌اى اثبات مى‌كند. در پايان اثبات مى‌كند امام منتظر همان حجت بن الحسن العسكرى(عج) مى‌باشد.

کتاب حاضر، به زبان عربی در مبحث اصول الدین تألیف شیخ عبدالسمیع بن فیاض اسدی حلی از علمای قرن دهم هجری است. مباحث این اثر در پنج فصل تنظیم شده است. در مقدمه کتاب شرح زندگانی مؤلف و آثار علمی وی آورده شده است. فصل اول به مبحث «توحید» اختصاص دارد. تعریف عالم، عرض، خصائص وجود، صفات جمال، معنی حیات، معنی قدرت، معنی اراده، معنی ادراک، معنی سمیع و بصیر، صفات جلال و ... از جمله مباحثی است که در فصل اول مطرح شده است. سپس مبحث «عدل» در قالب افعال مکلف، حسن و قبح و ... آورده شده است. در ادامه اصل نبوت و امامت به طور مفصل ارائه شده است. در نهایت نیز به مبحث معاد پرداخته شده است.

محتوى الكتاب: يحتوي هذا الكتاب على ثلاثة أجزاء، من فقه الحديث التي جعل مقاصده في عشر حدائق، وكلٌ منها يشتمل على عدة فصول، ولا يخلو كلّ باب من هذه الحدائق من حكمة واضحة، أو نكتة وموعظة ناصحة، أو تجارة مربحة. فالحديقة الأولى: فيما يتعلق بالعقل والعلم. الحديقة الثانية: فيما يتعلق بالتوحيد. الحديقة الثالثة: في الحجة. الحديقة الرابعة: في الإيمان والكفر والطاعات والمعاصي. الحديقة الخامسة: في الدعاء وما يتعلق به. الحديقة السادسة: في فضل القرآن وما يتعلق به. الحديقة السابعة: في العِشرة. الحديقة الثامنة: في الصدقة والانفاق. الحديقة التاسعة: في الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر. الحديقة العاشرة: فيما يتعلق بالموت وما يسبقه وما يلحقه.

این کتاب مختصر اما مفید درباره مساله معرفت الله بحث می کند و به این سوال پاسخ می دهد که آیا معرفت به خدا فطری است یا کسبی و تقلید در آن حکمش چیست ؟ آیا ممکن است یا نه؟ و همینطور این سوال را مطرح می کند که آیت تقلید در اصول دین جایز است یا نه؟

محتوای جلد دوم درباره ایمان و کفر و ذنوب می باشد.

کتابچه حاضر، بیست و سومین جلد از مجموعه "سلسله المسائل الفقهیه" است که به زبان عربی نگارش شده است .در این جلد، مولف ضمن به دست دادن تعریفی از تقیه، تاریخچه تقیه در عصر رسول اکرم (ص) عصر اموی، و عصر عباسی را باز گفته ;افزون بر آن، وجوب و عدم وجوب تقیه، همچنین اقسام و شبهات وارده بر آن را بررسی کرده است .

کتاب حاضر درباره ایمان و اسلام و تحقیق درباره معانی و مراد از آن بعلاوه بحث از نبوت، امامت، معجزه قرآن، معاد ، معاد روحانی و... از جمله مطالب ذکر شده در کتاب می باشد

