جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در پایان نامه حاضر مبانی قرآنی افکار اصلاح گرایانه امام خمینی و سید جمال الدین اسدآبادی به طور تطبیقی بررسی شده و شامل این موضوعات است: شرح زندگی امام خمینی و سید جمال، رابطه دین و اصلاح، مقاصد دعوت در قرآن، دین و قرائت های دینی از دیدگاه امام خمینی و سید جمال، مبانی قرآنی اندیشه امام خمینی و اندیشه های اصلاح گرایانه سید جمال.

مبانی قرآنی قیام امام حسین(علیه السلام) و اصول ارزشی حاکم برآن از موضوعات ناب و مورد توجه امروز جهان اسلام است و تا وقتی که بین قرآن و عترت و همچنین بین نهضت مقدس عاشورای حسینی و مبانی قرآنی هماهنگی بر قرار نشود، تفرقه و دو دستگی ها در جهان اسلام التیام نمی یابد. عده ای می خواهند فقط با تمسک به قرآن خود را از اهل بیت عصمت و طهارت بی نیاز بدانند و هر گونه توسل و استشفاع به ذوات مقدسه چهارده معصوم را شرک و شیعیان مخلص اهل بیت(علیه السلام) را مشرک و بیگانه از اسلام معرفی کنند. از طرف دیگر، جدایی مراسم عزاداری سید و سالارشهیدان از برهان های قرآنی و روایی باعث نفوذ خرافات و تحریفات و نیز حربه ای برای دشمنان قسم خورده شده است. پس چگونه می توان مراسم و مجالس حسینی را بدون مبانی و هدایت قرآنی نهضت عاشورا برگزار کرد و چگونه می توان کشتی نجات امت اسلام را بدون معرفی ناخدای آن به ساحل امن و روشنایی هدایت کرد؟ این تحقیق با عنوان « مبانی قرآنی قیام امام حسین(علیه السلام)» از یک پیش درآمد و سه بخش تشکیل شده است. در این رساله نخست به عنوان پیش درآمد، بحث مفهوم قیام و جهاد اسلامی و همچنین شناخت اجمالی از امام حسین(علیه السلام) بیان شده است. در بخش اول به سه موضوع جهاد در اسلام، سیمای امام حسین(علیه السلام) در قرآن و روایات و مبانی قیام امام حسین(علیه السلام) از منظر سنّت پرداخته شده است. در بخش دوم قیام امام حسین(علیه السلام) از منظر قرآن در شش فصل بررسی شده است: 1. امام حسین(علیه السلام) مفسر، وارث و مجری احکام قرآن، 2. نقاط مشترک بین قرآن و امام حسین(علیه السلام)، 3. سیره سیاسی، اخلاقی و اجتماعی امام حسین(علیه السلام) در پرتو قرآن، 4. تجلی قرآن در کلام امام حسین(علیه السلام) در طول نهضت، 5. انطباق رفتارهای امام حسین(علیه السلام) با قرآن در طول نهضت 6. اصول قرآنی حاکم بر نهضت حسینی(علیه السلام). در بخش سوم، پنج شبهه مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: 1. آیا اطاعت از حاکم ستمگر واجب است ؟ 2. آیا قیام امام حسین(علیه السلام) جنگ قبیله ای بود؟ 3. آیا حادثه عاشورا معلول جنگ های صدر اسلام بود؟ 4. آیا قیام امام حسین(علیه السلام) مصداق القای نفس در تهلکه است؟ 5. آیا گریه بر کشته شدگان درقیام امام حسین(علیه السلام) از دیدگاه قرآن مشروع است؟

