جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه مشتمل بر یک مقدمه و دو فصل است: در مقدمه، از پیشینه ی تاریخی، ضرورت، قلمرو بحث و معیارهای شناخت امر به معروف و نهی از منکر و جایگاه آن در قرآن و روایات سخن رفته است. در فصل اول، از امر به معروف و نهی از منکر در علم کلام بحث شده است و در فصل دوم، آثار اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه بررسی گردیده است.

در این پایان نامه آیاتی از قرآن که حاوی واژه«رشد» و مشتقات آن است، استخراج و با استفاده ازتفاسیر، توضیحات مربوط بیان شده است. نویسنده بخشی را به بررسی آیات مذکور و تفاسیر آنها درخصوص عوامل و موانع رشد اختصاص داده و بخشی دیگر را به نقل آرای روان شناسان درباره رشد و مسائل مربوط بدان اختصاص داده است

عنوان نوشتاری را که پیش رو دارید ، رشد از منظر قرآن کریم است و به بررسی مفهوم رشد، عوامل، آثار و موانع رشد انسان از دیدگاه قرآن می پردازد. هدف از این پژوهش ، گردآوری مطالبی منسجم از انواع رشد انسان و مسائل مربوط به آن از منظر قرآن کریم است ، که در اثر کم توجهی به چنین مسأله ی مهمی، ضرورت پژوهش درباره ی آن بیش از پیش احساس می شد. رشد به معنی راه یافتن به خیر و صلاح و قرار گرفتن در مسیر آن و به مقصد رسیدن است بنابراین می توان گفت رشد شاخص خردورزی است به طوری که فرد رشید دارای کمال عقل بوده و از هرگونه گمراهی و انحراف به دور می باشد. رشد و هدایت دو کلمه ای هستند که معمولا با هم به کار می روند ولی در معنا کمی با هم متفاوتند. رشد فقط در امور پسندیده کاربرد دارد، اما هدایت هم شامل امور پسندیده و هم شامل امور ناپسند می شود مثل هدایت به جهنم . بدین جهت می توان گفت هدایت اعم و رشد أخص از آن می باشد. غیر از آیه ی 6 سوره ی نساء که رشد جنبه ی اقتصادی را داراست در سایر آیاتی که رشد و صیغ و مصادر گوناگونش آمده منظور ، جنبه ی هدایت ، کمال راه و کمال عقل انسان است. شایان ذکر است که قرآن برای جنبه ی جسمی رشد این واژه را به کار نبرده ولی تا انسان مراحل خلقت را با موفقیت به پایان نبرد و به رشد خویش نرسد و همچنین تا با سلامتی عقل و روح به دنیا نیاید نمی تواند لیاقت و شایستگی گام نهادن در راه رشد و کمال را داشته باشد . جنین قبل از تولد یازده مرحله را طی می کند تا انسان کاملی شود بعد طی یک مرحله ی سخت و دشوار به دنیا می آید و پس از تولد هم مراحل گوناگونی را پشت سر می گذارد که بلوغ یکی از آنهاست. بلوغ در قرآن کریم انواع مختلفی دارد. از جمله ی آنها بلوغ اشدّ که در آن شخص به رشد عقلی رسیده است و در آیات مختلف ، متفاوت است مثلا رشد عقلی ای که برای اعطای علم و حکمت به پیامبری چون یوسف یا موسی ( علیهما السلام) لازم است با رشد عقلی ای که برای دادن مال به شخص یتیم مورد نیاز است خیلی فرق می