جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امروزه فلسفه علم با کارکردهای خاص خود، علوم و معارف بشری از آن جمله علوم انسانی را با مسایلی جدی مواجه ساخته است . در حوزه علوم اسلامی از آن به عنوان فلسفه های مضاف یا معرفت های درجه دوم یاد کرده اند .فلسفه علوم قرآنی به عنوان یکی از معرفت های درجه دوم درصدد آن است که مبادی و مبانی دانش علوم قرآنی را مورد ارزیابی و تنقیح قرار دهد.روش شناسی تحقیق در علوم قرآنی به مثابه یکی از مسایل مطرح در این حوزه بر آن است که به ما کمک نماید تا بتوانیم روش ها و رویکردهای پژوهشی شکل گرفته در این دانش اسلامی را کشف و بررسی نماییم.با تکیه بر چنین موضوعی می توان به این نتایج دست یافت :1 ـ مطالعات و تحقیقات زیادی در دانش علوم قرآنی به وسیله روش های مختلف شکل گرفته است .2 ـ امکان استفاده از روش های پژوهشی چوننقلی ، عقلی ، تحلیلی ، تطبیقی، میان رشته ای و ... در علوم قرآنی وجود دارد .3 ـ هر یک از پژوهشگران و اندیشمندان علوم قرآنی از روش یا روش های خاص خود برای بررسی مباحث علوم قرآنی بهره جسته اند. از این مطلب می توان به بحث مهم کثرت گرایی روش شناختی در این حوزه معرفتی دست یافت .4 ـ در هر یک از الگوهای روش شناختی مطرح در این رساله، با روشهای متعددی مواجه هستیم : سیوطی بیشتر از روش های نقل و اقتباس کمک گرفته است . زرقانی به جهت رواج شبهات مختلف در اطراف هر موضوع قرآنی ، روش های تحلیلی و انتقادی را ترجیح داده است . آیت الله خویی از روشهای نقلی ، عقلی ، تحلیلی ، تطبیقی و میان رشته ای مدد جسته است . علامه طباطبایی با نگرش فلسفی و منطقی ، روش های تحلیلی و استدلالی و میان رشته ای را برگزیده است . آیت الله معرفت نیز با رویکردی جامع نگر به تحلیل مباحث علوم قرآنی پرداخته است ، هم تقریبا توجه به اصول و فنون روش شناختی در تحقیقات ایشان به چشم می خورد و هم از روش‏های مختلف پژوهشی چون : نقلی و تاریخی ، عقلی و استدلالی ، توصیفی و تحلیلی ،تطبیقی و میان رشته ای و ... بهره جسته است .

چکیده ندارد.

یکی از عمده‌ترین مسائل هر جامعه کارآیی و بهره‌وری می‌باشد که در این راستا باید با ایجاد انگیزه‌های مناسب و تامین آنها به آن نایل شویم. اگر چه عقب‌ماندگی از توسعه علل و عوامل متعددی دارد ولی اصلی‌ترین این عوامل، کم کاری نیروی انسانی و یا بکارگماری آنان در جاهایی است که یا به آن مقام و پست علاقه نداشته و یا در آن رشته و کار، تخصص و تجربه لازم را ندارند، البته بگوییم که بیشتر نیروی انسانی سازمانی فاقد انگیزه لازم برای کارکردن می‌باشند و این خود دلیلی بر کندی فعالیتها و کاهش کارآیی و بهره‌وری می‌باشد. حال برای اینکه کارکنان بتوانند وظایف خود را به بهترین نحوه انجام دهند باید در آنها ایجاد انگیزه نماییم. فرهنگ غنی اسلام به تمامی مسایل مدیریتی، مانند ماسئل دیگر توجه کافی مبذول داشته است و لذا انگیزش در دیدگاه ارزشی اسلام نیز دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای می‌باشد و کار بدون انگیزش در این دیدگاه، عامل فرسایش نیروی انسانی و سازمان شمرده می‌شود. به ایده ما تنها در دیدگاه اسلام و معصومین (ع) است که انگیزش به نحو مطلوب و شایسته تبیین شده است ، زیرا این دیدگاه با شناخت دقیق ابعاد وجودی انسان به ارائه راههای صحیح و مشروع برای نیل به اهداف والای انسانی می‌پردازد. راههایی که با فطرت سلیم بشری سازگار بوده و در نهایت کارگزاران نظام اسلامی را در بکارگیری هر چه بیشتر توانائیها، قابلیتها و استعدادهای نهفته خود، در جهت ایفای محوله به نحو احسن یاری می‌دهد. لذا مدیران باید با بهره‌گیری از منابع اسلامی و دیدگاههای معصومین(ع)، راههای مناسب ایجاد انگیزه در افراد را شناخته و انگیزه افراد را به خوبی احساس و درک کرده و نیازهای شخصی و روحی آنان را مورد بررسی قرار دهند. رساله حاضر به بررسی ایجاد انگیزه از دیدگاه قرآن و کلام معصومین (ع) می‌پردازد. کلیات رساله شامل مواردی همچون، اهمیت موضوع، هدف از انتخاب موضوع و سازماندهی تحقیق و .... می‌باشد و در طول نگارش رساله راههای ایجاد انگیزه از دیدگاه اسلام و قرآن به تفصیل بیان شده است . یافته‌های حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که با بررسی و شناخت راههای انگیزه وتامین نیازهای مادی و روحی افراد، بهره وری نیروی کار نیز افزایش خواهد یافت و همچنین با شناخت ابعاد مختلف وجودی کارگزاران و استعدادها و تواناییها و نیازهای آنان، نیز خواهیم توانست در آنها انگیزه مناسب بنماییم و با بهره‌گیری و کنکاش از آیات و روایات و متون اسلامی این مهم فراهم و تبیین شده است .

چکیده با آغاز کشورگشایی‌های مسلمانان و سقوط امپراطوری ساسانی در ایران و سست شدن نفوذ امپراطوری روم در مرزهای شمالی شبه جزیره‌ عربستان و سقوط حکومت‌های محلی در شمال آفریقا، کسان بسیاری در بند افتادند و به سرزمین‌های مسلمان نشین کوچانده و سپس مسلمان شدند بدین ترتیب یک لایه اجتماعی بسیار مهم و تاثیر گذار در جهان اسلام -به ویژه در عراق و شهرهای کوفه و بصره- شکل گرفت که موالی نام گرفتند-موالی اندک اندک در همه دانش‌های اسلامی میدان داری کردند و سرآمد شدند که یکی از آنها علم تفسیر است. با این همه پیامد دست داشتن موالی در تفسیر قران کریم، یکسره بی‌نقص و عیب و برکنار از خرده گیری نیست، روش انجام این تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوا پس از مراجعه به منابع و مصادر مناسب و فیش برداری از آنها و بهره‌مندی از کتابخانه های متعدد است. نتایج پژوهش عبارتند از اولاً، نقش موالی در دگرگونی‌های پیش آمده در تفسیر قرآن کریم، یکسره سودمند یا زیانمند نیست. ثانیاً، موالی از واسطه‌های مهم و پادرمیان‌های انکار ناپذیر در چرخش تفسیر از رویکرد اثری به رویکرد عقلی‌اند. ثالثاً، ناآشنایی عمیق موالی با زبان عربی، دقت‌ها و ظرافت‌های آن، از نقاط ضعف تفسیر موالی است. بنابراین، انجام این پژوهش ضروری می‌نماید.کلمات کلیدی: موالی، عقل گرایی، ایرانیان، تفسیر اثری، تفسیر عقلی

دعای ندبه یکی از دعاهای بسیار پرمحتوا و دارای مضامین عالیه وارد شده از سوی اهل بیت: در زمینه امام‌شناسی و ولایت می باشد و با وجود بررسی هایس سندی کمترین تحقیق ها در باره محتوای دعاهای معصومین: صورت گرفته است. این پایان‌نامه با شیوه توصیفی تحلیلی برخی شبهات مطرح در محتوای دعای ندبه ( تعارض روایات در زمینه وجود یا عدم وجود کفر و شرک در دوره‌ی حضرت مهدی(عج)، تعارض روایات در باره امکان یا عدم امکان رویت امام مهدی(عج) در عصر غیبت، تعارض روایاتدر موردروایات دال بر وجود یا عدم وجود مکان زیست مشخص برای حضرت در زمان غیبت کبری) را بررسی و تحلیل نموده و به نقد شبهه های یاد شده از طریق استناد بهآیات و روایات پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که 1) دلایل دالّ بر ریشه‌کن شدن کامل کفر و شرک به دلیل مخالفت با آیات مردود است؛ 2) روایات متعارض با دلایل امکان دیدار امام مهدی(عج) در عصر غیبت مردود است و توقیع محمد سمری و سایر روایات، بر دیدارهای اختیاری افراد و نیز دیدارهایی که همراه با ادعای بابیت و سفارت است، دلالت دارند؛ 3) امام مهدی(عج) اقامتگاه مشخصی ندارد؛ بلکه ایشان به شکل ناشناخته در بین مردم و البته به صورت طبیعی زندگی می‌کنند و حضور ایشان در اماکن خاص به معنای داشتن مکان زیست دائمی نیست.

در طول تاریخ همواره به ساحت قرآن کریم و آیات ارزشمندش شبهاتی وارد شده است. رویکرد این نوشتار بر شبهاتی است که به ذات قرآن وارد شده و به شبهات درون قرآنی نظری نداشته است؛ بنابرین با توجه به ارتباط وثیق قرآن و حدیث، سعی بر این شده که با رویکرد روایی به شبهات پاسخ داده شود. این شبهات در سه محور تحریف قرآن، عدم جاودانگی و مخلوق یا قدیم بودن قرآن عرضه گردیده و هر کدام در فصلی مجزا پس از بازیابی متون احادیث مرتبط، از منابع روایی، پاسخ امامان(ع) به شبهه ی مطرح شده به ساحت قرآن کریم پاسخ داده می شود و در نهایت ضمن بررسی روایات رسیده در هر موضوع، دیدگاه جامع معصومان(ع) عرضه می گردد. در مبحث اوّل، ضمن بررسی روایات به این نتیجه دست یافتیم که احادیث معصومان به جد مدافع حریم قدسی قرآن است و در مقابلِ دیدگاه کسانی که قائل به تحریف(زیاده یا نقصان) قرآن کریم بوده اند، ضمن بیان دلایل قرآنی و عقلی، به قرآن رایج در دسترس مردم ارجاع داده و دیدگاه غالیانی که قائل به حذف نام ائمه(ع) و در نتیجه تحریف قرآن بوده اند را تخطئه کرده اند. در مبحث دوم، ائمه(ع) با تأکید بر فطری بودن آموزه های قرآنی، پایداری و ماندگاری قرآن را تضمین نموده و بدین ترتیب سیمای قرآن کریم را از شبهه ی محدود بودن به عصر نزول، پاک نموده اند. ایشان همچنین در مبحث سوم، در جریان کلامی خلق و قدم کلام الله که یک بحث کلامی بی حاصل بوده، ضمن دامن نزدن به این بحث و بر حذر داشتن یاران خود از ورود به این جریان، اعلام کرده اند که برای نام گذاری و وصف این کتاب عزیز، باید از الفاظ درون قرآنی کمک گرفت که آن ها نیز بر حدوث کلام الهی دلالت دارد

مسأله رابطه انسان و خدا، مسئله‌ای بسیار قدیمی است، چون انسان فطرتاً رو به سوی بالا دارد. علاوه بر آن، در بسیاری از علوم از جمله فلسفه نیز قابل طرح است. در علم فلسفه میتوان این مسئله را در دو بعد وجودی و معرفتی بررسی کرد. در بررسی بعد وجودی رابطه انسان و خدا، از فلسفه ماقبل صدرا به دستمی آید که چون اصالت با ماهیت است، علیت نیز در ماهیت مطرح می‌شود، از این رو خداوند به عنوان عله العلل معرفی می‌گردد. این نحوه تبیین از رابطه انسان و خدا با آن چه که در بعضی از آیات قرآن آمده بود تعارض داشت. ولی صدرا با اثبات اصالت وجود، مدار تمامی مباحث فلسفی را بر حول محور وجود قرار داد و چون نخی دانه دانه مسائل فلسفی را به هم مرتبط کرد. و با بیان تشکیک در وجود، علیت را به وجود رابط و مستقل برگرداند. فلسفه صدرا به این جا ختم نشد بلکه صدرا با تحلیل علیت و معلولیت به نظریه تجلی دست یافت و از آن طریق به وحدت شخصیه وجود رسید. در این نقطه از فلسفه او همه موجودات مظهر اسماء و صفات حق تعالی هستند و در محضر او حضور دارند و رابطه‌شان، رابطه جلوه و متجلی و عین الربط با قیوم است و برای وسایط، دیگر تأثیری در ایجاد و علم نیست. همچنین در بعد معرفتی، صدرا بر اساس حرکت جوهریاثبات کرد که نیاز به خداوند به عنوان محرک نخستین، به عمق وجودات سیال راه یافته و عمق وجودشان عین فقر و نیاز است، و موجودات به توسط همین حرکت از نقص به کمال گذر می کنند، و ماده اولی با حرکت اشتدادی، سرانجام به انسانیت و از آن جا به فعلیت محض که همان شهود آگاهانه خداوند است می رسد. این بیان صدرا در تفسیر بعض آیاتی که ناظر به رابطه انسان و خدا در دو بعد وجودی و معرفتی است بسیار نقش دارد، بلکه صدرا توانست با درک حقیقت وجود صرف که منحصر در خداوند است و احاطه قیومیه او و معیت ذات او با موجودات، در تفاسیر آیات معیت، قرب و ملکوت، فهم تازه‌ای را ارائه دهد. فهمی که هیچ یک از پیشینیان قبل از او به آن نرسیده بودند.

موضوع این پایان نامه "بررسی جایگاه اعتدال در قرآن و روایات" است ، که مبتنی بر نظریه اعتدال ارسطویی است و از مسایل اخلاقی است که وارد حوزه مسایل فلسفی شده است وچنانکه گفته اند سقراط پای اخلاق را به فلسفه باز کرد. این نظریه به عنوان قاعده ای عام که حد وسط آن فضیلت و دو طرف آن افراط و تفریط و رذیلت می باشد ؛ علما و دانشمندان بسیاری به آن پرداخته اند و عده ای هم آن را مورد نقد جدی قرار داده اند. بنابر این پی بردن به جایگاه آن از دیدگاه اسلام - که در دو منبع غنی قرآن کریم و روایات باید تحقیق نمود-می تواند نسبت به این مسئله مهم روشن نمایی نموده و در دو مرحله علمی و عملی راه گشای ما باشد. از آنجایی که مشهور است دین اسلام، دین معتدلی است می بایست با تحقیق در آیات و روایات به دست آورد که آیا این اعتدالی که اسلام می گوید با آن نظریه اعتدال ارسطویی یکی است و یا متفاوتند؟ در فصلی که نظریه اعتدال از ارسطو بیان می شود نقدهای وارده بر آن هم ذکر می شود و همچنین در دو فصل آیات و روایات به بحث اعتدال در آفرینش،اعتقاد،اخلاق ، رفتارهای فردی و اجتماعی پرداخته می شود که در تمام ابعاد جایگاه آن روشن گردد. در بحث آیات یکی از آیات مشهور و مورد بحث آیه "وجعلناکم امه وسطا " و در بحث روایات ،حدیث "خیر الامور اوسطها " مورد بررسی قرار می گیرد . در انتها می توان چنین نتیجه گرفت که بین نظریه اعتدال ارسطو با آموزه های دین اسلام رابطه عموم و خصوص من وجه است و در بعضی موارد با هم مشترکند .