این رساله با عنوان مبانی قرآنی و حدیثی برائت از مشرکان شامل 5 بخش می باشد. بخش اول(واژه شناسی) مشتمل بر هفت فصل است که پس از مقدمه به تحلیل مفهوم برایت در لغت و همچنین تطور معنایی آن پرداخته ایم در فصل دوم مفهوم شرک در لغت بررسی شده است. فصل سوم و چهارم به بررسی برائت و شرک در اصطلاح(قرآن) پرداخته است. در فصل پنجم مراتب شرک بحث شده، فصل ششم ارتباط شرک با مفاهیم کفر و نفاق از دیدگاه قرآن کریم مطرح گردیده است و بالاخره در فصل هفتم وجوه مبارزه قرآن با مشرکین ذکر شده است. در بخش دوم پس از مقدمه و طرح بحث، فصل اول با کلیاتی در مورد سوره برائت و اعلان رسمی آیه برائت اختصاص دارد.در فصل دوم نکات مهم چند آیه از سورة مبارکه توبه بررسی می شود. فصل سوم به تعبیر قرآنی برائت در مشرکین اختصاص دارد و فصل چهارم عمومیت برائت از مشرکان را می رساند و اینکه برائت از مشرکان شامل همه گروههای کفار می شود. در بخش سوم جدال ممنوع در حج تحلیل می شود. فصل اول به مفهوم لغوی جدال می پردازد. در فصل دوم نظرات مختلف در قرائت آیه بحث می شود. جدال و مشقات آن در قرآن در فصل سوم مطرح شده است. فصل چهارم به نظرات مفسران درباره جدال در حج اختصاص دارد. در فصل پنجم احادیث وارده در زمینة جدال(احادیث اهل سنت و احادیث اهل بیت) مطرح می گردد و در فصل آخر سیاق آیه بررسی می شود و نتیجه گیری کلی از بحث به عمل می آید. بخش چهارم به پیشینه برائت از مشرکان در ادیان ابراهیمی اختصاص دارد که در این بخش برائت حضرت ابراهیم(ع) از مشرکین و مظاهر شرک به تفصیل و انبیاء دیگر به اجمال بحث شده است. و در بخش آخر مسأله برائت از مشرکان در زمان پیامبر(ص) بررسی شده است و اعلان آیة برائت از لحاظ تاریخی بیان گردیده است.

با پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری نظامی با ماهیت دینی علاوه بر پیامدها و آثاری که در صحنه سیاسی و خارجی به دنبال داشت از جهت اندیشه و نظر نیز تبیین و توضیح مبانی و ساختار حکومت اسلامی، به صورت یک ضرورت و از مهمترین عوامل تدام بخش حاکمیت دینی، اهتمام و تلاش علمی علاقه مندان به انقلاب را طلب می نماید و این رساله تلاش دارد با الهام از آیات قرآن که مهمترین منبع و در حکم قانون اساسی اسلام می باشد، جهان بینی و مبانی و اصول نظام سیاسی اسلام را به صورت استدلالی مورد بحث قرار دهد و پس از ابطال این فرضیه که قلمرو دین به آبادانی آخرت محدود می شود و سیاست و اداره حکومت تدبیر و مدیریت زندگی و معیشت دنیوی را پوشش نمی دهد، و اثبات اینکه در اندیشه اسلامی سیاست بخشی از هدایت کلی است که دین متکفل آن شده است، مبانی و اصول اعتقادی و نظری نظام سیاسی اسلام را به همراه آثار آن بیان گردیده است و سپس ساختار و کیفیت شکل گیری نظام سیاسی و حکومت اسلامی در دوران های مختلف توضیح داده شده است.

مباحث اصلی پایان نامه حاضر در دو بخش تدوین شده است : در بخش اول با عنوان ارتباط شب قدر بانزول قرآن این نظریات بررسی شده است: قرآن دارای دو نزول دفعی و تدریجی بوده است ؛ منظور از انزال قرآن آغاز نزول قرآن در ماه رمضان و شب قدر است ؛هر سال در شب قدر قسمتی از قرآن نازل می شده است ؛مراد آیه «شهر رمضان الذی انزل فیه» نزول قرآن درشأن ماه رمضان است ؛ قسمت اعظم قرآن در ماههای رمضان نازل شده است. بخش دوم درباره ویژگیهای شب قدر است و این موضوعات را در بر دارد :

موضوع این پژوهش« بررسی رزق و روزی از دیدگاه آیات قرآن کریم و سنّت » می باشد . در این تحقیق کوشیده ایم تا دیدگاه اسلام را از منابعی چون قرآن کریم ( کلام وحی ) و روایات امامان معصوم ( علیهم السّلام) به عنوان مفسّرین حقیقی قرآن در خصوص موضوع و در حدّ توان خود استخراج کنیم . آن چه به عنوان هدف در نظر گرفته ایم آگاهی دادن به افراد جامعه درباره فهم درست از روزی ، ایجاد انگیزه ی لازم برای کسب روزی های معنوی ، پاسخگوئی به شبهات کلامی پیرامون روزی ، ارائه انگیزه های درست کسب روزی حلال ، ایجاد آرامش روانی در جامعه در رسیدن به روزی حلال ، ارائه راهکارهایی در زمینه افزایش روزی ها ، بیان عواملی در کاهش روزی و بیان پیامدها و ضررهای کسب روزی حرام است . در پژوهش حاضر در 4 بخش و 10 فصل مطالبی در زمینه معنای لغوی و اصطلاحی رزق و معانی افتراقی ، انواع روزی ، مباحث کلامی چون رازقیّت الهی ، تقدیر الهی ارزاق ، فلسفه اختلاف مقدار روزی انسان ها ، تفاوت روزی های دنیا با روزی های آخرت ، اهمیّت ، حدود و آثار رزق حلال ، پیامد استفاده از روزی های حرام و عوامل کاهش و افزایش روزی ها مورد بررسی قرار می گیرد . در تدوین این تحقیق از منابع لغوی ، تفسیر قرآن ، حدیثی ،اخلاق اسلامی ، کلامی و برخی از کتاب های معاصری که ویژه این موضوع نگارش یافته اند استفاده گردید . این اثر بنا بر شیوه جمع آوری اطّلاعات کتابخانه ای ، بنابر ماهیّت توصیفی و از نوع کاربردی ، به اعتبار موضوع دینی و بنابر نوع و هدف یک تحقیق بنیادی است . دستاورد این تحقیق پایانی مطالب زیر است : رزق [ با کسره ی ر ] به معنای اسم مصدریش یعنی روزی که بسیار معروف است و مخلوقات از آن سود می برند و جمع آن ارزاق است و در اصطلاح رزق همه ی آن چیزهایی را که مایه بقای حیات موجودات می گردد، شامل می شود اعم از رزق مادّی چون : خوراک ، پوشاک ، مسکن و 00 یا رزق معنوی چون عقل ، علم ، مقام و نبوّت الهی و 000. رزق الهی بر اقسامی است از جمله رزق مادّی که شامل حال تمام موجودات هستی فرشتگان ، حیوانات ، جنّ ، انسان می گردد و چون از جنس مادّه اند ؛ به روشنی قابل لمسند همچون خوراک ، پوشاک ، مسکن و 000. رزق معنوی که شامل علم ، عقل ، اندیشه ، دین ، ایمان ، اخلاص ، اخلاق ، مقام ، موقعیّت و نفوذ اجتماعی بالا ، سلامتی جسم و روح ، امنیّت ، اطمینان خاطر، آرامش و آسایش است ؛ نصیب برخی از بندگان الهی است و بستگی به ظرفیّت و میزان تلاش آن ها دارد . رزق در تقسیمات دیگر موارد ذیل را در بر می گیرد: رزق حسن در کتب تفسیری تعابیری چون روزی های معنوی ، روزی های اخروی ، مال و نعمت و روزی های نیکو ، پاک و حلال از آن گردیده است . رزق معلوم : مفاهیمی چون روزی معلوم الوقت ، روزی معیّن و ویژه ، بهشت و نعمت های آن را در بر می گیرد . رزق کریم پاداش مؤمنین راستین است و از آن به بهشت و نعمت های آن ، مواهب بزرگ و مستمرّ و همیشگی و بی نقص ، روزی با کرامت و گوارا و نیکو یاد گردیده و رزق حلال ( طیّب ) که هر چیز پاکیزه اعمّ از غذا ، لباس ، همسران ، خانه ها ، مرکب ها ، حتی سخنان و گفتگوهای پاکیزه را شامل می شود. رزق حلال مطلوب طبع انسان است برخلاف رزق حرام که مضرّ بر سلامتی روح و جسم آدمی است . رزق بهشتیان چنان وسعت و کیفیّتی دارد که شرح کامل و صحیحی از آن بدست نمی آید . آن چه در قرآن کریم آمده ارزاقی چون انواع آشامیدنی ، خوراک ، پوشاک ، میوه ، نهرها ، حوریان ، قصرها،000 و از همه مهمتر رضایت الهی را در بر می گیرد . همچنین دراین تحقیق به حقایقی چون ارزش رزق حلال و پاک نزد خداوند ، توجه ویژه خدایتعالی در امر روزی رسانی به مخلوقات خویش ، عدالت ورزی خداوند در این زمینه و کفالت و ضمانت الهی درامر روزی ها اشاره گشته است . مطلب دیگر این که نباید به محض دیدن وضعیت معیشتی ، رفاه یا سختی و رنج دیگران قضاوت های شتابزده کنیم و آن را به توجه و محبّت خاصّ الهی نسبت به افراد ثروتمند و بی توجّهی حقّ تعالی نسبت به فقرا تعمیم دهیم تا در نتیجه شأن و مقامی نزد خداوند برای مرفّهین و مالداران قائل شویم چرا که تفاوت روزی ها علل گوناگونی دارد که برخی برخاسته از لطف و برخی نشأت گرفته از خشم الهی است . از سویی اموال در صورتی ارزشمند هستند که در راه رضای حق به کار گرفته شوند و مایه آبادانی خانه ی آخرت گردند . دیگر این که رزق اندک اما حلال بسیار ارزشمندتر از انبوه اموال حرام است چرا که آثار فراوان رزق حلال بر روح و جسم آدمی نمود پیدا می کند. از طرفی استفاده از ارزاق حرام به هر نوعی آرامش و سعادت دنیوی و اخروی انسان ها را بهم می زند . در زمینه رزق حلال نیز کفایت به رزق در حدّ نیاز از صفات اولیاءَ الله است که مایه ی فراغتِ قلب وایجادِ وقتِ کافی جهتِ پرورش جان ها و روح ها و انجام اعمال صالح و مایه ی تقرّب الی الله می گردد . همچنین عوامل مؤثّر بر وسعت و تنگی ارزاق را فقط مادّی ندانیم ، اثر عوامل معنوی بسیار بیشتر و ماندگارتر است .

