جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

متن چکیده:تفکر و اندیشیدن با واژه (فکر) و واژه‌های نزدیک به آن و مشتقات آن‌ها در قرآن کریم مطرح‌شده است. تفکر از دیدگاه قرآن به معنی آیه دیدن همه جهان هستی و دیدن خدا و صفات او در این آیات باهدف شناخت، هدایت، ایمان، عبرت و مانند آن می‌باشد که با دیدگاه‌های دیگر متفاوت است. قرآن افزون بر دعوت به تفکر، یک نظام فکری را در مجموعه مرتبط به هم مانند معرفی موضوعات شایسته تفکر، معرفی موانع و لغزشگاه‌های آن، برشمردن آثار مثبت تفکر و پیامد‌‌ منفی بی‌توجهی به آن ارائه می کند.

از کلمات کلیدی قرآن کریم و از مفاهیم اساسی دین، رحمت الهی می‌باشد که مفسران قرآن از دیدگاه‌های متفاوتی به بررسی آن پرداخته‌اند. هدف این پژوهش بررسی مظاهر رحمت الهی در قرآن و احادیث می‌باشد. رحمت الهی از جمله صفات خداوند متعال است، که ممکن است در معرض فراموشی قرار گیرد، به همین خاطر تذکر این حقیقت امری لازم و ضروری به نظر می‌رسد. خداوند از انسان‌ها می‌خواهد علاوه بر سعی و تلاش در دنیا، رحمت‌ را از خداوند درخواست کنند. شفاعت هم از جمله جلوه‌های مظاهر رحمت الهی است، همچنین غفران و پذیرش توبه و احسان، لطفی است که خداوند به انسان‌ها ارزانی می‌دارد. حسن ظن به خدا و باور صحیح داشتن به خداوند که موجب خوف و رجای واقعی به خداوند می‌شود، پیامبر، امامان، مومنان، تبدیل شدن آتش به گلستان برای ابراهیم، ابتلا و آزمایش، عزت، نعمت‌های گوناگون و... از جمله مصادیق رحمت الهی است. رحمت الهی در دنیا و قیامت بسیار گسترده است. خداوند رحمان است و رحیم است و ابواب رحمت خویش را به طرق گوناگون بر بندگانش می‌گشاید، از جمله این عوامل عفو، ذکر و دعا، جهاد، توفیق، خشوع و خضوع در برابر پیامبر، تقوا، صبر، خوف‌ و رجا‌، اصلاح بین برادران، رعایت تقوا، صداقت، قانون‌مداری، عدالت ورزی، شهادت، استغفار و غیره… می‌باشد. در باب آثار رحمت الهی در زندگی فردی و اجتماعی، خدای رحمان و رحیم، انسان را برای فهم و درک مهر ورزیدن و محبت کردن به دیگران، مستعد کرده است. همچنین سختی‌های جامعه از رحمت خداوند است تا مردم از دام شیطان رهایی پیدا کنند و راه سعادت را در پیش بگیرند. بنابراین از نظر قرآن، همه هستی و آفرینش آن از جلوه‌های رحمت الهی میباشد. اگر انسان با بینش وسیع خود بنگرد ومظاهر رحمت الهی را با دیده ی حقیقت بین خود ببیند، مسلماً ایمان خود را به خداوند تحکیم میکند و خود را در همه حال مشمول رحمت الهی می بیند واز رحمت خداوند که همیشه در حال زایش است به او افاضه می گردد. چنین انسانی میتواند با سپاسگزاری از خداوند بر تداوم این لطف ورحمت نسبت به خود بیافزاید. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش به روش کتابخانه‌ای انجام گرفته، سپس به مطالعه و تجزیه و تحلیل آنها پرداخته و در نهایت به تفکیک و گزینش مهمترین و بارزترین مطالب پرداخته‌ایم.کلمات کلیدی: رحمت، مظاهر رحمت، قرآن، احادیث.

چکیده : پژوهشی در زمینه علت‌های غیبت امام زمان، بر اساس آموزه‌های قرآن و سنّت است، که نویسنده ضمن بررسی و اثبات ضرورت وجود امام در هر زمان می کوشد ادلّه مختلف غیبت را از یک سو که مربوط به حکمت الهی و از سوی دیگر مربوط به مردم و مسلمانان می شود واکاوی کند. این نوشتار در دو باب ارائه شده است. در باب اوّل وقوع غیبت و مخفی بودن سبب اصلی آن وارسی گردیده و خالی نبودن زمین از حجّت خدا، آثار تکوینی خالی بودن زمین از حجّت خدا، ادلّه طولانی بودن غیبت امام زمان و وجوه متفاوت غیبت آن حضرت، که برگرفته از آیات و روایات است، تبیین شده است. در باب دوم دلیل های علنی غیبت امام زمان( بیان شده، که برخی مربوط به خود امام زمان( است همچون: ترس از قتل، نبودن بیعت کسی بر گردن ایشان و جریان داشتن سنّت غیبت در انبیای گذشته؛ و بعضی نیز مربوط به مردم است، مانندّ امتحان شدن، غربال شدن مردم در زمان غیبت، جمع نبودن شیعیان بر وفای عهد خویش بر سر مسأله ولایت اهل بیت(، خارج نشدن مومن از صُلب کافر، کامل نشدن یارانش به عدد یاران جنگ بَدر و ضایع کردن اسرار و احادیث اهل بیت توسّط شیعیان و سرانجام: پاره ای ادلّه مربوط به همه مردم جهان است؛ زیرا آمادگی لازم را برای تحمّل ظهور امام زمان ندارند. در پایان، ضرورت تلاش برای فراهم ساختن مقدمّات ظهور بیان شده است.

در عصر حاضر، جهان اسلام، شاهد شکل‌گیرى جریان‌‏هایى با انگیره‌هاى مختلف بوده است، بدین معنا که برخى از آن‌ها ضمن عدم ایجاد تفـرقه و تنش میان مسلمانان، با رویکرد معتدلى خود، فطرت-های پاک را در سراسر جهان به خود جذب نموده‌اند. اما در مقابل، جریان‏هایی نیز هستند که فقط بر ضرورت پیاده شدن برنامه‏‌ها و قوانین اسلامى، آن هم با تفسیر و روش‌های خشونت آمیزی که مورد تأیید خودشان می‌باشد، تأکید دارند. "سلفیه" به طور عام و "داعش" به طور خاص، نماینده اصلی گروه دوم هستند. آنها با اعتنا به ظواهر کلام الهی و روایات، خود را مأمور به انجام ظاهر قرآن و روایات دانسته، با هر گونه تأویل و تفسیر مخالفت می‌ورزند و در تبیین جهاد، آنرا وسیله تشکیل خلافت جهت اجرای قوانین الهی می‌دانند.از سوی دیگر جهاد را تنها به معنای قتال و منحصر در نبرد با شمشیر و سلاح دانسته و با تقسیم آن به اکبر (مبارزه با نفس) و اصغر (مبارزه با سلاح) موافق نیستند؛ هر چند مبارزه با نفس را لازمه‌ی جهاد می‌دانند. این جریان تکفیری(داعش)، با تکفیر همه‌ی مسلمانان و حاکمان بلاد اسلامی حال حاضر، خلافت را فقط حق خود دانسته؛ هر کسی با آنها بیعت کرد مسلمان می‌باشد، در غیر این صورت کافر بوده؛ جان، مال و ناموس او در اختیار دولت اسلامی (داعش) است.شکی نیست توجه افراطی دولت اسلامی (داعش) به ظاهر نصوص دینی و نگاه پر از ایراد آنها به جهاد و خلافت در اسلام؛ همچنین اتخاذ روشهایی همچون ارهاب، عملیات انتحاری، تخریب اماکن مقدسه و کشتار انسان‌های بی گناه، به منظور دستیابی به اهداف همسو با استکبار جهانی؛ با کلام الهی و روایات در تعارض می‌باشد. در این رساله مبـانی جریان تکفـیری داعـش و روششان را بر اسـاس آیات و روایات بررسی و نقد می‌کنیم.

در ابتدای این رساله به توضیح مفهوم سعادت و شقاوت در قرآن پرداخته شده است یعنی حالات و شرایطی جستجو می‌شود که در آیات قرآن، آن شرایط سعادت فرد را به دنبال دارند از جمله رفتن به بهشت، دوری از جهنم، دخول در رحمت خدا، رضایت فرد از خدا و رضایت خدا از فرد و... در مورد شقاوت نیز رفتن به جهنم و دوری از بهشت مصادیق شقاوت در قرآن می‌باشند. در ادامه به خصوصیات فرد سعید و شقی پرداخته شده است یعنی خصوصیاتی که به موجب آن شخص به سعادت یا شقاوت رسیده است. در مورد فرد سعید می‌توان به مطیع خدا و پیامبر بودن، راستگو، مجاهد، صبور، ترس از خدا، با ایمان، آمر به معروف و ناهی از منکر اشاره کرد و برای فرد شقی می‌توان به تکذیب کننده آیات الهی، کسی که به خدا دروغ می‌بندد، کافر، مجرم و ظالم اشاره نمود. در ادامه پایان نامه به بحث اصلی یعنی سعادت محوری در قرآن پرداخته خواهد شد. در این مورد تمام آیاتی که لفظ سعادت در آن‌ها بوده مورد بررسی قرار گرفته و در مرحله بعد آیاتی که به بهشت مربوط می‌شده با توجه به اینکه بهشت رفتن به سعادت رسیدن می‌باشد، مورد بررسی قرار گرفته و به دنبال این بودیم که آیا می‌توان از آیات قرآن چنین برداشت کرد که باید برای رسیدن به سعادت ملتزم به امور اخلاقی بود؟ در نهایت چنین نتیجه گرفته شد که سعادت محوری در قرآن اثبات نمی‌شود چون در آیات تنها ذکر شده که اگر کار خیر انجام گیرد، سعادت حاصل می‌شود یعنی بین کار خیر کردن و به سعادت رسیدن رابطه علت و معلولی برقرار است ولی هیچ اشاره‌ای نشده که باید برای رسیدن به سعادت ملتزم به افعال خیر بود.و صرف معلول بودن سعادت برای عمل خیر کافی نیست که بگوییم سعادت محوری وجود دارد.

چکیده: علم خداشناسی، از شریف ترین و ارزشمندترین علوم محسوب می شود. یکی از مهم ترین مباحث خداشناسی، بحث اسما و صفات الهی است. به منظور استخراج و استنباط دلالت های تربیتی در ابعاد عقلانی، عاطفی و اخلاقی از اسمای حسنای الهی در آیات قرآن کریم از روش تحقیق کیفی، نظری وکتابخانه ای به صورت توصیفی ـ تحلیلی بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق مبین آن است که خدای تعالی در قرآن مجید به اسمای حسنایی وصف شده است. او علم اسما را به آدم تعلیم فرمود و او را جانشین خود در روی زمین قرار داد. اسمای حسنای الهی مبانی تربیت ( عقلانی، عاطفی و اخلاقی) بوده که به صورت بالقوه در سرشت انسان نهفته است. تجلی، ظهور و بروز آن اسما و اوصاف الهی در انسان، هدف تربیت می باشد. لذا، تربیت انسان عالم، آگاه، مهربان، رئوف، مومن، طاهر، شاکر از اهداف تعلیم وتربیت اسلامی می باشد. در این راستا، مربی با استفاده از روش های مشاهده، سیر و سیاحت، توجه به ظرائف، تفاوتها و تشابه های هستی، مقایسه، تفکر، تعقل، محبت و ابراز آن، تذکر، بشارت، تقوا، تزکیه، تسبیح، تمجید، تکریم، تشویق، بیان صفات حسنه و نقاط قوت، پرهیز از تحقیر و تمسخر، جدال احسن، صبر و سفارش به آن، شفاعت، دعا و استغفار، خوف و خشیت در صدد پرورش انسانمتصف و متبلور به جمیع اسمای حسنای الهی می-باشد. متربی نیز با راهنمایی مربی و پذیرش و پیروی از اوامر او توام با تواضع، علاقه مندی و رضایت، با استماع آیات قرآن کریم، تامل و تعقل در آفرینش هستی و چرخه نظام خلقت به حق تعالی ایمان می آورد و او را وکیل خود انتخاب نموده و راضی به رضای اوو تسلیم اوامر او می-گردد و به هدف غایی تعلیم و تربیت اسلامی یعنی«خداشناسی»، «لقاء الله»، «حب الله» و «عبودیت» نایل می گردد.

چکیدهبخش زیادی از آموزه‌های قرآن به حوزه‌ی بینش یعنی؛ معرفت، تفکر و شناخت اختصاص دارد. بینش قرآن بینش توحیدی است؛ یعنی همه‌ی امور جهان آفرینش را در ارتباط با خدا و شناخت و معرفت و ایمان به او می-بیند. مباحث اخلاقی از جمله مباحثی است که در قرآن در رابطه با معرفت و بینش توحیدی مطرح شده است. از سوی دیگر در مسایل اخلاقی به مسئله‌ی معرفت و بینش کمتر توجه و پرداخته شده است، به طوری که بسیاری از رذایل اخلاقی ریشه در بینش و معرفت و اعتقاد ناصحیح انسان از خداوند متعال دارد. در نوشته حاضر سعی بر آن شده تا چگونگی تأثیر بینش توحیدی در کسب فضایل اخلاقی بیان شود. ابتدا در کسب هر فضیلت اخلاقی بینش توحیدی مربوط به آن به خوبی بررسی شده و شناخت و آگاهی از صفات و افعال الهی و معارف توحیدی که در کسب آن فضلیت خاص، مهم‌ترین نقش را داشته‌اند بیان شده‌اند، سپس به تأثیر آن بینش توحیدی در کسب آن فضلیت خاص، بر اساس آیات قرآن پرداخته شده است. روش گردآوری اطلاعات به صورت فیش برداری از کتب اخلاقی و اعتقادی و تفاسیر موجود صورت گرفته است. در نهایت نتایج به دست آمده این است که شناخت خدا و صفات و افعال الهی و معارف توحیدی نقش بسزایی در کسب فضایل اخلاقی دارد، به طوری که ویژگی‌های اخلاقی هر شخص به طور مستقیم به بینش و معرفت ‌او بستگی دارد. بینش و آگاهی به عنوان شرط لازم نه کافی در کسب فضایل اخلاقی و رشد اخلاقی انسان‌ها اثر دارد. خداوند متعال بسیاری از فضایل اخلاقی را به صورت فطری و بالقوه در وجود انسان قرار داده است و انسان به صورت فطری به سوی آنها گرایش دارد. بینش و معارف توحیدی در جهت فطرت بوده و زمینه-های فطری فضایل اخلاقی را در وجود انسان تقویت کرده و آنها را در جهت الهی هدایت می‌کنند.کلید واژه:معرفت توحیدی، بینش توحیدی، اخلاق، فضایل اخلاقی، صفات الهی، افعال الهی

هرانسان معتقدی براین باور است که اعتقاد راسخ به دینباعث سعادت دنیا و آخرت انسانهامی شود. باور دینی یک باور فطری است اما بعضی عوامل باعث پوشیدگی این فطرت شده وسبب گریز از دین می گردد. عوامل برون دینیمانند وسوسه های شیطان، تهاجم فرهنگی دشمنان دین وفقرفرهنگی و اجتماعی و همچنین عوامل درون دینی مانند عملکرد بد متولیان دین، ورود خرافات و شناساندن نادرست دین به افراد ، دلایل گریز آنها از دین می باشد. با حذف این عوامل می توان به اقبال بیشتر افراد به دین کمک کرد.اصلی ترین راه جذب مردم به دین، شناساندن دین صحیح ، باروشهای درست به مردم می باشد، به اعتقاد ما دین صحیح دین همراه با ارشاد معصومین علیهم السلام می باشد که بدون آن دین داری ناقص شده و ارزشی نخواهد داشت. اگر مردم دین را از طریق معصومان بشناسند به آن علاقه مند خواهند شد وبا جذب صحیح به دین هرگز از آن گریزان نخواهند گشت.امروز هدایتگر عالم امام زمان، حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می باشند که با تمسک به ایشان ومیراث پدران معصومشان، می توان دین را شناخت و از آفاتی که باعث دوری از دین می شود مصون ماند.

واژه های بشیر و نذیر یکی از مهم ترین واژه‌هایی است که در قرآن و روایات مورد توجه فراوان قرار گرفته است از آنجا که بشارت و انذار به تمامی انسان‌ها مربوط است از این رو بسیار در خور توجه و اهمیت بوده است که مورد بحث و بررسی قرار گیرد . لذا با بررسی در آیات قرآن و روایات معصومین به این امر نایل آمدیم که آگاه کردن انسان‌ها از نتایج و آثارایمان و عمل صالح و اتصاف به صفات حمیده که موجب رستگارى و سعادت و نیل به بهشت می‌شودو نیز شرک و کفر و ضلالت و معاصى و صفات خبیثه که باعث بدبختى و شقاوت و عقوبات و عذاب‌هاى دنیوى و اخروى می‌گرددرا می‌توان یکی از بارزترین و زیباترین جلوه‌های رسالت و امامتو نشانه‌ای از بشارت و انذار به بشریت و آحاد جامعه انسانی دانست که پیامبر اکرم و دیگر پیامبراناز آن برخوردار بوده و به صراحت کلام الهی هم بشیر و هم نذیر هستند و نیز چنانچه در قرآن آمده است بشیر و نذیر از اوصافی است که به قرآن نسبت داده شده است. یعنی قرآن مجید خود بشیر و نذیر است لذابه دلیل اهمیت این موضوع در این پایان‌نامه، واژه‌های مزبور و مشتقات آن‌ها در قرآن شناسایی و مورد بحث و بررسی قرارگرفته و به صورت منظم، مرتب وتدوین گردیده است. واژگان کلیدی: بشیر، نذیر، انذار، بشارت، آیات، روایات

کفرورزی یکی از پلیدترین صفاتی است، که در قرآن بسیار مورد نکوهش و سرزنش قرار گرفته است. کفر به معنای انکار توحید، اعتقادات دینی و کرامت های انسانی، بزرگترین مانع برای حیات حقیقی انسان، معرفت توحید و شکل گیری مدینه فاضله بر اساس آن، که آغاز گر فرهنگ اسلامی است، می‌با‌شد و نقش کلیدی در سعادت و شقاوت انسان و جوامع انسانی دارد. قرآن کفر را به معنای پوشاندن حق، انکار الله، انکار قرآن، انکار پیامبران (علیهم السلام) یا معجزات آنها، به کار برده است. همچنین از دیدگاه کلام الله مجید، کسی که پیامبران (علیهم السلام) را تکذیب کند و با نسبت دادن دروغ، کاهن، سحر، سفیه و نادان، آنها را به سخره بگیرد، نیز کافر است. آموزه های قرآنی، کفرِ قبل از اتمام حجت الهی را نشانه جهل و کج فکری بشر و کافر شدن بعد از آن را که با آگاهی همراه است، به دلیل گناهان می‌داند. بر اساس این مبنا، مرتکب گناه به تدریج و در طی فرآیندی به دیار کفر، که کویر یأس و ناامیدی ها و جایگاه دوزخی ها است، قدم نهاده و اگر توفیق توبه نیابد، خود را از رحمت و مغفرت ایزدی و سعادت ابدی، به صورت مطلق محروم می‌نماید. نتیجه حاصل از پایان نامه، نشانگر آن است، که انسان به سعادت و خوشبختی نمی‌رسد، مگر اینکه بر اثر کفرورزی، با خداوند و فطرت الهیِ نهفته در ذات خویش، مخالفت کند و بر اساس همان فطرت، که هماهنگ و موافق با قرآن، عقل و آفرینش اوست، زندگی کند، در این صورت است، که انسان می‌تواند در حوزه فردی و اجتماعی به کمال نهایی و سعادت ابدی که هدف خلقت است، دست یابد. این پژوهش با استناد به آیات قرآنی و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، به این سوال، که فرآیند کفرورزی از منظر قرآن چگونه صورت می‌پذیرد، پاسخ می‌دهد. واژگان کلیدی: انکار توحید، بعثت پیامبر (ص)، کفر، فرآیند کفرورزی