جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
05.فیلسوفان و منطقدانان
>
01.فیلسوفان
>
01.فلسفه در ایران : اشخاص
>
1 .فیلسوفان مکتب اصفهان
>
طبقه اول : موسسان مکتب اصفهان
>
میرداماد
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
تعداد رکورد ها : 263
عنوان :
نقد و بررسی نظریه حدوث دهری میرداماد
نویسنده:
روح الله شاکری زواردهی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
متن
زبان :
فارسی
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نبراس الضیاء و تسواء السواء فی شرح باب البداء و اثبات جدوی الدعاء
نویسنده:
محمد باقر بن محمد میرداماد؛ محقق: حامد ناجی اصفهانی؛ حاشیه نویس: علی بن جمشید نوری
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر , حاشیه،پاورقی وتعلیق
منابع دیجیتالی :
معرفی کتاب
فهرست
وضعیت نشر :
قم: موسسه انتشارات هجرت,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
19. مسایل کلامی
,
امامت
,
احادیث فضایل اهل بیت (ع)
,
تقیه
,
عقاید شیعه امامیه
,
احادیث امامت امام علی(ع)
,
احادیث فضایل امام علی (ع)
,
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
,
فضایل اهل بیت (ع)
,
فضایل ائمه (ع)
,
احادیث و روایات
,
13. علم کلام
,
کتب فلسفه اسلامی
,
کتب کلام شیعه
کد کنگره:
BP 218/44 /م9ن2
چکیده :
كتاب «نبراس الضیاء و تسواء السواء فی شرح باب البداء و اثبات جدوی الدعاء» تاليف مير محمدباقر داماد از حکمای نامدار عصر صفوی است که با ظهور در حوزه فکری اصفهان، فلسفه را متحول ساخت و سعی داشت مبانی حکمت مشّا را با جلوه های اشراقی در هم آمیزد. این رساله، درباره مسئله بداء به رشته تحریر درآمده و از مهم ترین آثار کلامی میرداماد به شمار می آید. تا جایی که در آثار اندیشمندان پس از وی تأثیر چشم گیری داشته است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
جایگاه میرداماد در تاریخ فلسفۀ اسلامی
سخنران:
داود حسینی
نوع منبع :
سخنرانی , فیلم
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
تاریخ فلسفه اسلامی
,
فلسفه اسلامی
,
اصالت وجود
,
اندیشه های میرداماد (فلسفه)
کلیدواژههای فرعی :
اصالت ماهیت (فلسفه) ,
فیلسوفان تبیین (فلسفه) ,
فیلسوفان استدلال (فلسفه) ,
تفسیر فلسفه ابن سینا (فلسفه) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
شرح القبسات ، المعلم الثالث المير محمد باقر الداماد
نویسنده:
سید احمد علوی عاملی، تحقیق: حامد ناجی اصفهانی، مقدمه: مهدی محقق
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: میراث مکتوب,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam
,
قدم الهی
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
فلسفه (خاص)
,
فلسفه اسلامی
,
قبسات
,
تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر
,
فصوص الحکم: ابن عربی
,
تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری
,
شفاء: ابن سینا
,
نجات: ابن سینا
,
اشارات و تنبیهات: ابن سینا
,
شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی
,
المباحثات: ابن سینا
,
فتوحات مکیه: ابن عربی
,
بحار الانوار: علامه مجلسی
,
01- کافی : شیخ کلینی
,
شرح المقاصد: تفتازانی
,
شرح تجرید فاضل قوشچی
,
مبدأ و معاد: ابن سینا
,
02- نهج البلاغه
,
أعیان الشیعة (محسن امین)
کلیدواژههای فرعی :
جن ,
حدوث ,
صفات ذات ,
حدوث دهری ,
حدوث زمانی، al-ḥudūt̲h̲ al-zamānī، coming into existence in time ,
وجوب غیری ,
جوهر ,
افلاک ,
عرض ,
علیت ,
تسلسل ,
احوال معاد ,
صفات ذاتیه ( الهی ) ,
نظام وجود عینی ,
اصل علّیت ,
وجود ذهنی ,
نفس الامر(اصطلاح وابسته) ,
مسبوقیت به عدم زمانی ,
ملائکه ,
قضا و قدر ,