این کتاب در برگیرنده سلسله مباحث آیت الله شهید دکتر بهشتی است که بین سالهای ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۵ در جلسات تفسیر قرآنی که در شامگاه هر یکشنبه با عنوان کتاب “مکتب قرآن” تشکیل میشده، ایراد گردیده است. دکتر بهشتی در این جلسات به تفسیر و توضیح آیات ۱۰۲ تا ۱۱۰ سوره آل عمران و مبحث بسیار ارزنده و در عین حال به فراموشی سپرده شده امر به معروف و نهی از منکر میپرداخت. بي‌ عدالتي‌يي‌ كه‌ به‌واسطه‌ كج‌فهمي‌ها يا برداشتهاي‌ سطحي‌ از يك‌ سو و اعمال‌ و اجراي‌ ناصحيح‌ اين‌ اصل‌ در ميان‌ مسلمين‌ از دگر سوي‌ بر اين‌ تكليف‌ مهم‌ و انسان‌ ساز روا گرديده‌ بسي‌ تأسفبار است. آنگاه‌ كه‌ نقش‌ بنيادين‌ اين‌ اصل‌ در شناخت‌ خير و شر، پسنديده‌ و ناپسند، بايد و نبايد در نظر گرفته‌ شود، و آنگاه‌ كه‌ كاركرد اجتماعي‌ آن‌ در سالم‌ سازي‌ محيط‌ اجتماعي‌ و فراهم‌ نمودن‌ زمينه‌ و شرايط‌ مناسب‌ براي‌ اعمال‌ انتخابگري‌ انسانها فهم‌ شود، پيامدهاي‌ زيانبار اين‌ غفلت‌ و جهالت‌ بيشتر و بيشتر آشكار مي‌گردد. بحت‌ و گفتگو دربارة‌ داوريهاي‌ اخلاقي‌ و ارزشي‌ انسان‌ در پاسخ‌ به‌ اينكه‌ بايد چه‌ انجام‌ دهد و به‌ چه‌ كاري‌ مبادرت‌ نورزد، عمري‌ به‌ درازاي‌ زندگاني‌ بشر دارد. بخش‌ مهمي‌ از فلسفة‌ اخلاق‌ و حكمت‌ عملي‌ را در تاريخ‌ انديشة‌ بشر همين‌ بحث‌ به‌ خود اختصاص‌ داده‌ است. دغدغه‌ و دل‌نگراني‌ هر انسان‌ در تمامي‌ لحظات‌ زندگي‌ خود اين‌ است‌ كه‌ درست‌ را از نادرست‌ تميز دهد و بايد و نبايد زندگاني‌ خويش‌ را بشناسد و راه‌ خويش‌ را از ميان‌ هزارراهه‌هايي‌ كه‌ در برابر او دام‌ و دامن‌ گسترانده‌ بيابد. اين‌ از آن‌ روست‌ كه‌ «انسان‌ موجودي‌ است‌ كه‌ بايد انتخابگر به‌ دنيا بيايد، انتخابگر بزرگ‌ شود، انتخابگر زندگي‌ كند، انتخابگر به‌ راه‌ فساد برود، انتخابگر به‌ راه‌ اصلاح‌ برود»(ص‌(177 و اين‌ خود طرح‌ كلي‌ جامعه‌ اسلامي‌ و چهارچوب‌ اعمال‌ قدرت‌ حكومت‌ اسلامي‌ را تعيين‌ مي‌كند؛ چرا كه‌ «تا لحظة‌ مرگ‌ هرگز نبايد زمينة‌ انتخاب‌ از دست‌ انسان‌ گرفته‌ شود» و در نتيجه‌ «نظام‌ اجتماعي‌ و اقتصادي‌ اسلام‌ را، نظام‌ تربيتي‌ اسلام‌ را، نظام‌ كيفر و مجازات‌ و حقوق‌ جزايي‌ اسلام‌ را، نظام‌ مدني‌ و حقوق‌ مدني‌ و اداري‌ اسلام‌ را، همه‌ را بايد پس‌ از توجه‌ به‌ اين‌ اصل‌ شناخت. هر جا انسان‌ از انتخابگري‌ بيفتد ديگر انسان‌ نيست.»(ص‌(178 اما اسباب‌ و عواملي‌ هستند كه‌ همواره‌ اين‌ انتخابگري‌ را مورد تهديد قرار مي‌دهند: «انسان‌ اسلام‌ نه‌ زير ضربات‌ تازيانة‌ تبليغات‌ شهوت‌انگيز انتخابگري‌اش‌ را از دست‌ مي‌دهد… و نه‌ زير ضربات‌ كشنده‌ فقر و ناداري‌ و ضربات‌ مهلك‌ اقتصادي.»(ص‌(177 و اينجاست‌ كه‌ نقش‌ سازنده‌ و حياتي‌ اصل‌ فراموش‌ شده‌ (و يا آميخته‌ با فهمي‌ تنگ‌نظرانه‌ و محدود) امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكر روشن‌ مي‌شود. واداشتن‌ به‌ پسنديده‌ (بدون‌ تحميل) و بازداشتن‌ از ناپسند (به‌ دور از تجسس‌ و تفحص‌ غير اخلاقي) ضامن‌ بقاي‌ سلامت‌ جامعة‌ اسلامي‌ است. اين‌ بيش‌ و كم‌ همان‌ مفهومي‌ است‌ كه‌ در فرهنگ‌ امروز بشر، خصوصاً‌ آنجا كه‌ به‌ مبارزه‌ با مفاسد اجتماعي‌ ناشي‌ از روابط‌ قدرت‌ مربوط‌ مي‌شود، با عنوان‌ نقد اجتماعي‌ شناخته‌ شده‌ است. دامنة‌ امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكر به‌ همة‌ ساختارها و نهادهاي‌ اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي‌ و سياسي‌ جامعة‌ اسلامي‌ گسترده‌ است، چنانكه‌ لازمة‌ برخورداري‌ از حكومت‌ حق‌ و عدل‌ مشروط‌ است‌ به‌ رعايت‌ كامل‌ امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكر. هر نوع‌ قدرتي‌ را كه‌ شما در جامعه‌ فرض‌ كنيد در معرض‌ خطر انحراف‌ از حق‌ است. اين‌ شما و اين‌ جامعه‌ هستيد كه‌ بايد با توجه‌ به‌ اهميت‌ و نقش‌ بسيار مؤ‌ثر صاحبان‌ قدرت‌ و كساني‌ كه‌ بر منصبهاي‌ گوناگون‌ اجتماعي‌ تكيه‌ زده‌اند در سعادت‌ خود بكوشيد.» گسترة‌ اين‌ اصل، به‌لحاظ‌ عاملان‌ اجراي‌ آن، همة‌ آحاد امت‌ اسلامي‌ هستند، چرا كه‌ بنا به‌ نص‌ صريح‌ كتاب‌ و سنت، «فرد فرد شما بايد بدانيد راه‌ رسيدن‌ به‌ سعادت‌ و راه‌ رسيدن‌ به‌ حكومت‌ حق‌ و عدل‌ اين‌ است‌ كه‌ شما از طريق‌ امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكر به‌ چنين‌ هدفي‌ برسيد.»(صص‌160-161 ) محور جالب‌ توجه‌ ديگر در مجموعه‌ بحثهايي‌ كه‌ در اين‌ كتاب‌ آمده‌ است‌ مراتب‌ شناخت‌ معروف‌ و منكر است. دكتر بهشتي‌ براي‌ اين‌ شناخت‌ مراحلي‌ برشمرده‌ است: علي‌ الاصول‌ خير و شر همه‌كس‌فهم‌ و همه‌كس‌شناس‌ است؛ هر چند كه‌ گاه‌ داراي‌ پيچيدگيهايي‌ است‌ كه‌ انديشه‌ورزي‌ بيشتر مي‌طلبد و در خور ورزيدگان‌ عالم‌ و فكر و انديشه‌ است، و گاه‌ در دايرة‌ شناساييهايي‌ از زاوية‌ ديد امام‌ صورت‌ مي‌گيرد: همو كه‌ چون‌ مسئوليت‌ رهبري‌ جامعه‌ را به‌عهده‌ دارد در محاسبة‌ جنبه‌هاي‌ مثبت‌ و منفي‌ هر تصميم‌ بايد از منظري‌ عام‌تر، مصالح‌ عامة‌ مسلمين‌ را نيز در نظر گيرد. چنانچه‌ ملاحظه‌ خواهد شد، مباحث‌ اين‌ كتاب‌ مملو از برداشتهاي‌ اصولي، همه‌سونگر و نظام‌مندي‌ است‌ كه‌ درصدد پاسخ‌يابي‌ به‌ پرسشهاي‌ زمان‌ ما از دين‌ است. اين‌ مجموعه‌ شامل‌ پانزده‌ گفتار بوده‌ كه‌ با وجود تلاش‌ فراوان، بنياد نشر آثار و انديشه‌هاي‌ شهيد دكتر بهشتي‌ تا زمان‌ انتشار كتاب‌ موفق‌ به‌ يافتن‌ نوارهاي‌ پنج‌ جلسة‌ مفقود نشده‌ است. به‌ همين‌ دليل‌ برخي‌ از جلسات‌ ناقص‌ مي‌باشند. در عين‌ حال، از آنجا كه‌ شيوة‌ دكتر بهشتي‌ بر اين‌ روال‌ بوده‌ است‌ كه‌ معمولاً‌ خلاصة‌ مطالب‌ جلسات‌ پيشين‌ را در ابتداي‌ هر جلسه‌ باز گويد مي‌تواند به‌عنوان‌ يك‌ مجموعة‌ كامل‌ مورد استفاده‌ قرار گيرد.