جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

گزارش آماری درباره راویان آل‌زبیر و همسران و موالی آنان اندازه اعتبار، شمار و طبقات

نویسنده:

محمدرضا غضنفری

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

راویان حدیث , موالی , ضعیف , آل‌زبیر , طبقات حدیث , ثقه , مجهول و منکرالحدیث

چکیده :

این پژوهـش به زندگی زبیـر بن‌عوّام، از روایان حدیث و همـسران، فرزنـدان، نوادگـان و موالـی او می‌پردازد. برخی از وابستگان وی راوی مستقیم حدیثند و نام شماری از آنان در سلسله سند احادیث دیده می‌شود. زبیر بن‌عوام به دلیل حضورش در نخستین روی‌دادهای تاریخ اسلام، هم از پیامبر روایت کرده و هم خود در شکل‌گیری رخدادهای مهم تأثیر گذارده است. همسران، فرزندان و موالی او نیز به روایت آن وقایع و احادیث پرداخته‌اند. اگرچه آل‌زبیر و موالی آنان با گذشت زمان و هم‌زمان با شکل‌گیری و بخش‌بندی دانش‌های اسلامی به علوم گوناگون گراییدند، اما علم حدیث را بنیاد یا یکی از پایه‌های علوم اسلامی می‌دانستند. بنابراین، آل‌زبیر از دید زمانی از دوره زبیر بن‌عوام (صدر تاریخ اسلام) تا ناصرالدین احمد بن‌جمال‌الدین محمد زبیری (م801 ه) و از دید مکانی در پهنه گسترده‌ای از آندلس، جایگاه محمد بن‏عبدالواحد بن‌محمد زبیری (م357 ه) تا کالیوور هند، جایگاه عزالدین زبیری (قرن هشتم) می‌زیستند. تأثیرگذاری این خاندان در روی‌دادهای سیاسی، نظامی و علمی تاریخ اسلام با توجه به چنین گستره‌ای انکارناشدنی و جایگاه علمی و فرهنگی آنان در حدیث و تاریخ‌نگاری در خور بررسی است. از این‌رو، این جستار راویان حدیث و طبقات آل‌زبیر را برمی‌شمارد و اعتبارشان را از دید دانش‌مندان رجال و حدیث اندازه می‌گیرد و گزارشی آماری در این‌باره در قالب نمودار عرضه می‌کند.

مشخصات اثر

عنوان :

موالی در خلافت امام علی(ع) مبانی رفتارشناسی امام علی(ع) درباره موالی

نویسنده:

سید علاءالدین شاهرخی,روح الله بهرامی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

اسلام , خلافت , موالی , رفتارشناسی , علی ابن ابی طالب , غیرعرب

چکیده :

گسترش فتوحات مسلمانان در سرزمین های خارج از عربستان پس از رحلت پیامبر(ص) مسئله جدیدی به نام نومسلمانان غیرعرب در جامعه اسلامی پدید آورد.عصبیت خونی و قبیله ای که برآمده از بن مایه های جامعه عربی بود، با آموزه های پیامبر(ص) تضعیف شد؛ اما پس از رحلت ایشان، با برپایی خلافت قبیله ای برمبنای «الائمه من قریش» و تقسیم بیت المال بر اساس نسب و قبیله، دوباره احیا شد و با حمایت اولیای امور و تمایل اعراب و ظهور اشرافیت جدید تشدید شد.این عصبیت باعث بروز تفاخرات قومی در جامعه با تکیه بر عربیت و تحقیر ملل مفتوحه با عنوان عجم و موالی و عبید شد و به اهمال در رعایت حقوق انسانی- اسلامی انجامید.با خلافت علی ابن طالب و اتخاذ رفتارهای اجتماعی- سیاسی برمبنای سنت های نبوی و در رأس آن اهتمام در جهت عدالت اجتماعی و تحقق حقوق انسانی و اسلامی و تکیه بر توازن و اهتمام به رفع مظالم، گفتمان دیگری در عرصه رفتار اجتماعی – سیاسی حکومت اسلامی نسبت به موالی گشوده شد.این پژوهش با اتخاذ رویکرد تحلیلی- تاریخی بر مبنای شناخت علل و عوامل و مبانی در پیش گرفتن چنین رفتاری از سوی علی (ع)، درصدد است به تغییر وضعیت موالی در مقایسه با عصر خلفای پیشین بپردازد و نشان دهد که علی(ع) در دوره کوتاه خلافتش برای دگرگونی سنت های ناصواب درباره غیرعرب و موالی چه اقداماتی انجام داد.این پژوهش علاوه بر آگاهی بخشی تاریخی در تبیین رفتار اجتماعی و سیاسی امام با غیرعرب و موالی، در تغییر نگرش ما نسبت به رعایت حقوق انسانی و اجتماعی انسان ها و اقلیت ها نیز مؤثر است.

مشخصات اثر

عنوان :

تحرکات ایرانیان علیه سلطه عربها در سده نخست

نویسنده:

معصومی محسن

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

مشخصات اثر

عنوان :

باز خوانی شبهه "منافات برده داری با شخصیت انسان" از منظر اسلامی

نویسنده:

رضا باقی زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی انتقادی دیدگاه ویلیام مونتگمری وات درباره شیعه در دوره بنی‌امیه : دوره 12، شماره 4 : تاریخ اسلام

نویسنده:

مترجم و منتقد: سیدقاسم رزاقی موسوی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: دانشگاه باقرالعلوم (ع),

کلیدواژه‌های اصلی :

تشیع , بنی امیه , کیسانیه , قیام های شیعه , امامت , 13. علم کلام

کلیدواژه‌های فرعی :

خاورشناسان , اصحاب جمل , شورش های اولیه شیعه , توابین , اختلاف شیعه و خوارج , قیام مختار , موالی , امتزاج فرهنگ عربی و ایرانی , علت قیام امام حسین (ع) , صلح امام حسن (ع) , رهبری کاریزماتیک ائمه , موعود گرایی , دوران سکوت شیعه , قیام عبدالله بن معاویه , مسئله بنیان گذاری شیعه ,

چکیده :

مونتگمری وات (2006 م) خاورشناس برجسته اسکاتلندی در مقاله ای با عنوان «شیعه در دوره بنی امیه» با نگاهی جامعه شناختی به بررسی وضعیت شیعیان در این دوره پرداخته است. وی با اشاره به اشتراکات سیاسی و اختلافات اعتقادی شیعیان و خوارج، ریشه اختلافها و مغایرت میان شیعیان (که هسته اصلی آنان از قبایل جنوبی یمن بودند) با خوارج (که از قبایل شمالی بودند) را خاستگاه قومی افراد حاضر در قیام ها و تحرکات می داند. هم چنین وات با اشاره به موفقیت نظامی قیام مختار، دستاورد مهم این قیام را جلب حمایت موالی و ظهور این دسته به عنوان حامیان شیعه می داند. ادعای مختار مبنی بر مأموریت از طرف محمد حنفیه که بعدها موجب پیدایش فرقه کیسانیه شد و همچنین امتزاج فرهنگی میان برخی اعراب حامی مختار، اعراب و مسیحیان ساکن بین النهرین و موالی که ریشه غیر عربی داشتند نیز از نکات قابل توجه در مقاله وات به شمار می رود. وی در پایان با اشاره به قیام ناموفق عبدالله بن معاویه، عامل اصلی موفقیت عباسیان را شعار جلب رضایت خاندان پیامبر(ص) و گردآوردن شیعیان در اطراف خود بیان می کند. غفلت یا کم توجهی به عوامل درون دینی فعالیت شیعیان و منحصر دانستن علل در عوامل اجتماعی و بیرونی از جمله عواملی است که تحلیل های خاورشناسان را با کاستی هایی همراه می کند. این نوشتار کوشیده است ضمن ترجمه مقاله وات کاستی های آن را هم در معرض دید قرار دهد.

صفحات :

از صفحه 75 تا 108

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی تأثیرگذاری های موالی بر تفسیر قرآن کریم

نویسنده:

ناهید حیدری

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

موالی , علوم انسانی , تفسیر اثری , تفسیر عقلی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , ایرانیان

چکیده :

چکیده با آغاز کشورگشایی‌های مسلمانان و سقوط امپراطوری ساسانی در ایران و سست شدن نفوذ امپراطوری روم در مرزهای شمالی شبه جزیره‌ عربستان و سقوط حکومت‌های محلی در شمال آفریقا، کسان بسیاری در بند افتادند و به سرزمین‌های مسلمان نشین کوچانده و سپس مسلمان شدند بدین ترتیب یک لایه اجتماعی بسیار مهم و تاثیر گذار در جهان اسلام -به ویژه در عراق و شهرهای کوفه و بصره- شکل گرفت که موالی نام گرفتند-موالی اندک اندک در همه دانش‌های اسلامی میدان داری کردند و سرآمد شدند که یکی از آنها علم تفسیر است. با این همه پیامد دست داشتن موالی در تفسیر قران کریم، یکسره بی‌نقص و عیب و برکنار از خرده گیری نیست، روش انجام این تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوا پس از مراجعه به منابع و مصادر مناسب و فیش برداری از آنها و بهره‌مندی از کتابخانه های متعدد است. نتایج پژوهش عبارتند از اولاً، نقش موالی در دگرگونی‌های پیش آمده در تفسیر قرآن کریم، یکسره سودمند یا زیانمند نیست. ثانیاً، موالی از واسطه‌های مهم و پادرمیان‌های انکار ناپذیر در چرخش تفسیر از رویکرد اثری به رویکرد عقلی‌اند. ثالثاً، ناآشنایی عمیق موالی با زبان عربی، دقت‌ها و ظرافت‌های آن، از نقاط ضعف تفسیر موالی است. بنابراین، انجام این پژوهش ضروری می‌نماید.کلمات کلیدی: موالی، عقل گرایی، ایرانیان، تفسیر اثری، تفسیر عقلی

مشخصات اثر

عنوان :

مسئله بردگی، بردگان و موالی در سیره امامان ششم تا دوازدهم (ع)

نویسنده:

لیلا نیک آئین

نوع منبع :

رساله تحصیلی

مشخصات اثر

عنوان :

خوارج در ایران : شماره 61 : مقالات و بررسیها

نویسنده:

حسین مفتخری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران,

کلیدواژه‌های اصلی :

امامت , خوارج ایران , خوارج (مذاهب اسلامی)

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , نهروان , شیعه , بنی امیه , بنی عباس , ائمه اطهار , اصحاب جمل , موالی , حکمیت , خروج از دین , شیعه (اعم، مذاهب کلامی) , ازارقه (خوارج) , خلفای بنی عباس , شیعه اثنی عشری , حکمیت , جنگ نهروان , البلدان , سیستان , التنبیه والإشراف , دار هجرت , اصل استعراض ,

چکیده :

خوارج یکی از جریان های مؤثر در تحریکات دنیای اسلام در قرون اولیه هجری محسوب می شوند که به دلایل مختلف سیاسی، مذهبی، در نخستین نیمه قرن اول هجری ظهور کردند و شعب گوناگون آن در نقاط مختلف قلمرو اسلامی پراکنده شد و هوادارانی از میان غیر عرب یافتند. به پشتوانه این نیروهای جدید بود که حدود سه قرن چهره نظامی خود را حفظ نمودند و قیام های گسترده ای علیه خلفای اموی – عباسی ترتیب دادند. با این حال علی رغم تلاش های مداوم خوارج در متزلزل ساختن بنیان های این دو سلسله، ایشان هیچگاه به عنوان آلتراناتیو – جانشین احتمالی – امویان یا عباسیان مطرح نشدند. از جمله مناطقی که از کانون های دیرپای خوارج شد، مناطق جنوب شرقی ایران (سیستان بزرگ) بود. در مقاله حاضر ضمن توصیف کلیاتی درباره خوارج به بررسی فراگرد نفوذ و استقرار خوارج در ایران پرداخته و برخی نتایج ناشی از آن را یادآور می شویم.

صفحات :

از صفحه 137 تا 154

مشخصات اثر