ازلیت خداوند(فلسفه دین) ,
التسلسل محال ,
1- قواعد واجب بالذات ,
قواعد افعال واجب بالذات ,
چکیده :
القَبَسات از مهمترین آثار میرداماد، از فیلسوفان مشهور دوره صفویه، است. نام کامل این کتاب در برخی از منابع "قبسات حق الیقین فی حدوث العالمْ" آمده است. میرداماد در این کتاب کوشیده است مساله قدیم بودن خداوند و حادث بودن جهان و چگونگی صدور آن از باری تعالی را به مدد اصول فلسفی و قواعد عقلی اثبات کند. میرداماد کتاب قبسات را در ده باب تنظیم کرده و هر بابی را به عنوان "قَبَس" خوانده است. کلمة "قبس" به معنی "اخگر" یا "پارۀ آتش" است و از قرآن مجید اقتباس شده است. شرحها و حاشیههای متعددی بر این کتاب نوشته شده است که نشان از اهمیت این کتاب در فلسفه اسلامی دارد. به دلیل اهمیت قبسات، شرحها و حاشیههای متعددی، چه در زمان خود میرداماد چه پس از وی، بر این کتاب نوشته شده است. یکی از اولین شرح ها، شرح میر سید احمد علوی (داماد و پسر خالۀ میر داماد) است که به گفتۀ او، آن را به درخواست مکرر خود میرداماد، اما پس از درگذشت وی، نوشته است. این شرح، در واقع، حاشیههای مفصّل علوی به صورت «قال اقول» است که به تبیین مطالبی از متن قبسات میپردازد که البته جانبدارانه و همدلانه است. حامد ناجی اصفهانی شرح علوی را بر اساس سه نسخۀ خطی، تصحیح کرده است. این شرح در سال ۱۳۷۶ش منتشرشده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
رابطه خالق با مخلوق: اصالتِ ماهيت يا اصالت وجود از منظر آیت الله سیدان
نویسنده:
آیه الله سیدان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اصالت وجود
,
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)
چکیده :
روشن است که اصالتِ ماهیت و اصالتِ وجود، هر کدام قائلانی دارند و ملاصدرا خود نیز در آغاز به اصالتِ ماهیت قائل بود و بزرگانی چون میرداماد، سُهْرَوَردی، قاضی سعید قمی، ابوالحسن جلوه، علاّمة سمنانی ـ که در عصر ما میزیسته و در علوم عقلی و نقلی تبحُّر دارد و شخصیتی بسیار جامع و نخبه است ـ اصالتِ ماهیت را میپذیرند.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی تطبیقی آرای لیندا زاگزبسکی و استاد مرتضی مطهری در باب علم پیشین الاهی و اختیار انسان : فصلنامه اندیشه دینی
نویسنده:
عبدالرسول کشفی، زینب امیری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
مرتضی مطهری
,
جبر و اختیار
,
اختیار انسان
,
لیندا زاگزبسکی
,
جبر و اختیار(کلام)
,
علم ازلی الهی
,
اختیار انسان
,
ناسازگاری علم خداوند با اختیار انسان (مسائل جدید کلامی)
,
خدا و اختیار انسان
,
آکام گرایی تومیستی
,
شبهات کلامی
کلیدواژههای فرعی :
ضرورت نظام جهان هستی ,
قضا و قدر ,
سازگارگرایی ,
جبرگرایی ,
دیسپنساسیونالیسم ,
امکان استقبالی ,
امکان احتمالی ,
ناسازگارگرایی ,
شبهه جبر ,
ماهیت زمان ,
علم میانی ,
بوئتیوس گرایی ,
مولینا گرایی ,
آکام گرایی ,
ممکن استقبالی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
مرتضی مطهری
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
مسألهی علم پیشین الاهی و اختیار انسان یکی از مسائل اساسی فلسفهی دین است که از دیرباز، ذهن متکلمان و فیلسوفان را به خود معطوف نموده است. بر اساس این مسأله، ازآنجاکه علم مطلق الاهی مستلزم خطاناپذیری آن است، ازاینرو اگر خداوند در زمان t1 بداند که فاعل S فعل a را در زمان t3 انجام میدهد، آنگاه S در زمان t3 فعلی جز a را نمیتواند انجام دهد. ازاینرو، علم پیشین الاهی در تعارضی ظاهری با اختیار انسان است. این مقاله میکوشد آرای لیندا زاگزبسکی (فیلسوف دین معاصر) را با دیدگاههای استاد مرتضی مطهری در این باب مقایسه کند. در این راستا، ابتدا به بررسی پاسخهای سهگانهی کلاسیک به این مسأله (بوثیوسگرایی، آکامگرایی و مولیناگرایی) از منظر زاگزبسکی میپردازد و نشان میدهد که زاگزبسکی ضمن پذیرش برخی از عناصر این دیدگاهها و تلفیق آنها با یکدیگر، سه راهحل بدیع ارائه میکند. مقاله سپس به بررسی دیدگاه استاد مطهری در دو بخش جبر و اختیار و قضا و قدر میپردازد و در پایان، وجوه شباهت و افتراق آرای دو متفکر را نشان میدهد. یافتهی پژوهش آن است که هر دو متفکر سازگاری علم پیشین الاهی را با اختیار انسان میپذیرند، اما «آکامگرایی تومیستی» و دو راهحل دیگر زاگزبسکی بهرغم نکات مثبت و درخور پذیرشی که دارند، در نشان دادن این سازگاری ناتوان است، در حالیکه راهحل استاد مطهری راهحل دقیقی برای اثبات این سازگاری است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 1 تا 30
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
رسالة الإیقاظات فی خلق الأعمال
نویسنده:
المعلم الثالث المیر محمد باقر الداماد؛ تصحیح وتعلیق: حامد ناجی اصفهانی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
19. مسایل کلامی
,
عقاید اسلامی
,
13. علم کلام
,
کتب کلام شیعه
کلیدواژههای فرعی :
جبر و اختیار(کلام) ,
جبر determinism ,
امر بین امرین ,
قدرت الهی ,
شر ,
قضا و قدر تکوینی ,
شابک (isbn):
978-964-8036-86-2
چکیده :
«رساله الایقاظات»، مشتمل بر یک مقدمه و شش «الایقاظ» است: بنابر مقدمه، این رساله در پاسخ یکی از دوستان یا شاگردان «میرداماد»، به رشته تحریر در آمده است. بر اساس نسخه «کتابخانه مجلس شورای اسلامی»، شروع این اثر در اواخر 1025 هجری قمری بوده است. این نگاشته در دو بخش (شش ایقاظ) است: بخش روایی، که در ایقاظ چهارم آمده و تقریباً نیمی از رساله را به خود اختصاص داده است. در این بخش مولف، با نقل احادیث مربوط به جبر و اختیار به تحکیم مبانی عقلی خود قوت بخشیده است. بخش کلامی – فلسفی، که پنج ایقاظ دیگر را به خود اختصاص داده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تأملي معناشناختي در توصيف خداوند به عقل بسيط در حکمت سينوي (با نگاهي به سه تفسير متفاوت از فخررازي، ميرداماد و ملاصدرا)
نویسنده:
محمد انتظام
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
حکمت متعالیه
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
ابنسينا از خداوند به عقل بسيط تعبير کرده است. معناي مورد نظر او از عقل بسيط، از سوي فخررازي، ميرداماد و ملاصدرا به سهگونة متفاوت تفسير شده است. فخررازي عقل بسيط را از نظر ابنسينا ناظر به دفعي و غيرزماني بودن علم حصولي و تفصيلي خداوند به موجودات پيش از ايجاد آنها دانسته است. ميرداماد معتقد است منظور ابنسينا از عقل بسيط، علم خداوند به موجودات در مرتبة ذات است که عين ذات ميباشد. او اين علم را در مقابل علم حضوري خداوند به موجودات خارجي دانسته و نسبت علم حصولي به ابنسينا را از لغزشهاي شيخاشراق ميداند. ملاصدرا بر اين باور است که منظور ابنسينا از عقل بسيط، علم اجمالي در مقابل علم تفصيلي حصولي است. در اين نوشتار هر يک از تفسيرهاي سهگانه همراه با مستنداتشان باختصار بررسي شده و در پايان، ترکيبي از تفسير ملاصدرا و فخررازي به اثبات رسيده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 25 تا 46
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نبراس الضياء و تسواء السواء في شرح باب البداء و اثبات جدوى الدعاء
نویسنده:
محمدباقر ميرداماد؛ حاشیه نویس: ملاعلی نوری؛ محقق: حامد ناجی اصفهانی
نوع منبع :
کتاب , حاشیه،پاورقی وتعلیق
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
عقاید شیعه امامیه
کلیدواژههای فرعی :
ادله امامیه در اثبات بداء ,
شروط تحقق بدا ,
عقاید شیعه ,
استحاله بداء ,
استجابت دعا ,
اعتقاد به بدا ,
رابطه توحید و بداء ,
اهمیت اعتقاد به بدا ,
بداء در اوامر و نواهی ,
تفاوت بداء و نسخ ,
شرایط بدا ,
بداء در امور تکوینی ,
بداء در مکتب کلامی شیعه ,
آیات بداء ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
چکیده :
نبراس الضياء و تسواء السواء في شرح باب البداء و إثبات جدوی الدعاء، اثر میر محمدباقر داماد (متوفی 1041ق)، رسالهای است درباره مسئله بداء و بهمناسبت نقد فخر رازی به شیعه در باب بداء و پاسخ خواجه نصیر طوسی پرداخته و نظر خود را در تبیین این مسئله آورده است. کتاب حاضر یکی از آثار مهم کلامی میرداماد است؛ چه، اینکه در آراء تمام اندیشمندان پس از او، جای پای این رساله به چشم میخورد. کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز و مطالب مشتمل بر یک دیباچه و سه بخش کلی است. در مقدمه مصحح، پس از نگرشی کوتاه به خصایص کلام شیعه دوازده امامی، از جمله منصوص بودن امامت، رجعت، تقیه و بداء و ارائه کتابنامهای در آن، به تحلیل آموزه بداء پرداخته شده است. مؤلف در دیباچه رساله، با نقل کلام امام فخر رازی، بیان خود را آغاز میکند. فخر رازی در کتاب «محصل» گوید: شیعه با استفاده از دو اصل بداء و تقیه، خود را از هر اشتباه و کذبی مبرا مینمایند. همی گویند در آینده ما دارای حکومت و عزت خواهیم شد و وقتی بدان دست نمییابند، گویند بداء شده است و وقتی حرفی میزنند و بعد معلوم میگردد که خطا و باطل بوده، گویند تقیتا گفتیم. خواجه نصیرالدین طوسی در کتاب «نقد المحصل» به پاسخ از این افتراء برآمده و گوید: اولا خبر بداء خبر واحد است - در مورد اسماعیل پسر امام جعفر صادق(ع) - و موجب علم و عمل بدان نیست و ثانیا تقیه مورد خاص دارد و در تمام موارد جایز نیست. محقق داماد از کلام امام فخر رازی برمیآشوبد و کلام خواجه نصیرالدین طوسی را در مسئله تقیه مورد قبول و در مسئله بداء مورد اشکال قرار داده و میگوید: اولا مسئله از طریق اهل سنت نیز مطرح گردیده و پارهای از آیات قرآنی دال بر آن است. ثانیا خبر روایت بداء در مورد اسماعیل پسر امام جعفر صادق(ص) غیر قابل قبول است و معارض با اخبار باب امامت ائمه اثناعشری(ع) است و بر اساس مبنای فوق، پایه بخش نخستین رساله خود را پی مینهد. بخش اول: در پی انتقاد به خبر بداء، نویسنده امامت ائمه اثناعشری را محرز میداند، ولذا ادله اثبات امامت را بر دو پایه استوار میبیند: الف)- احادیث و اخبار فضائل ائمه اثناعشری(ع)؛ ب)- مثالب و کژیهای موجود در جانشینان دروغین خلافت. بدین طریق او بیش از یکسوم رساله خود را به همین اصل اختصاص داده که در آن نیز از گفتارهای جدلی و خطابیاستمداد جسته است. بخش دوم: در این بخش به طرح اصلی رساله پیرامون بداء رسیدگی میگردد که خود بر سه پایه استوار است: الف)- ذکر اخبار وارده در مسئله بداء؛ ب)- بررسی لغوی واژه «بداء» و عدم انکار استناد آن به خداوند؛ ج)- طرح بیانی مسئله بداء که این بخش نیز بر دو قسمت است: طرح آموزه بداء و هماهنگی مفهوم آن با نسخ و اختلاف آن در تشریع و تکوین که در پایان رساله با اشارهای گذرا به طرح همین بخش، رساله بهصورت ناتمام انجام یافته است. بررسی مسئله تکوین و موجودات مکون که در پی آن، به مذهب تثلیث و تربیع در اقسام موجودات اشاره شده و در این رهگذر، وجه تخصیص بداء به مکونات، روشن میگردد. بخش سوم: این بخش که از جهتی، یک بخش فرعی و استطرادی در مسئله بداء میباشد، به اعتباری بهطور مستقیم با بداء در ارتباط است. در این مرحله به طرح حصول کثرت از وحدت از رهگذر مسائل علم حروف و اعداد اشاره شده که بیش از یکپنجم رساله را به خود اختصاص داده است. بداء - در لغت عرب - به معنای آشکار شدن چیزی پنهان است و نیز در جایی که برای انسان تغییر عقیده یا علم حاصل شود، به کار میرود و در قرآن مجید آمده است که: «بدا لهم سيئات ما عملوا». متکلمان و مفسران مسلمان در شرح و تفسیر آن، مطالبی نزدیک به هم گفته و نوشتهاند، ولی این مسئله در نظر میرداماد اهمیت ویژهای داشته و در این کتاب، بهصورت مفصل، بدان پرداخته است. میرداماد در توضیح مسئله بداء میگوید که بداء مانند «نسخ» است - و میدانیم که نسخ به معنای تغییر تمام یا بخشی از حکم شرعی و قانون موضوعه است، پس از آنکه، دیری آن حکم و قانون عملی شده باشد - اگر در اوامر و نواهی شرعی که خطاب به مردم است تغییری یافت گردد یا بهکلی برداشته شود، آن را «نسخ» میگویند و هرگاه که أمر تکوینی (یعنی سرنوشت رقمخوردهای) از جانب خداوند دگرگون شود - مثل آنکه با دعاء و صدقه و مانند آن، بلائی از سر انسان بگذرد - آن را بداء مینامند. اما بداء در سلسله مراتب امر و مشیت الهی جایی معین دارد و چون علم الهی را به مراتب قضا و قدر علمی و عینی تقسیم نموده است، قضای الهی را بهدور از هرگونه بداء و تغییر و تبدیل میداند؛ همچنانکه آن را حتی درباره مفارقات (موجودات منزه از ماده مانند فرشتگان) روا نمیداند. میرداماد معتقد است که در وعاء دهر - که جای ثبات و نظام جامع و کلی حوادث و حقایق است - بداء راه ندارد؛ زیرا اگر در دهر راه یابد، مانند آن است که دهر از ثبات خود بیرون آمده و شکل تغییر و سیلان را - که ویژه ماده است - پذیرفته باشد. آنچه که در آن، بداء راه دارد، عالم «قدر» است که با وعاء زمان منطبق است. مسئله بداء، از یک طرف به مسئله وعاء دهر و از طرف دیگر به قضای الهی و مراتب علم باری تعالی مربوط میگردد و بر روی هم روشن میشود که دستگاه فلسفی میرداماد بر محور وعاء دهر و حدوث دهری بنا شده و استوار است و ازاینرو در کتاب حاضر نیز به بهانه اثبات و تصحیح بداء - که از عقاید امامیه است - به بیان انحاء حدوث ذاتی و دهری و زمانی میپردازد و وعاء زمان و ویژگیهای آن و فرق زمان با وعاء ثوابت دهری را شرح میدهد. گویی با بیان اوصاف وعاء زمان که اساس و جوهره ذاتی آن حرکت و تغییر و تبدل و سیلان و بیقراری است، میخواهد نتیجه بگیرد که «بداء» نه فقط صحیح و ممکن که بایسته و ناگزیر است و حکم ثابت الهی در جهان متغیرات بایستی گاهی بهصورت بداء، جامه عوض کند.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
هل بسیط و موجودیت ماهیت؛ صدرا در برابر میرداماد
نویسنده:
داوود حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
زبان :
فارسی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
میرداماد در کتاب قبسات استدلالی علیه عینی بودن وصف وجود برای ماهیات تنظیم کرده است؛ به این ترتیب که اگر وجود وصفی عینی برای ماهیت باشد، تمایزی بین هل بسیط و هل مرکب از میان خواهد رفت. از طرفیمیدانیم که در باب چگونگی اتصاف ماهیت به وجود، ملاصدرا سه نظر متفاوت در آثار خود ارائه کرده است: نخست: اتصاف ماهیت به وجود تحلیلی است؛ دوم: رابطهی بین ماهیت و وجود به نحو اتصاف نیست؛ و سوم: وجود متصف به ماهیت است. در این مقاله نشان داده خواهد شد که نظر نخست ملاصدرا در مقابل استدلال میرداماد نقض میشود. نظر دوم ملاصدرا همان نتیجهی استدلال میرداماد است و با تحقق وجود در جهان (نظر خاص ملاصدرا در باب وجود) سازگار نیست؛ مگر اینکه نظر سوم ملاصدرا به آن افزوده شود. نظر سوم ملاصدرا مبتنی است بر تحقق وجود و تقدم وجود بر ماهیت (نظر خاص صدرا در باب وجود). ملاصدرا تنها با این فرض میتواند از عهدهی استدلال میرداماد برآید.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 95 تا 111
مشخصات اثر
ثبت نظر
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
تعداد رکورد ها : 263
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید