جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

بررسی و نقد آموزه «گشودگی» در حل تعارض علم الاهی و اختیار بشری

نویسنده:

سعیده میرصدری، منصور نصیری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

کلیدواژه‌های اصلی :

اختیار انسان , علم الهی , ناسازگاری علم خداوند با اختیار انسان (مسائل جدید کلامی) , خدا و اختیار انسان , الهیات مسیحی , کلام تطبیقی , خداباوری گشوده , علم الهی , علم الهی , الهیات اونجلیکال , الهیات گشوده

کلیدواژه‌های فرعی :

اختیار , اختیار انسان , اعتقاد به بدا , اومانیسم (مسائل جدید کلامی) , شرور , شر , بداء , انسان مختار , مسأله شر(فلسفه دین) , خداباوری مبتنی بر اراده آزاد , انسان گرایانه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری , جعفر سبحانی

چکیده :

خداباوری گشوده جنبشی الاهیاتی است که در اواخر قرن بیستم از دل سنت اوَنجلیکال مسیحی سر بر آورد و دغدغة ترسیم مدلی از فعل خداوند در عالم را داشت که بتواند بر اساس آن تعارض و ناسازگاری موجود در الاهیات سنتی، بین اراده آزاد/ اختیار بشر و علم پیشین و مطلق الاهی، را رفع کند. آنها کوشیدند نشان دهند که خداوند علم مطلق و جهان‌شمول ندارد؛ بلکه علم خداوند و آیندة عالم و بشر هر دو گشوده‌اند و همه‌چیز به اختیار و ارادة انسان بستگی دارد. خدای خداباوری گشوده از سر مهر و عشق خود به بشر علم‌اش را محدود و آینده را گشوده و وابسته به ارادة انسان گذاشته است. از جمله انتقاداتی که به خداباوری گشوده وارد شده معضل محدودیت علم الاهی است. دیگر اینکه مدعیات خداباوران گشوده در باب گشوده‌بودن آینده و پیش‌بینی‌ناپذیربودن آن با نصّ کتاب مقدس همخوانی ندارد. به‌نظر می‌رسد در این میان مدل الاهیاتی شیعی، یعنی بداء، چه‌بسا راه میانه‌ای برای حل معضل علم پیشین و خطاناپذیر الاهی و ارادة آزاد بشر باشد، بدون اینکه یکی از دو طرف را نادیده بگیرد یا به نفع دیگری مصادره به مطلوب کند. مدل بدائی در حین اصالت‌بخشیدن به اختیار انسان، علم و قدرت الاهی را نیز، که به صورت سنتی مطرح شده بود، حفظ می‌کند و از این لحاظ از نقدهای وارد بر الاهیات کلاسیک مسیحی مصون است و اشکالات الاهیات گشوده را نیز ندارد.

صفحات :

از صفحه 129 تا 149

مشخصات اثر

عنوان :

تبیین ماهیت علم خداوند از دیدگاه ویلیام آلستون و بررسی تطبیقی آن با دیدگاه شیخ اشراق

نویسنده:

حسین شوروزی، محمد سعیدی‌مهر، اعظم قاسمی، رضا ماحوذی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

کلیدواژه‌های اصلی :

علم الهی , فلسفه اسلامی , فلسفه دین , کلام تطبیقی , فلسفه تطبیقی , علم مطلق خداوند (فلسفه دین)

کلیدواژه‌های فرعی :

باور , دیدگاه گزاره ای , نورالانوار , واجب تعالی (اسماء ذات) , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , علم حضوری(مقابل علم حصولی) , نظریه اضافه اشراقی , شهود مستقیم , علم خدا به مخلوقات , علم مطلق الهی و عمل ارادی , دیدگاه شهودی , الزامات عقلی , بازنمایی ذهنی باورها ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

