جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

---

---

‫بيشتر مباحث شيعه درباره امامت، عکس العملي در برابر ديدگاه عامه است؛ اما اگر نقش امام بر اساس قرآن و حديث تبيين گردد و جايگاه و منزلت اولياي الهي روشن گردد، معلوم خواهد شد که رهبري سياسي امت، فرعي از شئون و مقام امام است. پژوهش حاضر با روش نقلي به بررسي نقش اولياي الهي در نظام تکوين پرداخته است. خداوند متعال، خالق و مدبر هستي است و قدرت تصرف در نظام تکوين، ذاتاً از آن اوست. خالق هستي، انسان را در اين عالم براي بندگي و معرفت حق تعالي آفريده و ميل فطري نيل به کمال را در او قرار داده است. روح انسان از چنان وسعت و قابليتي برخوردار است که مي‌تواند با وصول به کمالات معنوي، خليفه خدا و مظهر جميع اسماء و صفات الهي گردد؛ تا جايي‌که خداوند، مقام ولايت را به او اعطا مي‌نمايد. اعتقاد به ولايت تکويني اولياي خدا، تا زماني که در تمام تصرفات، مؤثر و علت اصلي را اراده خدا بدانيم، نه تنها آميخته با شرک نيست، بلکه عين توحيد است. ولايت تکويني که خدا به اولياي خود در مقام قرب و بالاترين حد کمال، عنايت مي‌کند، تشکيکي و داراي مراتب و درجات متفاوت است. حضرت محمد( و اهل بيت معصوم‌او بالاترين و والاترين درجه قرب به حق و ولايت تکويني را دارا هستند. غيرمعصومين نيز مي‌توانند با تلاش و کوشش خود، مراتبي از ولايت و قرب الهي را به‌دست آورند تا جايي‌که خداوند، گوش و چشم و زبان و دست آنان مي‌شود. وقتي انسان، مظهر قدرت حق مي‌شود، در نظام تکوين واسطه فيض مي‌شود، و به اذن الهي مي‌تواند تصرفاتي را انجام دهد. ولايت تکويني انبيا در واقع معجزه آنان براي اثبات نبوت نيز مي‌باشد، و ولايت محمد و آل محمد( از طريق مقام نورانيت آن‌ها و مقام اعلميت ايشان نيز قابل اثبات است. از آثار ولايت تکويني، هدايت ديگران به‌سوي قرب الهي، اخبار از حوادث و اسرار آفرينش، و حل مشکلات مردم مي‌باشد.

‫با توجه به جايگاه بيبديل نماز از نظر قرآن و روايات و محوريت آن براي تمامي اعمال و طاعات، اين پژوهش در چهار فصل، حکمتها و اسرار آن را از نظر قرآن و روايات فريقين بررسي کرده است. نويسنده در کليات و مفاهيم، از جمله جايگاه نماز و اصل تشريع آن و آثار تربيتي توجه به اسرار نماز از منظر قرآن و روايات فريقين را ارائه نموده است. نماز بهترين عمل در قيامت و وسيله جلب رحمت الهي است و در هيچ حالتي ساقط نميشود. حکمت و فلسفه آن، ياد خدا و زنده نگه داشتن آيين پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم است. آثار تربيتي توجه به اسرار نماز، اعم از آثار دنيوي و اخروي است. آرامش دلها و بازدارندگي از گناه، از آثار دنيوي آن است و رهاييبخشي از جهنم، از آثار اخروي آن است. در بيان حکمت و اسرار مقدمات نماز، حکمتها و اسرار وضو، غسل، تيمم، ستر عورت، طهارت لباس، مباح بودن مکان، و اذان و اقامه بيان شده است. در بيان اسرار مقارنات و اجزاي نماز، اسرار نيت، تکبيرهاي آغاز نماز، قيام، قرائت، رکوع، سجود، قنوت، تشهد، سلام و اذکار نماز بيان شده است. در بحث از اسرار تعقيبات نماز، اسرار گفتن سه تکبير در تعقيبات نماز، تسبيحات حضرت فاطمه? و قرائت آيةالکرسي به عنوان تعقيبات مشترک نماز از نظر شيعه بررسي شده و همچنين تعقيبات مشترک نماز از نظر اهل سنت بيان شده است. در اسرار منافيات نماز، منافيات اقبال دل و منافيات صحت نماز بررسي شده است. در پايان، اسرار نمازهاي واجب و حکمتها و اسرار تشريع نمازهاي مستحبي بيان شده است. در بحث از نمازهاي واجب، اسرار نمازهاي پنجگانه يوميه، نماز آيات و نماز ميت بيان شده است و در بحث از اسرار نمازهاي مستحبي، اسرار نماز جماعت و جمعه بيان شده است. نکته قابل توجه اينکه بيشترين رواياتي که در رابطه با حکمتها و اسرار نماز وجود دارد، از طريق مکتب اهل بيت? بوده و اهل سنت بيشتر به مباحث ظاهري اعمال پرداختهاند.

آیا قرآن مشتمل برهمه‌ی علوم و وظیفه‌ی مفسّر استخراج آنها ازقرآن است؟ در پاسخ به این پرسش سه دیدگاه مطرح شده است. برخی قرآن را حاوی همه‌ی علوم اعمِّ از تجربی، عقلی، اخلاقی و ... دانسته‌اند. از این منظر باید کوشید و این علوم را از قرآن استخراج نمود. براین اساس، برخی کوشیده اند دستاوردها‌ی علوم گوناگون را با مضامین آیات قرآنی تطبیق دهند. دسته­ای دیگر بر این باورند که قرآن کتاب هدایت، تربیت و به کمال رساندن انسان، در تمام زمینه‌های فردی و اجتماعی است؛ بنا بر این نباید تفصیل و جزئیات همه‌ی علوم را از قرآن انتظار داشت. از این منظر، هرگونه تلاش برای تطبیق آیات با یافته‌های علوم بشری کاری ناموفق است و حتی ممکن است به انحراف و گمراهی منتهی شود. در این کتاب آسمانی اصول و احکام لازم برای رشد و شکوفایی انسان و برنامه‌ی سعادت او آمده است و از این جهت کاستی ندارد. بعضی نیز در عین حالی که قرآن را کتاب هدایت و رستگاری می‌دانند، معتقدند که گاهی برای روشنگری در رسیدن به اهداف یاد شده، در قرآن به پاره‌ای از مسائل علوم تجربی اشاره شده است. نوشتار حاضر پس از نقد و بررسی نظریّه‌ی اول، دیدگاه سوم را تقویت کرده است بنا بر این از برخی ­آیات قرآن مطالبی ­از قبیل کرویّت و حرکت زمین به ذهن می­رسد؛ گر چه تفصیل مباحث مربوط به این گونه علوم را هرگز نمی‌توان در آن جویا شد

حضرت ابراهیم (ع) دومین پیامبر صاحب شریعت است. در این پایان نامه با استفاده از آیات قرآن کریم،سیر دعوت آن حضرت به توحید بررسی شده است. ازدعوت ستاره پرستان گرفته تا شکستن بتان و دعوت آزر به یگانه پرستی. نویسنده آزر را عموی حضرت ابراهیم دانسته و دلایل استغفار آن حضرت برای او رابرشمرده است.

این پایان نامه در ترجمه و تحقیق و تنقیح و شرح روایتی مفصل درباره علوم قرآن است که امام صادق(ع) از امیرمومنان علی (ع) نقل فرموده است. این روایت با تفاوتهایی در چند اثر آمده که از آن جمله تفسیر نعمانی است. این تفسیر در جلد 90 بحارالانوار آمده است .مواردی که نویسنده پایان نامه بر روی این تفسیر معمول کرده، بدین قراراند: ترجمه، شرح برخی از مطالب،بررسی اسناد آن و مقابله آن با نسخه های خطی.

موضوعات این پژوهش عبارتند از: معنای لغوی خط، خط پیش از اسلام، خطهای آرامی، پیدایش خطعربی، خط کوفی و خط نسخ، خط دز مکه و مدینه، خطقرآن در عصر پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، اعراب قرآن، اعراب گاری ابوالاسود، نوشت افزارهای زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، رسم الخط قرآن توفیقی است یا نه؟ رسم الخطمصحف عثمانی، اختلافات رسم الخطی در مصاحف عثمانی، قرآن کریم به کتابت عثمان طه.

تصوف و عرفان از موضوعاتى است که طیف گسترده ‏اى از افراد برجسته و داراى خصایص ویژه را در طول قرون متمادى و در سرزمین‏ها و فرهنگ‏هاى گوناگون به خود مشغول ساخته و در سراسر حیات فکرى و اجتماعى ایشان اثر گذارده‏ است - و اینان‏ کسانى هستند که از آنها به عنوان عارف و یا صوفى و مانند آن‏ یاد مى‏ شود - افزون بر این اذهان گروهى بس فراوان‏تر را همواره ‏متوجه خودت ساخته‏ است؛ کسانى که اگر چه مستقیما در این ‏میدان وارد نشده، منازل آن را طى نکرده و به اهداف آن نایل‏ نگشته اند، اما همواره در پى شناخت‏ حقیقت آن، پژوهش درباره ‏صحت و سقم مبانى و اصول و طریقه و روش پیشنهادى آن‏ براى سیر و سلوک و نیل به سعادت حقیقى بوده‏ اند. در این مقاله با توجه به معارف قرآن کریم و آراء بزرگان به تبیین: ویژگی های مکاتب عرفانی، موضوع تصوف و تفاوت عرفان و تصوف مبادرت شده است.