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مادر در تربیت فرزند در دوران کودکی از دیدگاه قرآن و سنت و علم، به رشته تحریر در آمده است. والدین و به خصوص مادران، مسئولیت تربیت کودکان خود را بر عهده دارند و باید با طرح و برنامه صحیحی تلاش کنند تا فرزندان شان را از گمراهی و فساد برحذر داشته و آنان را افرادی برومند و ارزنده بار آورند. تربیت ضروری ترین نیاز جامعه بشری بوده و از مهم ترین حقوق فرزندان بر والدین است. این پژوهش با استفاده از منابع تفسیری چون نور و نمونه، جوامع روایی مانند وسائل الشیعه، نهج البلاغه و غررالحکم و کتاب های روان شناسی تربیتی به روش کتابخانه ای تدوین شده است. بدین منظور ابتدا واژه تربیت که معنای آن فراهم کردن زمینه ها و عوامل برای به فعلیت رساندن و شکوفا نمودن استعدادهای انسان در جهت مطلوب و همچنین انتخاب بهتر روش ها برای تامین نیازها است، تبیین شده و سپس به ملاحظه نقش مادر در تربیت فرزند، و به خصوص اهمیت رسالت مادران پرداخته شده است. در ادامه مفاهیمی چون: تغذیه کودک، تربیت دینی کودک، آسیب شناسی کودک و .... ، و نقش مادر در هریک از این موارد مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. در این پژوهش آغاز دوران تربیت از کودکی در نظر گرفته شده است و اعمال روش هایی چون محبت، تکریم شخصیت و الگو برداری برای تربیت کودک به تفصیل تشریح شده اند. آموزش کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است و آموختن نظم و انضباط برای تربیت کودک ضروری است . مادران از روش های تشویق و تنبیه نیز در این دوران می توانند استفاده کنند. البته در این خصوص باید حتما نکات بیان شده را در نظر داشت. مادران نباید زیان خشونت های بی مورد را از یاد ببرند ؛ چرا که این موارد مانع پیشرفت فرزندان می شود، مادران باید به سوالات کودکان با صبر و حوصله گوش فرا داده و به آنها توجه کنند. یکی از روش های آموزشی در دوران کودکی قصه گویی است . نقش قصه در تعلیم و تربیت و تقویت قوه تخیل کودک بسیار قابل تأمل است . قصه های مناسب می تواند کارگاه آموزشی خوبی برای این دوره سن بوده و باعث افزایش خلاقیت کودک شود. تغذیه کودک نیز دارای اهمیت است و رشد جسمی و روحی فرزندان تحت تاثیر غذا و لقمه حلال می باشد. شیوه خوردن غذا و رعایت آداب آن در رشد روحی کودک تاثیرگذار است. دقت در سلامت جسمی و روحی نونهالان از وظایف پدر و مادر است. با دقت در آموزه های دینی و سیره معصومین ( ع) در می یابیم که زمان تربیت دینی فرزندان از همان دوران کودکی است و مادران باید از همین زمان با دقت فرزندانشان را با مفاهیم و آموزه های دینی آشنا کنند. مادر است که می تواند با تربیت اخلاقی خود، فرزند را به عفت، حق دوستی، خیرخواهی، نیک اندیشی و .... سوق داده و او را با تقوی سازد. وظیفه مادر است تا پیش از آنکه ذهن کودک مغشوش و آلوده شود، به تربیت پرورش مذهبی و اخلاقی کودک خود مبادرت نماید. بازی برای کودک یک نیاز طبیعی است و از آغاز زندگی تا پایان عمر همواره پایدار است. اسلام به این نیاز طبیعی توجه داشته و دستور داده اطفال را تا هفت سال آزاد بگذاریم. پس بازی حق فرزندان است و والدین و به خصوص مادران باید شرایط مساعد را برای برخورداری کودکانشان از این حق طبیعی فراهم سازند. البته باید به نوع بازی ها و اسباب بازی هایی که برای او تهیه می کنند توجه داشته باشند. موضوع مهم دیگر آسیب شناسی کودکان از جمله کم رویی، لجبازی، ترس، دروغگویی، دزدی و غیره است که باید بدان توجه داشت. البته در این پژوهش به علت گستردگی بحث و کمبود وقت، فقط به مسأله کم رویی ، علل آن و نیز درمان و پیشگیری از آن پرداخته شده و به مباحث دیگر به صورت گذرا اشاره شده است.

هدف پژوهش ارائه موضع قرآن و اهل بیت (ع) در مورد مسئله » مال و ثروت « و مشخص نمودن دیدگاه اسلام در این مورد میباشد. روش پژوهش در این تحقیق به روش کتابخانه ای است. با مطالعات بروی تفسیر های متعدد قرآن کریم و دیگر منابع لازم و مورد نظر و نیز منابع معتبر حدیثی ، موضع قرآن و حدیث در مورد مال و ثروت بررسی شده است. طرح پژوهش، روشن شدن دیدگاه قرآن و حدیث در مورد مال و ثروت است که با تحقیق بر محور منابع معتبر مربوطه به انجام رسیده است. نتیجه کلی اینکه: دیدگاه اسلام، موضع قرآن کگریم و اهل بیت (ع) در مورد نال و ثروت دیدگاهی بدور از افراط و تفریط است و نشان میدهد که مال و ثروت از نیاز های جامعه امروزی میباشد.

این پایان نامه در هشت فصل به قرار ذیل تنظیم شده است: معنای لغوی و اصطلاحی جن. ماهیت جن درآیات قرآن. ماهیت و اوصاف جن در احادیث. نظرعلماء در مورد وجود و ماهیت جن. ابلیس، ملک یاجن؟. اوصاف جنیان. جن از دیدگاه عامه مردم.نتیجه گیری : نویسنده طی این پایان نامه برای جن اوصافی مشترک با آدمی نظیر ذی شعور و مختار ومکلف بودن، سفاهت و خردمندی، ایمان و کفر، عدالت و فسق، تولد و مرگ و همچنین اوصافی ویژه جن مثل عدم رؤیت و تمثل را یاد کرده است.

این پایان نامه که پژوهشی است در زمینه بازتاب علوم قرآنی در تفسیر المیزان شامل دو بخش است: دربخش اول موضوعات وحی الهی، اعجاز قرآن، تحریف ناپذیری قرآن، جمع آوری قرآن، شأن نزول، نسخ،محکم و متشابه، تأویل، تفسیر به رأی، حروف مقطعه، وظاهر و باطن بر اساس تفسیر المیزان بیان شده و دربخش دوم مآخذ این تفسیر استخراج و معرفی گردیده است. اهم آین مآخذ عبارتند از: الاتقان سیوطی،الاحتجاج طبرسی، بحارالانوار مجلسی، تفسیر قمی، تفسیرطبری، الدر المنثور سیوطی، روح المعانی آلوسی، صحاح سته، الکافی کلینی، مجمع البیان طبرسی، المحاسن برقی،معانی الاخبار صدوق، مفردات راغب ... .