مسئلة ماهیت علم خداوند از مسائلی است که از دیر باز ذهن اندیشمندان و متفکران را به خود واداشته است. در فلسفة دین معاصر، ویلیام آلستون به این مسئله چیستی ماهیت علم خداوند می‌پردازد؛ آیا می‌توان گفت علم خداوند همان باور صادق موجه است؟ در فلسفة اسلامی نیز علم را به دو قسم تقسیم می‌کنند؛ علم حضوری و علم حصولی. علم خداوند کدام قسم از این دو مورد است؟ علم حصولی یا حضوری؟ در این مقاله پس از بیان دیدگاه آلستون و شیخ اشراق در مورد علم خداوند، به این نظریه می‌پردازیم که این دو متفکر تا حدودی دیدگاه مشترکی در مورد علم خداوند پس از ایجاد دارند. نظریة شهود مستقیم آلستون و اضافیة اشراقیة سهروردی دو تعبیر از یک دیدگاه است. از دیدگاه آلستون علم خداوند را نمی‌توان همان باور درنظر گرفت، چراکه باور با محدودیت‌ها و الزاماتی مواجه است که همسو و سازگار با علم مطلق نیست. نظریة شهود مستقیم آلستون به این معنا است که خداوند مستقیماً جهان را شهود می‌کند و از این رو به آن علم دارد. همچنین آلستون نظریة متفکرانی را که معتقدند علم خداوند همان باور صادق موجه است رد می‌کند؛ زیرا انتساب آن به خداوند با تناقضاتی مواجه است. در این مقاله تلاش شده است تا با بررسی دیدگاه ویلیام آلستون و شیخ اشراق، دیدگاه این دو متفکر در مورد ماهیت علم خداوند تشریح شود و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها در این زمینه روشن شود.

صفحات :

از صفحه 103 تا 127

مشخصات اثر

عنوان :

مطالعات تطبیقی مذاهب؛ ضرورت و بایسته ها

نویسنده:

علی اکبر نیکزاد

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دبیرخانه شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت,

کلیدواژه‌های اصلی :

فقه مقارن , مذاهب اسلامی , مطالعات تطبیقی , اصطلاحنامه فقه , مذاهب اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :

فقه تطبیقی , فقه مقایسه ای , علم الخلاف , علم خلاف , کلام تطبیقی , فواید مطالعات تطبیقی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

شیخ طوسی‏: ابوجعفر محمد بن حسن

چکیده :

مطالعات تطبیقی، در میراث علمی و فرهنگی ما مسلمانان از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است. برای اولین بار قرآن کریم باب مطالعات تطبیقی را به ویژه درباره ادیان به روی مسلمانان گشود. با گسترش جهان اسلام و پیدایش مذاهب اسلامی از سویی و کارکرد و توانمندی این روش علمی از سویی دیگر، باعث گسترش چشم گیر این مطالعات شد. تلاش روش مند عالمان مسلمان و خلق آثاری گران قدر در مطالعات مقارنه ای، موجبات تعمیق این مطالعات را فراهم کرد تا جایی که دانش جدیدی به نام «علم المقارن» پا به عرصه علوم گذاشت. احیای این سیره سلف و گسترش این مطالعات به منظور گسترش تعامل و تقویت هم گرایی در بین مسلمانان و تحکیم مبانی تقریب بین عالمان مذاهب اسلامی از ضرورت ها و بایسته های فوری این مقطع تاریخی است.در این مقاله سعی شده است تا با مروری در موضوعاتی چون: چیستی مطالعات تطبیقی، بررسی پیشینه آن در جهان اسلام، اهمیت و ضرورت این مطالعات، شرایط و بایسته های این روش و فواید و دستاوردهای آن به بازخوانی این روش در اولین شماره فصلنامه پرداخته شود، تا ضمن ایجاد هم زبانی، باب همدلی لازم را نیز بین اهل فضل و تحقیق و علمای مذاهب اسلامی در کشور گشوده و در نتیجه با ارائه آثاری پژوهشی، موجبات غنای هر چه بیشتر این مطالعات، فراهم شود.

صفحات :

از صفحه 9 تا 19

مشخصات اثر

عنوان :

تبارشناسی انگاره های اعتزالی در متون زرتشتی

نویسنده:

ناصر گذشته , علی رمضان دماوندی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

الهیات تطبیقی,

کلیدواژه‌های اصلی :

تبارشناسی (منطق) , متون زردشتی , دین زردشتی (ادیان آریایی ایران باستان) , کلام تطبیقی , اعتزال , عدل‌گرایی

چکیده :

اسلام در زمان و مکانی ظهور کرد که مناطق هم‌جوارش از سطح تمدنی پیشرفته‌تری نسبت به جزیرة العرب برخوردار بودند. این سرزمین‌ها از نظر ظهور و حضور عقاید و باورهای گوناگون، پیشینه‌ای بسیار طولانی داشتند و این امر، رواج و گسترش مباحثات و مجادلات الهیاتی در این مناطق را موجب شده بود؛ ازاین‌رو، اسلام در مکانی ظهور کرد که زمینۀ مساعد برای مجادلات الهیاتی و کلامی داشت. قرآن کریم مروج و مشوق تفکر و تعقل در دین بود؛ به همین دلیل، مباحث کلامی و الهیاتی و درنتیجه، عالمان این علم در اسلام و بین مسلمانان جایگاه بالایی داشتند. دین‌پژوهان و خاورشناسان و اسلام‌شناسان، بارها نقش باورهای پیش از اسلام را در شکل‌گیری دستگاه‌های کلامی اسلام بررسی کرده‌اند. معتزله در گیرودار بحث و مناظره و ردیه‌نویسی با دیگر فرقه‌های مسلمان، همیشه با این اتهام روبه‌رو بودند که شما زرتشتیگرا (مجوس)، ایرانگرا (شعوبی) و زندیق (زندیک یا اهل تأویل؛ یعنی کسی که متون مقدس را تأویل می‌کند) هستید. معتزله همچنین به قدرگرایی (تقسیم حوزۀ کارهای خیر و شر میان انسان و خداوند) و عقلگرایی و عدلگرایی متهم بودند. به عبارت دیگر، آنان را به خوانش و تفسیر اسلام بر پایۀ آموزههای ایرانی، متهم و از این رهگذر، آنان را تکفیر می‌کردند. در این مقاله تلاش شده است که آیا این اتهام‌ها، جدای انگیزه‌های سیاسی، رقابتی و فرقه‌ای، رنگی از حقیقت دارد یا ندارد. این امر واقعیت دارد که شماری از اعتزالیان، موالی (ایرانیان) و غیرعرب بودند و در محیط عرب‌های مسلمان زندگی می‌کردند؛ مانند بصره و کوفه (که یا سابقۀ سکونتی نداشتند یا موالی و اعراب به شکل هم‌زمان آن‌ها را ساکن کردند). در پژوهش حاضر، این مسئله با رویکردی تطبیقی و مقایسه‌ای بررسی شده است. شبهات زیادی در مسائلی مانند: صفات خداوند به‌ویژه صفات ذات، مبحث رؤیت، آزادی اراده و گزینش، استطاعت پیش از فعل، لزوم و وجوب ایمان عقلی، حسن و قبح ذاتی، مبحث اَلَم، صدور خیر محض از ذات پروردگار و ناتوانی او در ارتکاب فعل قبیح، موجب شده است تأثیرپذیری دستگاه کلامی معتزله از انگاره‌های زرتشتی، امری ممکن و حتی متحقق دانسته شود. سرانجام نتیجه گرفته‌ شد ایرانیان با توجه به پیشینۀ یزدان‌شناسیِ رسوخ‌کرده در ذهن و زبانشان، خوانشی عقل‌مدارنه و عدل‌مدارانه از اسلام به‌دست آوردند؛ مکتب معتزله محصول این خوانش بود.

صفحات :

از صفحه 63 تا 76

مشخصات اثر

عنوان :

انصاف فی مسائل دام فیها الخلاف المجلد 1

نویسنده:

جعفر سبحانی تبریزی

نوع منبع :

کتاب , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

وضعیت نشر :

قم: مؤسسه امام صادق (ع),

کلیدواژه‌های اصلی :

فقه تطبیقی , دفع شبهات(افعال امام) , فقه شیعه , اختلافات مذهبی , احادیث و روایات , شیعه شناسی , و دیگر موضوعات مرتبط با کلام , احکام فقهی , دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات , اصطلاحنامه فقه , 13. علم کلام , کلام تطبیقی , کتب دائره المعارف

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

جعفر سبحانی

چکیده :

«الإنصاف فى مسائل دام فيها الخلاف» تأليف آيت الله شيخ جعفر سبحانى به زبان عربى از جمله آثارى است كه به اختلافات فكرى و فقهى فرق اسلامى و مقارنه و مقايسه بين آنها تحت عنوان فقه و كلام تطبيقى پرداخته است، در جلد اول و دوم به اختلافات فقهى پرداخته و در جلد سوم اختلافات كلامى را جمع آورى و بررسى نموده است. مؤلف در مقدمه جلد سوم روش مباحث خود را نقلى و عقلى بيان مى دارد. ابتدا به بيان موضوع مورد اختلاف پرداخته و در مورد اختلاف و مناقشه گروه ‏هاى اسلامى متمركز شده و به ذكر اقوال در مسئله مى پردازد، سپس به زبان علمى به نقد و بررسى مسائل پرداخته و نظر مورد قبول را با دلايل واضح از كتاب و سنت و با تأييدات صريح عقلى اثبات مى كند و به گونه ‏اى بيان مى كند تا در نفوس جاى گرفته و عذر مخالف برطرف گردد.

مشخصات اثر

عنوان :

انصاف فی مسائل دام فیها الخلاف

نویسنده:

جعفر سبحانی تبریزی

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه قائمیه معرفی کتاب فهرست نسخه متنی قائمیه

وضعیت نشر :

قم: مؤسسه امام صادق (ع),

کلیدواژه‌های اصلی :

فقه تطبیقی , متعه حج , 17. فرق کلامی , 19. مسایل کلامی , تحریم متعه حج , اختلافات , نقد و بررسی , و دیگر موضوعات مرتبط با کلام , دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات , 13. علم کلام , کلام تطبیقی , صحابه پیامبر(ص) , کتب فقه شیعه

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

جعفر سبحانی

چکیده :

«الإنصاف فى مسائل دام فيها الخلاف» تأليف آيت الله شيخ جعفر سبحانى به زبان عربى از جمله آثارى است كه به اختلافات فكرى و فقهى فرق اسلامى و مقارنه و مقايسه بين آنها تحت عنوان فقه و كلام تطبيقى پرداخته است، در جلد اول و دوم به اختلافات فقهى پرداخته و در جلد سوم اختلافات كلامى را جمع آورى و بررسى نموده است. مؤلف در مقدمه جلد سوم روش مباحث خود را نقلى و عقلى بيان مى دارد. ابتدا به بيان موضوع مورد اختلاف پرداخته و در مورد اختلاف و مناقشه گروه ‏هاى اسلامى متمركز شده و به ذكر اقوال در مسئله مى پردازد، سپس به زبان علمى به نقد و بررسى مسائل پرداخته و نظر مورد قبول را با دلايل واضح از كتاب و سنت و با تأييدات صريح عقلى اثبات مى كند و به گونه ‏اى بيان مى كند تا در نفوس جاى گرفته و عذر مخالف برطرف گردد.

مشخصات اثر

عنوان :

انصاف فی مسائل دام فیها الخلاف المجلد 2

نویسنده:

جعفر سبحانی تبریزی

نوع منبع :

کتاب , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

وضعیت نشر :

قم: مؤسسه امام صادق (ع),

کلیدواژه‌های اصلی :

فقه تطبیقی , دفع شبهات(افعال امام) , فقه شیعه , اختلافات مذهبی , احادیث و روایات , شیعه شناسی , و دیگر موضوعات مرتبط با کلام , احکام فقهی , دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات , اصطلاحنامه فقه , 13. علم کلام , کلام تطبیقی , کتب دائره المعارف

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

جعفر سبحانی

چکیده :

«الإنصاف فى مسائل دام فيها الخلاف» تأليف آيت الله شيخ جعفر سبحانى به زبان عربى از جمله آثارى است كه به اختلافات فكرى و فقهى فرق اسلامى و مقارنه و مقايسه بين آنها تحت عنوان فقه و كلام تطبيقى پرداخته است، در جلد اول و دوم به اختلافات فقهى پرداخته و در جلد سوم اختلافات كلامى را جمع آورى و بررسى نموده است. مؤلف در مقدمه جلد سوم روش مباحث خود را نقلى و عقلى بيان مى دارد. ابتدا به بيان موضوع مورد اختلاف پرداخته و در مورد اختلاف و مناقشه گروه ‏هاى اسلامى متمركز شده و به ذكر اقوال در مسئله مى پردازد، سپس به زبان علمى به نقد و بررسى مسائل پرداخته و نظر مورد قبول را با دلايل واضح از كتاب و سنت و با تأييدات صريح عقلى اثبات مى كند و به گونه ‏اى بيان مى كند تا در نفوس جاى گرفته و عذر مخالف برطرف گردد.

مشخصات اثر

عنوان :

انصاف فی مسائل دام فیها الخلاف المجلد 3

نویسنده:

جعفر سبحانی تبریزی

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید