جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه علوم قرآنی مانند علم اسباب نزول، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه در تفسیر المیزان مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا، زندگینامه علامه طباطبائی و روش وی در تفسیر المیزان آورده شده سپس مفهوم علوم قرآنی، تاریخ پیدایش و تکامل علوم قرآنی، شأن نزول، مکی و مدنی، ترتیب آیات و سور وفواتح سور از دیدگاه علامه بررسی شده و سپس قرائتها،از دیدگاه ایشان آورده شده است. همچنین دیدگاه علامه طباطبائی درباره عدم تحریف قرآن، نسخ، تأویل و محکم و متشابه بیان شده است.

در این تحقیق علوم قرآن در تفسیر المیزان موردبررسی قرار گرفته و مطالبی در خصوص این موضوعات فراهم شده است: وحی، فرق وحی و الهام، معانی هفتگانه وحی و نزول قرآن، آغاز نزول و مراحل نزول ودیدگاه علامه طباطبائی، مکی و مدنی، شأن نزول، تاریخ تدوین قرآن، قرائت، نسخ در قرآن، محکم و متشابه،حروف مقطعه، و اعجاز قرآن.

مباحث ده گانه این پایان نامه عبارتند از: اهمیت وعظمت قرآن، نزول قرآن، جمع و تدوین قرآن، حروف مقطعه، محکم و متشابه، تفسیر، تأویل، تفسیر به رأی،تحریف قرآن و سبعة احرف . موضوعات مذکور نخست در منابع دیگر و سپس در تفسیر صافی متعلق به فیض کاشانی بررسی شده اند . گفتنی است که در مقدمه ای که فیض بر تفسیر خود نوشته، مباحث ارزشمندی درخصوص علوم قرآن مطرح گردیده است.

در این پایان نامه علوم قرآن در تفسیر نمونه استخراج و طی شش فصل با این عناوین به نگارش درآمده است. فصل اول، کلیات: پیشینه علوم قرآنی، زندگی نامه مکارم شیرازی؛ فصل دوم، تعاریف علوم قرآنی از نظر دانشمندان: آیت اللّه معرفت، صبحی صالح، سیوطی، زرقانی، حکیم، حبیب اللّه طاهری؛ فصل سوم، وحی: آیه 5 سوره شورا، طرق ارتباط پیامبران با خدا، نکاتی پیرامون وحی؛ فصل چهارم، نزول و جمع آوری قرآن؛ فصل پنجم، تقسیمات قرآنی: محکم و متشابه، مثل در قرآن؛ فصل ششم، خصوصیات قرآنی: اعجاز، عدم تحریف قرآن، نسخ.

این پایان نامه در نه فصل تدوین شده مباحث آن عبارتند از: نامهای قرآن، کیفیت نزول قرآن، مکی ومدنی بودن سور قرآن، ناسخ و منسوخ در قرآن، محکم ومتشابه در قرآن، امثال در قرآن، اعجاز قرآن،سوگندهای قرآن، مبهمات قرآن. در این پژوهش نخست مقدمه ای حاوی معرفی کتب علوم قرآنی و شیخ طبرسی آمده، سپس در هر فصل علم قرآنی مربوط به کمک دیگر کتب علوم قرآن معرفی و نظر شیخ طبرسی درباره آن ارائه شده است.

این پایان نامه با این پیش فرض که علوم قرآن در آیات قرآن به تصریح یا تلویج بیان شده اند، به انجام رسیده و شامل هشت فصل با این عناوین است: فصل اول، چگونگی اسماء و اوصاف قرآن؛ فصل دوم، چگونگی اعجاز قرآن؛ فصل سوم، نزول قرآن؛ فصل چهارم، چگونگی تحریف ناپذیری قرآن، فصل پنجم، چگونگی تفسیر قرآن؛ فصل ششم، چگونگی تأویل قرآن؛ فصل هفتم، چگونگی نسخ در قرآن؛ فصل هشتم، هماهنگی و تناسب آیات و سور قرآن.

موضوع این تحقیق عفو و بخشش از دیدگاه قرآن و سنّت می باشد. عفو از صفات پسندیده ای است که در مکاتب اخلاقی مورد ستایش قرار گرفته با به کار بردن این صفت در زندگی می توان از ثمرات دنیوی آن که داشتن سلامت روانی و جسمانی است بهره مند شویم و هم ردیف پرهیزکاران و متّقین قرار بگیریم و در آخرت از شفاعت رسول خدا 9 بی نصیب نگردیم. مطالب استفاده شده در این پژوهش از منابع شیعی می باشد زیرا عفو از موضوعاتی است که برای اثبات آن نیازی به منابع اهل تسنن ندیدم و ائمه اطهار : و علمای اخلاق شیعه مذهب به قدر کافی پیرامون آن پرداخته اند. در این پژوهش از منابع متعدّد اخلاقی، تفسیری و روایی استفاده شد از جمله آن: کتاب گذشت عالی ترین نشانه ی کرامت انسانی، اخلاق در قرآن، قلب سلیم، تفسیر نمونه، و المیزان، نهج البلاغه و صحیفه سجّادیّه می توان اشاره نمود. روش جمع آوری مطالب به صورت فیش برداری و کتابخانه ای انجام شده است. عفو و بخشش به معنی روحیّه ی گذشت از تقصیر و اشتباه دیگران و ندیده گرفتن اشتباه های آنان و نرمی در برخورد با دیگران و سخت گیری نکردن در برابر خطای آنان می باشد. هرگاه در جامعه حوادثی روی دهد که حسّ نزاع و انتقام گیری را تحریک کند و صرف اجرای قانون که طبعاً خشک و بی روح است نمی تواند مسئله را به طور ریشه ای حل و فصل کند. عفو و بخشش که از برترین صفات خداوند است به عنوان مکمل نظام حقوقی خلاء موجود را می تواند پر کند. جواز عفو در جایی است که خطا و اشتباه معلول بی خبری، غفلت، جهل، حسد و کم ظرفیتی خطاکار باشد که مکتب انسان ساز اسلام در مورد ظلم های فردی از عفو و بخشش سخن می گوید و به ستم دیده ای که بر ظالم خود دست یافته درس اخلاق و فضیلت می دهد و به وی خاطرنشان می کند که بزرگواری و کرامت نفس در این است که حقّ شخصی خود را ببخشی و متجاوز را از کیفر معاف نمایی و او را مدیون انسانیّت خویش کنی اما اگر بخشش موجب گستاخی طرف می گردد دیگر جای عفو نیست به خصوص در برابر دشمنان داخلی و خارجی که اصول و ارزش های که ریشه و اساس یک ملّت است را نشانه رفته باشند. مبلّغین، دانشمندان و رهبر یک جامعه بیشتر از دیگران با افراد متعصّب و جاهل و کم فرهنگ مواجه می شوند بنابراین بر این افراد لازم است که بیشتر از دیگران متخلّق به این اخلاق الهی باشند تا باعث اصلاح نفوس آنان گردند. عفو و بخشش، آثار و ثمرات دنیوی و اخروی فراوانی دارد از جمله ثمرات دنیوی، می تواند موجب عزّت فرد عفوکننده گردند و بر درجه و مرتبه او بیفزاید و امنیّت و محبوبیّت اجتماعی را نصیب او گرداند. و امّا ثمرات اخروی، آسان گیری در حساب و دخول در بهشت که خداوند متعال نصیب فرد بخشنده در آخرت می نماید. از جمله راه های کسب فضیلت عفو، می توان به مقابله با خاستگاه خشم اشاره نمود زیرا خشم، انتقام جوی و کینه ورزی را به دنبال دارد و کینه باعث سخت شدن دل می گردد. خداوند خود را با صفت عفو و بخشش در قرآن معرفی نموده است؛ عفو یک رحمت الهی است و اولیای الهی هم که واجد مکارم اخلاق می باشند مأموریت دارند که پیروان خویش را با صفات عالی انسانی تربیت کنند و کرائم اخلاق را که معیار انسان برتر است را در نهادشان پرورش داده و مؤمنان خطاکار را از یأس و ناامیدی نجات دهند. به یقین عفو و بخشش بر انتقام و کینه ترجیح دارد. محبوبیّت انسان را دو چندان می کند و کینه ها را می شوید و تبدیل به محبت و دوستی می کند.

پژوهشی است در شناخت عقل و وحی به عنوان دو عنصر رشد دهنده و سعادت بخش در زندگی انسانی از دیدگاه قرآن است. پژوهش حاضر در سه بخش و هجده فصل تدوین شده است. نویسنده سعی کرده با عنایت به قرآن، شرایط، روش ها و محدوده معرفت زائی هر یک از عقل و وحی را بررسی کند و رابطه عقل و وحی از نظر قرآن را مورد بحث قرار دهد. بر این اساس عقل و وحی به عنوان دو نعمت الهی، علاوه بر این که نقش معرفتی معتبری دارند، در هدایت انسان، نیز با یکدیگر همکاری و هماهنگی داشته و تعارض یا تزاحمی که برای آن ها بیان یا تصور شده به دلیل فقدان یکی از شرایط اعتبار و حجت آن هاست والا نه تنها عقل و وحی تعارض با یکدیگر ندارند، بلکه در مسیر هدایت انسان، یار و همراه یکدیگرند. نویسنده بخش اول را به «عقل از دیدگاه قرآن» اختصاص داده که شامل اعتبار و حجیت معرفت عقلانی، شرایط و روش های معرفتی عقلانی، موانع و آفات معرفت عقلانی و گستره و محدودیت های معرفت عقلانی است. وی در بخش بعدی، «وحی از دیدگاه قرآن» را تحت عناوین حقیقت وحی، اعتبار و حجیت معرفت وحیانی، شرایط و روش های معرفت وحیانی، موانع و آسیب های معرفت وحیانی و گستره معرفت وحیانی بررسی نموده است و در بخش پایانی در ضمن «رابطة عقل و وحی» به مباحثی همچون تاریخچه بحث رابطه، تحریر محل نزاع در رابطة عقل و وحی، تأثیرات معرفتی متقابل عقل و وحی و تعارض در حوزه مشترک معرفتی، اشاره کرده است.

این پژوهش طی دو بخش دیدگاه قرآن را درباره موضوع عقل گرایی و کاربرد آن برکاویده و با بررسی خرافه از دیدگاه قرآن، شیوه مبارزه قرآن را با خرافه بیان کرده است.

در این پژوهش علل انحطاط تمدن ها از دیدگاه قرآن و حدیث مورد بررسی قرار گرفته است. در تقسیم بندی، انحطاط به دو نوع فردی و جمعی در مورد گروه ها و جوامع و تمدن هاست. اگر انحطاط مادی و معنوی با هم حاصل شود سرنوشت آن جامعه به سرعت به جانب هلاکت روی می نهد و علت اساسی در میان همه علل زوال و انحطاط از خود هدفی و خود محوری ناشی شده است و آیات فراوانی در قرآن مجید، اساسی ترین علت فنا و نابودی جوامع و تمدن ها را ظلم و تعدی معرفی کرده است.