کند. عوامل رشد دهنده ی عقل زیادند از جمله تحرک و فعالیت خود عقل ، رویارویی با مشکلات و... اما رشد عقلانیت از دیدگاه قرآن کریم در سایه ی حواس پنج گانه ، نظر ، تعقل ، تفکر و تذکر بدست می آید. رشد از دیدگاه فقها هم مورد بررسی قرار گرفته است. آنها معتقدند رشد ملکه ایست که شخص را از تباه کردن مال و خرج کردن آن در اموری که شایسته ی اعمال عقلانی است باز می دارد و سفیه را فردی می دانند که قدرت نگهداری دارائی و توجه به حال خود را ندارد و اموال خود را نابه جا مصرف می نماید طوری که معاملات او براساس زیرکی و جلوگیری از مغبون شدن نیست. رشد ملاکهایی هم دارد که عمده ی آنها عبارتنداز: شرع ، عقل و سیره ی عقلا. از جمله مطالب دیگری که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته عوامل زمینه ساز رشد خرد است که با کمک گرفتن از آیات کریمه ی قرآن می توان ایمان به خدا ، خود قرآن ، مشورت ، تقوا، گردش در زمین و... را نام برد و اموری را هم لازمه ی امر رشید دانسته که اطاعت و ولایت ، احاطه ی خبری و جامع نگری، انتخاب أحسن و ... مواردی از آن می باشد. هرچه افراد جامعه مؤمن تر و رشد یافته تر باشند روابط بین آنها سالم تر و انسانی تر می شود، به حقوق هم احترام می گذارند و جایی برای رذائل اخلاقی مثل حسد ورزیدن ، غیبت کردن ، تهمت زدن ، دروغ گفتن و... باقی نمی ماند. بر سر راه رشد ، موانعی هم در کمین انسان نشسته اند که از درون و برون او را مورد هجمه ی خود قرار می دهند مانند شرک، کفر ، شیطان ، تکبر ، فسق ، اسراف و .... مطالب فوق در چهار بخش و ده فصل سامان یافته است . عناوین بخشها عبارتنداز : مفهوم شناسی رشد، انواع رشد انسان در قرآن ، ملاکها و عوامل رشد، لوازم ، آثار و موانع رشد انسان در قرآن . نوع منابع استفاده شده عمدتا کتب لغوی مانند مجمع البحرین ، تفاسیر قرآن شیعه و اهل سنت از جمله التبیان فی تفسیر القرآن ، مجمع البیان فی تفسیر القرآن ، جامع البیان عن تأویل آی القرآن ، الکشاف عن حقایق التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل می باشد. روش تحقیق براساس نوع و هدف بنیادی،به اعتبار موضوع تحقیق دینی، به اعتبار روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای، براساس ماهیت و روش توصیفی و کمی تحلیلی است. فرضیه ها شامل این موارد می شود: اثرات رشد یافتگی در انسان تأثیر مستقیم در جامعه دارد. از لوازم رشد انسان اطاعت و ولایت، احاطه ی خبری ، جامع نگری و انتخاب احسن می باشد. بلوغ اشد امری نسبی است و با توجه به آیات کریمه ی قرآن در مورد حضرت موسی و یوسف ( علیهما السلام) و یتیم با هم متفاوت است که در طول پژوهش به اثبات رسیدند. در پایان لازم به تذکر است که نظر به اهمیت موضوع و کثرت شبهه ها و پرسشها پیرامون موضوع، ارائه ی تحقیقات مشابه ضروری می نماید.

بحث تاویل در قرآن در این مقاله ذیل این موضوعات پی گیری می شود: چیستی تاویل قرآن، معنای حقیقی و منظور واقعی آیات متشابه، معنای باطنی آیات کریمه، مصداق خارجی وتجسم عينی وعد و وعيدهای قرآن كريم در مورد آخرت و ساير پيشگويی های آن، مصادیق پوشیده در تاویل؛ و در انتها سه نتیجه در خصوص تاویل بیان شده است.

این تحقیق تحت عنوان رشد جسمی و روانی از دیدگاه قران به انجام گرفت و هدف کلی در این پژوهش این بود که تعالیم تربیتی قران برای هدایت صحیح مسیر رشد جسمی و روانی بررسی گردد. در این پروژه به دنبال این پرسش ها بودیم که الف: مفهوم رشد و ابعاد گوناگون آن از دیدگان قران چیست؟ ب: مهمترین مراحل رشد و روشهای هدایت آن از دیدگاه قران و احادیث چیست؟ مهمترین منبع مورد استفاده در این پروژه قران مجید می باشد.همچنین از تفسیر ارزشمند المیزان نوشته سید محمد حسین طباطبائی،کتب معتبر روایی از جمله میزان الحکمه،گرد آورنده،محمد محمدی ری شهری،کتاب تعلیم و تربیت اسلامی نوشته علی شریعتمداری اسلام و روانشناسی نوشته محمود بستانی با ترجمه محمود هویشم،آموزش مفاهیم دینی همگام با روانشناسی رشد نوشته ناصر باهنر،روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی، نوشته جمعی از پژوهشگران حوزه و دانشگاه استفاده شده است. بررسی یافته ها و مطالب جمع آوری شده نشان می دهد که : الف(مفهوم رشد از دیدگاه قران، به کمال رساندن ابعاد مخلتف وجودی انسان و استعدادهای او که در بدو تولد به صورت بالقوه وجود دارند، می باشد که این امر توسط هدایت و در جهت رسیدن به اهداف والای انسانی می باشد و مهمترین ابعاد رشد عبارتند از: رشد جسمی،رشد عقلانی ، رشد اجتماعی ،رشد اخلاق و رشد عاطفی. ب) مهمترین مراحل رشد انسان نیز به دوره قبل از تولد(مرحله درون رحمی) و مرحله بعد از تولد تقسیم می شود.مهمترین دوران رشد بعد از تولد سنین 1 تا 21 سالگی می باشد که با توجه به تعالیم تربیتی که در مکتب اسلام در این زمینه وجود دارد، خود به سه مرحله،هفت سال اول با ویژگی سیادت،هفت سال دوم با ویژگی تعلیم و تربیت و اطاعت و هفت سال سوم با ویژگی وزارت تقسیم میشود.

موضوع این پایان نامه رضایت از زندگی از دیدگاه کتاب و سنت می باشد. اهدافی که این موضوع دنبال می کند ارائه الگویی زیبا برای داشتن یک زندگی موفق و سرشار از نشاط و شادی و خشنودی، از دیدگاه اسلام می باشد و راه ها و عوامل رسیدن به رضایت از زندگی از این منظر را مورد بررسی و مطالعه قرار داده، تا با این رویکرد بتوانیم کمی از مشکلات درونی افراد کاسته و پاسخ هایی مناسب و دقیق برای نسل امروز جامعه بشری داشته باشیم. تا از این رهگذر ثابت کنیم که دین اسلام کاملترین دین و بهترین راهنما و دارای جامع ترین برنامه ها برای یک زندگی تکامل یافته و به عبارتی بهتر برای رسیدن به حیات طیبه می باشد که آموزه های دین ، غنی و سرشار از این حقایق زندگی ساز است. این موضوع از دامنه ی نسبتاً وسیعی بر خوردار است، و ما در این تحقیق مختصر با توجه و فرصت نیز توانمندی خود، سعی کرده ایم فقط به صورت اشاره و فهرست وار، از کنار مطالب گذشته و هر جا که احساس کرده ایم نیاز به توضیح بیشتری دارد، مطالبی را کمی شرح و بسط داده ایم . بسیاری از دانشمندان و نیز روانشناسان معاصر در این باره قلم فرسایی کرده و تلاش بسیار نموده اند، ما نیز از آثار و نوشته های ایشان در ارائه این تحقیق کمک گرفته ایم و منابع موجود بیشتر آیات و روایات و تفاسیر می باشند. مجموعه حاضر شامل پنج بخش می باشد که توضیحی مختصر در مورد هر بخش ارائه می دهیم. بخش اول: که شامل کلیات می باشد در این بخش به تعریف رضایت، زندگی و به طور کل رضایت از زندگی پرداخته شده است . بخش دوم: راه های رسیدن به رضایت از زندگی. در این بخش به نقش ایمان و باورها در رسیدن به رضایت و نیز شناخت دنیا در این راستا اشاره شده و در پایان این بخش در فصلی با عنوان مهارت های زندگی، راه کارها و فنون کلی را برای رسیدن به خشنودی و رضایت از زندگی ارائه داده و فهرست وار آنان را نام برده ایم . بخش سوم : ره آوردها و آثار رضایت از زندگی می باشد که در این بخش به توضیح و شرح اولین اثر و ره آورد رضایت از زندگی که رسیدن به مقام رضا به قضا و قدر الهی می باشد پرداخته شده، و آثار و برکاتی که برای صاحب این مقام می باشد را بر شمرده ایم . بخش چهارم : که شامل موانع و مشکلات رسیدن به رضایت از زندگی می باشد . در پی فصولی به این موانع پرداخته شده که عبارتند از: مصائب و مشکلات، آرزوهای طولانی، غم روزی، حسادت، غم و اندوه در نتیجه افسردگی. که در مورد هر کدام از این ها سعی شده تعریفی ارائه شود و نیز آثار و پیامد های سوئی را که به دنبال دارند، مورد برسی قرار گرفته است. بخش پنجم: راه برخورد با موانع و رفع آن ها می باشد . ما در این بخش در طی چند فصل همان موانع بخش قبل را مورد بررسی قرارداده با این تفاوت که در این بخش سعی شده که راه کارها و راه حل هایی برای برخورد و رفع موانع یاد شده ارائه داده و با استفاده از کلام وحی و کلام ائمه معصومین(ع) که سراسر نور و حکمتند، راه صحیح مقابله با موانع و مشکلات و گرفتاری ها را نشان دهیم. و در پایان نیز « عشق به خداوند و زندگی کردن برای خدا» را به عنوان نتیجه این تحقیق آورده ایم امیدواریم که این تحقیق مورد رضایت حضرت حق قرار گرفته و علاقه مندان مستعد، بتوانند از آن بهره گیرند، باشد که با استفاده از آموزه های معرفتی دین، زندگی سعادت مندانه در این دنیا و در سرای آخرت داشته باشند.

پژوهش حاضر شامل هشت فصل با این موضوعات است: فصل اول، واژه شناسی: بررسی لغوی و اصطلاحی طمأنینه و آرامش روانی; فصل دوم، روان درمانی در قرآن: رابطه یِ ایمان و احساس امنیّت، ایمان و احساس وابستگی به گروه; فصل سوم، روش قرآن در روان درمانی: ایمان به توحید، تقوی، عبادت، نماز، روزه،...; فصل چهارم، تأثیر فضایل اخلاقی در روان انسان: صبر، توبه، توکّل، تفکّر و تدبّر، قناعت; فصل پنجم، تأثیر صفات منفی در روان انسان: قساوت قلب، عجب و خودپسندی، خشم و غضب، حسد، وسوسه ها یا اندیشه هایِ انحرافی، راه ها و مجاری نفوذ شیطان در انسان، نکوهش درازآرزویی، مواجهه یِ مؤمن با خوشی ها و ناخوشی ها، آرامش در همه حال ویژه یِ اهل یقین; فصل ششم، نمونه هایی از آیات قرآن درباره یِ آرامش: سکینه و ایمان، پیوند دو همسر مایه یِ آرامش، آرامش در پرتو درود و تشکّر، آرامش در سختی ها، شب مایه یِ آرامش; فصل هفتم، مراتب نفس: نفس ملهمه، نفس امّاره، نفس لوّامه، نفس مطمئنّه; فصل هشتم، راه وصول به سلامت نفسانی.

موضوع این تحقیق «راههای رسیدن انسان به کمال از دیدگاه قرآن و روایات » می باشد که در صدد آن است که با مراجعه به قرآن کریم و منابع معتبر اسلامی اهم راههایی که انسان را به کمال می رساند بررسی نماید و با توجه به ماهیت واهداف تحقیق و امکانات موجود روش توصیفی تحلیلی برای این پژوهش انتخاب شده است . محقق در این پژوهش به نتایج زیر دست پیداکرد : کمال از ماده کمل به معنای تمام وآنچه تمامیت شئبه آن است و در خصوص انسان به معنای این است که متصف به صفات حمیده گردد و صفات انسانی در وی به صورت با الفعل در آیند و برای رسیدن انسان به این مقام قرآن راههای چون : ایمان به خداوند ، انبیاء و جهان غیب ، خود شناسی ، تزکیه نفس ، رعایت اصل اعتدال ، پاسداری از کرامت انسانی ، پرهیز از لهو ، کسب فضایل اخلاقی ، انجام واجبات در قرآن وسنت پیامبر (ص)و اهل بیت (ع)مطرح شده است . وهمچنین موانع رسیدن آدمی به کمال عبارتند از : حسد ، تکبر ، غیبت ، ریا ، نفاق ، بخل و هوا پرستی. در پایان پیشنهاد می گردد تحقیقی مجزا از دیدگاه قرآن و روایات در باره ی معرفی فضایل و رذایل اخلاقی که را بطه نزدیکی با بحث راههای رسیدن به کمال دارد صورت گیرد .

پژوهش در مورد راهکارهای تبلیغی انبیا در قرآن، کار جدیدی است که پیش از این، سابقه چندانی نداشته است. این موضوع هرچند به لحاظ محتوایی از مقوله های معارف اسلامی و قرآن به شمار می رود؛ اما تا حدودی از رویکرد جامعه شناختی برخوردار است. بدنه این تحقیق از هشت فصل تشکیل شده و مطالب زیر را در خود گنجانده است: فصل اول: این فصل به بیان کلیات فنی پژوهش، از جمله: ضرورت تحقیق در زمینه راهکارهای تبلیغی انبیا در قرآن، تبیین موضوع، اهداف، منابع، مشکلات و مفاهیم کلیدی پژوهش (اسوه، سیره، تبلیغ و پیامبران) پرداخته است. فصل دوم: این فصل علاوه بر راهکارهای تبلیغی حضرت محمد|، تبلیغ مبتنی بر استدلال، اتمام حجت خویشاوندان، شجاعت و قاطعیت، نرم خویی و مدارا، مرحله بندی تبلیغ، هجرت و مبارزه با سنت های خرافی را به عنوان مهم ترین راهکارهای تبلیغی پیامبر گرامی اسلام| مورد بررسی قرار داده است. فصل سوم: این فصل به بررسی حیات تبلیغی نخستین پیامبر اولواالعزم (حضرت نوح×) پرداخته و مقاومت و صلابت، تبلیغ همراه با استدلال، گفت وگوی نیکو و منطقی، نرم خویی و مدارا و وظیفه شناسی را به عنوان راهکارهای کلان تبلیغی حضرت نوح× تحلیل کرده است. فصل چهارم: این فصل به زندگی و راهکارهای تبلیغی حضرت ابراهیم× از جمله: تبلیغ مبتنی بر برهان، شجاعت، پرستش، نیایش و نیکوکاری پرداخته است.

این رساله در پنج فصل به راهکارهای وحدت از دیدگاه قرآن و حدیث پرداخته است: فصل اول به کلیات و مقدمات تحقیق، از جمله: موضوع، ضرورت، اهداف، روش، پیشینه، پیش فرض ها اختصاص دارد. فصل دوم به بررسی مبانی وحدت و نقش ایمان به خدا و پیامبر| به عنوان اصول اعتقادی در ایجاد همدلی و وحدت بین مسلمانان پرداخته است. در فصل سوم، راهکارهای وحدت از جمله اعتصام به حبل الله، برخورد عالمانه، گذشت و همکاری اقتصادی مورد تحقیق قرار گرفته است. فصل چهارم، موانع وحدت (حزب گرایی، وسوسه های شیطان، شک و تردید در حق، دنیاگرایی و جهل) را مورد بررسی قرار داده است. فصل پنجم به پیامدهای وحدت از جمله: رفع دشمنی، امنیت، اقتدار و پیروزی مسلمانان پرداخته است.